Raj na Atlantyku | Madeira – paradise on the Atlantic

K ATOWICE AIRPORT MAGAZINE
ma j– czerwiec | MAy–june 3 (40) 2012
Raj na Atlantyku | Madeira – paradise on the Atlantic
12
16
Sycylia – perła Morza Śródziemnego
Sicily – the pearl of the Mediterranean
Lato 2012 – moc czarterów w Katowice Airport
Summer 2012 – a plethora of charters from Katowice Airport
20
40
Dzieje się w Europie
What's on in Europe
Śląskie Smaki
The Taste of Silesia
wstęp | foreword
Szanowni Państwo!
Dear Readers and Guests!
Oddajemy w Wasze ręce jubileuszowy, czterdziesty numer naszego magazynu „Silesia Airport”. W dużej części poświęcamy go zbliżającemu się
wielkimi krokami szczytowi sezonu wakacyjnego. Śląskie lotnisko od lat
jest liderem wśród polskich portów regionalnych w zakresie liczby obsłużonych pasażerów czarterowych. To wszystko dzięki zwiększającej się
z każdym rokiem siatce połączeń wakacyjnych.
Welcome to this landmark, fortieth, issue of “Silesia Airport” magazine.
Most of this issue is dedicated to the fast-approaching peak of the holiday
season. Katowice Airport has for many years been the leader with regards
to the volume of charter passengers of all of Poland’s regional airports.
This is all thanks to the continuously growing network of holiday destinations offered.
Na letni sezon bieżącego roku, wraz z naszymi Partnerami – biurami podróży, przygotowaliśmy ofertę obejmującą rekordowe 38 kierunków do
dwunastu państw położonych na trzech kontynentach. Na łamach tego
wydania prezentujemy dwie nowe destynacje z Katowice Airport: przepiękną, zawsze zieloną i wiosenną Maderę oraz perłę Morza Śródziemnego, Sycylię.
Together with our Partners – travel agents, we have prepared an offer encompassing a record 38 destinations in twelve countries and spanning
three continents. In this issue, we’re showcasing two of the new destinations offered from Katowice Airport: the stunning and verdant island of
Madeira, and the pearl of the Mediterranean Sea, Sicily.
Przypominamy także o naszym programie „Fly Silesia”. To atrakcyjne
zniżki dla pasażerów rejsów regularnych i czarterowych, korzystających
z usług Katowice Airport. Zachęcam również do zapoznania się z artykułem poświęconym nowemu regularnemu przewoźnikowi na naszym lotnisku – skandynawskim liniom SAS, które cztery razy w tygodniu oferują
z Pyrzowic loty do Kopenhagi.
To finish off, it is a pleasure for me to be able to bring you the news that
the newly-expanded Terminal A will be officially opened at the beginning
of June. I strongly believe that this investment will serve to further improve the quality of passenger service
at Silesia’s airport, and will mean that
you will more often choose Katowice
Airport as the point of departure for
your holidays, or business trips.
fot. Piotr Adamczyk
Na koniec miło mi poinformować, że już na początku czerwca oddamy
do użytkowania rozbudowaną część terminalu pasażerskiego A. Głęboko
wierzę, że ta inwestycja jeszcze bardziej podniesie jakość obsługi podróżnych na śląskim lotnisku
i sprawi, iż częściej będą Państwo wybierać Katowice Airport na miejsce początku swoich wakacyjnych, czy też służbowych podróży.
We’re also bringing the “Fly Silesia“ programme to your attention. These
very attractive discounts are available for passengers of regularly-scheduled and charter connections to and from Katowice Airport. I’d also like
to encourage you to take a look at the article on the newest airline to offer
regularly-scheduled connections from our airport – Scandinavian airline,
SAS, offering four flights a week from Pyrzowice to Copenhagen.
Artur Tomasik
Prezes Zarządu GTL SA
President of the GTL SA Management Board
silesia airport 
1
spis treści | table of contents
3
Aktualności | News
24
6
Madera – raj na Atlantyku
Madeira – paradise on the Atlantic
Miasto muzyki. Jasne, że Częstochowa!
A City of Music. That’s Częstochowa!
28
Przestrzeń publiczna. Luksus czy konieczność?
Public space. Luxury or necessity?
