Zagadnienia egzaminacyjne

Zagadnienia egzaminacyjne
Kierunek Geografia:
Podstawy geografii
Historia odkryć geograficznych. Rozwój myśli geograficznej. Polska myśl geograficzna i jej
twórcy.
Astronomiczne podstawy geografii
Zjawiska na sferze niebieskiej. Ruch roczny Słońca. Wyznaczanie szerokości i długości
geograficznej oraz czasu z obserwacji astronomicznych. Prawa ruchu planet. Układ
Słoneczny. Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi. Zjawiska związane z układami Ziemia –
Słońce oraz Ziemia – Księżyc.
Geografia fizyczna
Metody badawcze nauk o Ziemi. Budowa Ziemi. Historia geologiczna Ziemi. Rodzaje skał i
minerałów. Globalne zmiany środowiska w historii Ziemi. Procesy endogeniczne i
egzogeniczne. Hydrosfera, obieg wody, zasoby wodne. Bilans wodny. Gospodarka wodna i
ochrona wód. Zasoby wodne a potrzeby gospodarki. Zanieczyszczenie wód. Atmosfera.
Procesy klimatotwórcze, czynniki wpływające na pogodę i klimat, elementy pogody i
klimatu. Zróżnicowanie klimatu na Ziemi. Zmiany klimatu. Ochrona atmosfery. Czynniki i
procesy glebotwórcze. Profil glebowy. Systematyka gleb. Geograficzne uwarunkowania
rozmieszczenia gleb. Gleby Polski i ich waloryzacja. Naturalne i antropogeniczne zagrożenia
gleb. Ochrona i rekultywacja gleb. Kształtowanie i ochrona środowiska. Relacje człowiek –
środowisko. Rozwój idei ochrony środowiska. Ochrona przyrody. Globalne problemy
środowiskowe.
Geografia społeczna, ekonomiczna, gospodarka przestrzenna
Podstawowe pojęcia i koncepcje geografii społecznej i ekonomicznej. Rozmieszczenie,
dynamika i struktura ludności świata. Czynniki kształtujące osadnictwo. Osadnictwo wiejskie.
Powstanie i rozwój miast. Środowisko przyrodnicze i jego rola w działalności produkcyjnej
człowieka. Działalność gospodarcza jako czynnik zmian środowiska życia człowieka i
krajobrazu. Zasady lokalizacji działalności społeczno-gospodarczej. Planowanie przestrzenne.
Rozwój produkcji roślinnej i zwierzęcej. Problematyka wyżywienia ludności. Rozwój
przemysłu i transportu. Etapy rozwoju nowożytnej gospodarki światowej. Wpływ procesów
globalnych na sytuację gospodarczą. Ekonomiczne, gospodarcze, demograficzne i społeczne
mierniki poziomu rozwoju. Mapa polityczna świata w przeszłości i obecnie. Podział
polityczny mórz i oceanów. Konflikty zbrojne. Ekonomiczne i polityczne organizacje
międzynarodowe. Globalizacja. Unia Europejska – rozwój, instytucje.
Geografia regionalna Polski
Jednostki strukturalno-tektoniczne. Surowce mineralne. Rzeźba terenu. Klimat. Wody
powierzchniowe i podziemne. Zbiorowiska roślinne. Typy krajobrazu naturalnego. Ochrona
przyrody. Ludność. Podział administracyjny. Struktura gospodarki. Podziały regionalne
Polski. Charakterystyka fizycznogeograficzna i gospodarcza regionów. Współpraca i obroty
handlowe z zagranicą.
Geografia regionalna świata
Budowa geologiczna, surowce mineralne, rzeźba, klimat, wody powierzchniowe, roślinność i
świat zwierzęcy regionów świata. Ludność świata. Polityczna mapa świata. Gospodarka
światowa.
Kartografia i topografia
Układy współrzędnych. Odwzorowania kartograficzne. Treści i rodzaje map. Metody
prezentacji kartograficznej. Instrumenty geodezyjne. Redakcja i wykorzystanie map.
Teledetekcja
Współczesne techniki i systemy teledetekcyjne. Fotogrametryczne zdjęcia lotnicze.
Interpretacja zdjęć oraz obrazów satelitarnych. Teledetekcja środowiska geograficznego.
Kierunek Gospodarka przestrzenna:
Wiedza ogólna
Współczesne procesy w gospodarce światowej. Bieżące wydarzenia w Polsce i na świecie (z
dziedzin objętych tematyką egzaminu).
Ekonomia
Elementarne pojęcia ekonomii. Podstawowe kategorie gospodarki towarowo-pieniężnej.
Własność. Przedsiębiorstwo. Społeczno-ekonomiczne funkcje współczesnego państwa.
System pieniężno-kredytowy. Budżet państwa. Bezrobocie i zatrudnienie. Problematyka
wzrostu gospodarczego. Międzynarodowa współpraca gospodarcza. Współczesne procesy w
gospodarce światowej.
