ILE PIENIĄDZA JEST W GOSPODARCE?

Witam Państwa na wykładzie z podstaw makroekonomii, :)…
1
RYNEK PIENIĄDZA
I. PIENIĄDZ I KORZYŚCI Z JEGO ISTNIENIA
3
PIENIĄDZ
■
PIENIĄDZEM jest wszystko to, co spełnia funkcję
ŚRODKA WYMIANY, a także jest MIERNIKIEM WARTOŚCI i ŚRODKIEM PRZECHOWYWANIA OSZCZĘDNOŚCI.
4
PIENIĄDZ
■
PIENIĄDZEM jest wszystko to, co spełnia funkcję
ŚRODKA WYMIANY, a także jest MIERNIKIEM WARTOŚCI i ŚRODKIEM PRZECHOWYWANIA OSZCZĘDNOŚCI.
Zęby delfina na wyspach Polinezji,
tytoń i whisky dawno temu w niektórych stanach USA,
papierosy w obozach jenieckich,
monety i banknoty w Polsce…
5
KORZYŚCI Z ISTNIENIA PIENIĄDZA (FUNKCJE PIENIĄDZA)
6
ŚRODEK WYMIANY
W gospodarce, w której jest pieniądz (a nie w gospodarce bez
pieniądza, czyli w gospodarce naturalnej, barterowej) łatwiej jest
znaleźć partnera do wymiany, transakcja staje się DWUETAPOWA… Więc maleją KOSZTY TRANSAKCYJNE i rozwija się
rynek.
7
ZADANIE
a) W gospodarce pieniężnej zbieżność zapotrzebowania i oferty
uczestników transakcji przestaje być warunkiem koniecznym jej
zawarcia. Transakcja zostaje podzielona na etapy. Podaj przykład.
8
ZADANIE
a) W gospodarce pieniężnej zbieżność zapotrzebowania i oferty
uczestników transakcji przestaje być warunkiem koniecznym jej
zawarcia. Transakcja zostaje podzielona na etapy. Podaj przykład.
Powiedzmy, że Piotr ma jabłko, a potrzebuje rybę. Aby doszło do
wymiany, w gospodarce naturalnej Piotr musi spotkać kogoś, kto
ma rybę i chce dostać jabłko. Natomiast w gospodarce pieniężnej
wystarczy, że Piotr najpierw spotka kogoś, kto szuka jabłka i ma
pieniądze, a potem - zapewne już w innym miejscu i czasie kogoś, kto ma rybę i potrzebuje pieniędzy.
9
ZADANIE
a) W gospodarce pieniężnej zbieżność zapotrzebowania i oferty
uczestników transakcji przestaje być warunkiem koniecznym jej
zawarcia. Transakcja zostaje podzielona na etapy. Podaj przykład.
Powiedzmy, że Piotr ma jabłko, a potrzebuje rybę. Aby doszło do
wymiany, w gospodarce naturalnej Piotr musi spotkać kogoś, kto
ma rybę i chce dostać jabłko. Natomiast w gospodarce pieniężnej
wystarczy, że Piotr najpierw spotka kogoś, kto szuka jabłka i ma
pieniądze, a potem - zapewne już w innym miejscu i czasie kogoś, kto ma rybę i potrzebuje pieniędzy.
b) Dlaczego takie rozbicie transakcji na etapy powoduje zmniejszenie się kosztów transakcyjnych?
10
ZADANIE
a) W gospodarce pieniężnej zbieżność zapotrzebowania i oferty
uczestników transakcji przestaje być warunkiem koniecznym jej
zawarcia. Transakcja zostaje podzielona na etapy. Podaj przykład.
Powiedzmy, że Piotr ma jabłko, a potrzebuje rybę. Aby doszło do
wymiany, w gospodarce naturalnej Piotr musi spotkać kogoś, kto
ma rybę i chce dostać jabłko. Natomiast w gospodarce pieniężnej
wystarczy, że Piotr najpierw spotka kogoś, kto szuka jabłka i ma
pieniądze, a potem - zapewne już w innym miejscu i czasie kogoś, kto ma rybę i potrzebuje pieniędzy.
b) Dlaczego takie rozbicie transakcji na etapy powoduje zmniejszenie się kosztów transakcyjnych?
W gospodarce pieniężnej Piotrowi jest łatwiej spotkać kogoś
chcącego zawrzeć transakcję. ODPOWIEDNIMI KANDYDATAMI SĄ WSZYSCY POTRZEBUJĄCY JABŁKA I MAJĄCY
PIENIĄDZE, A NIE TYLKO CI POTRZEBUJĄCY JABŁKA,
KTÓRZY MAJĄ RYBĘ.
W drugim etapie transakcji partnerami Piotra stają się
POTRZEBUJĄCY PIENIĘDZY POSIADACZE RYBY (A NIE
POTRZEBUJĄCY JABŁKA POSIADACZE RYBY). W rezultacie, w gospodarce pieniężnej wysiłek Piotra związany z zawarciem, jedna po drugiej, dwóch transakcji etapowych jest mniejszy niż wysiłek niezbędny do zawarcia odpowiedniej transakcji
barterowej.
11
MIERNIK WARTOŚCI
W gospodarce pieniężnej jest mniej cen, co ułatwia rachunki i
handel.
12
ZADANIE
W gospodarce są tylko 4 dobra: A, B, C, D. a) Ile „cen” jest w tej
gospodarce, kiedy nie ma pieniądza, a ile, kiedy pieniądz jest?
13
ZADANIE
W gospodarce są tylko 4 dobra: A, B, C, D. a) Ile „cen” jest w tej
gospodarce, kiedy nie ma pieniądza, a ile, kiedy pieniądz jest?
Kiedy nie ma pieniądza, istnieje co najmniej 6 „cen”: A/B; A/C;
A/D; B/C; B/D; C/D. „Co najmniej”, bo odwrotności tych stosunków
wymiennych także można uznać za ceny. Oczywiście, w gospodarce
z pieniądzem istnieją tylko 4 ceny. W przypadku większej liczby
dóbr ta różnica staje się bardzo duża.
Dobro
Gospodarka
pieniężna
Gospodarka
naturalna
A
PA
A/B; A/C; A/D
B
PB
B/C; B/D
C
PC
C/D
D
PD
14
ZADANIE
W gospodarce są tylko 4 dobra: A, B, C, D. a) Ile „cen” jest w tej
gospodarce, kiedy nie ma pieniądza, a ile, kiedy pieniądz jest?
Kiedy nie ma pieniądza, istnieje co najmniej 6 „cen”: A/B; A/C;
A/D; B/C; B/D; C/D. „Co najmniej”, bo odwrotności tych stosunków
wymiennych także można uznać za ceny. Oczywiście, w gospodarce
z pieniądzem istnieją tylko 4 ceny. W przypadku większej liczby
dóbr ta różnica staje się bardzo duża.
Dobro
Gospodarka
pieniężna
Gospodarka
naturalna
A
PA
A/B; A/C; A/D
B
PB
B/C; B/D
C
PC
C/D
D
PD
b) Dlaczego większa liczba cen utrudnia wymianę?
15
ZADANIE
W gospodarce są tylko 4 dobra: A, B, C, D. a) Ile „cen” jest w tej
gospodarce, kiedy nie ma pieniądza, a ile, kiedy pieniądz jest?
Kiedy nie ma pieniądza, istnieje co najmniej 6 „cen”: A/B; A/C;
A/D; B/C; B/D; C/D. „Co najmniej”, bo odwrotności tych stosunków
wymiennych także można uznać za ceny. Oczywiście, w gospodarce
z pieniądzem istnieją tylko 4 ceny. W przypadku większej liczby
dóbr ta różnica staje się bardzo duża.
Dobro
Gospodarka
pieniężna
Gospodarka
naturalna
A
PA
A/B; A/C; A/D
B
PB
B/C; B/D
C
PC
C/D
D
PD
b) Dlaczego większa liczba cen utrudnia wymianę?
Trudniej jest zapamiętać i porównać wszystkie „ceny”. „Bezpośredni” stosunek wymienny 2 dóbr, (B/C)1, może się różnić od stosunku
(B/C)2 wynikającego z relacji A/C i A/B. Powodowane tym spory
mogą utrudniać handel.
16
ŚRODEK OSZCZĘDZANIA
Łatwiej jest przechowywać wartość…
17
Zatem, dzięki istnieniu pieniądza W GOSPODARCE MALEJĄ
KOSZTY TRANSAKCYJNE i ROŚNIE EFEKTYWNOŚĆ GOSPODAROWANIA.
Oprócz tych – BEZPOŚREDNICH – korzyści z istnienia pieniądza
są jeszcze wynikające z nich korzyści POŚREDNIE.
18
KORZYŚCI POŚREDNIE Z ISTNIENIA PIENIĄDZA
1. Pieniądz sprzyja ROZWOJOWI RYNKU…
19
KORZYŚCI POŚREDNIE Z ISTNIENIA PIENIĄDZA
1. Pieniądz sprzyja ROZWOJOWI RYNKU, ułatwia SPECJALIZACJĘ …
20
KORZYŚCI POŚREDNIE Z ISTNIENIA PIENIĄDZA
1. Pieniądz sprzyja ROZWOJOWI RYNKU, ułatwia SPECJALIZACJĘ i wzmaga KONKURENCJĘ (efektywność!).
21
2. Pieniądz ułatwia porównywanie nakładów i efektów projektów inwestycyjnych. Taki RACHUNEK EKONOMICZNY
ułatwia EFEKTYWNĄ ALOKACJĘ ZASOBÓW (efektywność!).
22
Powiedzmy, że spośród wielu projektów inwestycyjnych chcemy
wybrać najlepszy. Wskaźnik efektywności i-tego projektu, Φi,
(grec. fi) równa się:

