RYNEK I JEGO ROLA W GOSPODARCE

RYNEK I JEGO ROLA W GOSPODARCE
1.Rynek i jego podział ze względu na :
- przedmiot wymiany
- legalność działania
- liczbę podmiotów na rynku
- zasięg oddziaływania.
2.Popyt - ilość towaru, którą konsumenci zechcą zakupić w określonym miejscu
i czasie po danej cenie przy założeniu ceteris paribus.. Zależność pomiędzy
ceną i ilością jest odwrotna.
Qd=a-bP
gdzie:
Qd – wielkość popytu
a – ilość po cenie minimalnej
b – nachylenie krzywej popytu
P - cena
P
p2
p1
D
q2
Determinanty popytu:
- dochody konsumentów,
- ceny dóbr substytucyjnych,
- ceny dóbr komplementarnych,
- preferencje konsumentów,
- warunki klimatyczne,
- liczba ludności,
- efekty naśladownictwa i demonstracji,
- oczekiwania co do kształtowania się cen w przyszłości.
q1
Q
3.Podaż - ilość dobra jaką są skłonni zaoferować producenci w określonym
czasie a ceną , przy założeniu ceteris paribus
Qs=c+dP
gdzie:
c – minimalna ilość produkcji
d – nachylenie krzywej podaży
P - cena
P
S
P2
P1
q1
q2
Q
Determinanty podaży
- ceny czynników produkcji np zmiana cen surowców niezbędnych do
produkcji, materiałów, paliw, siły roboczej , energii itp.
- podatki, subsydia,
- technologia,
- ilość przedsiębiorstw w gałęzi,
- czynniki naturalne,
- oczekiwania co do kształtowania się cen w przyszłości.
4.Równowaga rynkowa i cena równowagi
Cena jako instrument doprowadzający do osiągnięcia równowagi rynkowej
P
S
E
P1
D
q1
5. Pułapy cenowe
Q
a) cena minimalna
P
D
S
nadwyżka
cena
minimalna
p
Q
q
b) cena maksymalna
P
D
S
p
cena
maksymalna
deficyt
q
c) podatek
Q
P
S`
S
p+ podatek
p`
p
D
q`
q
Q
Problemy do rozwiązania
1)
Co się stanie z ceną i punktem równowagi na masło w każdym z następujących przypadków?
/przy założeniu ceteris paribus/. Przedstaw graficznie.
1. wzrośnie cena margaryny,
2. wzrośnie cena jogurtu,
3. wzrośnie cena chleba,
4. oczekuje się wzrostu ceny masła,
5. wprowadzenie podatku,
6. państwo obniża stawki celne na masło importowane,
7. firma wprowadza nową ale drogą technologię mającą na celu zredukowanie poziomu
cholesterolu o połowę,
8. dochody realne obywateli obniżyły się.
2)
Przedstaw na wykresie wpływ poniższych zjawisk na sytuację na krajowym rynku
długopisów:
1. wzrost ceny wkładów do długopisów,
2. pojawienie się mody na pisanie wiecznym piórem,
3. wzrost płac pracowników produkujących długopisy,
4. masowy import tanich długopisów z Chin
3)
Pytanie dotyczy produkcji oleju opałowego (do centralnego ogrzewania). Wskaż, czy
wymienione niżej zdarzenia spowodują przesunięcia krzywej podaży, popytu lub ruch po
krzywych;
a) rusza produkcja w nowej rafinerii,
b) wzrasta popyt na centralne ogrzewania,
c) spada cena gazu ziemnego,
d) prognozy wskazują na prawdopodobieństwo silnego wzrostu popytu na olej opałowy
w najbliższej przyszłości,
e) nowa technologia obniża koszty rafinacji ropy naftowej,
f) obniżenie podatku VAT.
4)
Rozpatrujemy rynek wołowiny w Polsce. Wskaż, czy wymienione niżej zdarzenia będą miały
wpływ na przesunięcie krzywej popytu czy krzywej podaży. Pamiętaj o założeniu ceteris
paribus.
a) pojawiła się choroba „szalonych krów”,
b) spadają ceny wieprzowiny,
c) Unia Europejska nałożyła embargo na import wołowiny z Polski,
d) nastąpił wzrost cen pasz do hodowli bydła,
e) inflacja w Polsce obniżyła się z 10% w 1999 roku do 5% w 2000 roku,
f) lipcowa powódź zalała wiele gospodarstw rolnych.
