OPIS PATENTOWY POLSKA 80126 RZECZPOSPOLITA LUDOWA Patenit dodatkowy do. patentu nr MKP BOlj 1/00 — Zgłoszono: 09.06.1969 (P. 134092) Pierwszeństwo: URZĄD PATENTOWY PRL Int. Cl.2 BOIJ 1/00 Zgłoszenie ogłoszono: 26.02.1973 Opis patentowy opublikowano: 25.02.1976 Twórca wynalazku: Rajmund Chojnacki Uprawniony z patentu: Instytut Chemii Przemysłowej, Warszawa (Polska) Sposób prowadzenia chemicznych procesów kontaktowych w polu elektrostatycznym Wynalazek dotyczy sposobu prowadzenia proce¬ sów chemicznych w fazie gazowej, wymagających nego na przebieg reakcji chemicznych np. opis stosowania katalizatorów. Do takich procesów na¬ że urządzenie, złożone z co najmniej dwóch par elektrod pod napięciem 1000^100 000 Volt, któ¬ pat. RFN 868592, w którym podaje się informacje, leżą między innymi: krakowanie, izomeryzacja, polimeryzacja, dealkilowanie, alkilowanie, transalkilowanie, dysproporcjonowanie i inne. Dotychczas procesy te są prowadzone w obec¬ ności katalizatorów tlenkowych, typu rych płaszczyzny są w zasadzie ustawione piono¬ wo do bieguna południowego magnesu i znajdu¬ ją się w odległości 3—60 m od naczynia reakcyj¬ nego, oddziałuje na reakcję, przyspieszając ją. Sposób ten jest niedogodny ze względu na ko¬ izolatorów lub półprzewodników elektrycznych, składających się z nośnika i czynnych substancji katalizują¬ cych. Jako katalizator lub nośnik stosowane są: glinokrzemiany bezpostaciowe syntetyczne, 10 nieczność stosowania dużych napięć i dodatkowo pola magnetycznego. Niedogodności tych unika się, jeżeli prowadzi się proces sposobem według wynalazku. W takim przypadku zamiast katali¬ zatora tlenkowego, typu izolatora lub półprze¬ wodnika elektrycznego, stosuje się wypełnienie metaliczne o rozwiniętej powierzchni, w postaci elektrod w kształcie spitali Archimedesa, do któ¬ rych przyłożone jest napięcie elektryczne. Para¬ glino - krzemiany typu zeolitów, tlenek glinu, krzemion¬ ka, glinokrzemiany naturalne i inne nośniki o rozwiniętej powierzchni właściwej. Jako substancje zwiększające aktywność kata¬ lityczną i selektywność danego procesu stosuje się wprowadzanie, do wymienionych katalizatorów i nośników, metali np. Pt, Pd, Oo, Mo, Mg lan- metry wytworzonego pola elektrostatycznego mo¬ Jedną wspólną cechą tych katalizatorów jest to, gą ulegać zmianie przez regulację częstotliwości prądu i przyłożonego napięcia prądu o wartości że przedstawiają one sobą izolatory lub półprze¬ 0,1 Volta do 200 Volt. Pary surowca, przechodząc wodniki pomiędzy elektrodami odległymi od siebie o np. 10 (a, oddzielonymi warstwą izolacji elektrycznej przepuszczalnej dla par, w wytworzonym polu elektrycznym ulegają odpowiedniej destrukcji lub przegrupowaniu, w wyniku czego uzyskuje się od¬ powiedni ptrodukt. Temperatura i ciśnienie pro¬ tanowce i/lub ich sole. prądu elektrycznego. 