ELASTYCZNOŚĆ POPYTU określa stopień

MIKROEKONOMIA
ELASTYCZNOŚĆ POPYTU I PODAŻY
ELASTYCZNOŚĆ POPYTU określa stopień
wrażliwości popytu na zmianę lub wahania trzech
zmiennych: ceny danego dobra, ceny innych dóbr
oraz dochodu. Współczynniki elastyczności popytu
podajemy w wartościach bezwzględnych |EP|,
przy ich interpretacji musimy więc dodatkowo
pamiętać o znakach.
Ogólna formuła elastyczności popytu:
% zmiana popytu
EP =
% zmiana czynnika wpływającego na popyt
ELASTYCZNOŚĆ CENOWA POPYTU (PED, price
elasticity demand) określa stopień zmiany
(wrażliwość) popytu na dobro na skutek zmiany
jego ceny. Elastyczność tę wylicza się ze wzoru:
% zmiana popytu
PED =
% zmiana ceny
Współczynnik elastyczności cenowej popytu
przyjmuje znak ujemny (odwrotna relacja zmiany
wielkości popytu do zmiany ceny). Wyjątki to
dobra Giffena, dobra podlegające efektowi
snobizmu i efektowi demonstracji (efekt Veblena).
MIESZANA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU (cross
elasticity of demand, CED) jest miarą zmian
popytu w zależności od zmiany ceny innego
produktu. Elastyczność tę wyliczamy ze wzoru:
% zmiana popytu
CED =
% zmiana ceny innego dobra
Mieszana elastyczność popytu wskazuje na siłę
rynkową dobra. Jeśli jest niska, wówczas dane
dobro ma wysoką siłę monopolową.
Wysoka wartość mieszanej elastyczności popytu
wskazuje na dobra, będące substytutami, z kolei
wartość ujemna wskazuje na dobra
komplementarne.
DOCHODOWA ELASTYCZNOŚĆ POPYTU
(income elasticity of demand, IED) jest miarą
zmian popytu w zależności od dochodu.
Elastyczność tę wyliczamy ze wzoru:
% zmiana popytu
IED =
% zmiana dochodu
Ujemną elastyczność dochodową popytu wykazują
dobra podrzędne.
ELASTYCZNOŚĆ POPYTU A KLASYFIKACJA
DÓBR
Posługując się elastycznością dochodową popytu
możemy też dokonać KLASYFIKACJI DÓBR,
dzieląc je na: dobra normalne (tu dwie podgrupy:
luksusowe i podstawowe) oraz dobra podrzędne.
DOBRA NORMALNE - każde dobro, którego ilość
nabywana rośnie wraz ze wzrostem dochodu i
maleje wraz ze spadkiem dochodu (elastyczność
dochodowa IED>0).
 DOBRO PODSTAWOWE - każde dobro,
którego ilość nabywana rośnie wolniej niż
dochód i maleje wolniej niż dochód; IED
<0,1> (reaguje z mniejszą siłą na zmianę
dochodu)
 DOBRO LUKSUSOWE - każde dobro, którego
ilość nabywana rośnie w większym stopniu niż
dochód i maleje w większym stopniu niż
dochód; IED > 1 (reaguje z większą siłą na
zmianę dochodu)
DOBRA PODRZĘDNE - dobro, którego ilość
nabywana maleje wraz ze wzrostem dochodu i
rośnie wraz ze spadkiem dochodu, IED < 0
(reakcja odwrotna).
EFEKT GIFFENA I VEBLENA
W teorii popytu istnieją dwa PRZYPADKI
SZCZEGÓLNE: tzw. efekt Giffena oraz efekt
Veblena. W obu wielkość popytu na dane dobro
rośnie wraz z ceną tego dobra, wbrew
sformułowanemu wcześniej prawu popytu. Inne
są jednak przyczyny tego zjawiska.