5)
Czynniki warunkujące popyt i podaż
Wyjaśnij, jak następujące czynniki wpłyną na krzywą popytu i krzywą podaży owoców
morza:
a) Wzrost ceny paliwa o 20%.
b) Reportaż w telewizji o przypadkach zatruć pokarmowych spowodowanych nieświeżymi
owocami morza.
c) Wiadomość w telewizji, że przyszły rok będzie szczególnie dobry dla rybołówstwa.
d) Dziesięcioprocentowy wzrost zarobków rybaków.
Zadania
1.Jaka jest cena i ilość równowagi, gdy popyt i podaż przedstawione są wzorami:
Qd=260-10P
Qs=20+2P
Gdzie :
P-cena
Qs-podaż
Qd-popyt
2.Postać krzywych podaży i popytu na rynku masła jest następująca :
P= 5Qs
Qd=90-P
a) znajdź punkt równowagi,
b) rząd nakłada podatek w wysokości 30 zł od każdej wyprodukowanej kostki masła ; jaka
będzie nowa cena i ilość równowagi,
c) w którym przypadku sprzedawcy osiągną większy przychód,
d) jaka będzie sytuacja rynkowa (w porównaniu z punktem b), jeśli cena zostanie
administracyjnie ustalona na poziomie 60 zł/kostkę.
3.W tabeli zostały przedstawione informacje na temat kształtowania się cen na towar x, oraz
odpowiadający danemu poziomowi ceny popyt i podaż.
a) Wykreśl krzywą popytu i podaży i znajdź punkt równowagi rynkowej,
b) jaki będzie nowy punkt równowagi, jeżeli państwo wprowadza podatek pośredni
(wliczony do ceny) równy 5zł od sztuki
P
15
16
17
18
19
20
21
22
Qd
50
48
46
44
42
40
38
36
Qs
35
38
41
44
47
50
53
56
zad.4
Funkcja popytu i podaży przedstawiona jest za pomocą wzoru:
P = 120 - 3Qd,
P = 5Qs
a) znajdź cenę i ilość równowagi,
b) co się stanie z dotychczasowym punktem równowagi jeśli państwo zacznie dotować daną
gałąź gospodarki w wysokości 40 zł od wyprodukowanej jednostki.
zad.5
Dane są równania popytu i podaży dobra X:
Qd = 50 - 5P,
Qs = 2 + 3P;
a) znajdź ilość i cenę równowagi dobra X,
b) załóżmy, że nowe równanie popytu dane jest wzorem:
Qd = 66 - 5P
znajdź nową ilość i cenę równowagi.
zad.6
Gospodarstwo domowe wydatkuje swoje dochody na dwa dobra X i Y. Jego funkcja popytu
na dobro X dana jest wzorem:
Qd = I - 30Px + 20Py
gdzie;
I - dochód gospodarstwa domowego,
Px - cena dobra X,
Py - cena dobra Y.
Jeżeli I = 100, a Py = 1, to jaka musi być cena dobra X, aby gospodarstwo domowe mogło
nabyć 30 jednostek tego dobra?
zad.7
Funkcja popytu na dobro x wynosi Qd = 1000 – 10Pd, gdzie Pd jest ceną płaconą przez
konsumentów. Funkcja podaży ma postać
Qs = 100 + 20Ps, gdzie Ps jest ceną otrzymaną
przez producentów. Za każdą sprzedaną jednostkę rząd pobiera podatek równy połowie ceny
płaconej przez konsumentów. Oblicz cenę i ilość równowagi.
zad. 8
Liczba butelek Chardonnay, na którą jest zgłaszany popyt, wynosi 1 000 000 – 60 000P
rocznie, gdzie P jest ceną jednej butelki ( w dolarach USA). Liczba butelek dostarczanych na
rynek wynosi
40 000P.
a) jaka jest cena i ilość równowagi?
b) Załóżmy, że rząd nakłada nowy podatek zobowiązujący producenta wina do płatności 5
dolarów za każdą wyprodukowaną butelkę. Jaka jest cena i ilość równowagi po
wprowadzeniu podatku?
zad.9
Informacje na temat popytu i podaży ryżu zostały podane w tabeli:
Popyt
Podaż
na tydzień
na tydzień
1,20
3000
500
1,30
2750
1500
1,40
2500
2500
1,50
2250
3500
1,60
2000
4500
a) w wyniku szoku podażowego produkcja zmniejsza się o 500 sztuk na tydzień w stosunku
do ceny równowagi rynkowej. Jaka jest cena i ilość równowagi po spadku podaży?
b) w wyniku „klęski urodzaju” podaż wzrasta o 500 sztuk na tydzień w stosunku do ceny
równowagi rynkowej. Jaka jest nowa cena i ilość równowagi?
