Budowa dwutorowej linii elektroenergetycznej 400 kV

advertisement
Budowa dwutorowej linii
elektroenergetycznej 400 kV
Grudziądz – Pelplin – Gdańsk Przyjaźń
Inwestycja liniowa
Kto jest kim w inwestycji?
Inwestor
Wykonawcy
Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. (PSE) są operatorem systemu przesyłowego energii elektrycznej w Polsce. Spółka jest własnością Skarbu Państwa o szczególnym znaczeniu dla polskiej gospodarki. Forma prawna oraz zakres jej odpowiedzialności – jako
OSP – określony jest w ustawie Prawo energetyczne.
Lider konsorcjum: SAG Elbud Gdańsk S.A. Od ponad 60 lat zajmuje się budową, remontami linii, stacji elektroenergetycznych
wysokich i najwyższych napięć w Polsce i w Europie. Zatrudniając
ponad 280 pracowników, jest jedną z największych firm budownictwa elektroenergetycznego w Polsce. Wieloletnie doświadczenie i specjalistyczna wiedza w połączeniu z potencjałem wykwalifikowanej kadry pozwalają Spółce na realizację najpoważniejszych
inwestycji w branży elektroenergetycznej.
PSE zajmują się przesyłaniem energii elektrycznej siecią przesyłową (400 kV i 220 kV oraz częstotliwości 50 Hz) do wszystkich regionów kraju. Są odpowiedzialne za wykonywanie szeregu obowiązków związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa pracy polskiego
systemu elektroenergetycznego i rozwojem sieci przesyłowej oraz
połączeń transgranicznych z sąsiednimi systemami. PSE są właścicielem ponad 13 400 kilometrów linii oraz ponad 100 stacji elektroenergetycznych najwyższych napięć.
www.pse.pl
Inżynier kontraktu
www.sagpolska.pl
Członek konsorcjum Eltel Networks Energetyka S.A. oferuje
kompleksową obsługę przy realizacji projektów budowy i modernizacji linii i stacji elektroenergetycznych wszystkich napięć,
w tym: przygotowanie inwestycji, projektowanie, realizację projektów liniowych, stacyjnych i telekomunikacyjnych, eksploatację
urządzeń stacyjnych, sprzedaż materiałów i urządzeń elektroenergetycznych oraz specjalistyczne szkolenia nt. bezpiecznych metod
pracy przy budowie i eksploatacji linii WN i NN w unikalnym na
skalę krajową Centrum Szkoleniowym.
www.eltelnetworks.com
PSE Inwestycje S.A. to spółka należąca do Grupy Kapitałowej
Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Firma wykonuje szereg
działań wspierających realizację projektów inwestycyjnych, które
pozwalają osiągać statutowe cele Krajowego Operatora Systemu
Przesyłowego. Działalność PSE Inwestycje S.A. obejmuje nadzór
inwestorski nad realizowanymi inwestycjami (funkcja inżyniera
kontraktu) oraz sporządzanie projektów sieci i urządzeń elektroenergetycznych (biuro projektów).
www.pse-inwestycje.pl
Członek konsorcjum: Elfeko S.A. Jest jedną z największych polskich firm, kompleksowo obsługującą inwestycje w energetyce
i telekomunikacji. Od ponad 20 lat wprowadza nowości technologiczne na rynek. Zatrudniając ponad 250 pracowników, jest
w stanie realizować własnym potencjałem największe inwestycje,
począwszy od przygotowania koncepcji, poprzez projektowanie
i prowadzenie prac formalnoprawnych, a kończąc na budowie.
Od roku 2006 posiada certyfikowane laboratorium pomiarów pól
elektromagnetycznych.
www.elfeko.pl
2
Szanowni Państwo,
Nasz informator przygotowaliśmy dla osób zainteresowanych projektem budowy
nowej linii elektroenergetycznej relacji Grudziądz –
Pelplin – Gdańsk Przyjaźń.
To inwestycja duża i ważna
dla regionu, swoim zasięgiem obejmująca dwa województwa i kilkanaście gmin. Na
dziesiątki lat poprawi pewność dostaw energii elektrycznej
do mieszkańców Polski północnej. Linia zastąpi wyeksploatowaną linię 220 kV, która zostanie zdemontowana w dwa
lata po zakończeniu inwestycji.
Tak duże projekty w naturalny sposób interesują mieszkańców, władze i organizacje z terenów objętych planowaną budową. Dlatego krótko opisaliśmy, kto dokładnie
odpowiada za realizację inwestycji, na czym ona polega
i dlaczego jest tak ważna. Odnosimy się do większości uwarunkowań związanych z lokalizacją linii, wyjaśniamy także
kwestie dotyczące wpływu linii na środowisko. Niemało
miejsca poświęcamy kwestiom formalnoprawnym, ponieważ fragmenty linii prowadzone będą przez tereny prywatnych właścicieli.
Nasze wydawnictwo jest jednym z elementów kampanii
informacyjnej, która prowadzona będzie na terenie gmin
objętych inwestycją. Zachęcamy Państwa do lektury, do
regularnego odwiedzania strony internetowej projektu
www.liniagrudziadzgdansk.pl, a w razie pytań do kontaktu z naszymi przedstawicielami. Te dane znajdą Państwo na
końcu broszury.
Z poważaniem
Monika Szymczuk
Dyrektor Zadania
3
Sieć przesyłowa najwyższych napięć w Polsce
Krajowy System Elektroenergetyczny (KSE) to podstawa
bezpieczeństwa elektroenergetycznego kraju. Na KSE składają się urządzenia do rozdziału, przesyłu i wytwarzania
energii elektrycznej.