20 Procesy stosujące takie katalizatory są bardzo kosztowne ze wzglę¬ du na skomplikowaną preparatykę katalizatora, 25 wymagającą na ogół wysokiej czystości substancji oraz kosztownych surowców, na przykład metali szlachetnych. cesu zależą od Ostatnio ukazało się trochę publikacji na temat prób wykorzystania wpływu pola elektrostatycz- 80 126 30 specyfiki reakcji. W porównaniu do sposobu prowadzenia reakcji 80 126 Przykład II. Do reaktora jak w przykładzie I dozowano imieszaninę ksylenów z szybkością 3 cm/sek. Proces prowadzono w temperaturze 450°C bez udziału wodoru pod ciśnieniem 1 at. Do elektrod doprowadzono prąd o częstotliwości chemicznych przy użyciu urządzeń z zastosowa¬ niem prądu (pat. RFN nr 868592), według wyna¬ lazku stosuje się wielokrotnie mniejsze napięcia oraz nie stosuje się dodatkowo pola magnetycz¬ nego. 50 Hz. W zależności od wartości przyłożonego na¬ Sposób według wynalazku wyjaśniono na przy¬ kładzie reakcji izomeryzacji mieszaniny ksylenów. Przykład I. Do reaktora O konstrukcji we¬ pięcia uzyskiwano wyniki podane w tablicy II oraz przedstawione graficznie na fig. 3 i 4. Na fig. 3 krzywa 1 przedstawia zmianę zawartości p-ksylenu w produkcie, krzywa 2 przedstawia zmianę zawartości etylobenzenu w produkcie, a dług zgłoszenia patentowego P 134093, doprowa¬ dzono mieszaninę par ksylenów o składzie wyra¬ żonym w % wagowych: 10 m-ksylen .. 55,3 krzywa o-ksyleni * ^3,2 Jp-ksylen 10,7 fig. 4 krzywa 3 inne o-ksylenu w etylobenzen Ś,5 związki niezidentyfikowane. Na 1 przedstawia zmianę zawartości produkcie, krzywa 2 przedstawia zmianę zawartości toluenu w produkcie. 15 toluen'■*".'•*"' •v'-''* " 1,6 przy szybkości liniowej par wynoszącej 1 cm/sek w przeliczeniu na pusty reaktor. Proces prowa¬ dzono w temperaturze 450°C w obecności wodoru pod ciśnieniem 10 at, doprowadzając do elektrod reaktora prąd prostowany o częstotliwości do 200 Tablica II 20 Przyło¬ żone KHz. W zależności od wartości przyłożonego napięcia uzyskano wyniki podane w tablicy 1, oraz przedstawione graficznie na fig. 1 i 2, przy czym na fig. 1 krzywa 1 przedstawia zmiany za¬ wartości p-ksylenu w produkcie, krzywa 2 przed¬ stawia zimiany zawartości etyiobenzenu w pro¬ napięcie 1 dukcie. Zmiana składu mieszaniny ksylenów poddanych procesowi izomeryzacji 30 etylo¬ ben¬ toluen ben¬ zen Ksyleny m- | inne o- zen P- 8,9 11,5 51,1 26,4 1,2 2,5 0,2 0,5 10,0 ślad 0,6 8,9 10,9 52,8 24,3 1,6 20,0 0,9 0,7 10,6 13,0 42,5 28,5 3,6 42,5 ślad 0,8 7,6 12,4 55,7 23,3 50,0 0,4 1,0 8,4 11,5 52,1 24,6 25 1 Skład produktu (% wag.) — | 2,1 1 Tablica 1 Przyło¬ żone napięcie u V ben¬ zen etylo¬ toluen ben¬ £5 inne P- m- O- 8,7 11,1 51,6 25,4 2,7 24,8 1,1 zen ślad 1,1 30 ślad 0,4 8,9 11,2 53,6 35 ślad 0,6 10,1 13,7 53,5 19,9 37,5 ślad 0,5 8,1 11,8 52,8 24,6 !,5 40 ślad 0,5 8,6 10,6 54,0 24,7 1,3 45 ślad 0^ 7,4 8,6 56,0 25,4 1,8 1 25 Zastrzeżenie patentowe Skład mieszaniny po izomeracji (% wag.) 2,1 Sposób prowadzenia chemicznych procesów kon¬ taktowych w polu elektrostatycznym, znamienny tym, 40 że pary i gazy reagenftów przepuszcza się przez obszar pola elektrostatycznego w kształcie zwiniętego w spiralę Archimedesa prostopadłoś¬ cianu, pozostającego pod napięciem prądu stałego o regulowanej częstotliwości i regulowanym na¬ pięciem rzędu 0,01 miliwoltów — 200 Yoltów. 80 128 % wag. ? ,% wag. 17 Flg.1 produkc: Fig,2 13 12 i 23 20 . ' 7 -I 1 1— 10 20 30 "To $0 3~t) 40 £o~" aapięsi • /fc.YOlt. X wagi w produkcie 50 60 10 20 30 40 50 napięcłaA. yolt. CZY*ri^Ł<:-' WkM ifetóifrfctfto* *****