Cena
ELASTYCZNOŚĆ POPYTU
1.Tablica przedstawia nabywane ilości dobra przy różnych poziomach ceny :
Cena
Nabywana ilość
Ep
(zł)
(tys.szt)
2,10
10
1,80
20
1,50
30
1,20
40
0,90
50
0,60
60
0,30
70
Oblicz elastyczność cenową dla poszczególnych poziomów cen.
3
2. Krzywa popytu ma postać :
P=2000 – 5Qd,
Gdzie:
P-cena ,
Qd- wielkość popytu.
Przedsiębiorca chcąc zwiększyć utarg zmniejszył cenę towaru z 1800 zł na 1600 zł. Wylicz elastyczność cenową
i oceń decyzję producenta.
3. Na podstawie badań ustalono, że elastyczność na przejazdy autobusami komunikacji miejskiej wynosi 0,6.
Przy dotychczasowej cenie biletu 1,20 autobusy są przepełnione ( ogólna ilość osób przypadająca na liczbę
miejsc w autobusach jest większa o 24%) a przedsiębiorstwo notuje straty finansowe.
Co można uczynić aby polepszyć sytuacje finansową tego przedsiębiorstwa?
4.Jeżeli masło i margaryna mają mieszaną elastyczność popytu równą 2, a cena masła wzrasta z 1,6 zł na 2,0 zł,
to co stanie się z popytem na margarynę ?
1.Tablica przedstawia wielkość wydatków pewnego gospodarstwa domowego ( na dobra A, B, C, D ) oraz
wysokość dochodów w dwóch kolejnych latach ;
Dobro
A
B
C
D
Wydatki w zł
Rok I
rok II
300
500
300
700
250
200
150
600
Ei
Rodzaj dobra
Dochód w pierwszym okresie wynosi 1000 zł a w drugim 2000 zł. Oblicz elastyczność dochodową popytu i
określ rodzaj rozpatrywanego dobra.
zad.2
Uzupełnij podaną tabelę przedstawiającą wydatki konsumenta na cztery dobra w dwóch kolejnych miesiącach:
Dobro
Wydatki
Ei
Rodzaj dobra
I okres
II okres
A
60
100
B
50
40
C
60
140
D
30
120
Dochód gospodarstwa domowego w pierwszym miesiącu wynosi 200 zł a w miesiącu następnym 400.
zad.3
Elastyczność mieszana popytu na kasety VHS firmy XYZ względem cen magnetowidów tej samej firmy wynosi
-5.
W pewnym okresie na rynku spadł popyt na kasety VHS w/w firmy z 240 000 do 180 000. Co stało się z ceną
magnetowidów?
zad.4
Załóżmy, że w danym okresie popyt konsumenta na przejazdy metrem zależą od ceny biletu za przejazd metrem,
dochodów konsumenta oraz ceny biletu za przejazd autobusem miejskim. Przyjmijmy, że nominalne dochody
konsumenta wynoszą 1000 zł miesięcznie, cena jednego przejazdu metrem jest równa 2 zł, cena jednego
przejazdu autobusem wynosi 1 zł, a popyt na ilość przejazdów metrem miesięcznie wynosi 100 przejazdów.
Cenowa elastyczność popytu na przejazdy metrem wynosi -0,5, dochodowa elastyczność popytu wynosi 1, a
elastyczność mieszana (względem ceny przejazdu autobusami miejskimi) wynosi 0,6.
O jaką wielkość zmieni się popyt na przejazdy metrem, jeśli:
a) dochody nominalne konsumenta wzrosną o 100 zł, a cena jednego przejazdu metrem wzrośnie o 20 groszy,
b) dochody nominalne konsumentów spadną o 200 zł, cena jednego przejazdu metrem spadnie o 40 groszy, a
cena jednego przejazdu autobusem wzrośnie o 20 groszy.