wspólna polityka handlowa unii europejskiej

Początki wspólnej polityki handlowej daje
Traktat Rzymski z 1957r. o utworzeniu EWG w
art. 113
Postanowiono wówczas, że:
- podstawą Wspólnoty będzie unia celna
- zniesione zostaną cła w obrocie wewnętrznym
- wprowadzona zostanie wspólna zewnętrzna
taryfa celna
Okres przejściowy trwał 11 lat – do 1969r.
Zasady unii celnej zostały wprowadzone w życie
od 1 lipca 1968r.
Wysokość stawek celnych ustalono według
średnich arytmetycznych stawek stosowanych
przez państwa członkowskie w dniu 1 stycznia
1957r.
Od 1970r. EWG stosowała – oprócz unii celnej –
również inne zasady wspólnej polityki
handlowej:
- ochronę przed dumpingiem
- ochronę przed nadmiernym subsydiowaniem
- wspólne instrumenty dotyczące importu i
eksportu
- embarga handlowe
W styczniu 1988r. wprowadzono jednolity
dokument administracyjny (SAD), który jest
podstawowym dokumentem celnym w handlu
Konwencje z Lomé, umowy dotyczące handlu i rozwoju
zawierane między EWG a krajami AKP. Na ich podstawie
państwa Afryki, Karaibów i Pacyfiku stowarzyszone z UE mogą
korzystać z ułatwień handlowych i pomocy finansowej Unii, bez
problemów celnych mogą eksportować swe wyroby (z
wyjątkiem niektórych produktów rolnych) do Wspólnoty a
jednocześnie chronić swe rynki wewnętrzne poprzez system
ceł.
Pierwsza z konwencji została podpisana w stolicy Togo - Lomé w dniu 28 lutego 1975, z czasem były one kilkakrotnie
przedłużane. Ich celem jest wspieranie rozwoju społecznego i
gospodarczego krajów AKP w oparciu o ich własne zasoby
ludzkie i materiałowe oraz w zgodzie z miejscowymi warunkami
socjalnymi i kulturowymi. Postanowienia konwencji są
nadzorowane przez odpowiednie instytucje powołane do tego
celu. Dla realizacji konwencji zostały utworzone: Rada
Ministrów,
Komitet
Ambasadorów,
Zgromadzenie
Parlamentarne.
WSPÓŁCZESNA NORMA TRAKTATOWA: Artykuł 207 TFUE
(dawny artykuł 133 TWE)
1. Wspólna polityka handlowa jest oparta na jednolitych zasadach,
w szczególności w odniesieniu do zmian stawek celnych, zawierania
umów celnych i handlowych dotyczących handlu towarami i
usługami oraz do handlowych aspektów własności intelektualnej,
bezpośrednich inwestycji zagranicznych, ujednolicenia środków
liberalizacyjnych, polityki eksportowej, a także handlowych środków
ochronnych, w tym środków podejmowanych w przypadku dumpingu
lub subsydiów. Wspólna polityka handlowa prowadzona jest zgodnie
z zasadami i celami działań zewnętrznych Unii.
2. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc w drodze rozporządzeń
zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, przyjmują środki
określające ramy realizacji wspólnej polityki handlowej.
3. Jeżeli istnieje potrzeba wynegocjowania i zawarcia umów z
jednym lub większą liczbą państw trzecich lub organizacji
międzynarodowych, stosuje się artykuł 218, z zastrzeżeniem
postanowień szczególnych niniejszego artykułu.
Komisja przedstawia zalecenia Radzie, która upoważnia ją do
rozpoczęcia koniecznych rokowań. Rada i Komisja są odpowiedzialne
za zapewnienie zgodności umów będących przedmiotem rokowań z
wewnętrznymi politykami i zasadami Unii.
Komisja prowadzi te rokowania w konsultacji ze specjalnym
komitetem wyznaczonym przez Radę w celu wsparcia jej w tym
zadaniu i w ramach wytycznych, które Rada może do niej kierować.
Komisja regularnie składa specjalnemu komitetowi i Parlamentowi
Europejskiemu sprawozdanie z postępu w rokowaniach.
4. W odniesieniu do rokowań i zawierania umów, o których mowa w
ustępie 3, Rada stanowi większością kwalifikowaną.
W odniesieniu do rokowań i zawierania umów w dziedzinie handlu
usługami i w dziedzinie handlowych aspektów własności
intelektualnej, jak również bezpośrednich inwestycji zagranicznych,
Rada stanowi jednomyślnie, jeżeli umowy te zawierają
postanowienia wymagające jednomyślności do przyjęcia przepisów
wewnętrznych.
Rada stanowi jednomyślnie także przy rokowaniach i
zawieraniu umów:
a) w dziedzinie handlu usługami w zakresie kultury i
audiowizualnymi, jeżeli umowy te mogłyby zagrozić
różnorodności kulturowej i językowej Unii;
b) w dziedzinie handlu usługami społecznymi oraz w zakresie
edukacji i zdrowia, jeżeli umowy te mogłyby w znacznym
stopniu zakłócać działanie krajowego systemu tych usług i
wywierać negatywny wpływ na odpowiedzialność Państw
Członkowskich za ich zapewnienie.