i
Φi= 
Ei
Ni
i
Ei – odpowiadające i-temu projektowi efekty (np. 9 900 par
sandałów, 3 800 par półbutów, 900 par butów z cholewką itd..).
Ni – odpowiadające i-temu projektowi nakłady (np. 7 300 godzin
ludzkiej pracy, 2 400 m2 skóry, 520 litrów benzyny itd.).
23

i
Φi= 
Ei
Ni
i
Ei – odpowiadające i-temu projektowi efekty (np. 9 900 par
sandałów, 3 800 par półbutów, 900 par butów z cholewką itd..).
Ni – odpowiadające i-temu projektowi nakłady (np. 7 300 godzin
ludzkiej pracy, 2 400 m2 skóry, 520 litrów benzyny itd.).
Bez pieniądza i cen odpowiednie sumowania i ustalenie współczynników efektywności rozważanych projektów byłoby trudne lub
niemożliwe.
24
O POWSTANIU PIENIĄDZA…
Pieniądz powstaje żywiołowo. Funkcje pieniądza zaczyna pełnić
jedno z dóbr.
UCZESTNICY WYMIANY ZACZYNAJĄ JE PRZYJMOWAĆ NIE W CELU BEZPOŚREDNIEGO ZASPOKOJENIA
SWOICH POTRZEB KONSUMPCYJNYCH LUB PRODUKCYJNYCH, LECZ PO TO, ŻEBY - W RAZIE POTRZEBY – WYMIENIĆ JE NA INNE DOBRA.
25
O POWSTANIU PIENIĄDZA…
O tym, które dobro zostanie pieniądzem, decyduje jego rola w handlu i cechy substancji, z jakiej jest wykonane:
26
O POWSTANIU PIENIĄDZA…
O tym, które dobro zostanie pieniądzem, decyduje jego rola w handlu i cechy substancji, z jakiej jest wykonane:
TRWAŁOŚĆ
27
O POWSTANIU PIENIĄDZA…
O tym, które dobro zostanie pieniądzem, decyduje jego rola w handlu i cechy substancji, z jakiej jest wykonane:
TRWAŁOŚĆ,
RZADKOŚĆ
28
O POWSTANIU PIENIĄDZA…
O tym, które dobro zostanie pieniądzem, decyduje jego rola w handlu i cechy substancji, z jakiej jest wykonane:
TRWAŁOŚĆ,
RZADKOŚĆ,
PODZIELNOŚĆ
29
O POWSTANIU PIENIĄDZA…
O tym, które dobro zostanie pieniądzem, decyduje jego rola w handlu i cechy substancji, z jakiej jest wykonane:
TRWAŁOŚĆ,
RZADKOŚĆ,
PODZIELNOŚĆ,
JEDNORODNOŚĆ.
30
Rodzaje pieniądza
Pieniądz może być:
-TOWAROWY
31
Rodzaje pieniądza
Pieniądz może być:
-TOWAROWY
-SYMBOLICZNY (PRZYMUSOWY) (ang. fiat money)
32
Rodzaje pieniądza
Pieniądz może być:
-TOWAROWY
-SYMBOLICZNY (PRZYMUSOWY) (ang. fiat money)
"Fiat” znaczy po łacinie „niech się stanie”. „Money” znaczy po
angielsku „pieniądz”. Termin „fiat money” znaczy zatem: „niech się
stanie pieniądz”.
33
Rodzaje pieniądza
Pieniądz może być:
-TOWAROWY
-SYMBOLICZNY (PRZYMUSOWY) (ang. fiat money)
To jest parafraza łacińskiego zdania „fiat lux” (pol. „niech się stanie
światłość”) z Biblii, z pierwszej księgi Pięcioksiągu Mojżeszowego,
czyli z Księgi Rodzaju (gr. genesis), która – jak wiadomo - obejmuje
m. in. biblijną kosmogonię).
Cytuję za Biblią Tysiąclecia:
„Ziemia zaś była bezładem i pustkowiem: ciemność była nad
powierzchnią bezmiaru wód, a Duch Boży unosił się nad wodami.
Wtedy Bóg rzekł: Niechaj się stanie światłość! I stała się światłość.
Bóg widząc, że światłość jest dobra, oddzielił ją od ciemności. I
nazwał Bóg światłość dniem, a ciemność nazwał nocą. I tak
upłynął wieczór i poranek - dzień pierwszy”.
34
Rodzaje pieniądza
Pieniądz może być:
-TOWAROWY
-SYMBOLICZNY (PRZYMUSOWY) (ang. fiat money)
- BEZGOTÓWKOWY (bankowy, wkładowy, żyrowy)
35
II. BANKI W SYSTEMIE FINANSOWYM
36
37
Przypomnij sobie ruch okrężny wydatków i dochodów w gospodarce i odpływający w bok strumień oszczędności , S…
38
Przypomnij sobie ruch okrężny wydatków i dochodów w gospodarce i odpływający w bok strumień oszczędności , S…
I
S
X
Z
Y1 = C+I+G+X-Z
C
G
GOSPODARSTWA
DOMOWE
Yd = Y 2 - NT
PAŃSTWO
NT=T d –B
PRZEDSIĘBIORSTWA
Y2
39
Przypomnij sobie ruch okrężny wydatków i dochodów w gospodarce i odpływający w bok strumień oszczędności , S…
I
S
X
Z
Y1 = C+I+G+X-Z
C
G
GOSPODARSTWA
DOMOWE
PAŃSTWO
PRZEDSIĘBIORSTWA
Yd = Y2 - NT
NT=Td–B
Y2
40
I
S
X
Z
Y1 = C+I+G+X-Z
C
G
GOSPODARSTWA
DOMOWE
PAŃSTWO
PRZEDSIĘBIORSTWA
Yd = Y2 - NT
NT=Td–B
Y2
Przemianę oszczędności, S, w inwestycje, I, umożliwia SYSTEM FI-
NANSOWY, czyli m. in. RYNKI FINANSOWE i POŚREDNICY
FINANSOWI.
Na RYNKACH FINANSOWYCH handlują pożyczkami – BEZPOŚREDNIO – oszczędzający i inwestorzy. Np. oszczędzający ku-
pują od inwestujących akcje i obligacje.
41
Na RYNKACH FINANSOWYCH handlują pożyczkami – BEZPOŚREDNIO – oszczędzający i inwestorzy. Np. oszczędzający ku-
