20080427132451
advertisement
Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa SPIS TREŚCI Spis treści ............................................................................................................................. 2 1. Analiza finansowa przedsiębiorstw w warunkach gospodarki rynkowej ................... 3 1.1 Przedmiot i zakres analizy finansowej ..................................................................... 4 1.2 Metody stosowane w analizie finansowej................................................................. 7 2. Syntetyczna ocena wyników i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.......................... 7 2.1 Sprawozdania finansowe i ich analiza wstępna........................................................ 7 2.2 Analiza bilansu przedsiębiorstwa ............................................................................. 7 2.2.1 Analiza struktury aktywów .............................................................................. 8 2.2.2 Analiza struktury pasywów ............................................................................. 10 2.3 Analiza rachunku zysku i strat .................................................................................. 11 2.4 Analiza wskaźnikowa ............................................................................................... 12 2.4.1 Wskaźniki rentowności ................................................................................... 13 2.4.2 Wskaźniki płynności finansowej .................................................................... 14 2.4.3 Wskaźniki szybkości obrotu ........................................................................... 15 2.4.4 Wskaźniki zadłużenia ..................................................................................... 16 3. Analiza finansowa wybranego przedsiębiorstwa – Amica S.A.................................... 18 3.1 Analiza pionowa bilansu spółki .............................................................................. 18 3.2 Analiza pozioma bilansu spółki ................................................................................ 20 3.3 Analiza wstępna rachunku zysku i strat ................................................................... 21 3.4 Analiza wskaźnikowa .............................................................................................. 22 3.4.1 Rentowność...................................................................................................... 22 3.4.2 Płynność .......................................................................................................... 24 3.4.3 Zadłużenie ....................................................................................................... 25 Źródło ................................................................................................................................... 26 2 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa 1. Analiza finansowa przedsiębiorstw w warunkach gospodarki rynkowej 1.1 Przedmiot i zakres analizy finansowej Zmiana systemu gospodarowania, jaka dokonuje się w Polsce pociąga za sobą zmianę zachowań przedsiębiorstw. Oczekuje się od nich sprawnego funkcjonowania zapewniającego utrzymanie płynności finansowej. Określenie strategii przedsiębiorstwa i jej realizacja gwarantująca sukces, w warunkach istniejącej ostrej konkurencji wywołuje zapotrzebowanie na analizę ekonomiczną. Rozwojowi wymienionej analizy sprzyja przede wszystkim zmiana istoty i charakteru przedsiębiorstwa, które w warunkach gospodarki rynkowej odzyskało pełną samodzielność i stało się pełnoprawnym podmiotem stosunków gospodarczych. W związku z tym, że zaczęło prowadzić działalność na własny rachunek jest bardziej zainteresowane rezultatem swych działań.1 Pomocnym narzędziem prowadzenia działalności przedsiębiorstwa oraz kształtowania perspektywicznego jego rozwoju, staje się analiza działalności sporządzana dla potrzeb własnych jak również dla potrzeb odbiorców zewnętrznych. Tylko taka analiza jest cenna, która służy usprawnianiu działalności przedsiębiorstwa. Powszechne zainteresowanie i zastosowanie w życiu gospodarczym znajduje analiza zajmująca się badaniem i oceną całokształtu działalności przedsiębiorstwa. Obejmuje bowiem zagadnienia związane z sytuacją majątkową oraz finansową, analizą wzrostu i pozycji finansowej przedsiębiorstwa, wynikiem finansowym i związaną z tym oceną efektywności gospodarowania – rentowności oraz koszty i przychody ze sprzedaży. Takie syntetyczne ujęcie pozwalające na szybki pomiar i ocenę sytuacji finansowej oraz wyników zwane analizą finansową dostarcza zrozumiałych i względnie porównywalnych informacji finansowych.2 Informacje dostarczone przez analizę finansową stanowią przedmiot zainteresowania kierownictwa firmy, obecnych lub przyszłych inwestorów, kredytodawców, dostawców, odbiorców, konkurencji, ekonomistów, statystyków, rządu wraz z władzami podatkowymi oraz społeczeństwa. Znaczenie analizy finansowej przedsiębiorstwa sprawia, że jej zakres jest stosunkowo szeroki. Niemniej w każdym przypadku przedmiotem badań pozostaje: - struktura aktywów (proporcje między majątkiem trwałym i obrotowym, rotacja środków, polityka inwestycyjna i umorzeniowa), - finansowanie (zmiany kapitału, pochodzenie kapitału, struktura pasywów, terminowość spłaty zobowiązań, bezpieczeństwo finansowe), - płynność środków (zdolność płatnicza, upłynnianie majątku, pokrycie majątku kapitałem), W. Gabrusewicz, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, wyd. Oficyna Wydawnicza „Sami sobie”, Poznań 1997r., s.9-11 2 