12
Sycylia – perła Morza Śródziemnego
Sicily – the pearl of the Mediterranean
32
16
Lato 2012 – moc czarterów w Katowice Airport
Summer 2012 – a plethora of charters from Katowice
Airport
Szlakiem chasydów
In the steps of the Hasidim
36
„Fly Silesia” czyli odlotowe zniżki
”Fly Silesia” means stratospheric savings
Śląska Fotografia Prasowa 2011
Silesian Press Photo 2011
40
Śląskie Smaki | Taste of Silesia
42
Przygotuj samochód do wakacyjnych podróży
Prepare your car for your summer travels
18
20
22
Dzieje się w Europie | What's on in Europe
SAS łączy Katowice z historyczną ojczyzną Wikingów
SAS links Katowice with the historical land of the Vikings
Przekład | Translation
Eva Piotrowska
Redaktor naczelny | Editor in-chief
Piotr Adamczyk
tel.: +48 32 39 27 194
e–mail: [email protected]
Rada programowa | Programme Board
Monika Krzykawska
Artur Tomasik
Wydawca | Publisher
Górnośląskie Towarzystwo Lotnicze SA
Upper Silesian Aviation Group
www.gtl.com.pl
Korekta | Proofreading
Dorota Mańka
Skład i opracowanie graficzne
Typesetting and graphics
Adam Krawczyk
Okładka | Cover
Adam Krawczyk (fot. www.istockphoto.com)
Stali współpracownicy
Regular contributors
Aleksandra Hańderek
Sylwia Kaczyńska-Adamczyk
Michał Jaraczewski
Piotr Winkler
Kontakt | Contact
[email protected]
Reklama | Advertising
MEGA-ART s.c.
tel.: +48 668 043 002
e–mail: [email protected]
GTL-SERVICE Sp. z o.o.
tel.: +48 32 284 50 26
e–mail: [email protected]
Patronat | Patron
Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego
Marshal Office of the Silesian Voivodeship
www.silesia-region.pl
Śląska Organizacja Turystyczna
Silesian Tourist Organisation
www.silesia-sot.pl
Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada.
The editorial board does not return unsolicited material and reserves the right to abridge and make editorial changes to texts approved for printing. The editorial board does not take responsibility for the content or any
error, omission or inaccuracy of advertising material.
fot. Piotr Adamczyk
R E K L A M A
2  silesia airport
aktualności | news
Budowa nowej płyty postojowej
W kwietniu br. w Katowice Airport rozpoczęto układanie górnych warstw
nowych nawierzchni lotniskowych. W pierwszej kolejności, w ciągu najbliższych trzech miesięcy, wykonana zostanie droga kołowania D, skrzyżowanie
dróg kołowania D z E oraz wschodnia część płyty postojowej (PPS-1), zlokalizowana przed nowym hangarem. Płaszczyzna, która powstanie w ramach
I etapu betonowania nowej płyty postojowej o powierzchni 20 000 m2, pomieści trzy samoloty kodu C (np. Airbus A320, Boeing 737) lub zamiennie
dwa samoloty kodu D (np. Boeing 757). Docelowo rozbudowana płyta PPS-1
będzie miała powierzchnię 110 000 m2 i będzie mogło z niej skorzystać jednocześnie trzynaście samolotów. Do układania mieszanki tworzącej nawierzchnię płyty wykorzystywane są sprowadzone z Niemiec rozściełacze.
Umożliwiają one ułożenie nawierzchni betonowej w pasach roboczych
o szerokości odpowiednio 5 m lub 15 m bez żadnego szwu. Na lotnisku w
Pyrzowicach funkcjonuje już również węzeł betoniarski, w którym wytwarzany jest materiał potrzebny do wykonania płaszczyzny postoju samolotów
oraz dróg kołowania. Dotychczas, przy rozbudowie płyty postojowej i modernizacji dróg kołowania, w Katowice Airport zrealizowano ponad 1/5 robót.
Po zakończeniu prac budowlanych w 2013 roku, z płyty postojowej będzie
mogło skorzystać dziesięć samolotów kodu C, np. Airbus A320, Boeing 737
i trzy kodu D, np. Boeing 757 lub zamiennie siedem kodu C i pięć kodu D.