pują od inwestujących akcje i obligacje.
Natomiast POŚREDNICY FINANSOWI [np. BANKI,
fundusze wspólnego inwestowania (ang. mutual funds)] ułatwiają
przepływ pieniędzy od oszczędzających do inwestujących.
42
■ BANKI KOMERCYJNE przechowują pieniądze, płacąc właścicielom odsetki. Zgromadzone wkłady pożyczają, za wyższe wynagrodzenie, przedsiębiorstwom, konsumentom, państwu.
43
Przyjrzyjmy się uproszczonemu przykładowi bilansu banku…
Bilans Bank of Hypothetia sporządzony na dzień 31 grudnia 2008 r. (w mln
gb)
2008
44
Bilans Bank of Hypothetia sporządzony na dzień 31 grudnia 2008 r. (w
mln gb)
2008
Stopa rezerw (r) to relacja zasobu gotówki banku komercyjnego
(R) do ulokowanych weń wkładów płatnych na żądanie (D)
r=R/D.
45
Prócz banków komercyjnych istnieje także BANK CENTRALNY…
■
Bank centralny w imieniu państwa dba o jakość pieniądza, prowadzi politykę pieniężną, wpływając na wielkość
zagregowanych wydatków w gospodarce, pomaga innym
bankom i nadzoruje ich działalność.
46
47
ILE PIENIĄDZA JEST W GOSPODARCE?
Jest wiele miar ilości pieniądza w gospodarce…
1.
M0 = R+C
-----------------------------------------------------------------------------R – Gotówka w kasach banków komercyjnych (ich rezerwy).
C – Gotówka w obiegu poza kasami banków.
48
ILE PIENIĄDZA JEST W GOSPODARCE?
Jest wiele miar ilości pieniądza w gospodarce…
1.
2.
M0 = R+C
M1 = C + D
-----------------------------------------------------------------------------R – Gotówka w kasach banków komercyjnych (ich rezerwy)
C – Gotówka w obiegu poza kasami banków
D – Wkłady płatne na żądanie (rachunki czekowe, a vista)
49
ILE PIENIĄDZA JEST W GOSPODARCE?
Jest wiele miar ilości pieniądza w gospodarce…
1.
2.
3.
M0 = R+C
M1 = C + D
M2 = M1 + „małe” wkłady terminowe
-----------------------------------------------------------------------------R – Gotówka w kasach banków komercyjnych (ich rezerwy)
C – Gotówka w obiegu poza kasami banków
D – Wkłady płatne na żądanie (rachunki czekowe, a vista)
50
ILE PIENIĄDZA JEST W GOSPODARCE?
Jest wiele miar ilości pieniądza w gospodarce…
1.
2.
3.
4.
M0 = R+C
M1 = C + D
M2 = M1 + „małe” wkłady terminowe
M3 = M1 + wszystkie wkłady terminowe
-----------------------------------------------------------------------------R – Gotówka w kasach banków komercyjnych (ich rezerwy)
C – Gotówka w obiegu poza kasami banków
D – Wkłady płatne na żądanie (rachunki czekowe, a vista)
51
ILE PIENIĄDZA JEST W GOSPODARCE?
Jest wiele miar ilości pieniądza w gospodarce…
1.
2.
3.
4.
5.
M0 = R+C
M1 = C + D
M2 = M1 + „małe” wkłady terminowe
M4 = M1 + wszystkie wkłady terminowe i oszczędnościowe
Jest jeszcze NIBY-PIENIĄDZ (ang. near money), czyli inne
bardzo płynne aktywa…
-----------------------------------------------------------------------------R – Gotówka w kasach banków komercyjnych (ich rezerwy)
C – Gotówka w obiegu poza kasami banków
D – Wkłady płatne na żądanie (rachunki czekowe, a vista)
1.
52
Rekompensatą za malejąca płynność kolejnych rodzajów „M” jest
coraz wyższe oprocentowanie.
1.
53
Rekompensatą za malejąca płynność kolejnych rodzajów „M” jest
coraz wyższe oprocentowanie.
2.
Granice oddzielające „pieniądz” od „niepieniądza” i poszczególne
funkcje spełniane przez pieniądz są płynne…
Kiedyś za pieniądz uważano środek wymiany, który nie
daje odsetek, lecz jest płynny. Jednak w latach 80. XX w. wkłady
płatne na każde żądanie zaczęły dawać oprocentowanie. Podobnie, możliwe stało się czerpanie płynnej gotówki z wkładów oszczędnościowych bez straty odsetek.
54
DYGRESJA
W końcu 2002 r. w USA rozróżniano 4 rodzaje podaży pieniądza: M1, M2,
M3, L. (Rekompensatą za ich malejąca płynność jest coraz wyższe oprocentowanie).
M1 – zasoby wysoce płynnego środka płatniczego (gotówka* plus np. różne
nieoprocentowane i oprocentowane wkłady czekowe ) ; (M1: 4 190$/os.).
M2 – ten agregat DODATKOWO obejmuje pewne mniej płynne aktywa,
np. wkłady oszczędnościowe (trzeba zawiadomić bank o zamiarze ich transferu na rachunek czekowy), małe (do 100 000$) wkłady terminowe (ich wycofanie przed uzgodnionym terminem jest karane obniżką odsetek); udziały w funduszach inwestycyjnych rynku pieniądza (czeki wystawiane przez
