Zdolność kredytowa (np. miasta) zależy od skali nadwyżki z budżetu

ZŁOTA REGUŁA
ZŁOTYM ŚRODKIEM SANACJI
SYSTEMU FINANSÓW JST
dr Mirosław Czekaj
Skarbnik m. st. Warszawa
Skarbnik UMP
EUROPEJSKI KONGRES GOSPODARCZY
Katowice 2012 r.
Złota reguła finansów publicznych
zasada dyscyplinowania finansów publicznych
Wydatki bieżące muszą być pokryte w całości przez
bieżące dochody budżetowe
Deficyt jest dopuszczalny jedynie w budżecie
majątkowym (inwestycyjnym)
Zdolność kredytowa (np. miasta) zależy od skali nadwyżki
z budżetu bieżącego
W Polsce ustawowo złota reguła obowiązuje jedynie JST
Reguła fiskalna
Definicja: system motywacyjny lub mechanizm, który wprowadza na
pewien okres (średnio- do długoterminowy) ograniczenia głównych
zmiennych fiskalnych (dochody, wydatki, zadłużenie) przy użyciu limitów
ilościowych.
Atrybuty reguły fiskalnej:
 ilościowy wskaźnik budżetowy, np. maksymalny wskaźnik zadłużenia do
PKB podmiotu, limit wydatków w wartościach nominalnych, równowaga
dochodów i wydatków budżetowych
 wysoka ranga prawna, potwierdza długoterminowy charakter
 spójność z przyjętą strategią finansową i gospodarczą
 prostota i zrozumiałość
 procedury monitorowania lub egzekwowania realizacji reguły (sankcje za
nieprzestrzeganie)
Wydatkowe reguły fiskalne
Najczęściej stosowane reguły wydatkowe:
• limit wydatków w wartościach nominalnych/realnych
• stopa wzrostu wydatków nominalna/realna
Zalety:
 ułatwiają rozwiązywanie problemu deficytu na poziomie źródeł jego powstawania
 możliwe do zastosowania na etapie przygotowania budżetu
 minimalne ryzyko pro-cykliczności (wyłączone z limitu wydatków wrażliwych na
zmiany koniunktury np. zasiłki dla bezrobotnych)
Wady:
 ogranicza władzę publiczną w rozmiarach wydatków publicznych
 brak odporności na wstrząsy wydatkowe
 redukcja wydatków osłabia ich jakość tj.:
 stwarza zachętę do optymistycznych prognoz dochodów
 utrudnia ich projektowanie reguł (dylemat wielkości planowanych czy
zrealizowanych, „pokusa” wyłączeń, ...)
Złota reguła fiskalna
Definiowana jako pokrycie wydatków bieżących tylko dochodami bieżącymi.
Dług tylko na finansowanie wydatków majątkowych i planowanych
rozchodów.
Ramy prawne
Art. 242 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U nr 157 poz. 1240):
1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić
budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane
dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne
środki
2. Na koniec roku budżetowego wykonane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż
wykonane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych
i wolne środki
3. Wykonane wydatki bieżące mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące
powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych i wolne środki jedynie o
kwotę związaną z realizacją wydatków bieżących z udziałem środków, o których
mowa w art. 5 ust. 3, w przypadku gdy środki te nie zostały przekazane w danym
roku budżetowym
Wynik JST w latach 2000-2015, dla roku 2012 „bezpieczna prognoza”,
a od 2013 roku prognozy wg WPF-edycja 2012
% PKB
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MF oraz GUS Za 2011 rok – dane wg. wstępnego wykonania
mld zł