EFEKT GIFFENA dotyczy niektórych dóbr
niższego rzędu. W przypadku tych dóbr (zwanych
też DOBRAMI GIFFENA) wzrost ceny powoduje
wzrost popytu na nie - konsument nie może sobie
już pozwolić na zakup żadnego innego dobra, stąd
kupuje wyłącznie dobro Giffena.
EFEKT VEBLENA (EFEKT SNOBA) - dotyczy
produktów luksusowych. Wzrost ceny tych dóbr
powoduje wzrost popytu - są chętniej nabywane
przez określoną grupę osób, chcącą się w ten
sposób wyróżnić spośród innych.
W przypadku efektu Giffena i efektu snoba krzywa
popytu ma odwrotne nachylenie niż w przypadku
dóbr zwyczajnych.
ELASTYCZNOŚĆ ŁUKOWA I PUNKTOWA
Elastyczność łukowa, dotycząca nieciągłych zmian i
obliczana na podstawie tabeli popytu (podaży), odnosi się
do pewnego odcinka krzywej popytu (podaży).
Elastyczność punktowa, dotycząca zmian ciągłych i
obliczana geometrycznie z krzywej popytu (podaży),
odnosi się do poszczególnych punktów krzywej.
DOBRA SUBSTYTUCYJNE I
KOMPLEMENTARNE
Dobra substytucyjne - dobra pełniące zbliżone
funkcję, mogące się wzajemnie częściowo lub
całkowicie zastępować.
Dobra komplementarne - dobra wzajemnie
uzupełniające się, gdy wykorzystanie danego dobra wiąże
się z koniecznością posiadania innego dobra.
CENOWA ELASTYCZNOŚĆ PODAŻY
Cenowa elastyczność podaży- intensywność
reakcji producentów danego dobra na zmianę jego
ceny, przejawiająca się skalą zmiany wielkości
oferty.
DETERMINANTY ELASTYCZNOŚCI CENOWEJ
POPYTU
czynniki mające wpływ na charakter elastyczności
cenowej popytu, wśród których najważniejsze są:
 czas reakcji popytu na zmianę ceny,
 występowanie substytutów,
 znaczenie dobra w strukturze konsumpcji
konsumenta i (związany z tym) charakter
dobra.
PRZYCHÓD CAŁKOWITY - TR
ogólna suma uzyskana ze sprzedaży produktów.
TR=p*q , gdzie q to liczba jednostek, a p to cena
jednostkowa produktu. Inaczej mówiąc jest to
iloczyn ilości sprzedanych jednostek danego dobra
i ceny jednostkowej.
PRZYCHÓD PRZECIĘTNY - AR
przychód uzyskany na jednostkę sprzedanego
produktu. Inaczej część przychodu całkowitego
przypadająca na sprzedaną jednostkę danego
dobra.
PRZYCHÓD MARGINALNY - MR
przyrost przychodu całkowitego związany ze
wzrostem sprzedaży o jednostkę danego dobra.
TEORIA WYOBRU KONSUMENTA
DOBRO GIFFENA
to dobro, na które wzrasta popyt konsumenta, gdy
wzrasta jego cena
UŻYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA
całkowite zadowolenie, jakie osiągnie jednostka z
konsumpcji określonej ilości danego dobra.
UŻYTECZNOŚĆ MARGINALNA
przyrost zadowolenia, jakie osiąga konsument ze
zwiększenia konsumpcji danego dobra o jednostkę
OPTIMUM KONSUMENTA
poziom konsumpcji dwóch dóbr, który maksymalizuje
zadowolenie z konsumpcji. Jest to punkt, który znajduje
się na najwyżej położonej, możliwej do osiągnięcia przy
istniejących ograniczeniach krzywej obojętności, stycznej
do linii budżetowej
OGRANICZENIA KONSUMENTA
obiektywne ograniczenia wyborów konsumenta w postaci
jego dochodów oraz cen dóbr, które znajdują się na
rynku.
KRZYWA OBOJĘTNOŚCI
krzywa, która przedstawia wszystkie kombinacje dwóch
dóbr, dające konsumentowi takie samo zadowolenie