Zanim prąd dotrze do gniazdek elektrycznych i urządzeń,
które zasila, musi pokonać długą drogę, czasem nawet kilkaset kilometrów. Jest to możliwe przede wszystkim dzięki
rozbudowanej i prawidłowo funkcjonującej sieci linii przesyłowych i stacji elektroenergetycznych, które są podstawowymi elementami KSE.
Tworzą one system umożliwiający dostawy prądu do gospodarstw domowych, przedsiębiorstw oraz obiektów
użyteczności publicznej w całej Polsce – co ważne, w sposób ciągły i nieprzerwany.
W Polsce jest ponad 13 000 km tego typu linii – z czego
5340 km to linie o napięciu 400 kV. Pozostałe 7942 km to li-
Wytwórca
Stacja SN/NN
Linie przesyłowe
NN 400 kV i 220 kV
Stacja rozdzielcza
i transformatorowa
NN/WN
Linia WN 110 kV
Odbiorca
Linia nn 400/230 V
Transformator
SN/nn
Linia rozdzielcza SN
Stacja transformatorowa WN/SN
NN – najwyższe napięcia
4
nie 220 kV, które są stopniowo zastępowane dużo bardziej
wydajnymi połączeniami 400 kV. Linie przesyłowe służą do
transportu energii z miejsc, gdzie prąd jest wytwarzany, do
dużych stacji elektroenergetycznych. Tam napięcie jest obniżane, po czym za pomocą linii 110 kV prąd przesyła się do
mniejszych stacji zwanych Głównymi Punktami Zasilania.
Tu następuje ponowne obniżenie napięcia do poziomu 20,
15 lub 10 kV i rozdział energii do setek stacji transformatorowych. Dopiero z nich zasila się większość odbiorców końcowych, czyli domy, szkoły, szpitale czy urzędy. Tak prąd
trafia do gniazdek w Państwa domach.
Dziś sytuacja z siecią elektroenergetyczną Polski jest porównywalna do kwestii autostrad. Linii najwyższych napięć, podobnie jak dróg, wciąż przybywa, jest ich jednak
nadal za mało. Aby sieć była w stanie zapewnić nieprzerwane dostawy energii, musi być stale rozbudowywana.
Po pierwsze – dlatego, że duża część linii powstała jeszcze
w latach 50. i 60. ubiegłego wieku. Po drugie – wystarczy
przez chwilę pomyśleć, ile było sprzętów elektrycznych
w przeciętnym polskim gospodarstwie 20 lat temu, a ile
jest dziś. Wówczas od razu staje się jasne, z czego wynika
rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną. To oznacza, że dziś szczególnie brakuje linii 400 kV, które od lat są
już standardem u naszych zachodnich sąsiadów. Dlatego
tak ważna jest realizacja nowych linii 400 kV, w tym linii
Grudziądz – Pelplin – Gdańsk Przyjaźń.
WN – wysokie napięcia
SN – średnie napięcia
nn – niskie napięcia
Sieć przesyłowa w Polsce
wymaga szybkiego rozwoju
Obecnie infrastruktura sieci przesyłowych w Polsce
wymaga szybkiego rozwoju. Wystarczy spojrzeć na
mapę zagęszczenia linii 400 kV u naszych sąsiadów.
W Niemczech łączna długość linii napowietrznych 400 kV
i 220 kV na 1000 km2 wynosi ponad 100 km. We Francji
około 90 km, a w bliskich nam Czechach 70 km. U nas ten
wskaźnik oscyluje na stosunkowo niskim poziomie 41 km
na 1000 km2. Do tego należy zauważyć, że znaczna część
z 14 tys. km linii najwyższych napięć powstała w latach 50.
i 60. ubiegłego wieku.
Budowa nowej linii Grudziądz – Pelpin – Gdańsk Przyjaźń
wpisuje się w szeroko zakrojone plany Polskich Sieci Elektroenergetycznych, będące realizacją rządowego programu Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. W ramach
tych planów PSE zamierza do 2025 roku wybudować 4 tys.
kilometrów nowych sieci elektroenergetycznych najwyższych napięć 400 kV i 220 kV. To oznacza, że linia Grudziądz
– Pelplin – Gdańsk Przyjaźń, będąc elementem tego planu,
stanowi inwestycję celu publicznego o znaczeniu lokalnym
i krajowym zarazem.
Po lewej – istniejące linie elektroenergetyczne
Po prawej – istniejące oraz planowane
W ostatnich latach Polskie Sieci Elektroenergetyczne
S.A. uruchomiły proces inwestycyjny na niespotykaną dotychczas skalę. Obejmuje on zarówno budowę nowej,
jak i modernizację istniejącej infrastruktury przesyłowej. Inwestycje te mają przede wszystkim zapewnić wzrost bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej do wszystkich regionów
Polski, umożliwić przyłączenie i wyprowadzenie mocy z konwencjonalnych i odnawialnych źródeł energii oraz rozwinąć
połączenia transgraniczne. Niezawodna, gwarantująca stałe
dostawy energii infrastruktura elektroenergetyczna to – obok
nowoczesnych dróg – bez wątpienia największy impuls dla
rozwoju ekonomicznego i zwiększenia możliwości inwestycyjnych w naszym kraju. To także wyższy komfort życia Polaków.
Długość linii najwyższych napięć
w Polsce (w kilometrach)
13,5 tys.
2013
17,5 tys.
2025
Liczba stacji elektroenergetycznych
w Polsce
101
2013
118
2025
Henryk Majchrzak
Prezes Zarządu Polskich Sieci Elektroenergetycznych S.A.
5
Projekt trasy linii 400 kV Grudziądz – Pelplin
– Gdańsk Przyjaźń
Stacja elektroenergetyczna
Porozumienie z gminami regionu
Gdańsk-Przyjaźń*
Stacja elektroenergetyczna
Pelplin
23 gminy, 7 powiatów, 2 województwa z regionu północnej Polski i Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. w październiku 2013 r.
porozumiały się w kwestii współpracy przy realizacji kilku projektów elektroenergetycznych.