T. Waśniewski, W. Skoczylas, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, wyd. WWSB Poznań 1997r., s.10-11 1 3 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa - zysk (ocena wielkości absolutnych i relatywnych – analiza rentowności)3 Praktyczna realizacja zakresu i celów analizy finansowej w przedsiębiorstwie może występować w postaci: - analizy porównawczej danych rocznych i wieloletnich (ocena dynamiki wzrostu przedsiębiorstwa), - analizy zmian strukturalnych w aktywach, pasywach i wynikach, - analizy wskaźników finansowych – analizy wskaźnikowej, - analizy wybranych wskaźników finansowych, np.: płynności środków pieniężnych, przepływu kapitału, zmian w pozycji finansowej 1.2. Metody stosowane w analizie finansowej W toku analizy finansowej należy koncentrować się na problemach podstawowych, a unikać rozpraszania się na badaniu problemów szczegółowych. Pozwala to uzyskać ogólny, syntetyczny pogląd na wyniki i efektywność gospodarowania przedsiębiorstwa, i jego sytuację finansowo majątkową. Jedną z form badania sprawozdań finansowych jest analiza wskaźnikowa. Obejmuje ona obliczanie wskaźników finansowych konstruowanych w oparciu o dane z bilansu oraz rachunku zysków i strat. Ze względu na zakres danych zawartych w badanych sprawozdaniach, możliwości budowy wskaźników finansowych są bardzo duże. Jednak najbardziej typowym jest zestaw pozwalający wyróżnić cztery obszary analizy wskaźnikowej i służący ocenie: - płynności finansowej, - zadłużenia, - sprawności działania przedsiębiorstwa, - rentowności. Są to narzędzia analizy, które dostarczają informacji do syntetycznej oceny. Aby taką ocenę przeprowadzić niezbędna jest jednak umiejętność odczytania z tych wskaźników realnej sytuacji, czyli właściwego skomentowania tego, co te wskaźniki wyrażają. Wskaźniki oblicza się nie tylko dla okresu sprawozdawczego, ale także dla okresów poprzednich (przynajmniej dwóch lat). Każdy z wskaźników charakteryzuje określony odcinek działalności przedsiębiorstwa; pełny jego obraz daje dopiero cały zestaw wskaźników. Stosowanie w praktyce przedstawionego zestawu wskaźników potwierdziło, że jest on wystarczający dla scharakteryzowania i ogólnej oceny wyniku i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. 3 T. Waśniewski, W. Skoczylas, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, wyd. WWSB Poznań 1997r., s.12 4 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa W pracach badawczych wykorzystuje się ilościowe metody analizy ekonomicznej, które dzielą się na metody: - deterministyczne - stochastyczne Wśród metod deterministycznych wymienia się najczęściej metody: kolejnych podstawień, reszty, różnic cząstkowych, wskaźnikowa, proporcjonalnego podziału odchyleń, krzyżowych podstawień, funkcyjną, logarytmowaną. Metody stochastyczne są bardziej precyzyjne, ponieważ obok czynników głównych uwzględnia się w nich wpływ czynników przypadkowych. Metody deterministyczne i stochastyczne nie wykluczają się wzajemnie i powinny być równolegle stosowane.4 Pewien stały zestaw metod, powszechnie wykorzystywany w analizie, określany jest mianem metod klasycznych. Wśród nich najczęstsze zastosowanie znajduje metoda porównań. To szerokie zastosowanie tej metody jest spowodowane przede wszystkim trudnościami, jakie występują przy ocenie zjawisk gospodarczych tylko na podstawie samego ich pomiaru. Aby zatem ocenić poprawność kształtowania się rozmiarów badanego zjawiska należy porównać je z odpowiednią podstawą odniesienia. W rezultacie takiego porównania uzyskujemy możliwość bardziej obiektywnej oceny kształtowania się analizowanego zjawiska gospodarczego, niż tylko na podstawie samego pomiaru jego wielkości. Ponadto porównanie ukazuje zmiany i pozwala jednocześnie określić skalę postępu lub regresu na tle przyjętej podstawy odniesienia. W metodzie porównań ważne jest poprawne ustalenie: - przedmiotu porównań, - sposobu ujęcia zagadnień objętych zakresem porównań, - podstawy porównań. Porównywalność jednorodnych zjawisk gospodarczych jest często utrudniona z tytułu licznych zmian występujących w trakcie dłuższego okresu. Najczęściej zjawiska gospodarcze są zniekształcone z powodu: - zmian metodologicznych, - zmian cenowych, - zmian organizacyjnych, - zmian przedmiotowych. Aby ustrzec się błędnych ocen i wniosków należy przed dokonaniem porównań doprowadzić dane liczbowe opisujące rozpatrywane zjawisko do porównywalności. Oznacza to, że trzeba wyeliminować wszystkie te zaistniałe zmiany, które zniekształciły w pewnym stopniu obraz analizowanych zjawisk gospodarczych.5 T. Waśniewski, W. Skoczylas, Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, wyd. WWSB Poznań 1997r., s.37-40 W. Gabrusewicz, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, wyd. Oficyna Wydawnicza „Sami swoi” Poznań 1997r. s. 34 4 5 5 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa Oprócz wyżej wymienionych metod, analiza finansowa posługuje się także metodami specyficznymi, głównie w zakresie operacji finansowych. Metody te zostały wypracowane przez system bankowy i są ukierunkowane na uwzględnienie czynnika czasu w operacjach pieniężnych. Do podstawowych metod operacji pieniężnych należą rachunki: - odsetkowe, - procentu składanego, - dyskontowe. Rachunek odsetkowy jest stosowany przy obliczaniu kosztu wykorzystania obcego kapitału w krótkich okresach, nie przekraczających jednego roku. Odsetki obliczane są według wzoru: K O = 100 *r*t gdzie: K – kapitał (podstawa naliczania odsetek) r – stopa procentowa t – czas wykorzystywania kapitału Jeżeli przedsiębiorstwo lokuje swoje wolne środki w banku, musi znać przyszłą