57_Gleba - Szkolnictwo.pl

Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej
Portalu www.szkolnictwo.pl
Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie
w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie
i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania
w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.
oprac. mgr Kamila Sokołowska
2
Gleba
• to zewnętrzna, czynna biologicznie warstwa
skorupy ziemskiej,
• utworzona w wyniku wietrzenia skał i przemian
substancji organicznej.
Skorupa ziemska  zewnętrzna część litosfery.
Litosfera  skalna, zewnętrzna warstwa ziemi.
Skała  połączenie minerałów w większe zbiory,

wietrzenie – całokształt przemian zachodzących
pod wpływem różnych czynników.
Wietrzenie skał 
całokształt procesów
zachodzących podczas przemiany
skały litej w glebę z udziałem
różnorodnych czynników.
Charakter wietrzenia:
Rodzaj
Opis
chemiczne
chemiczny rozkład substancji znajdujących się
w skale z udziałem: H2O, CO2, O2, składników
zanieczyszczeń powietrza
biologiczne procesy zachodzące od wpływem
mikroorganizmów związane z rozrastaniem się
systemu korzeniowego roślin i drzew
fizyczne
mechaniczne rozpadanie się skał pod wpływem
zamarzania i topnienia lodu, z udziałem wiatru
oprac. mgr Kamila Sokołowska
4
Warstwy gleby
Poziomy
glebowe
zewnętrzny
próchnica
podglebie
skała
Charakterystyka
próchniczy
o barwie
od brunatnej
do czarnej
warstwa
jaśniejsza
zależna
od rodzaju skały
Skład
związki organiczne:
bakterie pierwotniaki
i grzyby
piasek i żwir
mieszaninę ciał stałych,
cieczy i gazów
Skład gleby
roztwór glebowy
H2O z rozpuszczonymi
substancjami
Część gazowa:
powietrze, CO2
wnikające do gleby
gleba
kompleks sorpcyjny
próchnica, cząstki
zwietrzałych
minerałów
Sorpcyjne właściwości
gleby
Badanie właściwości
1. Do zlewki z glebą wlej roztwór
wodny atramentu.
2. Wstrząsaj zawartość.
3. Zawiesinę przesącz na sączku
z bibuły umieszczonym na lejku.
oprac. mgr Kamila Sokołowska
7
Sorpcyjne właściwości gleby – cd.
1. Obserwacje: przesącz
jest klarowny, bezbarwny.
2. Wnioski: gleba ma
właściwości sorpcyjne
polegające
na zatrzymaniu
na składnikach gleby
gazu, cieczy, ciał stałych.
oprac. mgr Kamila Sokołowska
8
Chemiczne zanieczyszczenie gleby
N. W. Skinder Chemia a ochrona środowiska WSiP 1991
Źródło
Opis
przemysł
węglowodory, szlam, ścieki, metale
ciężkie pyły, dymy, tlenki azotu, CO,
CO2
hałdy i kopalnie
pył, metale ciężkie, ługi
rolnictwo
pestycydy, herbicydy, nawozy
sztuczne, chorowcopochodne
węglowodorów, np. DDT, azotany
transport
Pb(C2H5)4, tlenki azotu, CO,
węglowodory, kauczuk azbest
gospodarstwa domowe śmieci i odpadki, ścieki, detergenty
Sprawdź, czy odpowiesz… (wybierz 1 wiersz: a, b lub c):
Zad. 1. Gleba to:
a) związki chemiczne znajdujące się na zewnętrznej warstwie ziemi,
b) zewnętrzna część skorupy ziemskiej czynna biologicznie,
c) związki chemiczne powstałe w wyniku wietrzenia skał.
Zad. 2. Wietrzenie skał:
a) to całokształt procesów zachodzących podczas przemiany skały litej w glebę ,
b) przemiany gleby zachodzące z udziałem różnorodnych czynników,
c) przekształcanie stałych cząstek skały w ciekłe i gazowe.
Zad. 3. Wietrzenie:
a) może zachodzić z udziałem bakterii, czynników atmosferycznych i chemicznych,
b) polega na fizycznym rozkruszaniu skał,
c) obie odpowiedzi są właściwe.
Zad. 4. Zestaw obok:
a) jest sposobem na oczyszczanie gleby,
b) ilustruje wietrzenie gleby,
c) służy do badania sorpcyjnych właściwości gleby
oprac. mgr Kamila Sokołowska
10
Zad. 5. Stwierdzenie z doświadczenia że gleba ma zdolności sorpcyjne:
a) jest obserwacją,
b) jest wnioskiem,
c) obie odpowiedzi są właściwe.
Zad. 6. Głównym składnikiem warstwowym gleby jest:
a) próchnica,
b) podglebie ze skałą,
c) obie odpowiedzi są właściwe.
Zad. 7. Kompleks sorpcyjny
a) stanowią: próchnica, cząstki zwietrzałych minerałów,
b) substancja stała odporna na czynniki atmosferyczne,
c) żadna odpowiedź nie jest właściwa.
Zad. 8. Skażenie gleby:
a)to metale ciężkie dostające się do gleby wraz z pyłem,
b)są powodowane przez zanieczyszczenia powietrza oraz wody,
c)jest szczególnie trudne dla procesów samooczyszczania ze względu na cechy
sorpcyjne skał.
11
oprac. mgr Kamila Sokołowska