Jednym z nich jest budowa linii 400 kV Grudziądz – Pelplin – Gdańsk Przyjaźń. Wszystkie
strony porozumienia podpisały list intencyjny,
w którym ustaliły „(...) potrzebę rozbudowy
i modernizacji elektroenergetycznych stacji
i linii przesyłowych na terenie województwa
pomorskiego w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego na terenie województwa
i w północnej Polsce. Realizowane inwestycje
sprzyjać będą zrównoważonemu rozwojowi
wszystkich gmin i powiatów, poprawią zaopatrzenie w energię elektryczną mieszkańców
i odbiorców na terenie województwa pomorskiego oraz stworzą korzystne warunki do realizacji nowych inwestycji”.
Żukowo
woj. pomorskie
Kolbudy
Przywidz
Trąbki Wielkie
Skarszewy
Pelplin
Starogard Gdański
Morzeszczyn
Gniew
Smętowo Graniczne
Nowe
Rogóźno
woj. kujawsko-pomorskie
Stacja elektroenergetyczna
Grudziądz
Długość linii: około 122 kilometry
* Trwają ustalenia dotyczące dokładnej lokalizacji stacji
6
Grudziądz
Gruta
Inwestycja przebiega przez 2 województwa i 15 gmin
Korzyści z realizacji inwestycji
GMINA I JEJ MIESZKAŃCY
REGION
Większa pewność dostaw energii
do domów
Poprawa infrastruktury
Nowa linia istotnie obniża ryzyko wystąpienia rozległych
awarii energetycznych i przerw w dostawie prądu do Państwa domów. Jest też warunkiem dla rozbudowy lokalnej
sieci dystrybucji prądu.
Większe wpływy do budżetu gminy
Inwestycja dla mieszkańców gmin położonych na trasie
linii oznacza wpływy z tytułu podatku płaconego przez inwestora (Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.). Wyniosą
one około 2% wartości inwestycji na obszarze danej gminy. Im dłuższy fragment linii przebiega przez gminę, tym
kwota podatku jest wyższa. Należność ta będzie wypłacana co roku. Szacuje się, że średni koszt budowy kilometra
linii wynosi około 2 miliony złotych. Znając długość trasy
w gminie, łatwo oszacować przybliżone wpływy z tytułu
inwestycji.
Nowa linia zapewni dostawy prądu dla całego regionu Polski północnej. To oznacza mniej awarii i rozbiórkę przestarzałej linii 220 kV.
Rozwój biznesu i tworzenie miejsc pracy
Zapewnienie dostaw prądu ma bezpośrednie przełożenie
na rozwój lokalnej przedsiębiorczości, a tym samym stworzenie nowych miejsc pracy. Bez gwarancji zasilania nie będzie to możliwe.
Nowe źródła energii
Budowa linii 400 kV umożliwi w przyszłości przyłączenie
nowych źródeł energii do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego.
Wynagrodzenie dla właścicieli
Właściciele, przez których działki będzie przebiegać linia,
otrzymają z tego tytułu wynagrodzenia.
7
Inwestycja celu publicznego
Dwutorowa napowietrzna linia elektroenergetyczna
400 kV Grudziądz – Pelplin – Gdańsk Przyjaźń, będąc inwestycją celu publicznego, ma stanowić jeden z filarów
bezpieczeństwa energetycznego aglomeracji trójmiejskiej
i pozostałych terenów Polski północnej. Przez inwestycję
tego typu rozumie się zadania realizowane na szczeblu
lokalnym (gminnym), ponadlokalnym (powiatowym i wojewódzkim) i krajowym (obejmującym również inwestycje
międzynarodowe i ponadregionalne), stanowiące realizację celów, o których jest mowa w art. 6 ustawy z dnia 21
sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami.
Inwestycje celu publicznego
Z ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami można dowiedzieć się, że inwestycje
celu publicznego to m.in.: „budowa i utrzymywanie
(…) przewodów i urządzeń służących do przesyłania
płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania
z tych przewodów i urządzeń”. Budowa linii elektroenergetycznej 400 kV Grudziądz – Pelplin – Gdańsk Przyjaźń
zgodnie z zapisami ustawy stanowi inwestycję celu publicznego. To oznacza między innymi szereg udogodnień w przepisach prawa, które regulują realizację tego
typu przedsięwzięć.
Znaczenie linii dla regionu
Dziś województwo pomorskie produkuje zaledwie 30 proc.
energii, której potrzebuje. Resztę musi importować z pozostałych regionów Polski. Dzieje się tak dlatego, że większość elektrowni znajduje się na południu kraju. Wytwarzany w nich prąd wymaga zatem przesyłu na odległość setek
kilometrów. Obecnie aglomeracja Trójmiasta oraz cały region zasilane są przede wszystkim dzięki starej linii 220 kV
biegnącej z Bydgoszczy do Gdańska. Linia powstała jeszcze
na przełomie lat 50. i 60. Drugim źródłem jest jednotorowa linia 400 kV Grudziądz – Gdańsk, która ma już blisko 30
lat. Awaria jednego z tych źródeł zasilania może stanowić
realne zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego całego
regionu. Nowa linia, gwarantując ciągłość dostaw prądu,
ma dla województw kujawsko-pomorskiego i pomorskiego znaczenie strategiczne.
8
Linie w 2018 r.
Gdańsk
Nowa linia
400 kV
Istniejąca linia
200 kV
Bydgoszcz
Istniejąca linia
400 kV
Grudziądz
Harmonogram inwestycji
2014–2017
Działania formalnoprawne
Wyznaczenie trasy linii, zmiana miejscowych planów
zagospodarowania przestrzennego, rozmowy i podpisanie umów z właścicielami działek na trasie linii,
uzyskanie decyzji środowiskowej, zdobycie pozwoleń
na budowę.
