Scenariusz lekcji - Cywilizacja starożytnego Egiptu

Cywilizacja starożytnego Egiptu
1. Cele lekcji
a) Wiadomości
Uczeń powinien zapamiętać:
1. Daty: ok 3000 p.n.e.
2. Nazwiska: Menes, Herodot
3. Pojęcia: kanał irygacyjny, faraon, władza despotyczna, piramida, Sfinks, mumifikacja, hieroglify,
politeizm
b) Umiejętności
Uczeń powinien potrafić i rozumieć:
1. Wskazać na mapie: Egipt Górny i Dolny, wyjaśniając przy tym genezę obu pojęć, a także Nil,
Aleksandrię, Gizę
2. Wyjaśnić, dlaczego Nil i jego coroczne wylewy były tak ważne dla mieszkańców Egiptu.
3. Omówić ustrój państwa.
4. Posługując się schematem w podręczniku (s. 36), przedstawić strukturę społeczną Egiptu.
5. Wymienić najważniejsze bóstwa, objaśniając krótko obszar władzy, jaką przypisywali im Egipcjanie.
6. Jaki charakter miały wierzenia Egipcjan?
7. Gdzie i w jaki sposób sprawowano kult?
8. Czym była mumifikacja i dlaczego jej dokonywano?
9. Omówić najważniejsze osiągnięcia cywilizacyjne Egiptu.
10. Prawidłowo interpretować mapę.
11. Prezentować i argumentować własny punkt widzenia, przy jednoczesnym szanowaniu odmiennych
opinii.
2. Metoda i forma pracy
Metoda oparta na słowie: elementy wykładu, burza mózgów, dyskusja, praca pod kierunkiem z
podręcznikiem.
Metoda oparta na oglądzie: praca pod kierunkiem z podręcznikiem i atlasem.
3. Środki dydaktyczne
1.
Wojciechowski G., Historia. Podręcznik dla gimnazjum, część I, Warszawa 2004, s. 33–39.
2. Atlas historyczny świata, Warszawa – Wrocław, 1998, s. 10.
3. Mapa ścienna
4. Schemat przedstawiający coroczne wylewy Nilu.
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Burza mózgów. Uczniowie wspólnie zbierają informacje, które posiedli dotychczas (z filmów, książek itp.) na
temat cywilizacji starożytnego Egiptu, w szczególności położenia i warunków życia, mieszkańców, sposobu
sprawowania władzy, religii oraz osiągnięć naukowych, architektonicznych i kulturalnych. Nauczyciel
zapisuje odpowiedzi na tablicy. Podczas lekcji będzie odwoływał się do nich – korygował, uzupełniał,
potwierdzał, bądź skreślał jako błędne.
Uwaga: podczas zajęć można odwoływać się, w charakterze porównań, naprowadzania uczniów, do
wiadomości na temat starożytnej Mezopotamii, o ile lekcja została zrealizowana wcześniej.
b) Faza realizacyjna
1. Praca pod kierunkiem z mapą (atlas s. 8, 10). Uczniowie analizują mapy starożytnej Mezopotamii i
Egiptu. Następnie wskazują podobieństwa i różnice w położeniu krajów względem innych cywilizacji,
warunkach naturalnych, oraz konsekwencji, jakie z nich wynikały. Nauczyciel porządkuje i uzupełnia
wypowiedzi.
2. Elementy wykładu. Nauczyciel wyjaśnia, dlaczego Egipt został nazwany darem Nilu, omawia funkcje
rzeki.
3. Uczniowie, na podstawie ilustracji w podręczniku (s. 35, 36), wyjaśniają, czym zajmowali się chłopi w
Egipcie. Nauczyciel uzupełnia wypowiedzi, dodając informacje o zasobach naturalnych kraju.
4. Elementy wykładu. Nauczyciel omawia początki państwa egipskiego, podział na okresy:
Starego, Średniego i Nowego Państwa.
5. Uczniowie czytają tekst w podręczniku (s. 35–36) i na jego podstawie udzielają odpowiedzi na
pytania:

Kim był faraon i jakie funkcje pełnił?

Wyjaśnij pojęcie władzy despotycznej

Jaką pozycję w państwie mieli urzędnicy? Czym się zajmowali?

Kto zaliczał się do najniższych warstw społecznych? Co należało do ich obowiązków?
Nauczyciel uzupełnia informacje, szerzej omawiając istotną rolę, jaką w społeczeństwie pełnili pisarze (i
dlaczego).
6. Elementy wykładu. Nauczyciel omawia charakter wierzeń Egipcjan, ich najważniejszych bogów,
rodzaje i miejsca sprawowania kultu oraz zwyczaj mumifikowania ciał zmarłych.
7. Praca pod kierunkiem z podręcznikiem. Uczniowie na podstawie tekstu (s. 38) omawiają dorobek
cywilizacyjny Egipcjan.
c) Faza podsumowująca
Dyskusja – podobieństwa i różnice między cywilizacjami starożytnej Mezopotamii i Egiptu.
5. Bibliografia
Literatura dla nauczycieli.
1. Jaczynowska M., Musiał D., Stępień M., Historia starożytna, Warszawa 1999, TRIO, s. 79 – 114.