Ponadto nowa płaszczyzna postoju samolotów będzie jeszcze bezpieczniejsza, bowiem zostanie wyposażona w infrastrukturę pomagającą nawigować
maszyny nawet przy widzialności wzdłuż drogi startowej nie mniejszej niż
350 m. Rozbudowa płyty postojowej oraz modernizacja dróg kołowania realizowane są w ramach największej pod względem skali robót oraz nakładów finansowych inwestycji pn. „Port Lotniczy w Katowicach – rozbudowa
i modernizacja infrastruktury lotniskowej i portowej”. W zakresie tego projektu zostanie wybudowana także nowa droga startowa o długości 3200 m,
natomiast obecny pas startowy będzie przekształcony w drogę kołowania.
Wartość inwestycji to ponad 405 mln zł netto.
Construction of the new apron
April at Katowice Airport saw the start of work on laying the top layers of
the new airfield surfaces. First of all, over the next three months, taxiway D,
the crossing of taxiways D and E as well as the eastern section of Apron 1
in front of the new hangar will be completed. This section, which will complete Stage I of the asphalting works, will boast an area of 20 000 m2 and will
be able to hold three Code C (eg Airbus A320, Boeing 737) aircraft or two
Code D (Boeing 757) aircraft. Upon completion, Apron 1 will have an area
of 110 000 m2 and up to thirteen aircraft will be able to use it simultaneously. Special paving vehicles brought in from Germany will be used to lay
the apron surface. These vehicles are able to lay asphalt 5m or 15m in width
respectively, seamlessly. The airport in Pyrzowice also has its own concrete
batching plant, preparing the materials necessary for laying the surface of
the apron and taxiways. With the expansion of the apron and the moderni-
sation of the taxiways, more than 1/5 of all the works have been completed
at Katowice Airport. By the time construction is completed in 2013, 10 Code
C aircraft, eg Airbus A320 or Boeing 737, or three Code D aircraft, eg. Boeing
757, or alternatively seven Code C and five Code D aircraft will be able to use
the apron. In addition, the new apron surface will be safer for aircraft as it
will be equipped with infrastructure aiding the navigation of aircraft even
when the visibility along the runway is no less than 350m. The expansion of
the apron and modernisation of taxiways is being realised as part of the largest project in terms of scale and cost: “Airport in Katowice – expansion and
modernisation of port and airfield infrastructure”. This investment project
also includes the construction of a new runway measuring 3200m. The current runway will be converted into a taxiway. All together, the investment has
a net worth of over 405 million PLN.
silesia airport 
3
aktualności | news
Z Katowice Airport do Kopenhagi
Katowice Airport to Copenhagen
W poniedziałek 26 marca br. w Katowice Airport zadebiutowała uznana
na rynku lotniczym, działająca od 1946 roku, skandynawska linia SAS. Przewoźnik uruchomił rejsy do Kopenhagi, swojego największego portu przesiadkowego. Loty z Pyrzowic do stolicy Danii realizowane będą cztery razy
w tygodniu – w poniedziałki, wtorki, czwartki i piątki – samolotami Bombardier CRJ-200 (50 miejsc) lub CRJ-900 (88 miejsc). Dla pasażerów pierwszego
rejsu linii lotniczych SAS z Katowice Airport do Kopenhagi przygotowano
poczęstunek w postaci tortu w kształcie łodzi Wikingów. Zdobył on tytuł
Cake of the Week pierwszej części plebiscytu organizowanego przez branżowy portal anna.aero na najlepszy wypiek inaugurujący nową trasę lotniczą
na świecie w letnim rozkładzie lotów.
On Monday 26 March, Scandinavian airline SAS (operational since 1946)
debuted from Katowice Airport. The airline launched flights to Copenhagen, the carrier’s largest transfer airport. Flights from Katowice Airport to
the Danish capital are timetabled to take place four times a week – Mondays, Tuesdays, Thursdays and Fridays and will be operated by Bombardier
CRJ 200 (50-seater) or CRJ 900 (88-seater) aircraft. To celebrate this momentous occasion, passengers of the inaugural SAS flight from Katowice to Copenhagen were offered a piece of a Viking-ship shaped cake. This amazing
cake won the Cake of the Week award in a competition for route launch
cakes marking the start of the 2012 Summer Season organised by anna.aero,
an aviation industry website.