2017–2018
Budowa linii
2018
Uruchomienie linii
Inwestycję rozpoczyna się od przygotowania propozycji trasy linii. Następnie jej przebieg przedstawiany jest
przedstawicielom społeczności lokalnych. Rozpoczynają się procedury zmiany studiów i miejscowych planów.
Tak ważne inwestycje muszą znaleźć się w dokumentach
planistycznych gmin. Procesowi temu towarzyszą konsultacje z mieszkańcami. W ich toku rozpatrywane są uwagi
zgłaszane do projektu. Konsultacje pozwalają na ustalenie
możliwego do realizacji przebiegu trasy linii, który będzie
najmniej uciążliwy dla mieszkańców. Przyjęcie studium
i planu miejscowego kończy fazę procedur planistycznych.
Zgodność podjętych uchwał z prawem sprawdza jeszcze
wojewoda.
Ważnym elementem niezbędnym do rozpoczęcia budowy
jest uzyskanie tak zwanej decyzji środowiskowej. Wydanie decyzji dla linii 400 kV jest poprzedzone szczegółową
i długotrwałą procedurą oceny jej oddziaływania na środowisko. Już więc sam projekt linii podlega szczegółowej
weryfikacji, której dokonuje Regionalna Dyrekcja Ochrony
Środowiska.
Ponieważ linia przechodzić będzie przez nieruchomości
prywatnych właścicieli, wykonawca prowadzi z nimi rozmowy, których celem jest uzyskanie zgody na budowę linii.
2020
Rozbiórka linii 220 kV
9
Jak projektujemy trasę linii?
Rozmowa z Krzysztofem Katyńskim, członkiem zespołu
projektującego linię Grudziądz – Pelplin – Gdańsk Przyjaźń.
Panie inżynierze, ile osób projektuje linię Grudziądz –
Pelplin – Gdańsk?
Zespół liczy kilkanaście osób, z czego projektantów jest
dziewięciu. Do tego współpracujemy z geodetami, specjalistami ds. środowiskowych. Projekt takiej linii to efekt
pracy ponad dwudziestu osób.
Co jest najtrudniejsze w Pańskiej pracy?
Ta praca ma co najmniej dwa wymiary. Jeden jest ściśle
inżynierski, czyli zaprojektowanie konstrukcji słupów,
fundamentów. To oczywiście wymaga ogromnej wiedzy
inżynierskiej. Ale jest coś trudniejszego – znalezienie optymalnego przebiegu linii. To już wyzwanie inżynierskie, społeczne i środowiskowe.
szary miejscowości. Gdy na danym odcinku trasy są dwie
grupy zwartej zabudowy, szukamy sposobu ich ominięcia.
Niestety projektujemy linie, z których prąd czerpią wsie,
miasteczka, ale i duże miasta. Musimy znaleźć dojście, żeby
dostarczyć energię również do dużych aglomeracji. A te,
wiadomo, są otoczone licznymi domami, blokami i fabrykami.
Optymalny przebieg, czyli jaki?
A jeśli nie da się znaleźć terenu wolnego od zabudowy?
Taki, który jest w stanie pogodzić różne interesy, jakie pojawiają się w przypadku projektowania nowej linii. Podstawową kwestią jest omijanie zabudowy mieszkaniowej i już
to zadanie samo w sobie jest ogromnym wyzwaniem.
Dlaczego?
W Polsce zabudowa jest rozproszona. Prawo pozwala lokalizować domy niemalże wszędzie. Efekt jest taki, że są
tereny, gdzie nie przewidziano miejsca pod infrastrukturę,
jak drogi, sieci czy gazociągi – ważne dla wszystkich mieszkańców Polski. Bo wszyscy chcą korzystać z dobrodziejstw
cywilizacji, ale mało kto chce mieszkać koło linii.
I co robi się w takiej sytuacji?
Po pierwsze analizuje się lokalizację zwartej zabudowy.
Jeśli tylko to możliwe, unikamy przechodzenia przez ob-
10
Ten problem dotyczy głównie wejść do dużych miast. Jeśli
się nie da, staramy się zachować możliwie równe i duże odległości od istniejącej zabudowy. Oczywiście obowiązują
nas niezwykle rygorystyczne przepisy dotyczące lokalizacji naszych linii. Więc nie jest tak, że to, co projektant wymyśli, jest od razu realizowane. Faktem jest natomiast to,
że w miastach nikogo nie dziwi widok osiedli położonych
wzdłuż linii.
Co się robi, żeby ograniczyć wpływ linii na otoczenie?
Przede wszystkim na całym świecie takie inwestycje
prowadzi się przez tereny rolne. Linia nie uniemożliwia
bowiem prowadzenia upraw. I my również szukamy obszarów, gdzie uprawia się ziemię. Tam, gdzie to możliwe,
rozważamy poprowadzenie trasy w lasach. To naturalna
zasłona dla linii.
Udaje się?
W większości przypadków tak. Mieszkańcy rozumieją, że
prąd musi płynąć. Czasami rozmowy trwają, ale generalnie udaje się znaleźć akceptowalne warianty trasy. Jeśli coś
stanowi problem, to fakt, że równie ważna, jak zabudowa,
jest ochrona środowiska. Jeśli na jakimś terenie występuje rzadki gatunek orła czy bociana, to taki teren musimy
ominąć. Nie wszyscy potrafią to zaakceptować, ale takie po
prostu jest prawo. Czasem również trudno wyjaśnić, że nie
każdy słup da się przesunąć, oraz że linia nie może skręcać
pod kątem 90 stopni.
A dlaczego nie może?