ich właścicieli muszą mieć pewną minimalną wysokość); (M2: 20 080$/os.).
M3 – DODATKOWO obejmuje np. duże wkłady terminowe i duże wkłady
bankowe dokonywane na indywidualnych warunkach; (M3: 29 480$/os.).
L – DODATKOWO obejmuje aktywa, które nie są pieniądzem, lecz jego
bliskim substytutem (np. obligacje rządu USA dla „małych ciułaczy”; bony skarbowe „krótsze” niż 12 miesięcy).
---------•Zgodnie z danymi FED w 1995 r. w USA na osobę przypadało prawie 1400$ gotówki; przeciętny Amerykanin trzymał ok. 100$ gotówki (wielkie ilości gotówki obsługiwały zatem płatności w „szarej strefie” i za granicą).
KONIEC DYGRESJI
KREACJA PIENIĄDZA PRZEZ BANKI KOMERCYJNE
W Hipotecji JEST 5 BANKÓW KOMERCYJNYCH, Hipotecjanie
nie preferują żadnego z nich…
g = C/D = 0
(Hipotecjanie zdecydowanie wolą D od C!)
55
KREACJA PIENIĄDZA PRZEZ BANKI KOMERCYJNE
W Hipotecji JEST 5 BANKÓW KOMERCYJNYCH, Hipotecjanie
nie preferują żadnego z nich…
g = C/D = 0
(Hipotecjanie zdecydowanie wolą D od C!)
r = R/D = 0,1
(Zdaniem bankierów każde 10 gdybów wkładów na żądanie wymaga 1 gb rezerwy gotówkowej).
56
KREACJA PIENIĄDZA PRZEZ BANKI KOMERCYJNE
W Hipotecji JEST 5 BANKÓW KOMERCYJNYCH, Hipotecjanie
nie preferują żadnego z nich…
g = C/D = 0
(Hipotecjanie zdecydowanie wolą D od C!)
r = R/D = 0,1
(Zdaniem bankierów każde 10 gdybów wkładów na żądanie wymaga 1 gb rezerwy gotówkowej).
W obiegu pojawia się oto 1000 gb DODATKOWEJ GOTÓWKI:
ktoś znalazł skarb i ulokował go w Bank of Hypothetia, który przystąpił do kreacji pieniądza…
57
Wycinek bilansu Bank of Hypothetia, luty 2016
AKTYWA
1.1
1000
PASYWA
1000
1.2
1.3
2.1
2.2
2.3
3.1
Źródło: Hypothetian Banking, nr 3, 2016 r., s. 234.
58
Wycinek bilansu Bank of Hypothetia, luty 2016
AKTYWA
1.1
1000 +
PASYWA
900 1000
+
900
1.2
1.3
2.1
2.2
2.3
3.1
Źródło: Hypothetian Banking, nr 3, 2016 r., s. 234.
59
Wycinek bilansu Bank of Hypothetia, luty 2016
AKTYWA
PASYWA
1.1
1000 +
900 1000
+
900
1.2
100 +
900 1000
+
0
1.3
2.1
2.2
2.3
3.1
Źródło: Hypothetian Banking, nr 3, 2016 r., s. 234.
60
Wycinek bilansu Bank of Hypothetia, luty 2016
AKTYWA
PASYWA
1.1
1000 +
900 1000
+
900
1.2
100 +
900 1000
+
0
1.3
280 +
900 1180
+
0
2.1
2.2
2.3
3.1
Źródło: Hypothetian Banking, nr 3, 2016 r., s. 234.
61
Wycinek bilansu Bank of Hypothetia, luty 2016
AKTYWA
PASYWA
1.1
1000 +
900 1000
+
900
1.2
100 +
900 1000
+
0
1.3
280 +
900 1180
+
0
2.1
280 + 1062 1180
+
162
2.2
2.3
3.1
Źródło: Hypothetian Banking, nr 3, 2016 r., s. 234.
62
Wycinek bilansu Bank of Hypothetia, luty 2016
AKTYWA
PASYWA
1.1
1000 +
900 1000
+
900
1.2
100 +
900 1000
+
0
1.3
280 +
900 1180
+
0
2.1
280 + 1062 1180
+
162
2.2
118 + 1062 1180
+
0
2.3
3.1
……………………
…………………………
……………………………………………………………....
Źródło: Hypothetian Banking, nr 3, 2016 r., s. 234.
63
Wycinek bilansu Bank of Hypothetia, luty 2016
AKTYWA
PASYWA
1.1
1000 +
900 1000
+
900
1.2
100 +
900 1000
+
0
1.3
280 +
900 1180
+
0
2.1
280 + 1062 1180
+
162
2.2
118 + 1062 1180
+
0
2.3
150,4 + 1062 1212,4
+
0
3.1
……………………
…………………………
……………………………………………………………....
Źródło: Hypothetian Banking, nr 3, 2016 r., s. 234.
64
AKTYWA
PASYWA
1.1
1000 +
900 1000
+
900
1.2
100 +
900 1000
+
0
1.3
280 +
900 1180
+
0
2.1
280 + 1062 1180
+
162
2.2
118 + 1062 1180
+
0
2.3
150,4 + 1062 1212,4 +
0
3.1
……………………
…………………………
……………………………………………………………....
Ile pieniądza powstało po zakończeniu „2. cyklu kreacji pieniądza”
w Bank of Hypothetia?
65
AKTYWA
PASYWA
1.1
1000 +
900 1000
+
900
1.2
100 +
900 1000
+
0
1.3
280 +
900 1180
+
0
2.1
280 + 1062 1180
+
162
2.2
118 + 1062 1180
+
0
2.3
150,4 + 1062 1212,4 +
0
3.1
……………………
…………………………
……………………………………………………………....
Ile pieniądza powstało po zakończeniu „2. cyklu kreacji pieniądza”
w Bank of Hypothetia?
Tyle:
C + D1 = 849,6 gb D2 = 1212,4 gb
TYLKO TEN JEDEN BANK z 1000 gb na naszych oczach „zrobił”
849,6 gb + 1212,4 gb = 2062 gb środka płatniczego!
66
A wszystkie 5 banków w Hipotecji? Ile pieniądza są one w stanie
stworzyć z 1000 gb gotówki nieoczekiwanie pojawiającej się w obiegu?
67
A wszystkie 5 banków w Hipotecji?
r  R D R  r  D 