Jako pierwsze regionalne lotnisko w Polsce uruchomiliśmy pod adresem
blog.katowice-airport.com swój dziennik sieciowy. Chcemy na nim prezentować funkcjonowanie portu od zaplecza, przedstawiać zadania i specyfikę pracy na rożnych stanowiskach w branży lotniczej, radzić jak sprawnie
i bezpiecznie przygotować się do podróży lotniczych. Czytelnicy znajdą
tam także ciekawostki dotyczące działalności lotniska. Powstanie bloga jest
uzupełnieniem obecności Katowice Airport w Internecie. Port prowadzi już
swoje strony na serwisach Facebook i YouTube oraz profile na mikroblogach
twitter.com i blip.pl
Katowice Airport Blog
Katowice Airport is the first regional airport in Poland to have its own blog:
blog.katowice-airport.com. We want to use this blog to present the behind-the-scenes functioning of the airport, the specific tasks and of people
working in different positions, and to advise readers how to efficiently and
safely prepare for a flight. The blog will also include interesting information about the airport’s activities. The blog will complement Katowice Airport’s presence on the Internet. The airport already has active Facebook and
YouTube profiles and is also on twitter.com and blip.pl
4  silesia airport
fot. Piotr Adamczyk, Adam Krawczyk, www.istockphoto.com
Blog Katowice Airport
na wakacje | for the holidays
Madera
raj na Atlantyku
Madeira – paradise on the Atlantic
The Canary Islands which have always been
incredibly popular amongst holiday-makers
flying from Katowice Airport will, from the
coming summer charter season, face some
serious competition from Portugal’s Madeira.
fot. www.istockphoto.com
Niezwykle popularne wśród osób latających na wakacje z Katowice Airport Wyspy
Kanaryjskie od letniego sezonu czarterowego będą miały silną konkurencję – portugalską Maderę.
6  silesia airport
Wyspa położona jest ok. 600 km
od północnych wybrzeży Afryki,
na Oceanie Atlantyckim. Określana jako „kraina wiecznej wiosny”
lub Zielona Wyspa w pełni zasługuje na to miano. Decyduje
o tym optymalny dla wypoczynku klimat. Średnia temperatura
powietrza nawet w zimie nie
spada poniżej 20°C, a latem jest
zbliżona do temperatury wody.
Wszystko to za sprawą opływającego wyspę ciepłego Prądu
Zatokowego, nazywanego
Golfsztrom.
Fani wylegiwania się na plaży
mogą być jednak nieco zawiedzeni, ponieważ Madera jest
ich niemal pozbawiona – zewsząd otaczają ją strome klify.
Jeden z nielicznych fragmentów
prawdziwej plaży znajdziemy
w Porto Santo. Grzechem jednak
byłoby się tu wylegiwać, gdyż
nie tylko klimat decyduje
o wspomnianych przydomkach
nadawanych wyspie. To także
zasługa przepięknej flory i fauny,
która przyciąga turystów z całego
świata.
Wizytówką Madery jest wspaniała, bujna roślinność. O jej niezwykłej wartości i unikalności
niech świadczy fakt, że 60% powierzchni wyspy stanowi park narodowy, a znajdujące się w jego
obszarze lasy wawrzynowe
zostały wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego
i Przyrodniczego Ludzkości
UNESCO. Dodatkowym czynnikiem podkreślającym piękno
przyrody Madery jest jej pochodzenie – to tak naprawdę wielki
wulkan. Podobnie jak na Wyspach Kanaryjskich, zastygła lawa
The island lies on the Atlantic
Ocean, around 600km from the
northern coast of Africa. It’s often
referred to as the ‘island of endless spring” or the “green island”
and it certainly deserves the title.
The climate is perfect for relaxing.
The average air temperature,
even in winter, doesn’t fall below
20°C, and in summer it’s close to
the temperature of the water. All
this is thanks to the warm Gulf
Stream.
If you’re looking forward to lazing on a beach, then you may
be in for a surprise, as Madeira
is practically devoid of beaches
– it’s cliffs all round. One of the
very few fragments of the island
with beaches, is in Porto Santo. It
would, however, be a sin to laze
the days away at the beach. It’s
not just the climate that makes
it paradise on the Atlantic, it’s
also the astounding flora and
fauna that brings tourists from
all around the world flocking to
Madeira.