Bo siły działające na słup są zbyt duże. Przypomina to trochę autostradę. Też nie skręca pod kątem prostym, a zakręt
jest płynny, choć długi. Skręt linii trzeba zaplanować dużo
wcześniej. To jak układanie domina, klocki są ze sobą połączone. Ruch jednego wpływa na ruch pozostałych.
Co jeszcze bierze się pod uwagę podczas projektowania
linii?
Plany rozwojowe gminy, zapisy obowiązujących studiów
i miejscowych planów, kierunki rozwoju zabudowy, uwarunkowania terenowe, bo nie wszędzie może stanąć słup.
Ważne jest również współwystępowanie infrastruktury, chociażby dróg, kolei, innych linii. Ich krzyżowanie to
ogromne wyzwanie, dziesiątki przepisów. Wreszcie najważniejsze – normy. Bierzemy pod uwagę nawet lotniska.
A czy taka linia może się przewrócić?
Trudno mi sobie to wyobrazić z co najmniej kilku powodów.
To, czego nie widać, a co jest pod słupem, to gigantyczny
fundament. Czasami nawet 100 metrów sześciennych betonu. On odpowiada za utrzymanie konstrukcji. Jaka siła
jest w stanie wyrwać taką podstawę? Słupy testujemy –
mówimy o tym „łamanie słupa” – w specjalnym ośrodku
badawczym na Słowacji. Sprawdzamy wytrzymałość konstrukcji, poddając ją siłom, które muszą być większe niż te,
które mogą wystąpić na danym terenie. Projektujemy linię,
która wytrzyma szadź czy nawet huraganowy wiatr. Bo
priorytetem jest bezpieczeństwo.
11
Jak będzie wyglądała linia?
W celu zmniejszenia hałasu linii
zostaną zastosowane
specjalne przewody fazowe
Przewody odgromowe
na wierzchołku
każdego słupa
oś l
inii
Dwutorowe stalowe
słupy kratowe
wysokości
8,3
m
48–68 m
(nie dotyczy słupów
nadleśnych)
ok. 350–450 m
Odległość pomiędzy sąsiednimi słupami
(rozpiętość przęsła)
Pas technologiczny
70 m
Po 35 m od osi linii w obie strony
12
Dwutorowa linia 400 kV Grudziądz – Pelplin – Gdańsk
Przyjaźń jest tzw. linią przesyłową najwyższych napięć. Linia będzie składała się ze słupów kratowych o wysokości
od 48 do 68 metrów w terenach rolniczych. Wyższe mogą
być jedynie konstrukcje leśne, opisane na stronie obok.
Typowe przęsło, czyli dwa słupy i zawieszone między nimi
przewody, będzie liczyć sobie od 350 do 450 metrów (tyle
będzie wynosiła odległość pomiędzy dwoma sąsiadującymi ze sobą słupami).
Przewody
Słupy
Odległość przewodów od ziemi
W tej inwestycji zastosowane zostaną nowoczesne słupy
serii E33 o wysokości od 48 do 68 metrów. Stalowe konstrukcje spełniają wszystkie normy i wymagania techniczne, tak aby w największym stopniu zapewnić bezpieczeństwo ludzi, zwierząt i maszyn rolniczych.
Odległość pomiędzy najniżej zawieszonym przewodem fazowym a ziemią nie będzie mniejsza niż 8,3 m. To odpowiada wysokości trzeciego piętra w bloku mieszkalnym. Dzięki
temu nawet największe maszyny rolnicze będą mogły bezpiecznie pracować pod linią.
Przewody fazowe zostaną zawieszone na słupach poprzez
łańcuchy izolatorowe. Przewiduje się zastosowanie potrójnej wiązki przewodów stalowo-aluminiowych. To bardzo
ważne, bo skutecznie obniży poziom szumów akustycznych wytwarzanych przez linię. Dla ochrony przed wyładowaniami atmosferycznymi, na wierzchołku każdego słupa
zostaną zawieszone dwa przewody odgromowe.
Pas technologiczny
Technologia nadleśna
W celu zapewnienia dodatkowej strefy ochrony dla każdej
linii 400 kV tworzy się pas technologiczny o szerokości
70 m (po 35 m od osi linii w obie strony). Odległości linii
od budynków, dróg oraz innych obiektów będą zgodne
z nową normą PN-EN 50341- 1:2013-03E, która obowiązuje
w większości krajów europejskich.
W niektórych gminach linia będzie przebiegała przez tereny leśne. Dla zmniejszenia wycinki drzew będą stosowane
słupy w tak zwanej technologii nadleśnej. Co to oznacza?
Przede wszystkim wielokrotnie mniejsze straty dla środowiska. W technologii nadleśnej słupy są znacznie wyższe
od standardowych. Dla ich postawienia dokonuje się tylko
wycinki w miejscach posadowienia słupów oraz tymczasowo wycina się dodatkowy pas o szerokości kilku metrów.
Ma on ułatwić montaż konstrukcji. Dzięki temu oszczędza
się wiele hektarów drzew, a las może swobodnie rosnąć
pod przewodami linii.
nii
oś li
zny
logic
o
n
h
m
0
ec
Pas trokości 7
sze
Słup nadleśny
Konsultacje społeczne
Konsultacjom podlegają zwłaszcza:
Wybór trasy, który w jak najmniejszym stopniu ingeruje
Projektowana linia 400 kV będzie mierzyć około 122 km
długości. To oznacza konieczność przeprowadzenia rozmów z właścicielami blisko 2000 działek. Dlatego wykonawca od początku inwestycji podejmuje działania konsultacyjne z władzami gmin, radnymi, mieszkańcami oraz
Konsultacjom podlegają zwłaszcza:
w życie mieszkańców
poszczególnych
organizacjami
społecznymi,
aby trasa liniigmin
zyskała optymalny przebieg,
uwzględniający
interesy
wszystkich
stron.