g  C D C  g  D
68
A wszystkie 5 banków w Hipotecji?
r  R D R  r  D 


g  C D C  g  D
M1  C  D  M1  g  D  D 


M0  R  C M0  r  D  g  D
69
A wszystkie 5 banków w Hipotecji?
r  R D R  r  D 


g  C D C  g  D
M1  C  D  M1  g  D  D 


M0  R  C M0  r  D  g  D
M1  D  (g  1) 
M1 D  (g  1)


M0  D  (r  g)  M0 D  (r  g)
70
A wszystkie 5 banków w Hipotecji?
r  R D R  r  D 


g  C D C  g  D
M1  C  D  M1  g  D  D 


M0  R  C M0  r  D  g  D
M1  D  (g  1) 
M1 D  (g  1)


M0  D  (r  g)  M0 D  (r  g)
M1 g  1

 Kp
M0 r  g
71
M1 g  1

 Kp
M0 r  g
A to znaczy, że jeśli M0 wzrośnie o ΔM0, to – CETERIS PARIBUS M1 wzrośnie o:
ΔM1=Kp• ΔM0!
72
M1 g  1

 Kp
M0 r  g
■ MNOŻNIK KREACJI PIENIĄDZA to liczba, która in-
formuje, o ile – ceteris paribus – MOŻE* wzrosnąć podaż
pieniądza M1 pod wpływem zwiększenia się podaży pieniądza M0 o ΔM0.
--------------* Warunkiem jest, że „g” i „r” się nie zmienią.
73
III. RYNEK PIENIĄDZA
74
Pora na analizę działania rynku pieniądza. Po kolei omówimy:
1. POPYT NA PIENIĄDZ (środek płatniczy) na rynku pieniądza.
2. PODAŻ PIENIĄDZA (środka płatniczego) na rynku pienią-dza.
3. RÓWNOWAGĘ na rynku pieniądza i powstawanie STOPY
PROCENTOWEJ.
75
POPYT NA PIENIĄDZ
76
POPYT NA PIENIĄDZ
Popyt na środek płatniczy powstaje, kiedy gospodarstwa domowe i
firmy rezygnują z trzymania części swojego majątku w formie np.
nieruchomości, papierów wartościowych i bankowych wkładów
oszczędnościowych i trzymają go w formie gotowego do użytku
środka płatniczego (KASY TRANSAKCYJNEJ).
77
POPYT NA PIENIĄDZ
Pomyśl o korzyściach z trzymania pieniądza, M1…
Główne motywy skłaniające do trzymania pieniądza:
-TRANSAKCYJNY
78
POPYT NA PIENIĄDZ
Pomyśl o korzyściach z trzymania pieniądza, M1…
Główne motywy skłaniające do trzymania pieniądza:
-Transakcyjny
-PRZEZORNOŚCIOWY
79
POPYT NA PIENIĄDZ
Pomyśl o korzyściach z trzymania pieniądza, M1…
Główne motywy skłaniające do trzymania pieniądza:
-Transakcyjny
-Przezornościowy
-PORTFELOWY
Ludzie trzymają pieniądz nie dla jego płynności, lecz z powodu specyficznej kombinacji zyskowności i ryzykowności jego posiadania w
porównaniu z innymi aktywami.
80
MB
MB
0
M
Krańcowa korzyść z trzymania pieniądza, MB (ang.
marginal benefit), MALEJE…
81
MB
MB2
MB1
0
MB
X
M
Krańcowa korzyść z trzymania pieniądza, MB (ang.
marginal benefit), MALEJE…
Zmiany wielkości produkcji w gospodarce zmieniają
krańcową korzyść z poszczególnych jednostek pieniądza.
82
A teraz pomyśl o stratach spowodowanych trzymaniem pieniądza,
M1 . Te straty to:
1. REALNA WARTOŚĆ UTRACONEGO OPROCENTOWANIA
83
A teraz pomyśl o stratach spowodowanych trzymaniem pieniądza,
M1 . Te straty to:
1. REALNA WARTOŚĆ UTRACONEGO OPROCENTOWANIA
2. STRATA WARTOŚCI (SIŁY NABYWCZEJ) M1
SPOWODOWA-NA INFLACJĄ
84
MC
i =ir+π
„MC” wynosi n
MC*
0
M
Krańcowy koszt trzymania pieniądza, MC (ang. marginal cost),
wynosi: in=ir+π.
85
Konfrontacja malejącej krańcowej korzyści z trzymania kolejnych
porcji środka płatniczego, MB1, ze stałym kosztem krańcowym ich
trzymania, MC, wyznacza zapotrzebowanie na środek płatniczy,
MD. Na rysunku wynosi ono M1.
MB, MC
MC1
0
MB1
M1
MD
86
Popyt na pieniądz i jego zmiany
MB, MC
MC*
MB1
MB2
0
M1
M2
MD
Zapotrzebowanie na pieniądz jest wprost proporcjonalne do wielkości produkcji w gospodarce, Y…
87
Popyt na pieniądz i jego zmiany
MB, MC
MC2
MC1
MB
0
M2
M1
MD
Zapotrzebowanie na pieniądz jest wprost proporcjonalne do
wielkości produkcji w gospodarce, Y… i odwrotnie proporcjonalne
do poziomu nominalnej stopy procentowej, in.
88
in
i 2n
B
A
i1n
MD
0
M2
M1
MD
Zauważ! W POWYŻSZYM UKŁADZIE WSPÓŁRZĘDNYCH
zmiany nominalnej stopy procentowej, in, powodują przesunięcia
wzdłuż linii popytu na pieniądz, MD…
89
in
i
*
n
0
M
D
2
M1D
B
M2
A
M1
MD
Zauważ! W powyższym układzie współrzędnych zmiany
nominalnej stopy procentowej, in, powodują przesunięcia wzdłuż
linii popytu na pieniądz, MD, a – na przykład - zmiany wielkości
produkcji, Y, przesunięcia całej tej linii.
90
PODAŻ PIENIĄDZA
91
PODAŻ PIENIĄDZA
Podażą pieniądza steruje bank centralny…
Stopa
dyskontowa
M1=M0•kp=M0•(1+g)/(g+r)
Operacje
otwartego rynku
Stopa rezerw
minimalnych
92
OPERACJE OTWARTEGO RYNKU
Stopa
dyskontowa
M1=M0•kp=M0•(1+g)/(g+r)
OPERACJE
OTWARTEGO RYNKU
stopa rezerw
minimalnych
Przykładem jest zakup przez FED bonów skarbowych za 1 mln $ i
wzrost aktywów FED (państwowych papierów wartościowych) o 1
mln $. Za te papiery FED płaci czekiem adresowanym do siebie samego. Sprzedawca bonów przekazuje czek swojemu bankowi komercyjnemu, ten wysyła go do FED, a FED zasila jego rachunek w
FED kwotą 1 mln $.
W efekcie po stronie pasywów bilansu FED wzrost aktywów FED zostaje zrównoważony wzrostem wkładów banków komercyjnych w FED.
Ponieważ depozyty jednych banków komercyjnych w FED
mogą być wykorzystywane w celu dokonywania płatności na rzecz
innych banków, a także zamieniane na gotówkę, DOCHODZI TU