Madeira’s showpiece is its
stunning flora. Its uniqueness is
evident in the fact that 60% of
the island’s area is national
parkland. The laurisilva forests
are UNESCO World Heritage listed. An additional factor serving
to further underline the beauty of
nature on Madeira is its origin –
– the entire island is an enormous
volcano. Similarly to the Canary
Islands, the lava solidified making
forming stunning canyons for the
mountain streams and rivers to
flow down, to thundering waterfalls. The enormous power from
deep inside the Earth is also
responsible for the creation of
Przylądek Cabo Girão to najwyższy klif
Europy – jego wysokość od poziomu
morza wynosi aż 580 metrów. Ten jeden
z wielu na Maderze cudów przyrody
znajduje się w południowej części wyspy,
pomiędzy Funchal na wschodzie i Câmara
de Lobos na zachodzie. Panorama
ze szczytu zapiera dech w piersiach,
ale jeszcze większe wrażenie sprawia
widok z dołu.
Measuring an astounding 580m above
sea level, Cabo Girão is the highest cliff in
Europe. This natural wonder, one of many
on Madeira, is on the southern part of the
island, between Funchal in the east and
Câmara de Lobos in the west. The view
from the top is breathtaking but from the
foot of the cliff, the view is awe-inspiring
silesia airport 
7
na wakacje | for the holidays
Położony w centralnej części Madery Pico
do Arieiro (1818 m n.p.m.) jest trzecim
co do wysokości szczytem na wyspie.
Ze względu na przepiękne widoki,
które rozciągają się z jego wierzchołka,
jest jedną z najpopularniejszych atrakcji
turystycznych. Prawie na samą górę
można dotrzeć samochodem, ale ogromnym zainteresowaniem cieszą się też
znakomicie przygotowane piesze szlaki
turystyczne. Przy dobrej pogodzie z Pico
do Arieiro widać nawet położoną 55 km
na północ wyspę Porto Santo
Set in the central part of Madeira, Pico do
Ariero (1818m) is the island’s third-highest
peak. With its amazing views, it is one of
the most popular tourist attractions. You
can almost drive right up to the peak and
the many hiking trails leading up to the
peak are incredibly popular too. On a clear
day, you can even see the island of Porto
Santo – 55km north of Madeira.
Osada Ribeira da Janela znajduje się
w północno-wschodniej części Madery.
Znakomicie widać tu tradycyjną tarasową
formę uprawy ziemi. Mozolnie budowane
skalne ściany podtrzymują ziemię na
niewielkich rozmiarów poletkach, na
których hodowane są ziemniaki, fasola
i kukurydza. Jest to kolejne miejsce
z pewnością warte odwiedzenia
fot. www.istockphoto.com
Ribiera de Janela is set in the north-eastern part of Madeira and is a perfect
example of traditional terrace farming.
These laboriously constructed stone walls
support tiny fields where potatoes, corn
and beans are grown. Definitely another
place worth visiting
8  silesia airport
Las wawrzynowy, kiedyś szeroko rozpowszechniony, dziś do zobaczenia tylko
w kilku miejscach na świecie, m.in. na
Maderze. Jest wyjątkowy także dlatego,
że to największa zachowana połać,
na dodatek w 90% lasu pierwotnego.
Występuje tam nie tylko unikalny zespół
roślin, ale także i zwierząt, np. gołąb
maderski
Laurisilva forests, once widespread, now
are only found in several places on Earth –
– Madeira is one of them. The Madeiran
forest is particularly incredible as this
particular stretch is the largest and 90%
of it is old-growth forest. It’s not only the
flora but a lot of the fauna is also unique –
– such as the Madeiran white dove
stworzyła tu fantazyjne wąwozy,
w których wiją się spływające
z gór potoki i rzeki, by następnie
z hukiem opaść w licznych wodospadach. Potężna siła, drzemiąca wewnątrz Ziemi, odpowiedzialna jest też za powstanie wielu tajemniczych jaskiń. Wszystko
to na dodatek okrasza intensywna zieleń lasów wawrzynowych
i feeria kolorów nieustannie kwitnących roślin.
maderyjską”, czyli płaskowyż Paul
da Serra.