5. Rokowania i zawieranie umów międzynarodowych w
dziedzinie transportu podlegają tytułowi VI części trzeciej
oraz artykułowi 218.
6. Wykonywanie uprawnień w dziedzinie wspólnej polityki
handlowej, przyznanych niniejszym artykułem, nie narusza
podziału
kompetencji
między
Unią
i
Państwami
Członkowskimi i nie prowadzi do harmonizacji przepisów
ustawowych lub wykonawczych Państw Członkowskich, jeżeli
Traktaty wykluczają taką harmonizację.
WSPÓLNOTOWA TARYFA CELNA
STAWKI KONWENCYJNE
stosowane są wobec państw
należących do WTO lub
którym wspólnota przyznała
KNU
STAWKI AUTONOMICZNE
stosowane są rzadko, wobec
państw, którym wspólnota
nie przyznała KNU
RODZAJE CEŁ:
1.Ze względu na kierunek ruchu towarów:
eksportowe, importowe, tranzytowe
2.Ze względu na sposób obliczania: ad
valorem (stawka procentowa od wartości),
specyficzne (zależne od liczby, objętości lub
wagi towarów), kombinowane (łączące
różne kryteria)
3.Antydumpingowe: stosowane w przypadku,
gdy towary importowane do Unii są
sprzedawane przez kraj eksportujący po
cenach niższych od krajowych cen
rynkowych lub poniżej kosztów własnych
produkcji
NOMENKLATURA WSPÓLNEJ TARYFY CELNEJ
- Nomenklatura scalona (CN, Combine
Nomenclature)
1.Jest to instrument naliczania i ściągania
opłat celnych
2.Służy opracowywaniu statystyk a handlu
zagranicznym oraz stosowaniu środków
polityki handlowej, rolnej, podatkowej i
pieniężnej
ZINTEGROWANA TARYFA CELNA WSPÓLNOT
EUROPEJSKICH
TARIC, INTEGRATED TARIFF OF THE
EUROPEAN COMMUNITY
1.Zintegrowana baza danych o warunkach
eksportu i importu towarów
2.Zawiera informacje o wysokości stawek, o
preferencjach celnych, kontyngentach
taryfowych,
zawieszeniu
stawek,
stosowanych cłach antydumpingowych lub
wyrównawczych
GENERALNY SYSTEM PREFERENCJI CELNYCH
GSP
1. Instrument polityki handlowej o charakterze
autonomicznym, preferencje celne w ramach tego
środka nie są wzajemne
2. Stosowany w ramach udzielania pomocy krajom
rozwijającym się i najmniej rozwiniętym
3. Przyznaje produktom importowanym z krajów
najmniej rozwiniętych bezcłowy dostęp do rynku
wspólnotowego dla wszystkich towarów z wyjątkiem
broni, amunicji, bananów, cukru i ryżu oraz obniżki
stawek celnych, opierając się na tzw. wrażliwości
produktów
POSTĘPOWANIA ANTYDUMPINGOWE
1. Stosowane gdy zagraniczny producent sprzedaje
na obszarze UE towar poniżej porównywalnej
ceny podobnego produktu na swoim rynku
krajowym lub poniżej kosztów produkcji
2. Może zostać zastąpione tzw. zobowiązaniem
cenowym do przestrzegania przez eksportera
minimalnego poziomu cen
3. Cła antydumpingowe i zobowiązania cenowe
ustalane są na 5 lat i w wyniku postepowania
weryfikacyjnego mogą być przedłużone o kolejne
5 lat
POSTĘPOWANIA ANSTYSUBWENCYJNE
1. stosowane, gdy rząd lub instytucja publiczna kraju
eksportera (lub kraju pochodzenia) bezpośrednio lub
pośrednio udziela eksporterowi subsydiów do
produkcji, eksportu lub przewozu
2. Subsydia:
dotacje,
pożyczki
na
warunkach
preferencyjnych, gwarancje kredytowe, zwolnienia z
podatków
3. Postępowania antysubwencyjne: nakładanie środków
wyrównawczych (cła tymczasowe, zobowiązania
cenowe, cła wyrównawcze)
OCHRONA PRZED NADMIERNYM IMPORTEM
1. Stosowane jest, gdy towar jest importowany do UE
w tak dużych ilościach lub na takich warunkach, że
może to wyrządzić poważną szkodę producentom
Wspólnoty lub grozić jej wyrządzeniem
2. Środki ochronne – ograniczenie okresu ważności
dokumentów importowych, zmiana zasad importu
kwestionowanego towaru, kontyngenty
3. Skarga wnoszona jest przez państwa członkowskie
PRZECIWDZIAŁANIE BARIEROM W HANDLU NIEZGODNYM
Z POROZUMIENIAMI MIĘDZYNARODOWYMI
1. Stosowane w przypadku stwierdzenia stosowania
wobec producentów unijnych niezgodnych z
porozumieniami międzynarodowymi barier w
dostępie do rynków państw trzecich
2. Umożliwia wsparcie przemysłu UE
EMBARGO HANDLOWE
1.Sankcja polityczna wobec państwa trzeciego
2.Cel – zmuszenie państwa trzeciego do zmiany
jego zachowań sprzecznych z prawem
międzynarodowym
poprzez
stosowanie
instrumentów polityki handlowej
KONTYNGENTY TARYFOWE
1.Ustanawiane są tylko w ujęciu ilościowym
2.Nie ograniczają importu a wprowadzają
możliwość zakupu określonej ilości towaru za
granicą przy niższej, od ogólnie stosowanej,
stawce celnej
3.Obejmują
surowce,
półprodukty
i
komponenty
TOWARY ROLNE
1. Rynek towarów rolnych chroniony jest systemem
regulacji pozacelnych, określających wymagania
wobec produktów rolnych sprowadzanych do UE
2. Rynek unijny chroniony jest systemem cen
minimalnych, cen wyjścia, dodatkowych opłat
celnych, systemem norm handlowych ustalających
minimalne wymagania jakościowe, znakowania,
pakowania
3. Stosowane są pozwolenia przywozu (w Polsce
obrotem towarami rolnymi administruje Agencja
Rynku Rolnego)
4. Systemem pozwoleń objęte są takie towary, jak
czosnek, banany, grzyby, zboża, cukier, oleje i
tłuszcze, mleko, wołowina, baranina, wieprzowina,
drób, jaja, nasiona, wino, owoce i warzywa,
przetwory tych towarów, alkohol, len i konopie.