wartość zdeponowanego kapitału, tj. ile on będzie wynosił po t latach. Kwotę te obliczamy według wzoru: Kt=Ko*(1+r)t gdzie: Kt – wartość kapitału w roku t Ko – początkowa wartość kapitału r – jak we wzorze poprzednim t – liczba lat okresu obliczeniowego Wyrażenie (1+r)t jest nazywane procentem składanym. Jego wartość w okresie początkowym wynosi 1 i wzrasta wraz z długością okresu obliczeniowego i wysokością stopy procentowej. Operacje gospodarcze realizowane w przedsiębiorstwie przynoszą często skutki finansowe dopiero po kilku latach. Stąd niejednokrotnie zachodzi potrzeba obliczenia aktualnej wartości przyszłych przychodów lub przyszłych wydatków. Proces ustalania aktualnej wartości przyszłych przychodów nazywa się dyskontowaniem. Dyskonto jest procesem odwrotnym do kapitalizacji odsetek. Do obliczenia aktualnej wartości przyszłych przychodów stosuje się następującą formułę: Ko= Kt 1 (1+r)t Wartość „r” nazywamy stopą dyskontową, a cała wartość 1 (1+r)t jest określana mianem współczynnika dyskontowego. Współczynnik ten jest miarą stopnia zmniejszenia obecnej 6 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa wartości przyszłych przychodów. Jego wartość w początkowym okresie jest równa 1 i maleje wraz z wydłużaniem się okresu obliczeniowego oraz wysokości stopy dyskontowej.6 2. Syntetyczna ocena wyników i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa 2.1. Sprawozdania finansowe i ich analiza wstępna Zgodnie z Ustawą o rachunkowości podstawowym źródłem informacji dla syntetycznej oceny dokonywanej w przedsiębiorstwie oraz przez podmioty zewnętrzne jest sprawozdawczość finansowa, która obejmuje: bilans, rachunek zysków i strat, informację dodatkową, sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych (w większych jednostkach gospodarczych). Wyniki i położenie finansowe firmy powinno się oceniać stosując cztery podstawowe kryteria: rentowność, płynność, ryzyko, niezależność finansową Kryteria te w zależności od celu badania mogą podlegać innej gradacji. Nie ma to jednak większego znaczenia, ponieważ poprawnie oceniona kondycja finansowa firmy powinna uwzględniać wszystkie kryteria jednocześnie, bowiem są one wewnętrznie powiązane. Przedsiębiorstwo jest rentowne, gdy przychody z działalności gospodarczej przewyższają koszty ich uzyskania. Wygospodarowany zysk odzwierciedla dynamikę rozwoju firmy i stanowi najważniejszą podstawę pomiaru i oceny efektywności gospodarowania mierzonej rentownością. Maksymalizacja zysku netto przedsiębiorstwa leży w interesie właścicieli kapitałów lub innych osób powierzających firmie swój kapitał. Zysk stanowi jeden z głównych czynników wpływających na płynność finansową, a więc wielkość stojących do dyspozycji środków pieniężnych. 2.2. Analiza bilansu przedsiębiorstwa Bilans przedsiębiorstwa odzwierciedla w syntetycznej formie skutki decyzji i zdarzeń gospodarczych zaistniałych do dnia jego sporządzenia. Daje on zatem obraz sytuacji finansowej W. Gabrusewicz, Analiza finansowa przedsiębiorstwa, wyd. Oficyna Wydawnicza „Sami swoi” Poznań 1997r. s. 41-43 6 7 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa przedsiębiorstwa. Dokonanie oceny tej sytuacji narzuca konieczność ustalenia relacji pomiędzy poszczególnymi elementami majątku przedsiębiorstwa i źródeł jego finansowania. Znajomość tych relacji może być przydatna zarówno dla celów zarządzania przedsiębiorstwem jak i dla podmiotów gospodarczych stanowiących jego otoczenie.7 Analiza bilansu przedsiębiorstwa obejmuje dwa etapy: Wstępną analizę bilansu, która obejmuje analizę struktury majątkowej na podstawie wskaźników struktury aktywów, analizę struktury kapitałowej poprzez ustalenie struktury wskaźników pasywów i analizę struktury kapitałowo-majątkową. Wskaźnikową analizę bilansu, która stanowi rozwinięcie analizy wstępnej i oparta jest na badaniu wzajemnych relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi elementami aktywów i pasywów. Analiza bilansu polega na obserwacji jak poszczególne jego składniki zmieniają się w czasie oraz jakie relacje występują pomiędzy nimi. Często dla ułatwienia analizy, bilans jest sporządzany nie tylko w ujęciu wartościowym ale i w ujęciu strukturalnym, określającym procentowy udział poszczególnych elementów obu stron bilansu w sumie bilansowej. Badanie struktury aktywów lub pasywów nosi nazwę analizy pionowej bilansu. Analiza dynamiki poszczególnych składników aktywów i pasywów nosi nazwę analizy poziomej bilansu. Bilans to najważniejsze sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa. Prezentuje stan jego gospodarki na zewnątrz i jest podstawą rozliczeń z tytułu podatków. Jest także dokumentem zawierającym zestawienie na określony moment w ujęciu wartościowym stanu środków gospodarczych (majątku) przedsiębiorstwa oraz źródeł jego sfinansowania z uwzględnieniem wyniku finansowego (zysku lub straty). Zestawienie to sporządzane jest w formie dwustronnej tabeli. Każdy bilans przedstawia po stronie prawej (aktywa) składniki majątkowe przedsiębiorstwa, a po stronie lewej (pasywa) – źródła finansowania majątku. Dokonując analizy finansowej wykorzystuje się wskaźniki struktury aktywów, następnie struktury pasywów i wreszcie wskaźniki kapitałowo-majątkowe. 2.2.1. Analiza struktury aktywów: W analizie majątku trwałego wykorzystuje się: wskaźnik struktury majątku trwałego majatek trwaly * 100 % aktywa ogólem 7 J. Czekaj, Z. Dresler, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, PWN, W-wa, 1998, s. 210. 