Spędzając urlop na wyspie obowiązkowo należy wybrać się na
Cabo Girão – najwyższy klif
w Europie. Grzechem byłoby
także przegapić spacer tak charakterystycznymi dla Madery
lewadami, czyli kanałami irygacyjnymi, którymi z gór dostarczana
jest woda do wszystkich nadmorskich miejscowości. Spacer lewadą możemy odbyć na przykład
przez prastary las laurowy Laurissilva, aż do punktu widokowego
z zapierającą dech panoramą wysokogórską. Warto też odwiedzić
jaskinie lawowe i multimedialne
Centrum Wulkaniczne w São Vicente, czy naturalne baseny lawowe w Porto Moniz. Niewątpliwą
przyrodniczą atrakcją jest także
przejazd przez niezwykłą „tundrę
Z kolei osoby zainteresowane
dziejami wyspy większość odpowiedzi znajdą w Centrum Historii
Madery, które znajduje się w starej części Funchal, w pobliżu kolejki linowej łączącej ją z Monte.
Wizyta zajmuje ok. 1,5 godziny,
a w trakcie zwiedzania można zapoznać się z liczącą 14 milionów
lat historią wyspy. Dla odkrywców
i podróżników godny polecenia
jest również multimedialny Park
Tematyczny w Santanie, poświęcony nauce w kontekście m.in.
kultury archipelagu Madery.
Madera to także mekka fanów
sportów ekstremalnych: canyoningu, wspinaczki, treningu dla
naprawdę wytrwałych, szaleńczej
jazdy na rowerze, nurkowania,
windsurfingu albo narciarstwa
wodnego. Jeśli uprawiamy któryś
z tych sportów, to wyspa zapewnia nam świetne warunki.
Strudzeni intensywnym zwiedzaniem wyspy powinniśmy
spróbować miejscowej kuchni.
Jadłospis jest prosty: ryby, ryby
i jeszcze raz ryby, plus odrobina
Lewada – charakterystyczne dla Madery kanały, w których z gór płynie woda służąca
do nawadniania pól | Levada – a canal system unique to Madeira, transporting water
for irrigation
silesia airport 
9
na wakacje | for the holidays
Holidaying on the island, visiting
Cabo Girão, the highest cliff in
Europe is absolutely mandatory.
It would also be a sin not to take
a walk along Madeira’s levadas –
irrigation canals and aqueducts
carrying water from the mountains to all the coastal towns.
Perhaps a hike along the levadas
through the prehistoric laurissilva
forest to the breathtaking scenic
lookouts. Worth visiting are the
lava caves, as is the multimedia
Volcanism Centre in São Vicente,
or the natural lava pools in Porto
Moniz. It is without a doubt that
one of the most stunning natural
attractions is a trip through the
unique ‘Madeiran tundra’ – the
Paul da Serra plateau.
dań mięsnych. Koniecznie trzeba
skosztować dwóch specjałów:
espady i cataplany. Składnikiem
pierwszego jest rzadko występująca ryba głębinowa, przyrządzana zazwyczaj z bananami. Drugie
danie to gulasz z ryb, pomidorów
i czosnku. Fani mięsiw w menu
powinni szukać espetady, czyli
szaszłyka z marynowanej wołowiny, natartej czosnkiem i przyprawami (koniecznie na patyku
z drzewa laurowego). Ponieważ
Madera słynie ze świetnych win,
nie powinno ich zabraknąć przy
naszym posiłku, a na deser warto
zamówić równie wybitne miejscowe likiery.
Na koniec warto wspomnieć o
znanych mieszkańcach wyspy.
Palmę pierwszeństwa dzierży
dziś Cristiano Ronaldo urodzony
na Maderze – obiekt westchnień
wielu pań, uwielbiany przez kibiców piłki nożnej napastnik narodowej drużyny Portugalii i gracz
Realu Madryt. Mieszkał tu także
Krzysztof Kolumb, a ostatnie miesiące swego życia spędził Karol I
Habsburg, ostatni cesarz Austrii
i król Węgier (pochowany w miejscowym kościele). W kronikach
10  silesia airport
znajdziemy także polskie akcenty.