Plany rozwojowe gmin
Na każdym etapie inwestycji pozostajemy do dyspozycji
Ochrona środowiska
mieszkańców
i organizacji zainteresowanych trasą linii.
Dane kontaktowe znajdą Państwo na końcu folderu.
Konsultacje prowadzimy od początku inwestycji:
Wybór trasy, który w jak najmniejszym stopniu ingeruje
w życie mieszkańców poszczególnych gmin
Przedstawiając propozycję trasy do zaopiniowania
władzom gminy
Plany rozwojowe gmin
Zbierając opinie radnych i sołtysów
Ochrona środowiska
Uważnie słuchając uwag mieszkańców i organizacji
społecznych
Konsultacje prowadzimy od początku inwestycji:
13
Przedstawiając propozycję trasy do zaopiniowania
władzom gminy
Zbierając opinie radnych i sołtysów
Prywatne nieruchomości na trasie linii
– zasady współpracy z właścicielami
Część linii planuje się poprowadzić przez prywatne tereny
rolne. Dlatego przedstawiciele firm wykonawczych (SAG
ELBUD Gdańsk, ELFEKO i Eltel Networks Energetyka) będą
sukcesywnie kontaktować się z ich właścicielami i rozmawiać o możliwości zlokalizowania linii na ich nieruchomościach. Oczywiście przedstawią też właścicielom propozycję wynagrodzenia w zamian za zgodę na lokalizację linii
na ich nieruchomości.
Jak szacuje się wartość odszkodowań
i wynagrodzeń dla właścicieli?
Wykonawca rozpoczyna pracę od zlecenia wykonania tzw.
operatów szacunkowych dla każdej nieruchomości, która
położona będzie pod planowaną trasą linii. Taki operat stanowi podstawę do wyceny odszkodowania i wynagrodzenia, jakie oferowane będzie właścicielowi. Każdy właściciel
nieruchomości pod linią otrzymuje bowiem wynagrodzenie z tytułu tzw. służebności przesyłu oraz odszkodowanie
za zmniejszenie wartości nieruchomości.
Czym jest służebność przesyłu?
To instrument prawny służący regulowaniu relacji pomiędzy firmami zajmującymi się przesyłem gazu czy prądu
a właścicielem nieruchomości, z której przedsiębiorstwo
zamierza korzystać. Służebność określa precyzyjnie zasady
wykorzystywania nieruchomości na potrzeby elementów
systemu przesyłowego. Dotyczy to również linii energetycznych. Przepisy o służebności przesyłu mówią też jasno,
co firma, która korzysta z prywatnej nieruchomości, może
14
na niej robić, a czego robić jej nie wolno. W praktyce służebność określa, jaką linię można wybudować na działce,
i zapewnia firmie prawo dostępu do tej części działki, na
której znajduje się linia. Zezwala także na prowadzenie
prac eksploatacyjno-remontowych. Każdemu właścicielowi firma przesyłowa wypłaca pieniądze z tytułu służebności jednorazowo. Umowa służebności musi zostać wpisana
do księgi wieczystej nieruchomości, aczkolwiek – i jest to
bardzo ważne – nie oznacza to, że właściciel traci prawo
własności do ziemi pod linią.
Rozmowy z właścicielami krok po kroku
Przedstawiciel wykonawcy odwiedza właściciela gruntu.
Informuje o inwestycji, pyta o zgodę na lokalizację linii
na nieruchomości. Przedstawia również umowę cywilnoprawną, którą planuje podpisać z właścicielem. Prezentuje
operat i informuje, ile wynosi proponowana kwota wynagrodzenia z tytułu służebności przesyłu oraz w jaki sposób
została oszacowana. Po podpisaniu pierwszej umowy następuje wypłata pierwszej części wynagrodzenia.
Umowa służebności przesyłu wymaga spotkania u notariusza. Wtedy zawierana jest umowa w formie aktu notarialnego, która zawiera te same ustalenia, co pierwsza
umowa. Po jej podpisaniu przez właściciela następuje
wypłata drugiej transzy wynagrodzenia. Nasza firma proponuje właścicielom gruntów czytelne umowy na ustanowienie służebności przesyłu. Każdy z właścicieli ma czas, aby
sprawdzić wszystkie jej zapisy. Zachęcamy do konsultowania
i dopytywania naszych przedstawicieli o wszystkie kwestie.
Linia i bezpieczeństwo
Doświadczenia
W Polsce istnieje ponad 13 000 km linii najwyższych napięć
i wciąż powstają nowe. Niektóre z nich działają nieprzerwanie od ponad pół wieku. Na terenach podmiejskich,
zwłaszcza wokół dużych miast, zabudowa mieszkaniowa
zbliża się do istniejących linii na możliwe dopuszczalne
odległości. Widok osiedli zlokalizowanych 35 m od linii
najwyższych napięć jest dosyć powszechny. Jeszcze więcej
tego typu przykładów można zobaczyć w Europie Zachodniej, gdzie sieć przesyłowa jest wielokrotnie dłuższa i gęstsza niż w Polsce.
Obawy
Mimo to sąsiedztwo zwłaszcza nowej infrastruktury tego
typu, budzi szereg obaw związanych z jej oddziaływaniem
na środowisko. Zaniepokojone są głównie osoby, które
mają mieszkać w pobliżu linii. Jest to oczywiście zrozumiałe, ponieważ linie niewątpliwie oddziałują na otoczenie,
przede wszystkim zmieniając jego krajobraz.
Normy i regulacje
Dlatego budowa linii 400 kV Grudziądz – Pelplin – Gdańsk
Przyjaźń, jak i innych tego typu obiektów, podlega niezwykle ścisłym przepisom i regulacjom. Kontroluje się przede
wszystkim poziom pola elektrycznego i magnetycznego
oraz szumu.