8 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa Strukturę majątkową przedsiębiorstwa można poszerzyć o badania bardziej szczegółowe, dotyczące struktury wewnętrznej ważniejszych pozycji aktywów. Pozwalają one odpowiedzieć na pytania: jaki jest udział w majątku trwałym przedsiębiorstwa jego składników rzeczowych, wartości niematerialnych i prawnych oraz lokat finansowych, jaką pozycję w majątku obrotowym zajmują: zapasy, należności, gotówka i krótkoterminowe papiery wartościowe. W pierwszym przypadku wykorzystamy następujące wskaźniki: wskaźnik rzeczowych składników majątku rzeczowe skladniki majatku * 100 % aktywa ogólem wskaźnik niematerialnych składników majątku niemateria ln e skladniki majatku * 100% aktywa ogólem W analizie majątku obrotowego wykorzystuje się następujące wskaźniki: wskaźnik struktury majątku obrotowego majatek obrotowy * 100 % aktywa ogólem W jego zakresie mieścić się będą: wskaźniki struktury zapasów zapasy ogólem * 100 % aktywa ogólem wskaźnik struktury należności naleznosci * 100 % aktywa ogólem 9 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa wskaźnik struktury środków pieniężnych środki pieniezne * 100 % aktywa ogólem wskaźnik struktury krótkoterminowych papierów wartościowych krótkoter min owe papiery wartosciow e *100 % aktywa ogólem 2.2.2 Analiza struktury pasywów Do prowadzenia działalności gospodarczej przez jakąkolwiek jednostkę gospodarczą niezbędny jest majątek. Z punktu widzenia źródeł finansowania może on przybrać postać kapitału (funduszu). Kapitał jest więc odpowiednikiem pieniężnym majątku, który jest własnością tejże jednostki. Struktura pasywów bilansu odzwierciedla pochodzenie aktywów, czyli źródła ich finansowania. Można stwierdzić, że struktura kapitałowa, wynikająca z pasywów bilansu daje obraz podstawy finansowej, na której jest oparta działalność przedsiębiorstwa. Dlatego też punktem wyjścia w porównawczej analizie pasywów jest wstępna ocena ich struktury i ustosunkowanie się – w warunkach danego przedsiębiorstwa – do relacji zachodzących między kapitałem własnym a obcym. Między tymi wielkościami powinna być zachowana właściwa proporcja dla danego przedsiębiorstwa, gdyż nie przemyślane nagłe zmniejszenie kapitału własnego w stosunku do kapitału obcego, może spowodować trudności płatnicze i wywołać niebezpieczeństwo niewypłacalności, a nawet spowodować uzależnienie przedsiębiorstwa od woli wierzycieli.8 Analizę struktury pasywów można ograniczyć do trzech wskaźników: wyposażenie przedsiębiorstwa w kapitał własny kapitaly wlasne * 100 % pasywa ogólem obciążenia przedsiębiorstwa zobowiązaniami bieżącymi zobowiazania biezace * 100 % pasywa ogólem 8 L. Bednarski, E. Kurtys, Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie, Wrocław, AE, 1993, s. 95. 10 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa wskaźnik struktury pasywów kapital wlasny * 100 % kapital obcy Badając strukturę majątkowo – kapitałową wykorzystuje się: wskaźnik pokrycia majątku trwałego kapitałem własnym kapital wlasny * 100 % majatek trwaly Przy poziomej analizie bilansu bada się w jakim stopniu majątek trwały znajduje pokrycie w kapitałach własnych. Im wyższy jest procent pokrycia majątku trwałego przez kapitał własny, tym bardziej wierzyciel może liczyć na odzyskanie swoich pieniędzy na wypadek likwidacji firmy. Uważa się bowiem, że bieżąca działalność gospodarcza może być kredytowana, a majątek trwały powinno się pokryć kapitałami własnymi. Jeżeli majątek trwały jest w pełni pokryty kapitałem własnym, to wówczas zachowana jest tzw. złota reguła bilansowa. Zgodnie z nią trwałe składniki majątku przedsiębiorstwa powinny być finansowane z kapitału własnego, ponieważ ta właśnie część majątku, jak również kapitału własnego oddawana jest do dyspozycji przedsiębiorstwa na długi okres czasu. wskaźnik pokrycia kapitałem krótkoterminowym majątku obrotowego kapital krótkoter min owy * 100 % majatek obrotowy udział kapitału obrotowego w finansowaniu majątku ogółem kapital obrotowy * 100 % aktywa ogólem 2.3 Analiza rachunku zysku i strat Rachunek wyników jest obok bilansu jednym z najważniejszych sprawozdań finansowych sporządzanych przez wszystkie przedsiębiorstwa. Jest tabelarycznym zestawieniem przychodów, kosztów, zysków i strat nadzwyczajnych oraz obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego, sporządzonym na dany rok obrotowy. Informuje on o stopniu realizacji jednego z głównych celów działalności gospodarczej, a mianowicie o wysokości osiągniętych w okresie sprawozdawczym 11 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa zysków. Rachunek zysków i strat obejmuje zestawienie przychodów uzyskanych ze sprzedaży dóbr i usług produkowanych przez firmę oraz zestawienie poniesionych w tym okresie kosztów.9 Rachunek wyników polega na ustaleniu różnicy między wartością przychodów i kosztami ich pozyskania oraz kwoty zysku przed opodatkowaniem i po opodatkowaniu. Daje także wskazówki dla wyznaczania kierunków restrukturyzacji. Prawo dopuszcza cztery sposoby sporządzania rachunku zysku i strat tj.: w układzie drabinkowym, w układzie sprawozdawczym, w wersji porównawczej, w wersji kalkulacyjnej. Przy czym różnice dotyczą w większym stopniu prezentacji niż zasobu informacji przekazanej przez sprawozdanie. 