DO TWORZENIA PRZEZ BANK CENTRALNY M0.
93
STOPA REZERW MINIMALNYCH
Stopa
dyskontowa
M1=M0•kp=M0•(1+g)/(g+r)
Operacje
otwartego rynku
STOPA REZERW
MINIMALNYCH
Bank centralny rzadko wykorzystuje stopę rezerw minimalnych w
roli narzędzia sterowania ilością pieniądza w gospodarce. Powodem
jest jej silny wpływ na zyski banków komercyjnych.
Swoje rezerwy obowiązkowe zmuszone są one trzymać w
banku centralnym, który – często - nie płaci im za to żadnych odsetek, co sprawia, że rezerwy te przypominają podatek.
94
STOPA DYSKONTOWA
STOPA
DYSKONTOWA
M1=M0•kp=M0•(1+g)/(g+r)
Operacje
otwartego rynku
stopa rezerw
minimalnych
Stopa dyskontowa (stopa refinansowa) stanowi cenę pożyczek banku centralnego dla banków komercyjnych, cierpiących na chwilowy
brak M0.
Są to zwykle małe pożyczki (bank centralny odmawia bankom komercyjnym, które chcą zbyt często pożyczać od niego M0).
Wyjątkiem są sytuacje, gdy bank centralny jest „kredytodawcą ostatniej instancji” (np. w Stanach w czasie załamania się kursów na
giełdzie w 1987 r.). Ogólnie jednak stopa dyskontowa jest dla banku
centralnego tylko NARZĘDZIEM SYGNALIZACJI INTENCJI innym bankom.
95
Podaż pieniądza i jej zmiany
in
A/
in
MS
M
S
3
M1S MS2
B/
0
0
M
M
Zauważ! W naszym modelu oferowana w gospodarce ilość M1 NIE
ZALEŻY OD STOPY PROCENTOWEJ. Wszak wśród zmiennych
decydujących o wielkości M1 nie ma stopy procentowej:
M1=M0•kp=M0•(1+g)/(g+r).
96
RÓWNOWAGA NA RYNKU PIENIĄDZA, WPŁYW BANKU
CENTRALNEGO NA STOPĘ PROCENTOWĄ
97
in
MS
i *n
E
MD
0
M*
M
W gospodarce powstaje taka cena środka płatniczego, M1, czyli stopa procentowa, in, której poziom zapewnia zrównanie się zapotrzebowania na M1 z zaoferowana ilością M1.
Dzieje się to na RYNKU PIENIĄDZA.
98
in
in *
in
1
S
S
M2 M1
E2
E1
M
D
0
M2 M1
M
Na przykład, bank centralny zmniejsza podaż pieniądza z M1 do M2
(np. sprzedaje papiery wartościowe). Przy dotychczasowym poziomie stopy procentowej, in1, ludzie chcą trzymać M1 środka płatniczego. Jednakże niektórzy mają go za mało (bo za środek płatniczy
kupili papiery banku!), więc na M1 zamieniają oszczędności i papiery wartościowe.
99
in
in *
in
1
S
S
M2 M1
E2
E1
M
D
0
M2 M1
M
Na przykład, bank centralny zmniejsza podaż pieniądza z M1 do M2
(np. sprzedaje papiery wartościowe). Przy dotychczasowym poziomie stopy procentowej, in1, ludzie chcą trzymać M1 środka płatniczego. Jednakże niektórzy mają go za mało (bo za środek płatniczy
kupili papiery banku!), więc na M1 zamieniają oszczędności i papiery wartościowe.
Tanieją obligacje (i akcje), czyli - dla każdego poziomu
dochodu osiąganego przez posiadacza tych papierów - rośnie stopa
zwrotu z pieniędzy zainwestowanych w ich kupno (stopa procentowa).
100
in
in *
in
1
S
S
M2 M1
E2
E1
M
D
0
M2 M1
M
Na przykład, bank centralny zmniejsza podaż pieniądza z M1 do M2
(np. sprzedaje papiery wartościowe). Przy dotychczasowym poziomie stopy procentowej, in1, ludzie chcą trzymać M1 środka płatniczego. Jednakże niektórzy mają go za mało (bo za środek płatniczy
kupili papiery banku!), więc na M1 zamieniają oszczędności i papiery wartościowe.
Tanieją obligacje (i akcje), czyli - dla każdego poziomu
dochodu osiąganego przez posiadacza tych papierów - rośnie stopa
zwrotu z pieniędzy zainwestowanych w ich kupno (stopa procentowa).
Także banki podnoszą oprocentowanie, usiłując zapobiec
wycofywaniu wkładów oszczędnościowych.
101
in
in *
in
1
S
S
M2 M1
E2
E1
M
D
0
M2 M1
M
Na przykład, bank centralny zmniejsza podaż pieniądza z M1 do M2
(np. sprzedaje papiery wartościowe). Przy dotychczasowym poziomie stopy procentowej, in1, ludzie chcą trzymać M1 środka płatniczego. Jednakże niektórzy mają go za mało (bo za środek płatniczy
kupili papiery banku!), więc na M1 zamieniają oszczędności i papiery wartościowe.
Tanieją obligacje (i akcje), czyli - dla każdego poziomu
dochodu osiąganego przez posiadacza tych papierów - rośnie stopa
zwrotu z pieniędzy zainwestowanych w ich kupno (stopa procentowa).
Także banki podnoszą oprocentowanie, usiłując zapobiec
wycofywaniu wkładów oszczędnościowych.
MS↓→i↑
102
in
S
S
M1 M 2
1
in
in *
E1
E2
D
M
0
M1 M2
M
A teraz bank centralny zwiększa podaż M1 (np. skupuje bony skarbowe). Przy in1 ludzie chcą trzymać M1 pieniądza. Okazuje się
jednak, że niektórzy mają M1 za dużo (bo sprzedali bankowi papiery wartościowe!), więc zamieniają M1 na papiery wartościowe i
wkłady oszczędnościowe.
103
in
S
S
M1 M 2
1
in
in *
E1
E2
D
M
0
M1 M2
M
A teraz bank centralny zwiększa podaż M1 (np. skupuje bony skarbowe). Przy in1 ludzie chcą trzymać M1 pieniądza. Okazuje się
jednak, że niektórzy mają M1 za dużo (bo sprzedali bankowi papiery wartościowe!), więc zamieniają M1 na papiery wartościowe i
wkłady oszczędnościowe.
Na rynku kapitałowym drożeją obligacje (i akcje), czyli dla każdego poziomu dochodu osiąganego przez posiadacza tych