Poziomy pól elektrycznych i magnetycznych wytwarzanych przez linie elektroenergetyczne podlegają znacznym
ograniczeniom. Wartości dopuszczalne obowiązujące
w Polsce są zbliżone do zaleceń wydanych przez Unię Europejską oraz właściwe organizacje międzynarodowe. Trzeba dodać, że polskie normy nie tylko spełniają europejskie
standardy, ale są od nich znacznie bardziej rygorystyczne.
Prowadzone od lat badania nad oddziaływaniem na organizmy żywe pól elektromagnetycznych o częstotliwości
50 Hz (źródłem takich częstotliwości są linie elektroenergetyczne) nie potwierdziły ich szkodliwego wpływu na organizm człowieka.
Według obowiązujących w Polsce przepisów dopuszczalne
w środowisku wartości poszczególnych składowych pola
elektromagnetycznego wynoszą:
Pole elektryczne
10 kV/m – wartość dopuszczalna w miejscach dostępnych dla ludzi
1 kV/m – wartość dopuszczalna na obszarach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową (dla porównania suszarka do włosów wytwarza natężenie 0,8 kV/m)
Oznacza to zatem, że nawet stałe przebywanie w miejscach,
w których natężenie pola elektrycznego nie przekracza
1 kV/m, jest całkowicie bezpieczne dla zdrowia. Natomiast
w miejscach dostępnych dla ludzi, lecz nieprzeznaczonych
pod zabudowę mieszkaniową, nie trzeba ograniczać dopuszczalnych wartości pola elektrycznego do poziomów
niższych niż 10 kV/m.
Pole magnetyczne
60 A/m – wartość dopuszczalna w miejscach dostępnych dla ludzi
Zaprezentowane dozwolone wartości natężenia składowych pola elektromagnetycznego są bardzo niskie,
a przebywanie w nim jest całkowicie bezpieczne dla ludzi
i zwierząt.
15
Warto zauważyć, że są one równe lub nawet bardziej surowe niż w Niemczech, Austrii, Szwecji czy Belgii, czyli w krajach znanych z rygorystycznych przepisów dotyczących
ochrony środowiska. Ustalaniu poziomów dozwolonych
wartości obydwu składowych towarzyszyła zasada, że
działające na człowieka pole magnetyczne nie może powodować powstawania w organizmie prądów większych
niż naturalnie płynące w jego ciele.
Zachowanie zgodności z obowiązującymi przepisami
weryfikowane jest przez pomiary kontrolne, które prowadzone są zawsze po wybudowaniu i uruchomieniu linii.
Bez nich nie ma szans na uzyskanie zgody na eksploatację
obiektu.
Hałas
W zależności od rodzaju zabudowy otaczającej linię, dopuszczalne w środowisku wartości poziomów hałasu, którego źródłem jest napowietrzna linia elektroenergetyczna,
wynoszą: od 40 dB w porze nocnej do 50 dB w dzień.
Określenie „hałas” kojarzy się raczej z odgłosem startującego samolotu, pracującego młota pneumatycznego czy
z dźwiękami dobiegającymi z ruchliwej ulicy w centrum
miasta. W przypadku linii elektroenergetycznej mamy do
czynienia jedynie z szumem towarzyszącym jej pracy. Poziom tego szumu mieści się w przedziale od 30 do 45 dB.
Mówiąc obrazowo, dźwięk ten przypomina odgłosem
szum lasu albo dźwięki słyszalne w mieszkaniu. Warto też
wiedzieć, że dźwięk ten pojawia się jedynie w wyjątkowo
niekorzystnych warunkach pogodowych, w czasie mżawki
lub gdy powietrze jest bardzo wilgotne. Przy innej pogodzie linia jest praktycznie niesłyszalna.
16
Jeżeli zatem podczas mżawki staniemy tuż pod linią, to faktycznie usłyszymy szum, którego źródłem jest tak zwany
ulot. Jest to zjawisko występujące na powierzchni przewodów, które są pod wysokim napięciem. Jeśli jednak oddalimy się od linii na odległość 35 m, wówczas ulot będzie po
prostu niesłyszalny.
Podobnie jak w przypadku pól elektromagnetycznych,
obowiązujące przepisy nakładają na właściciela obiektu
obowiązek przeprowadzenia pomiarów kontrolnych hałasu, jeszcze przed przekazaniem inwestycji do użytkowania.
145 dB
start odrzutowca
125 dB
ciężki sprzęt budowlany
105 dB
dyskoteka
93 dB
ciężki transport drogowy
55 dB
rozmowa
45 dB
mieszkanie
30-45 dB
12 dB
linie przesyłowe
najwyższych napięć
las
Porównanie poziomów natężenia dźwięku
Najczęściej zadawane pytania
Jak blisko od linii 400 kV można budować domy?
Czy bezpieczne jest wypasanie zwierząt pod linią?
O tym, jaka odległość musi dzielić dom od linii, decyduje
poziom pól elektromagnetycznych i hałasu, który jest nieco inny dla każdej linii. Zależy on bowiem od wysokości
słupów czy zawieszenia przewodów nad ziemią. Dla linii
Grudziądz – Pelplin – Gdańsk Przyjaźń jest to odległość
35 m od osi linii. Oznacza to, że przy zachowaniu takiej odległości wartości pola elektromagnetycznego spadają do
poziomów, które umożliwiają lokalizowanie budynków na
pobyt stały, a dźwięk, jaki czasami towarzyszy pracy linii,
nie jest uciążliwy.
W Europie jest ponad 100 tys. km takich linii. Niektóre
z nich pracują od 40 lat. W większości znajdują się na terenach rolniczych, a widok stada krów pasącego się bezpośrednio pod linią jest powszechny. Przez wszystkie te lata
nie stwierdzono żadnego wpływu linii na zwierzęta i ich
zachowanie.