2.4 Analiza wskaźnikowa w ocenie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa Od ponad wieku analiza wskaźnikowa jest głównym instrumentem interpretacji sprawozdań finansowych, a w konsekwencji stanowi podstawę do dokonania oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa. Poszczególne wskaźniki finansowe dotyczą określonego obszaru działalności firmy. Dzięki nim można zidentyfikować jej słabe i mocne strony. Zbyt wysoka lub zbyt niska wielkość wskaźników jest sygnałem o występowaniu określonych zjawisk i może być źródłem informacji o zagrożeniach i szansach działalności firmy. Należy jednak dodać, że wskaźniki finansowe na ogół nie dostarczają pełnych informacji o przyczynach występowania zjawisk lub zdarzeń. Niemniej sposób podejścia do tego narzędzia musi być odpowiednio wyważony i uzupełniony innymi narzędziami analitycznymi. Szeroki wachlarz wskaźników finansowych, możliwy do ustalenia na podstawie sprawozdań finansowych jest wykorzystywany do podejmowania decyzji dotyczących sprawnego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Na podstawie zmian w wielkościach wskaźników ocenia się wybrane, węższe lub szersze dziedziny działalności firmy. Analiza wskaźnikowa w odniesieniu do badania sprawozdań finansowych obejmuje obliczanie wskaźników finansowych konstruowanych w oparciu o dane z bilansu i rachunku wyników i porównywanie ich wielkości w czasie z wielkością wzorcową lub pomiędzy różnymi jednostkami gospodarczymi. Rzeczywista przydatność tej analizy polega na tym, iż umożliwia ona przewidywanie przyszłych dochodów firmy. Analiza finansowa, a w szczególności analiza wskaźników finansowych jest nieodłączną częścią zarządzania finansami.10 9 J. Czekaj, Z. Dresler, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, PWN, Wwa, 1998, s. 209. 12 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa 2.4.1. Wskaźniki rentowności. Ostatecznym celem działalności gospodarczej przedsiębiorstwa jest osiągnięcie zysku. Mierzenie zysku staje się pierwszoplanowym zadaniem zarówno analityków z zewnątrz jak i zarządu firmy. W zależności od potrzeb rentowność może być mierzona przez odniesienie dochodów firmy do wielkości sprzedaży. Wskaźniki rentowności bazują na wielkości osiągniętego przez firmę zysku w badanym okresie. Efektywność (zyskowność) jednostki można oceniać za pomocą wskaźników: rentowności sprzedaży, rentowności aktywów, rentowności kapitału własnego. Wskaźnik rentowności sprzedaży stanowi relację zysku do przychodów ze sprzedaży. Informuje on o udziale zysku w wartości sprzedaży. Im wskaźnik ten jest wyższy tym większa jest efektywność przedsiębiorstwa. Większa wartość wskaźnika oznacza zatem korzystniejszą kondycję finansową firmy. wskaznik rentownosci zysk operacyjny *100 sprzedazy operacyjnej przychody ze sprzedazy = wskaznik rentownosci sprzedazy netto = zysk netto * 100 przychody ze sprzedazy Wskaźnik rentowności aktywów określa zdolność aktywów jednostki do generowania zysku. Stanowi on relację zysku netto do aktywów. Informuje on o wysokości zysku netto przypadającego na jednostkę aktywów. Im wartość tego wskaźnika jest większa, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy. wskaznik rentownosci zysk netto * 100 = aktywow aktywa ogolem 10 L. Bednarski, E. Kurtys, Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie, Wrocław, AE, 1993, s. 57-62. 13 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa Wskaźnik rentowności kapitału własnego – stanowi relację zysku netto do przeciętnego stanu kapitału własnego. Wskaźnik ten informuje o zdolności kapitału własnego do generowania zysków. Im wyższy wskaźnik, tym wyższa efektywność wykorzystania kapitału własnego, większa możliwość uzyskania wyższych dywidend oraz dalszego rozwoju przedsiębiorstwa. wskaznik rentownosci zysk netto * 100 = kapitalu wlasnego kapital wlasny 2.4.2. Wskaźniki płynności finansowej Płynność finansowa należy do jednego z podstawowych wyznaczników efektywności ekonomicznej przedsiębiorstwa, a w szczególności charakteryzuje jego zdolność do pozyskiwania środków pieniężnych. Z tego względu powinna ona stanowić przedmiot szczególnego zainteresowania kierownictwa. Analiza płynności finansowej ma na celu dostarczenie informacji o wypłacalności jednostki rozumianej jako zdolność do pokrywania swoich zobowiązań finansowych w wymaganych terminach spłaty. Płynność finansową przedsiębiorstwa można oceniać na podstawie wskaźników: bieżącej płynności, szybkiej płynności finansowej. wskaźniki te są szeroko wykorzystywane w bankowości do oceny zdolności płatniczych kredytobiorców. Wskaźnik bieżącej płynności finansowej stanowi relację majątku do zobowiązań krótkoterminowych. Informuje on o możliwości spłaty krótkoterminowych zobowiązań środkami obrotowymi. Wielkość majątku obrotowego powinna być około dwa razy większa niż kwota bieżących zobowiązań. Minimum bezpieczeństwa finansowego określa poziom wskaźnika płynności bieżącej, który powinien mieścić się w granicach 1,2 – 2,0. wskaznik biezacej majatek obrotowy plynnosci finansowej zobowiazania krotkoter min owe = Wskaźnik szybkiej płynności finansowej stanowi relację płynnych środków obrotowych do zobowiązań krótkoterminowych. Wskaźnik krótkoterminowymi aktywami o dużym stopniu ten pokazuje stopień pokrycia zobowiązań płynności. Za najbardziej optymalną wielkość wskaźnika przyjmuje się poziom 1,0. 