ZANIECZYSZCZENIA POCHODZĄCE Z ROLNICTWA: *ścieki *transport wodny i lądowy *pestycydy, nawozy sztuczne *odpady komunalne i przemysłowe *urbanizacja *monokultura KLASYFIKACJA PIERWIASTKÓW wg. GOLDSMITHA- umiejscowienie pierwiastków w różnych strefach kuli ziemskiej: *atmofilne-azot, tlen, argon *litofilne-sód, potas, magnez *chalkofilne-miedź, cynk, ołów *biofilne-skł. org. roś. zwierz. KLASYFIKACJA WERNADSKIEGO wg. Roli geochemicznej w krajobrazie: *cykliczne-42 pierwiastki *ziem żadkich-14 pierwiastków *silnie rozproszone-rubid, skand, hafn *silnie promieniotwórcze-rad, uran *metale szlachetne *gazy szlachetne PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA ZDOLNOŚĆ DO MIGRACJI: *migranty nieaktywne-nie wchodzą w reakcję z innymi pierwiastkami *migranty aktywne-powietrzne i wodne CELE GEOCHEMII: *poznanie składu chemicznego ziemi *ustalenie zasad rządzących rozmieszczeniem pierwiastków *nakreślenie obiegu pierwiastków na ziemi *poznanie różnic regionalnych w skł. chem. skał i minerałów NAUKI POWIĄZANE: gleboznawstwo, hydrologia, biologia, geologia, chemia SKŁ. CHEM. GLEB: 45% części mineralne, 25% woda, 25% powietrze, 5% subst. Organiczne CHOR. ENDEMICZNE: Dżuma, cholera, awitaminoza, Heinego Medina ODORY: *zw. siarczkowe-siarkowodór *zw. azotowe-amoniak *zw. zaw. węgiel-aldehydy ZAWARTOŚĆ FOSFORU: *tło geochemiczne niskie *podwyższone: Sudety gleby leśne, Pomorze *najw, naturalna anomalia: Żuławy wyst. mad *wyraźne koncentracje: Ostrów W, Kanał Odry, Szczecin *wzbogacenie antropog. związ. z zaniemczysz. pochodz. z przemysłu JOD: wody morskie, funkcjonowanie gruczołu tarczycy, niedobór przerost nabłonka FLUOR: fluoroza, kruche zęby z przebarwieniami i łamaniem KLARK- średni udział danego pierwiastka w skł. chem. W skałach skorupy ziemskiej ANOMALIA- występowanie pierwiastków w znacznie większych ilościach niż na większości badanego obszaru TŁO GEOCHEMICZNE- naturalna niska zawartość pierwiastków chemicznych WYCHODNIE- występowanie rud na powierzchni AUREOLE- obszar o podwyższonej zaw. pierwiastka, która odróżnia się zdecydowanie od tła geoch.: mechaniczne, chemiczne, biochemiczne, gazowe GEOTOKSYKOLOGIA- bada wpływ pierwiastków na zdrowie człowieka GEOCHEMIA MEDYCZNA-bada metody leczenia chorób endemicznych i spow. pierwiastkami DIAGENEZA-jedna z jej form jest cementowanie i dolomityzacja ANATEKSIS-roztapianie skał w wysokiej temp. ściągniętych z pow. do głębi ziemi PALMIGENEZA- powstawanie nowych ognisk magmy SOLIFLUKCJA- spływanie rozmarzniętej skały lub gleby po zamarzniętym podłożu SPEŁZYWANIE- gruntów, gleby nie widoczne na polach uprawnych, tak na zadarnionych stokach SKAŁY PIERWOTNE: magmowe powstałe w głębi ziemi w wyniku zastygania magmy, różnią się skł. chemicznym w zależności od zaw. krzemionki *formy luźne: żwir, piasek *formy kleiste: less SKŁAD CHEMICZNY WÓD: H2O w postaci wodoru i tlenu WODA W KRAJOBRAZIE: *wody opadowe- skupienie się cząstek wody *woda w glebie- zaw. dużo więcej związków niż wody opadowe MINERALIZACJA WODY- zaw. skł. stałych zaw. w wodzie INFILTARCJA- przesiąkanie do wód podziemnych SKŁAD WÓD GLEBOWYCH: *kationy: CA, Mg, K, Na *aniony: HCO3, Cl, NO3, PO4 WODY RZECZNE: *wypływają ze źródeł *taki sam skład jak wody podziemne *niewielka mineralizacja *skł. chem. zmienia się w ciągu roku *rozpuszczone gazy *nieoczyszczone ścieki b.dużo tlenu SKŁ. CHEMICZNY: tlen, dw.węgla, siarkowodór, kationy: wapń, magnez, sód, potas, aniony: wodorowęglanowy, siarczanowy, chlorkowy, krzemionka WODY JEZIOR: *niska mineralizacja *najw. Anionu wodorowęglanowego i kationu wapnia *najb. słone- morze martwe *31,5% skł. rozpuszczone WODY MORSKIE: *wysokie stężenie kat. sodu, potasu, magnezu, glinu *gorzki lub gorzko-słony smak *odczyn lekko alkaliczny *przyspiesza proces odwodnienia SKŁ. CHEMICZNY: 55%chlor, 30,6% sód, 7,7% siarka, 3,7% magnez, 3% wapń, potas, fluor i inne WODY PODZIEMNE: *strefa aeracji: -błonkowate -higroskopijne -kapilarne -wolne *strefa saturacji: -zaskórne -gruntowe -wgłębne -głębinowe