Czy dłuższe przebywanie pod linią jest bezpieczne?
Tak. W miejscach dostępnych dla ludzi dopuszczalne natężenie pola elektrycznego o częstotliwości 50 Hz – czyli
takiego, z jakim mamy do czynienia w przypadku linii przesyłowych – wynosi około 10 kV/m. Na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową jest to 1 kV/m. Z kolei natężenie pola magnetycznego nie może przekroczyć
60 A/m. Poziomy pól dla projektowanej linii będą poniżej
tych wartości.
Czy linia zakłóca odbiór sygnału radiowo-tele­
wizyjnego?
Nie, chociażby dlatego, że linia napowietrzna musi spełniać
wymagania restrykcyjnej normy dotyczącej dopuszczalnego poziomu emisji zakłóceń radioelektrycznych, co będzie
sprawdzane po oddaniu linii do użytkowania. Nie ma zatem takiego niebezpieczeństwa.
W jakiej odległości od siebie będą słupy i jaka będzie ich
wysokość?
Rozpiętości przęseł pomiędzy słupami mogą wynieść
nawet ponad 450 m. Wszystko zależy od ukształtowania
terenu. Odległości między słupami mogą być również
mniejsze. Wysokość będzie różna, od 48 do 68 metrów.
Wyjątkiem są konstrukcje wykorzystywane w lesie. Żeby
do minimum ograniczyć wycinkę lasu, będą to specjalne
słupy, które wyniosą linię nad korony drzew.
Czy po ustanowieniu służebności przesyłu i wybudowaniu linii inwestor staje się właścicielem gruntu w pasie
technologicznym?
Absolutnie nie. Dzięki służebności przesyłu inwestor – PSE
S.A. – uzyska jedynie ograniczone prawo do korzystania
z gruntów pod linią w związku z budową i eksploatacją linii.
Służebność przesyłu ustanawiana jest w formie aktu notarialnego, ale nie ma to nic wspólnego z przeniesieniem
własności. Potwierdzić to może każdy notariusz.
Jakie ograniczenia zostaną nałożone na właścicieli
działek pod linią?
Ograniczenia dotyczą tylko i wyłącznie pasa technologicznego, a więc 70 m (2 x 35 m od osi linii). W jego obrębie
zabronione jest wznoszenie budynków mieszkalnych i sadzenie wysokich drzew. Jednak poza granicą pasa nie ma
żadnych ograniczeń w użytkowaniu działek.
Czy zmienia się kategoria działek po wybudowaniu
linii?
Nie, jeśli teren pod linią ma przeznaczenie rolne, to nawet
po wybudowaniu linii nie ulega on zmianie. Nie ma takiej
potrzeby, nie ma też po temu przesłanek, działka rolna
może być wykorzystywana dokładnie tak samo, jak przed
budową.
17
Komu i za co przysługuje wynagrodzenie?
Czy to prawda, że słupy energetyczne ściągają pioruny?
Do wynagrodzenia uprawnieni są wszyscy właściciele,
przez których działki przechodzić będzie pas technologiczny. Wysokość kwoty zależna będzie od obszaru działki objętego tym pasem. Dodatkowe odszkodowania otrzymają
wszyscy właściciele, na których działkach zostaną zlokalizowane słupy. Kwota wypłacana będzie w dwóch ratach:
pierwsza trafi do właściciela po zawarciu umowy, druga –
po podpisaniu aktu notarialnego.
Nie. Miejsce uderzenia pioruna jest losowe. Nowoczesne linie najwyższych napięć wyposażone są w przewody odgromowe, co chroni je przed skutkami wyładowań
atmosferycznych. Obecność przewodów odgromowych
umieszczonych nad przewodami fazowymi powoduje też,
że przed wyładowaniami atmosferycznymi chroniony jest
również obszar o szerokości kilkudziesięciu metrów wzdłuż
całej linii napowietrznej. Zatem przebywanie w czasie burzy pod przewodami linii, ale niezbyt blisko słupa, zdecydowanie zmniejsza zagrożenie uderzeniem pioruna.
Czy wynagrodzenia obejmą straty związane z budową
linii?
Nie. Rekompensaty za ewentualne straty powstałe podczas
budowy i eksploatacji linii będą regulowane osobno. Nie
da się ich wycenić dziś, bo nie wiadomo, kiedy dokładnie
co do dnia rozpocznie się budowa, czy pola będą wtedy
obsiane (i wówczas rekompensaty będą wyższe), czy może
będzie już po zbiorach i wówczas wykonawca będzie musiał jedynie zapłacić za rekultywację terenu.
Pojawiają się głosy, że linie mają szkodliwy wpływy na
zdrowie ludzi. Czy to prawda?
Nie. Nie potwierdza tego żadna licząca się instytucja naukowa. Argumentem jednak może być również to, że linie
te często istnieją tuż przy zabudowie od dziesiątek lat i nic
złego nikomu się nie dzieje. Warto też dodać, że linia 400 kV
budowana jest z poszanowaniem rygorystycznych norm
środowiskowych. Jej działanie nie ma żadnego bezpośredniego wpływu na zdrowie ludzi.
18
Miejsce na notatki
19
Inwestor
Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.
ul. Warszawska 165
05-520 Konstancin-Jeziorna
[email protected]
www.pse.pl
Zdjęcia
SAG Elbud Gdańsk S.A.
Szymon Zapadka
Strona inwestycji
www.liniagrudziadzgdansk.pl
Konstancin-Jeziorna, luty 2015
Wykonawca
SAG Elbud Gdańsk S.A.
ul. Marynarki Polskiej 87
80-557 Gdańsk
Tel. 58 769 48 00
Fax: 58 343 11 70
[email protected]
www.sagpolska.pl
Download