Przebieg lekcji

Przebieg lekcji
Wprowadzenie
Przypomnienie przez uczniów znanych im hymnów:
- Bogurodzica (znana z „Krzyżaków”)
- Mazurek Dąbrowskiego
- Rota Marii Konopnickiej
- Marsylianka (z Francji)
Jakie funkcje pełniły hymny dawniej, jakie pełnią dzisiaj?
Przy jakich okazjach są grane?
(swobodne wypowiedzi uczniów na postawione pytania)
Lekcja właściwa
Zapoznanie uczniów z wierszem I. Krasickiego:
- wysłuchanie nagrania z płyty lub recytacja nauczyciela
- ciche czytanie uczniów
- recytacja przez wybranego ucznia
Krótkie objaśnienie nauczyciela na temat funkcji „Hymnu” w okresie oświecenia
(hymn kadetów Szkoły Rycerskiej)
Wyjaśnienie niezrozumiałych słów:
(oprócz tych z marginesu tekstu)
np. więzy, pęta – sznury, powrozy u więźniów; spętane konie
rozkosz – najwyższy stopień uczucia przyjemności, radości
Analiza wiersza:
- Do kogo zwraca się podmiot liryczny w wierszu?
- Jak się nazywa taki zwrot w poezji?
- Jakie inne znacie figury retoryczne?
(w razie potrzeby przypomnienie definicji innych figur retorycznych: antytezy, anafory,
wykrzyknienia)
- Czy występują one w „Hymnie”?
(podanie przykładów świadczących o dominującej roli retoryki w utworze)
Zapisanie przez uczniów tematu lekcji:
Retoryka w hymnie I. Krasickiego „Święta miłości kochanej ojczyzny...”
Wyszukiwanie w wierszu figur retorycznych i analiza ich roli:
(redagowanie notatki - załącznik nr 1)
1. Jaką miłością jest miłość do ojczyzny?
2. Kto ją tylko czuje?
3. Co oznaczał w czasach Krasickiego przymiotnik „poczciwe”?
4. Jaki środek poetycki rozwija apostrofę?
5. Do czego są zdolni ludzie kochający ojczyznę?
6. Jak te pozorne nielogiczności można wytłumaczyć?
7. Jaka tu figura retoryczna powtarza się?
8. Określcie przy każdej antytezie środek poetycki.
(zapis w formie tabeli)
9. Która jeszcze figura retoryczna występuje w wierszu?
10. Jaką pełni funkcję?
Jaki wniosek wynika z treści hymnu?
(uczniowie zapisują samodzielnie notatkę w formie ustalonej przez nauczyciela np. zdanie
pojedyncze rozwinięte typu: Dla ojczyzny każdy człowiek powinien być gotów poświęcić
wszystko, nawet życie. – później wybrani uczniowie je odczytują, ewentualnie poprawiają
wskazane błędy)
Analiza budowy wiersza
1. Z ilu zdań składa się wiersz?
2. Z ilu wersów składa się każde zdanie?
3. Które wersy się rymują?
4. Opiszcie układ rymów za pomocą liter.
Nauczyciel proponuje uczniom zapisanie budowy wiersza w następujący sposób:
(2+2+2)+2
ab ab ab cc
i uświadamia im jej kunszt.
5. Z czego taka budowa wynika?
Podsumowanie lekcji
1. Do jakiego gatunku poetyckiego należy wiersz „Święta miłości kochanej ojczyzny...”?
2. Podaj cechy charakterystyczne dla tego gatunku na podstawie wiersza Krasickiego.
(wyszukiwanie w różnych źródłach informacji dotyczących definicji gatunku, porównywanie
ich, a następnie przy pomocy nauczyciela zredagowanie wniosku)
3. Jaką funkcję odgrywał ten hymn w okresie oświecenia?
4. Do czego zachęcał współczesnych poety, a do czego zachęca nas?
Zadanie domowe
Do wyboru:
Naucz się pięknie recytować z pamięci wiersz I. Krasickiego.
Napisz własny hymn na temat współczesnego bohatera.
Wstęp
Klasa I gimnazjum
Autor: Marian Godyń
Temat: Retoryka w hymnie Ignacego Krasickiego „Święta miłości kochanej
ojczyzny...”
Cele
Uczeń:
 Zna cechy hymnu, rozróżnia figury retoryczne i środki poetyckie
 Analizuje wiersz pod względem treści i formy
 Umie odczytać myśl przewodnią utworu i zapisać ją w krótkiej notatce
 Potrafi wyszukiwać informacje z różnych źródeł: słownik, podręcznik, encyklopedia
multimedialna
Metody i formy pracy
 Praca z tekstem literackim
 Posługiwanie się Słownikiem terminów literackich i języka polskiego
 Heureza i problem
 Samodzielna notatka
Miejsce – sala lekcyjna
Czas – dwie godziny lekcyjne
Środki dydaktyczne
S. Sierotwiński Słownik terminów literackich
Słownik języka polskiego PWN
Podręcznik Świat w słowach i obrazach
Multimedialna Encyklopedia Powszechna np. Fogra
Załącznik nr 1
Przykładowa notatka z analizy wiersza
1. Apostrofa:
zwrot do

„Święta miłości kochanej ojczyzny...”
„umysły poczciwe”
2. Antytezy:
+
smakują
nie zelżywe
kształcisz
chwalebne
trucizny
więzy, pęta
kalectwo
blizny
Środek poetycki
przenośnia
epitet
przenośnia
epitet
3. Anafory:
„Dla ciebie zjadłe smakują...
Dla ciebie więzy...”
„Byle cię można wspomóc...
Nie żal żyć w nędzy...”
epitety