14 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa majatek obrotowy zapasy plynnosci finansowej zobowiazania krotkoter min owe wskaznik szybkiej = 2.4.3. Wskaźniki szybkości obrotu Wskaźniki szybkości obrotu charakteryzują stopień wykorzystania majątku jednostki. Informują o szybkości, z jaką obracane są aktywa ogółem, zapasy, należności oraz jak szybko jednostka spłaca swoje zobowiązania. Analizę efektywności gospodarowania majątkiem jednostki można przeprowadzić ustalając: wskaźnik obrotu aktywami, wskaźnik obrotu aktywami trwałymi, wskaźnik rotacji (obrotu) należności, wskaźnik rotacji (obrotu) zapasów, wskaźnik rotacji (obrotu) zobowiązań. Wskaźnik obrotu aktywami stanowi relację przychodów ze sprzedaży do przeciętnego stanu aktywów. Informuje on, jaka wartość przychodów ze sprzedaży przypada na jedną złotówkę zaangażowanego majątku. Określa zdolność aktywów jednostki do generowania przychodów ze sprzedaży. wskaznik obrotu aktywow = przychody ze sprzedazy netto aktywa ogolem ( przecietne) Wskaźnik obrotu aktywami trwałymi stanowi stosunek przychodu ze sprzedaży do przeciętnego stanu aktywów trwałych (majątku trwałego). Określa ile razy sprzedaż netto jest większa od środków trwałych zaangażowanych w działalności przedsiębiorstwa. wskaznik obrotu przychody ze sprzedazy netto aktywami trwalymi majatek trwaly ( przecietny ) = Wskaźnik rotacji (obrotu) należności jest stosunkiem przychodów ze sprzedaży do przeciętnego stanu należności. Informuje on o ilości cyklów obrotu przeciętnym stanem należności w ciągu roku w stosunku do wielkości sprzedaży. Według standardów zachodnich wskaźnik ten powinien oscylować w przedziale 7,0 – 10,0. 15 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa wskaznik rotacji naleznosci = przychdy ze sprzedazy netto przecietny stan naleznosci Wskaźnik rotacji (obrotu) zapasów jest stosunkiem przychodów ze sprzedaży produktów do przeciętnego stanu zapasów. Wskaźnik określa, ile razy w ciągu badanego okresu nastąpi „odnowienie” stanu zapasów. wskaznik rotacji zapasow = przychody ze sprzedazy przecietny stan zapasow Wskaźnik obrotu zobowiązaniami stanowi relację przychodów ze sprzedaży produktów do przeciętnego stanu zobowiązań krótkoterminowych. Informuje on z jaką częstotliwością jednostka spłaca swoje zobowiązania. przychody ze sprzedazy zobowiazaniami przecietny stan zobowiazan krotkoter min owych wskaznik obrotu = 2.4.4. Wskaźniki zadłużenia. Wskaźniki zadłużenia charakteryzują stopień zasilania jednostki kapitałami obcymi oraz informują o możliwościach obsługi tego kapitału. Określają poziom zadłużenia jednostki, który można badać za pomocą wskaźników: wskaźnika ogólnego zadłużenia (stopy zadłużenia), wskaźnika zadłużenia kapitałów własnych, wskaźnik zadłużenia długoterminowego, wskaźnika pokrycia odsetek, wskaźnika obsługi zadłużenia. Wskaźnik ogólnego zadłużenia stanowi stosunek ogółu zobowiązań do całości jego majątku. Określa on udział zobowiązań (kapitałów obcych) w finansowaniu majątku jednostki. Sytuacja jednostki jest korzystniejsza im niższy jest poziom tego wskaźnika, ponieważ mniejszy jest udział kapitału obcego w finansowaniu działalności jednostki. Zbyt wysoki poziom tego wskaźnika może 16 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa podważać wiarygodność finansową firmy. Zbyt niski poziom może świadczyć o niewykorzystaniu zewnętrznych źródeł finansowania dla zwiększenia korzyści finansowych firmy. wskaznik ogo ln ego zadluzenia = zobowiazania ogolem aktywa ogolem Wskaźnik zadłużenia kapitałów własnych stanowi stosunek zobowiązań ogółem do kapitałów własnych. Wskaźnik ten określa możliwość pokrycia zobowiązań własnym kapitałem. Kapitały własne stanowią gwarancję pokrycia zobowiązań nawet w razie poniesienia strat. Wartością graniczną dla średnich i dużych firm jest relacja 3:1 a dla małych 1:1. wskaznik zobowiazania = kapitalow wlasnych zobowiazania ogolem kapital wlasny Wskaźnik zadłużenia długoterminowego dotyczy zadłużenia długoterminowego przez, który rozumie się długi, spłacone w okresie dłuższym niż 1 rok, mogą to być kredyty długoterminowe, pożyczki hipoteczne, obligacje itp. Racjonalny wskaźnik długu powinien mieścić się w przedziale 0,5 – 1,0. zadluzenie dlugoter min owe * 100 % kapital wlasny Wskaźnik pokrycia odsetek jest relacją zysku operacyjnego do opłaconych odsetek. Wskaźnik ten określa zdolność jednostki do spłaty odsetek z tytułu zaciągniętych pożyczek. Wartość tego wskaźnika powinna być wielokrotnie wyższa od 1. wskaznikpokrycia odsetek = zysk operacyjny odsetki Wskaźnik obsługi zadłużenia stanowi stosunek zysku netto i amortyzacji do zobowiązań z tytułu kredytu lub pożyczek. Im wyższa jest wartość tego wskaźnika tym korzystniejsza jest sytuacja jednostki i świadczy o możliwości pokryci zobowiązań zyskiem netto i amortyzacją. wskaznik obslugi zadluzenia = zysk netto amortyzacja aktywa ogolem odsetki 17 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa 3. Analiza finansowa wybranego przedsiębiorstwa – Amica S.A. 3.1 Analiza pionowa bilansu spółki. Struktura aktywów = poszczególny element aktywów / aktywa ogółem * 100 % - dla każdego roku Struktura pasywów = poszczególny element pasywów / pasywa ogółem * 100 % - dla każdego roku Dynamika = poszczególny element bilansu roku bieżącego / odpowiadający mu element roku poprzedniego * 100 % BILANS Aktywa Struktura 2004 2005 Dynamika 2004 2005 I. Aktywa trwałe 57,93 54,89 -4,94% -3,90% 1. Wartości niematerialne i prawne, w tym: 2,63 2,07 -5,29% -20,48% 2. Rzeczowe aktywa trwałe 46,30 34,23 -9,69% -25,02% 3. Należności długoterminowe 3,16 9,76 -15,48% 213,56% 3.1. Od jednostek powiązanych 3,16 9,76 -15,48% 213,56% 2,58 6,91 7362,98% 171,54% 3.2. Od pozostałych jednostek 4. Inwestycje długoterminowe 4.1. Nieruchomości 1,73 0,00% 4.2. Wartości niematerialne i prawne 4.3. Długoterminowe aktywa finansowe 2,58 5,18 7362,98% 103,68% a) w jednostkach powiązanych, w tym: 2,58 5,18 7362,98% 103,68% 3,26 1,92 81,14% -40,17% 5.1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2,88 1,57 60,05% -44,54% 5.2. Inne rozliczenia międzyokresowe 0,38 0,35 0,00% -6,99% II. Aktywa obrotowe 42,07 45,11 23,72% 8,78% 1. Zapasy 11,72 13,13 20,13% 13,65% 2. Należności krótkoterminowe 25,30 31,82 7,96% 27,61% 2.1. Od jednostek powiązanych 3,16 10,51 -15,48% 237,49% 2.2. Od pozostałych jednostek 22,14 21,31 12,41% -2,32% 3. Inwestycje krótkoterminowe 4,97 0,14 1353,97% -97,12% 3.1. Krótkoterminowe aktywa finansowe 4,97 0,14 1353,97% -97,12% a) w jednostkach powiązanych 4,70 b) w pozostałych jednostkach 4.4. Inne inwestycje długoterminowe 5. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 0,00% b) w pozostałych jednostkach c) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne 0,27 0,14 -22,33% -46,17% 0,08 0,02 -82,33% -81,51% 3.2. Inne inwestycje krótkoterminowe 4. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe 18 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa Aktywarazem 100,00 100,00 5,32% 1,43% I. Kapitał własny 32,65 33,12 11,82% 2,88% 1. Kapitał zakładowy 2,57 2,53 0,00% 0,00% 3. Akcje (udziały) własne (wielkość ujemna) -8,99 -8,86 -34,34% 0,00% 4. Kapitał zapasowy 40,03 40,22 2,06% 1,91% 5. Kapitał z aktualizacji wyceny 0,68 1,20 -68,25% 78,28% 7. Zysk (strata) z lat ubiegłych -3,31 -2,29 80,21% -29,91% 8. Zysk (strata) netto 1,67 0,32 111,41% -80,52% II. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 67,35 66,88 2,44% 0,73% 1. Rezerwy na zobowiązania 5,93 5,13 -21,16% -12,33% 1.1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2,43 1,77 -10,27% -26,29% 1.2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne 0,42 0,23 -83,35% -45,29% a) długoterminowa 0,21 b) krótkoterminowa 0,21 0,23 47,03% 6,33% 1.3. Pozostałe rezerwy 3,08 3,13 35,97% 3,23% a) długoterminowe 1,62 1,20 70,87% -24,81% b) krótkoterminowe 1,46 1,93 10,84% 34,36% 2. Zobowiązania długoterminowe 20,18 12,32 -20,01% -38,07% 2.2. Wobec pozostałych jednostek 20,18 12,32 -20,01% -38,07% 3. Zobowiązania krótkoterminowe 40,86 49,09 27,02% 21,86% 3.1. Wobec jednostek powiązanych 8,16 9,92 -2,11% 23,21% 3.2. Wobec pozostałych jednostek 32,67 39,13 37,93% 21,52% 3.3. Fundusze specjalne 0,03 0,04 -78,67% 23,58% 4. Rozliczenia międzyokresowe 0,38 0,34 -54,30% -6,99% 4.2. Inne rozliczenia międzyokresowe 0,38 0,34 -54,30% -6,99% a) długoterminowe 0,35 0,26 17,18% -23,61% b) krótkoterminowe 0,03 0,08 -94,56% 194,90% Pasywarazem 100,00 100,00 5,32% 1,43% Pasywa 2. Należne wpłaty na kapitał zakładowy (wielkość ujemna) 6. Pozostałe kapitały rezerwowe 9. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) -91,42% 2.1. Wobec jednostek powiązanych 4.1. Ujemna wartość firmy 19 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa 3.2. Analiza pozioma bilansu spółki. Wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym a) dla 2004 roku Wskaźnik pokrycia Kapitał własny 221 821,00 Aktywów trwałych = -------------------- * 100% = Kapitałem własnym Aktywa trwałe Wskaźnik pokrycia Kapitał stały ---------------- * 100% = 56,37 % 393 522,00 358 870,00 Aktywów trwałych = ------------------- * 100% = --------------- * 100% = 91,19 % Kapitałem stałym Aktywa trwałe 393 522,00 Kapitał stały = Kapitał własny + Zobowiązania długoterminowe = 221 821,00 + 137 049,00 = 358 870,00 Wskaźnik pokrycia Kap. krótkoterminowy Aktywów obrotowych 277 558,00 = ---------------------------- * 100% = --------------- * 100% = 97,13 % Kap. krótkoterminowym Aktywa obrotowe 285 768,00 b) dla 2005 roku Wskaźnik pokrycia Kapitał własny 228 211,00 Aktywów trwałych = -------------------- * 100% = Kapitałem własnym Aktywa trwałe Wskaźnik pokrycia Kapitał stały ---------------- * 100% = 60,35 % 378 177,00 313 090,00 Aktywów trwałych = ------------------- * 100% = --------------- * 100% = 82,79 % Kapitałem stałym Aktywa trwałe 378 177,00 Kapitał stały = Kapitał własny + Zobowiązania długoterminowe = 228 211,00 + 84 879,00 = 313 090,00 Wskaźnik pokrycia Aktywów obrotowych Kap. krótkoterminowym Kap. krótkoterminowy 338 224,00 = ---------------------------- * 100% = --------------- * 100% = 108,81 % Aktywa obrotowe 310 850,00 20 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa 3.3. Analiza wstępna rachunku zysków i strat. Struktura = poszczególny element rachunku zysków i strat / przychody netto ze sprzedaży * 100 % Dynamika = poszczególny element rachunku zysków i strat roku bieżącego / odpowiadający mu element z roku poprzedniego * 100 % Rachunek zysków i strat 2004 2005 2004 2005 towarów i materiałów, w tym: 100,00 100,00 7,90% 4,34% 1. Przychody netto ze sprzedaży produktów 90,48 90,29 10,13% 4,12% 9,52 9,71 -9,48% 6,41% 78,66 79,44 8,48% 5,39% 1. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 70,47 70,71 10,84% 4,69% 2. Wartość sprzedanych towarów i materiałów 8,18 8,73 -8,29% 11,36% III. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (I-II) 21,34 20,56 5,81% 0,50% IV. Koszty sprzedaży 2,07 1,93 -2,52% -2,75% V. Koszty ogólnego zarządu 12,31 10,71 10,21% -9,24% VI. Zysk (strata) na sprzedaży (III-IV-V) 6,96 7,92 1,22% 18,70% VII. Pozostałe przychody operacyjne 2,62 0,80 60,70% -68,08% 0,02 0,02 -42,96% 29,75% 3. Inne przychody operacyjne 2,60 0,78 62,64% -68,73% VIII. Pozostałe koszty operacyjne 4,78 6,26 10,47% 36,65% I. Przychody netto ze sprzedaży produktów, 2. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów II. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym: 1. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 2. Dotacje 1. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych 2. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych 0,36 -66,92% 3. Inne koszty operacyjne 4,42 6,26 36,19% 47,68% (VI+VII-VIII) 4,80 2,46 14,85% -46,50% X. Przychody finansowe 0,06 0,38 -95,88% 589,70% IX. Zysk (strata) z działalności operacyjnej 1. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym: 2. Odsetki, w tym: 0,37 0,00% 0,02 0,00 -97,73% -95,18% 5. Inne 0,03 0,01 -89,48% -69,93% XI. Koszty finansowe 3,83 2,61 -30,26% -28,72% 3. Zysk ze zbycia inwestycji 4. Aktualizacja wartości inwestycji 21 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa 1. Odsetki, w tym: 3,48 2,47 -32,46% -26,03% 0,32 0,15 -5,17% -51,64% 1,03 0,23 946,33% -76,72% XIV. Zysk (strata) brutto (XII+/-XIII) 1,03 0,23 910,90% -76,72% XV. Podatek dochodowy 0,20 0,00 582,54% -99,39% 2. Strata ze zbycia inwestycji 3. Aktualizacja wartości inwestycji 4. Inne XII. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (IX+X-XI) XIII. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (XIII.1. - XIII.2.) 1. Zyski nadzwyczajne 2. Straty nadzwyczajne a) część bieżąca b) część odroczona 0,00 0,20 0,00% 582,54% XVI. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty) XVII. Udział w zyskach (stratach) netto jednostek podporządkowanych wycenianych metodą praw własności XVIII. Zysk (strata) netto (XIV-XV-XVI+/XVII) 0,84 0,23 1038,59% -71,43% 3.4 Analiza wskaźnikowa. 3.4.1. Rentowność. a) Wskaźniki rentowności dla 2004 r. Wskaźnik Zysk (strata) ze sprzedaży 197 181,00 Rentowności = ------------------------------------- * 100 % = --------------- * 100 % = 21,34 % sprzedaży Wskaźnik Rentowności Sprzedaży brutto Przychody netto ze sprzedaży Zysk (strata) brutto 923 835,00 9 553,00 = ------------------------------------ * 100 % = -------------- *100 % = 1,03 % Przychody netto ze sprzedaży 923 835,00 22 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa Wskaźnik Zysk (strata) netto 7 747,00 Rentowności = ----------------------- * 100 % = -------------- * 100 % = 1,14 % Aktywów Aktywa całkowite Wskaźnik Zysk (strata) netto Rentowności 679 290,00 7 747,00 = ----------------------- * 100 % = --------------- * 100 % = 3,49 % Aktywów ogółem Kapitał własny 221 821,00 b) Wskaźniki rentowności dla 2005 r. Wskaźnik Zysk (strata) ze sprzedaży 198 166,00 Rentowności = ------------------------------------- * 100 % = --------------- * 100 % = 20,56 % sprzedaży Przychody netto ze sprzedaży Wskaźnik Rentowności Zysk (strata) brutto 2 224,00 = ------------------------------------ * 100 % = -------------- *100 % = 0,23 % Sprzedaży brutto Wskaźnik 963 952,00 Przychody netto ze sprzedaży Zysk (strata) netto 963 952,00 2 213,00 Rentowności = ----------------------- * 100 % = -------------- * 100 % = 0,32 % Aktywów Aktywa całkowite Wskaźnik Rentowności Aktywów ogółem Zysk (strata) netto 689 027,00 2 213,00 = ----------------------- * 100 % = --------------- * 100 % = 0,97 % Kapitał własny 228 211,00 23 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa 3.4.2. Płynność a) Wskaźniki płynności dla 2004 r. Wskaźnik Aktywa obrotowe 285 768,00 Płynności = --------------------------- = ---------------- = 1,03 Bieżącej Zobowiązania bieżące 277 558,00 Wskaźnik AO – Zapasy – Rozliczenia międzyokresowe 205 572,00 Płynności = ------------------------------------------------------ = -------------- = 0,74 Szybkiej Zobowiązania bieżące Wskaźnik Środki pieniężne Wypłacalności 1 802,00 = ---------------------------- = -------------- = 0,01 Środkami pieniężnymi b) 277 558,00 Zobowiązania bieżące 277 558,00 Wskaźniki płynności dla 2005 r. Wskaźnik Aktywa obrotowe 310 850,00 Płynności = --------------------------- = ---------------- = 1,09 Bieżącej Zobowiązania bieżące 338 224,00 Wskaźnik AO – Zapasy – Rozliczenia międzyokresowe 220 251,00 Płynności = ------------------------------------------------------ = -------------- = 0,65 Szybkiej Zobowiązania bieżące Wskaźnik Wypłacalności Środkami pieniężnymi Środki pieniężne 338 224,00 970,00 = ---------------------------- = -------------- = 0,003 Zobowiązania bieżące 338 224,00 24 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa 3.4.3. Zadłużenie. a) Wskaźniki zadłużenia dla 2004 r. Wskaźnik Zobowiązania ogółem 457 769,00 Ogólnego = ---------------------------- = --------------- = 1,48 Zadłużenia Aktywa ogółem Wskaźnik 679 290,00 Zobowiązania ogółem Zadłużenia 457 769,00 = ---------------------------- = --------------- = 2,06 Kapitału własnego Kapitał własny Wskaźnik Zobowiązania długoterminowe Zadłużenia 221 821,00 137 049,00 = --------------------------------------- = --------------- = 1,62 Długoterminowego Kapitał własny Wskaźnik pokrycia 221 821,00 Rzeczowe składniki AT Zobowiązań długoterminowych 314 487,00 = -------------------------------------- = --------------- = 2,29 Rzeczowymi składnikami aktywów Zobowiązania długoterminowe 137 049,00 b) Wskaźniki zadłużenia dla 2005r. Wskaźnik Zobowiązania ogółem 460 816,00 Ogólnego = ---------------------------- = --------------- = 1,5 Zadłużenia Aktywa ogółem Wskaźnik Zadłużenia 689 027,00 Zobowiązania ogółem 460 816,00 = ---------------------------- = --------------- = 2,02 Kapitału własnego Kapitał własny Wskaźnik Zobowiązania długoterminowe Zadłużenia 228 211,00 84 879,00 = --------------------------------------- = --------------- = 0,37 Długoterminowego Kapitał własny Wskaźnik pokrycia Zobowiązań długoterminowych Rzeczowymi składnikami aktywów 228 211,00 Rzeczowe składniki AT 305 358,00 = -------------------------------------- = --------------- = 3,6 Zobowiązania długoterminowe 84 879,00 25 Metody oceny finansowej przedsiębiorstwa Źródło: 1. Bednarski L., Kurtys E., Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie, wyd. AE, Wrocław, 1993 2. Czekaj J., Dresler Z., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, wyd. PWN, Warszawa 1998 3. Gabrusewicz W., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, wyd. Oficyna Wydawnicza „Sami sobie”, Poznań 1997 4. Waśniewski T., Skoczylas W., Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, wyd. WWSB Poznań 1997 26
