Są to organizmy zwierzęce, przeważnie mikroskopijnej wielkości

Są to organizmy zwierzęce, przeważnie
mikroskopijnej wielkości. Ciało ich odpowiada swą
budową pojedynczej komórce - jednokomórkowce.
Stanowi grudkę plazmy z zawartymi w niej
organellami, odpowiadającymi często swą funkcją
narządom zwierząt wielokomórkowych. Organizmy
te żyją w środowisku wodnym.
PIERWTNIAKI DZIELĄ SIĘ NA:
a)
wiciowce na:
wiciowce
•
euglena,
•
świdrowiec śpiączki,
•
rzęsistek pochwowy)
 sporowce zarodziec malarii
b) zarodziowce:
•
pełzak,
•
otwornice, radiolarie
c) orzęski:
•
pantofelek,
•
trąbik,
•
wirczyk
ŚRODOWISKO I TRYB ŻYCIA
• Większość pierwotniaków żyje w wodzie,
zarówno słodkiej jak i morskiej. Występują tam
formy wolno żyjące, prowadzące tryb życia
osiadły lub pływający.
Inna grupa pierwotniaków ma jako środowisko
życiowe płyny ustrojowe zwierząt i ludzi. Żyją
tam formy pasożytnicze oraz formy symbiotyczne.
Organizmy te potrzebują dużo wody, w razie jej
braku niektóre z nich mogą przechodzić w stan
anabiozy (życia utajonego).
PANTOFELEK
BUDOWA
Wodniczka tętniąca
Jądro
Otwór gębowy
Przełyk
Wodniczka trawiąca
Rzęski
Otwór odbytowy
POBUDLIWOŚĆ
• Pierwotniaki są wrażliwe na bodźce
mechaniczne, świetlne, chemiczne i
termiczne. Ruchy całego organizmu
związane z reakcją na bodźce nazywają się
taksjami. Odbieranie i przewodzenie
bodźców się dzięki depolaryzacji błony
komórkowej pierwotniaka, co związane jest
z przemieszczaniem ładunków
elektrycznych w błonie komórkowej.
ODŻYWIANIE
większość pierwotniaków może pobierać proste,
nie wymagające trawienia związki organiczne bezpośrednio z
otoczenia.
WCHŁANIANIE-
ODDYCHANIE
Pierwotniaki wolno żyjące oddychają tlenowo, a wymiana gazowa
odbywa się całą powierzchnią ciała. Formy pasożytnicze
oddychają beztlenowo.
ROZMNAŻANIE
• Pierwotniaki rozmnażają się bezpłciowo przez podział
poprzeczny (orzęski) lub podłużny (wiciowce). W
wyniku podziału powstają dwa nowe organizmy, które
następnie rozwijają się i rozrastają. U orzęsków obok
rozmnażania bezpłciowego występuje proces płciowy koniugacja, podczas której nie są wytwarzane nowe
osobniki, ale jedynie dochodzi do wymiany informacji
genetycznej między dwoma pierwotniakami. Po
zakończeniu koniugacji osobniki oddzielają się od siebie.
ZNACZENIE PIERWOTNIAKÓW
- stanowią pokarm dla zwierząt wodnych
- oczyszczają wodę
- biorą udział w trawieniu celulozy
- są przyczyną chorób (malaria)
- tworzą skały wapienne
CHOROBY
świdrowiec gambijski - wywołuje śpiączkę,
przenosicielem jest mucha tse-tse.
- leiszmanie wywołują pendykę i kala-azar.
- lamblia wywołuje choroby wątroby, dwunastnicy i
trzustki.
- rzęsistek pochwowy wywołuję chorobę
rzęsistkowicę