Geografia ekonomiczna
Przedmiot i działy geografii ekonomicznej. Podstawowe zasoby środowiska przyrodniczego.
Zaludnienie i osadnictwo. Użytkowanie ziemi. Systemy rolnicze. Lokalizacja przemysłu.
Rozmieszczenie usług. Komunikacja i transport. Zagospodarowanie turystyczne.
Oddziaływanie człowieka na środowisko.
Socjologia
Socjologia miasta.
Historia i teoria urbanistyki
Rozwój myśli urbanistycznej w Europie od czasów starożytnej Grecji do epoki modernizmu.
Współczesne idee kształtowania przestrzeni miejskiej. Przepisy i normy z zakresu
zagospodarowania i zabudowy terenów.
Planowanie przestrzenne
System planowania przestrzennego w Polsce. Procedury sporządzania dokumentów
planistycznych oraz ich zakres merytoryczny. Zasady lokalizacji inwestycji. Dzieje
urbanistyki. Współczesne rozwiązania urbanistyczne.
Prawoznawstwo
Ogólne wiadomości o prawie. Źródła prawa. Zarys historii prawa. Elementy prawa
państwowego i administracyjnego. Podstawy prawa cywilnego. Podstawy techniki
prawodawczej.
Podstawy gospodarki przestrzennej
Przestrzenny wymiar gospodarki. Użyteczność miejsc. Odległość i koszty transportu.
Konkurencja w użytkowaniu ziemi. Przestrzenne zróżnicowanie popytu i podaży. Lokalne i
regionalne rynki pracy. Miasta i aglomeracje miejskie. Typy regionów. Nowe technologie a
zmiany przestrzenne. Główne modele gospodarki przestrzennej. Przestrzenny rozwój
gospodarki i społeczeństwa.
Społeczno-kulturowe uwarunkowania gospodarki przestrzennej
Przestrzeń jako dobro, przedmiot kształtowania i użytkowania. Zachowania i potrzeby
przestrzenne człowieka a kształtowanie środowiska. Warunki życiowe ludności – praca,
mieszkanie, wypoczynek. Kontakty i więzi międzyludzkie w planowaniu przestrzennym.
Społeczne zróżnicowanie obszarów miejskich. Zrównoważony rozwój społecznogospodarczy. Usługi publiczne. Ochrona dziedzictwa kulturowego.
Przyrodnicze uwarunkowania gospodarowania przestrzenią
Środowiskowe ograniczenia rozwoju społeczno-gospodarczego. Funkcjonowanie
geoekosystemów. Ewolucja środowiska przyrodniczego – rola czynników antropogenicznych.
Prawne uwarunkowania gospodarki przestrzennej i ochrony środowiska
Materialne prawo administracyjne dotyczące zagospodarowania przestrzennego, samorządu
terytorialnego, użytkowania terenów, lokalizacji inwestycji, działalności budowlanej, ochrony
dóbr kultury oraz ochrony środowiska przyrodniczego, w tym – ochrony przyrody, ochrony i
kształtowania środowiska, ochrony gruntów rolnych i lasów, eksploatacji surowców
mineralnych, robót górniczych, gospodarki wodnej. Elementy prawa finansowego i
gospodarczego. Prawno-administracyjne formy działania samorządów terytorialnych,
podmiotów gospodarczych i organów nadzoru państwowego.
Ekonomika miast i regionów
Miasto i otoczenie. Korzyści skali i efekty przerostu funkcji miejskich. Techniczna
infrastruktura miast. Dojazdy do pracy i usług. Usługi publiczne. Gospodarczy i przestrzenny
rozwój miast. Społeczne czynniki rozwoju miast. Ekologiczne problemy rozwoju miast.
Aspekty ekonomiczne zrównoważonego rozwoju. Zarządzanie miastami. Struktura
gospodarcza i przestrzenna regionów. Regiony funkcjonalne i administracyjne. Gospodarczy
rozwój regionów. Społeczno-gospodarcze zróżnicowanie regionów. Regiony problemowe.
Polityka regionalna. Problemy restrukturyzacji gospodarki regionalnej. Euroregiony.
Samorząd terytorialny
Ustrój państwowy i samorządowy Polski. Struktury władzy terenowej (i samorządowej) w
innych państwach świata. Funkcje organów administracji publicznej. Samorząd terytorialny w
Polsce. Podstawowe zadania gminy, w tym w zakresie zaspokajania potrzeb zbiorowych
mieszkańców. Sejmiki samorządowe. Zadania powiatów i samorządów województw.
Gospodarka lokalna – podstawowe zadania, ograniczenia, rozwój, źródła finansowania.
Strategie rozwoju lokalnego. Podstawy gospodarki komunalnej. Gospodarka finansowa i
budżet gmin.