papierów – spada stopa zwrotu z pieniędzy zainwestowanych w ich
kupno (stopa procentowa).
104
in
S
S
M1 M 2
1
in
in *
E1
E2
D
M
0
M1 M2
M
A teraz bank centralny zwiększa podaż M1 (np. skupuje bony skarbowe). Przy in1 ludzie chcą trzymać M1 pieniądza. Okazuje się
jednak, że niektórzy mają M1 za dużo (bo sprzedali bankowi papiery wartościowe!), więc zamieniają M1 na papiery wartościowe i
wkłady oszczędnościowe.
Na rynku kapitałowym drożeją obligacje (i akcje), czyli dla każdego poziomu dochodu osiąganego przez posiadacza tych
papierów – spada stopa zwrotu z pieniędzy zainwestowanych w ich
kupno (stopa procentowa).
W obliczu napływu wkładów oszczędnościowych także
banki obniżają oprocentowanie.
105
in
S
S
M1 M 2
1
in
in *
E1
E2
D
M
0
M1 M2
M
A teraz bank centralny zwiększa podaż M1 (np. skupuje bony skarbowe). Przy in1 ludzie chcą trzymać M1 pieniądza. Okazuje się
jednak, że niektórzy mają M1 za dużo (bo sprzedali bankowi papiery wartościowe!), więc zamieniają M1 na papiery wartościowe i
wkłady oszczędnościowe.
Na rynku kapitałowym drożeją obligacje (i akcje), czyli dla każdego poziomu dochodu osiąganego przez posiadacza tych
papierów – spada stopa zwrotu z pieniędzy zainwestowanych w ich
kupno (stopa procentowa).
W obliczu napływu wkładów oszczędnościowych także
banki obniżają oprocentowanie.
MS↑→i↓
106
DYGRESJA
in
MS
i 2n
i
E
*
n
MD1
MD2
0
M2
M*
M
Natomiast po zmniejszeniu się popytu na pieniądz z MD1 do MD2
przy stopie procentowej in2 zapotrzebowanie na pieniądz jest
mniejsze od zaoferowanej na rynku ilości pieniądza (M2<M*).
M1 jest za dużo i ludzie zamieniają nadwyżki M1 na papiery wartościowe, więc np. cena obligacji wzrasta. Dla każdego
poziomu dochodu osiąganego przez posiadacza tych papierów, stopa zwrotu od przeznaczonego na ich zakup kapitału maleje.
Banki odnotowują wzrost wkładów oszczędnościowych i
mogą sobie pozwolić na zmniejszenie ich oprocentowania.
MD↓→i↓
107
in
MS
i *n
E
i1n
MD2
MD1
0
M*
M1
M
Po zwiększeniu się popytu na pieniądz z MD1 do MD2 przy stopie
procentowej in1 chętni chcą trzymać więcej środka płatniczego, niż
po-zwala na to zaoferowana w gospodarce ilość środka płatniczego
(M1>M*).
Spada wtedy cena papierów wartościowych i - dla każdei1n
go poziomu dochodu
osiąganego przez posiadacza tych papierów rośnie stopa zwrotu z inwestycji w ich kupno.
Również banki podwyższają oprocentowanie.
MD↑→i↑
KONIEC DYGRESJI
108
A zatem bank centralny operacjami otwartego rynku, stopą rezerw
minimalnych i stopą dyskontową steruje ilością M1 w gospodarce. W
ten sposób prowadzi POLITYKĘ PIENIĘŻNĄ (monetarną), czyli –
poprzez stopę procentową – wpływa na zagregowane wydatki, AEPL,
chroniąc gospodarkę przed inflacją lub bezrobociem.
109
Polityka pieniężna banku centralnego może być:
EKSPANSYWNA
lub
RESTRYKCYJNA.
110
EKSPANSYWNA polityka pieniężna polega na oddziaływaniu banku centralnego na zagregowane wydatki w gospodarce, AEpl w celu
ich ZWIĘKSZENIA. Służy temu zwiększenie ilości pieniądza i obniżenie stopy procentowej w gospodarce.
Ostatecznym celem ekspansywnej polityki pieniężnej jest
zwiększenie produkcji i zmniejszenie bezrobocia w gospodarce.
111
Natomiast RESTRYKCYJNA polityka pieniężna polega na oddziaływaniu banku centralnego na zagregowane wydatki w gospodarce,
AEpl w celu ich ZMNIEJSZENIA. Służy temu zmniejszenie ilości
pieniądza i podwyższenie stopy procentowej w gospodarce.
Ostatecznym celem jest hamowanie inflacji, czyli obrona
wartości pieniądza.
112
BEZPOŚREDNIA KONTROLA STOPY PROCENTOWEJ
Przedstawiony przed chwilą obraz polityki pieniężnej banku centralnego uległ zmianie na początku lat 90. XX wieku .
113
Doszło wtedy do wielu tzw. innowacji finansowych (usprawnień w
działaniu banków i innych instytucji finansowych). W efekcie rozróżnienie środka płatniczego, M1, i nieśrodka płatniczego, M2, M3
itd., przestało być jednoznaczne.
1. Rachunki czekowe, które wcześniej nie były oprocentowane, zaczęły przynosić wysokie odsetki. (M1 upodobniło się do M3).
2. Umożliwiono wystawianie czeków właścicielom akcji i obligacji,
które nabrały płynności środka płatniczego, więc zaczęły być nazywane niby pieniądzem (ang. near money). (Podobnie, bankomaty zaczęły wypłacać gotówkę z rachunków oszczędnościowych, co nie
wpływa na oprocentowanie tych lokat). (M3 upodobniło się do M1).
114
Ogólnie, M1, M2 itd. stały się bliskimi substytutami (można je szybko zamieniać na siebie). W efekcie niemożliwe stało się dokładne
kontrolowanie i przewidywanie ich wielkości. Zasadniczo utrudniło
to bankom centralnym sterowanie wielkością AEPL i Y w gospodarce.
115
Reagując na te zjawiska, w końcu w 1993 r. kierujący FED Alan
Greenspan ogłosił, że FED będzie przykładał mniejszą wagę do
podaży pieniądza, próbując raczej BEZPOŚREDNIO ustalać stopę
procentową w gospodarce. (Takie rozwiązania stosowano w USA już
