ODŻYWIANIE Organizmy, aby podtrzymywać funkcje życiowe, potrzebują pożywienia. Pożywianie jest używane jako budulec, materiał energetyczny i regulator pracy organizmu. Rośliny (i inne autotrofy) wytwarzają własny pokarm wykorzystując światło, wodę i dwutlenek węgla znajdujący się w powietrzu. Takie zjawisko nazywa się samożywnością. Zwierzęta (i inne heterotrofy) odżywiają się innymi organizmami lub substancjami organicznymi wytwarzanymi przez inne organizmy (np. mleko lub miód). To cudzożywność. .......................................................................................................................................... ODDYCHANIE Część pokarmów spożywanych przez zwierzęta i wytwarzanych przez rośliny zamieniana jest na energię niezbędną do życia. W większości przypadków potrzebny jest do tego tlen (z organizmu usuwany jest powstający przy tej okazji dwutlenek węgla). Taki sposób uzyskiwania energii nosi nazwę oddychania tlenowego. Proces ten zachodzi głównie w mitochondriach. U roślin tlen pobierany jest przez aparaty szparkowe w liściach. Zwierzęta pobierają tlen różnymi drogami. Np. ryby absorbują tlen z wody przez skrzela. Niektóre organizmy nie potrzebują do życia tlenu - oddychają beztlenowo (w ich ciele zachodzi fermentacja) .......................................................................................................................................... WYDALANIE W procesie oddychania powstają produkty odpadkowe, których organizmy pozbywają się w procesie wydalania. Człowiek pozbywa się niepotrzebnych substancji pocąc się, wydychając i opróżniając pęcherz moczowy. .......................................................................................................................................... WRAŻLIWOŚĆ Krokus otwiera swój kwiat tylko wtedy, gdy świeci słońce. Wszystkie organizmy są mniej lub bardziej czułe na zmiany w ich środowisku. Ssaki są zwierzętami o niezwykle czułych zmysłach. Wzrok, słuch i węch pozwala np. zebrom wyczuć zbliżającego się lwa. ……………………………………………………………………………………………………………………………………. PORUSZANIE SIĘ Wszystkie organizmy poruszają się, nawet rośliny, choć robią to zbyt wolno, abyś mógł to zauważyć. Jeśli jednak postawisz roślinę w doniczce przy oknie po kilku dniach zauważysz, że jej liście odwróciły się w kierunku okna. Rośliny mogą poruszać tylko niektórymi częściami swojego ciała. natomiast prawie wszystkie zwierzęta potrafią przemieścić swoje ciało z jednego miejsca na inne. .......................................................................................................................................... WZROST Wszystkie organizmy rosną. Niektóre z nich np. drzewa rosną całe życie, choć tylko w określonej porze roku. Ludzie rosną tylko do określonego wieku .......................................................................................................................................... ROZMNAŻANIE Żaden organizm nie żyje wiecznie, dlatego ważne jest aby organizmy mogły pozostawiać po sobie potomstwo. Organizmy o mikroskopijnych rozmiarach rozmnażają się przez podział. Nazywa się to rozmnażaniem bezpłciowym (lub wegetatywnym). Większość organizmów rozmnaża się przez połączenie komórek rozrodczych: żeńskiej i męskiej. To rozmnażanie płciowe. Kwiaty są organem służącym do rozmnażania płciowego u roślin. .......................................................................................................................................... Sprawdź czy dobrze rozumiesz na czym polegają poszczególne czynności życiowe. Jaka to czynność życiowa? Uwalnianie i dostarczanie organizmowi energii. ........................................................................................................................ Powielanie się organizmów i zapewnienie w ten sposób gatunkowi ciągłości trwania. ....................................................................................................................... . Usuwanie produktów przemiany materii powstających w komórkach podczas oddychania. ........................................................................................................................ Dostarczanie organizmowi materiałów budulcowych, energetycznych i regulujących pracę organizmu. ........................................................................................................................ Reagowanie na bodźce płynące z otoczenia. ........................................................................................................................ Zwiększanie rozmiarów i masy ciała. ........................................................................................................................ Zdolność do zmiany położenia ciała względem otoczenia. ........................................................................................................................