Klauzula największego uprzywilejowania (ang. Most favoured
nation clause, MFN) - pojęcie dotyczące międzypaństwowej
wymiany towarowej. Jest to określenie traktatowego zobowiązania
stosowanego w międzynarodowych stosunkach handlowych. Państwo
przyznające tę klauzulę innemu państwu zapewnia mu uprawnienia i
udogodnienia nie mniejsze niż jakiemukolwiek innemu państwu, z
którym handluje
KNU jest normą o charakterze blankietowym, nie daje ona
konkretnych przywilejów i ustępstw. Klauzula ta może być
jednostronna lub przyznawana na zasadzie wzajemności. Wyróżnia
się dwa rodzaje KNU: bezwarunkową i warunkową. W pierwszym
przypadku przyznawane są partnerowi udogodnienia zaoferowane
uprzednio państwu trzeciemu (traktowanie identyczne). KNU
warunkowa (amerykańska) uzależnia przyznanie państwu udogodnień
od otrzymania przez kontrahenta korzyści równych tym, które
zostały przyznane wcześniej państwu trzeciemu.
•
•
•
•
•
•
•
Bilans handlowy towarów
1 798
1 683
1 531
1 357
1 364
1 162
Przywóz i wywóz towarów (mld euro)
-115
-174
-202
2006
2010
Wywóz
Przywóz
2012
2006
2010
2012
Źródło: Parlament Europejski
•
W strukturze eksportu towarów z UE dominują maszyny i sprzęt transportowy
(42%)
•
•
W imporcie dominującą pozycję zajmują paliwa (30%)
•
UE jest światowym liderem w handlu usługami z nadwyżką w transakcjach z
resztą świata w 2012 na poziomie 152 mld euro.
•
Główni partnerzy w handlu usługami to USA, kraje azjatyckie i kraje EFTA.
Pozytywy bilans handlowy wykazują sektory maszyn oraz chemiczny,
zdecydowanie ujemny sektor paliwowy
•
•
•
•
•
•
•
•
•
UE realizuje program wzajemnego otwarcia rynków z kluczowymi partnerami w ramach
dwustronnej wymiany handlowej, umów regionalnych. Głównym narzędziem są umowy
o wolnym handlu.
European Free Trade Association – EFTA
•
•
•
•
Islandia
Lichtenstein
Europejski Obszar Gospodarczy
Norwegia
Szwajcaria
Umowy o wolnym handlu obecnie realizowane m.in.:
•
Wschodnie sąsiedztwo – Deep and Comprehensive Free Trade Area – DCFTA –
Mołdawia, Gruzja, Ukraina, Armenia (przerwany proces negocjacji)
•
•
•
•
•
•
Peru i Kolumbia
•
Ameryka Środkowa
Korea Południowa
Chile
Meksyk
RPA
Południowy region Morza Śródziemnego (Algieria, Egipt, Izrael, Jordania, Liban,
Maroko, Palestyna, Tunezja)
Umowy sfinalizowane nieobowiązujące:
•
•
•
Singapur
Kanada
Państwa Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP)
Umowy w fazie negocjacji:
•
•
•
•
Indie
•
•
•
Japonia
ASEAN (Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej)
Mercosur (Argentyna, Brazylia, Paragwaj, Urugwaj i Wenezuela)
Rada Współpracy Państw Zatoki (Arabia Saudyjska, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty
Arabskie, Katar, Bahrajn i Oman) – negocjacje zawieszone w 2008 r.
Maroko
USA
Stosunki strategiczne:
•
•
Chiny
Rosja
Finalizacja wszystkich prowadzonych obecnie rozmów w sprawie wolnego
handlu mogłaby zwiększyć PKB Unii o ponad 2%.
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