w latach 50. XX w.).
116
W praktyce współcześnie bank centralny często kontroluje zatem
nie nominalną podaż pieniądza, MS, czego skutkiem jest poziom
stopy procentowej, lecz – bezpośrednio – stopę procentową, i, czego
skutkiem ubocznym jest wielkość podaży pieniądza w gospodarce.
Bank centralny wykorzystuje w tym celu operacje otwartego rynku.
NA CZYM POLEGA TAKIE DZIAŁANIE BANKU CENTRALNEGO?
117
JAK BANK CENTRALNY BEZPOŚREDNIO KONTROLUJE
STOPĘ PROCENTOWĄ, i?
Przykład:
Kiedy rynkowa stopa procentowa, i, spada poniżej pożądanego
poziomu i* (i < i*), bank centralny zaciąga na rynku na tyle dużo
pożyczek, płacąc za nie oprocentowanie i*, aby rynkowa stopa procentowa, i, podniosła się do poziomu i*.
118
ZADANIE
14-dniowa stopa procentowa na rynku międzybankowym wynosi
11,(1)%. Na masową skalę bank centralny zaczął sprzedawać 14dniowe bony pieniężne po 80, a nie – jak do tej pory – po 90. (Takie
bony są odkupywane przez bank centralny po 14 dniach za 100). a)
O ile zmieniła się cena za oferowany bankowi centralnemu kredyt
na 14 dni?
119
ZADANIE
14-dniowa stopa procentowa na rynku międzybankowym wynosi
11,(1)%. Na masową skalę bank centralny zaczął sprzedawać 14dniowe bony pieniężne po 80, a nie – jak do tej pory – po 90. (Takie
bony są odkupywane przez bank centralny po 14 dniach za 100). a)
O ile zmieniła się cena za oferowany bankowi centralnemu kredyt
na 14 dni?
Za udzielany sobie 14-dniowy kredyt bankowy bank centralny oferuje teraz 25%, a nie 11,(1)% wynagrodzenia.
120
ZADANIE
14-dniowa stopa procentowa na rynku międzybankowym wynosi
11,(1)%. Na masową skalę bank centralny zaczął sprzedawać 14dniowe bony pieniężne po 80, a nie – jak do tej pory – po 90. (Takie
bony są odkupywane przez bank centralny po 14 dniach za 100). a)
O ile zmieniła się cena za oferowany bankowi centralnemu kredyt
na 14 dni?
Za udzielany sobie 14-dniowy kredyt bankowy bank centralny oferuje teraz 25%, a nie 11,(1)% wynagrodzenia.
b) O ile zmieni się 14-dniowa stopa procentowa na rynku międzybankowym?
121
ZADANIE
14-dniowa stopa procentowa na rynku międzybankowym wynosi
11,(1)%. Na masową skalę bank centralny zaczął sprzedawać 14dniowe bony pieniężne po 80, a nie – jak do tej pory – po 90. (Takie
bony są odkupywane przez bank centralny po 14 dniach za 100). a)
O ile zmieniła się cena za oferowany bankowi centralnemu kredyt
na 14 dni?
Za udzielany sobie 14-dniowy kredyt bankowy bank centralny oferuje teraz 25%, a nie 11,(1)% wynagrodzenia.
b) O ile zmieni się 14-dniowa stopa procentowa na rynku międzybankowym?
14-dniowa stopa procentowa wzrośnie z 11,(1)% do 25%, czyli o
prawie 14 p. proc.
122
ZADANIE
14-dniowa stopa procentowa na rynku międzybankowym wynosi
11,(1)%. Na masową skalę bank centralny zaczął sprzedawać 14dniowe bony pieniężne po 80, a nie – jak do tej pory – po 90. (Takie
bony są odkupywane przez bank centralny po 14 dniach za 100). a)
O ile zmieniła się cena za oferowany bankowi centralnemu kredyt
na 14 dni?
Za udzielany sobie 14-dniowy kredyt bankowy bank centralny oferuje teraz 25%, a nie 11,(1)% wynagrodzenia.
b) O ile zmieni się 14-dniowa stopa procentowa na rynku międzybankowym?
14-dniowa stopa procentowa wzrośnie z 11,(1)% do 25%, czyli o
prawie 14 p. proc.
c) Dlaczego?
123
ZADANIE
14-dniowa stopa procentowa na rynku międzybankowym wynosi
11,(1)%. Na masową skalę bank centralny zaczął sprzedawać 14dniowe bony pieniężne po 80, a nie – jak do tej pory – po 90. (Takie
bony są odkupywane przez bank centralny po 14 dniach za 100). a)
O ile zmieniła się cena za oferowany bankowi centralnemu kredyt
na 14 dni?
Za udzielany sobie 14-dniowy kredyt bankowy bank centralny oferuje teraz 25%, a nie 11,(1)% wynagrodzenia.
b) O ile zmieni się 14-dniowa stopa procentowa na rynku międzybankowym?
14-dniowa stopa procentowa wzrośnie z 11,(1)% do 25%, czyli o
prawie 14 p. proc.
c) Dlaczego?
W przeciwnym wypadku nikt nie będzie chciał pożyczać pieniędzy
komukolwiek innemu niż bank centralny, gdyż nie będzie to opłacalne.
124
Zauważ, że ustalając krótkoterminowe stopy procentowe, bank centralny wpływa jednocześnie na wysokość średnioterminowych i długoterminowych stóp procentowych w gospodarce!
125
Wszak na konkurencyjnym rynku pożyczek za sprawą arbitrażu
długoterminowa stopa procentowa i krótkoterminowe stopy
procentowe dla serii równoważnych pożyczce długoterminowej
pożyczek krótkoterminowych zapewniają równą opłacalność
pożyczania pieniędzy*.
Na przykład koszt zaciągnięcie pożyczki rocznej musi być
równy kosztowi zaciągnięcia, jedna po drugiej, dwóch pożyczek
półrocznych.
----* Niespełnienie tego warunku powodowałoby nieopłacalność pożyczania pieniędzy albo na długi albo na krótki termin. W efekcie
zmiany popytu i podaży na rynku pożyczek zapewniają spełnienie
tego warunku.
126
127