011120127

CZY WSZYSTKIE POLECENIA SŁUŻBOWE PRZEŁOŻONEGO
ZOBOWIĄZUJĄ PIELĘGNIARKĘ/ POŁOŻNĄ DO ICH WYKONANIA???
Artykuł 18 u.z.o.z. obliguje każdy zakład opieki zdrowotnej (tj. publiczny i niepubliczny) do
prowadzenia dokumentacji medycznej swoich pacjentów, czyli osób korzystających ze
świadczeń zdrowotnych danego zakładu opieki zdrowotnej. Ponadto art. 41 ustawy z dnia 5
grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz.
857 z późn. zm.) stanowi, że lekarz ma obowiązek prowadzenia indywidualnej dokumentacji
medycznej pacjenta. Poza tym zgodnie z art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach
pielęgniarki i położnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1217 z późn. zm.) pielęgniarka,
położna ma obowiązek, podobnie jak lekarz, prowadzenia i udostępniania dokumentacji
medycznej w sposób i na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach
pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Minimalną zawartość dokumentacji medycznej określa
ustawa o prawach pacjenta
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 2010 roku w sprawie rodzajów i zakresu
dokumentacji medycznej oraz sposobu jej przetwarzania (Dz.U. Nr 252, poz. 1697 z późn. zm.)
określa rodzaje dokumentacji prowadzone przez lekarzy oraz przez pielęgniarki (każdy w
zakresie wykonywanych przez siebie czynności).
W praktyce wielu pracodawców wprowadza do akt osobowych dokument zwany „zakresem
czynności” lub „zakresem obowiązków”. Dokument ten jest podpisywany i dołączany do akt
osobowych pracownika i określa nie tylko szczegółowo obowiązki danego pracownika, ale
również wielokrotnie zawiera sformułowania ogólne, np. „pracownik obowiązany jest
wykonywać polecenia przełożonego”. Określenie to jest nieostre i w praktyce może wywoływać
wątpliwości. Podkreślić jednak należy, iż co do zasady pracownik ma obowiązek
wykonywać jedynie polecenia przełożonego pozostające w związku z wykonywaną pracą.
Pracownik obowiązany jest wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń
przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o
pracę (art. 100 k.p.).
Pracownik nie ma obowiązku wykonywać poleceń sprzecznych z zasadami współżycia
społecznego, czy też społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Pracownik powinien
przede wszystkim podporządkowywać się poleceniom, które wynikają z rodzaju umówionej
pracy. To rodzaj pracy będzie podstawą oceny, jak dalece wydane polecenie mieści się w
granicach
wykonywanej
pracy,
a
tym
samym
w
obowiązkach
pracowniczych.
Wykonywanie obowiązków nie mieszczących się w granicach rodzaju pracy, do których
zobowiązał się pracownik, nie jest – co do zasady – obowiązkiem pracownika.
W sytuacji zatem, gdy pielęgniarka otrzymuje polecenie ustne wykonania czynności
polegających na prowadzeniu dokumentacji medycznej (a jest to obowiązek lekarza), powinna:
1) poprosić o wydanie polecenia na piśmie,
2) odmówić wykonania takiego polecenia na piśmie z uzasadnieniem, iż nie leży to w Jej
kompetencjach i nie wynika z łączącego stosunku pracy,
3) poinformować o fakcie przełożonego/ną,
4) przełożona w przypadku, gdy jest to praktyka notoryjna, winna wystąpić z określoną
informacją do przełożonego tego lekarza, który pielęgniarce wydał takie polecenie,
5) powyższe może być podstawą do zastosowania określonych sankcji wynikających z
przepisów prawa pracy wobec określonego lekarza, a w przypadku, gdy lekarza nie łączy
stosunek pracy lecz np. stosunek cywilnoprawny (zlecenie) – określonych sankcji
wynikających z umowy zlecenia.
Agnieszka Grobicka
radca prawny