Na początku lat trzydziestych
ubiegłego wieku na Maderze sił
nabierał Marszałek Józef Piłsudski.
Z wyspą związana jest także legenda dotycząca węgierskiego
i polskiego króla Władysława III
Warneńczyka. Według podań
nie zginął w bitwie pod Warną
z Turkami, ale ocalał i w przebraniu franciszkańskiego mnicha
uciekł właśnie na Maderę. Aby
ukryć swoją tożsamość, podobno
przebywał tam jako Henrique
Alemão. Do tej pory historycy
sprzeczają się w tej kwestii.
Smaczku dodaje fakt, że istnieją
dokumenty, które rzeczywiście
mogą potwierdzać długi żywot
Warneńczyka na Zielonej Wyspie.
Spędzając wakacje na Maderze
warto pokusić się o próbę rozwiązania tej zagadki, a nuż się uda!
Madeira is also a Mecca for enthusiasts of extreme sports: canyoning, rock-climbing, dare-devil
bike riding, diving, windsurfing
or water-skiing. Not for the fainthearted. If you enjoy doing any of
these sports, then the conditions
on Madeira are absolutely perfect
for it!
Z Katowice Airport loty na
Maderę realizowane będą raz
w tygodniu od wtorku 12 czerwca do 28 sierpnia. Organizatorem
wyjazdów jest Biuro Podróży
ITAKA. Szczegóły oferty na
www.itaka.pl. Zapraszamy!
Weary from the intensity of
island explorations it’s perhaps
time to savour the local cuisine.
The menu is simple: fish, fish
and more fish, and a bit of meat
thrown in for good measure.
Two local specialities are a must:
Espada and cataplan. The first is a
rare deep-sea fish, usually served
Piotr Adamczyk
History buffs, on the other hand,
will find there’s someone to
answer all their questions at the
Madeira Story Centre, situated in
the old part of Funchal, near the
cable car linking Funchal with
Monte. A visit at the centre will
take about 1.5 hours and covers
14 million years of Madeira’s history. For explorers and travellers, the Theme Park in Santana
covers the culture of Madeira’s
archipelago.
with bananas. The second is a
stew with fish, tomatoes and garlic. Meat-lovers need to look for
espetada in the menu – a skewer
of marinated beef with garlic
and herbs (it must be on a bay
leaf twig). Seeing as Madeira is
famous for its fantastic wines, no
meal is complete without some
wine, and the phenomenal local
liqueurs are perfect for desert.
To finish up, it’s worth mentioning some of the island’s famous
inhabitants. First and foremost,
Cristiano Ronaldo – the object of
many a crush, loved by football
fans, the forward for the Portuguese national team, and player
of Real Madrid, who was born in
Madeira. Christopher Columbus
lived here, and Charles I of Austria
spent his final months in Madeira
as did the king of Hungary (who
is buried at the local church).
Polish people also rate a mention
in the island's history. In the early1930s, Jozef Pilsudzki recuperated
on the island. Madeira figures in
a legend involving the Hungarian and Polish King Wladyslaw
III (Warenczyk). It seems that he
didn’t actually fall in the battle
of Warna with the Turks, but
survived and in the clothes of a
Franciscan monk, he escaped to
Madeira. In order to hide his true
identity, he lived there under the
name Henrique Alemão. Historians are still divided as to the
truth of this. What is interesting
though is the fact that documentation exists, that could confirm
the long life of Warnenczyk on
the Evergreen Island. While on
holidays on the island, you can
try and solve the mystery. Who
knows, maybe you will be the
one to solve the puzzle.
From 12 June to 29 September,
flights from Katowice Airport to
Madeira are going to operate
once a week. Holidays are organised by ITAKA. For more detailed
information, please visit:
www.itaka.pl. We can’t wait to
see you there!
fot. www.istockphoto.com
numerous caves on the island. All
of this is covered in dense verdant
laurisilva forests and a plethora of
continually flowering plants.
na wakacje | for the holidays
Sycylia
perła Morza Śródziemnego
Sicily – the pearl of the Mediterranean
Etna – największy europejski, nadal czynny wulkan o zmiennej, ze względu na wybuchy, wysokości oscylującej wokół 3040 m n.p.m. Znajduje się we wschodniej części Sycylii
Na szpicu „włoskiego buta”, jak
przygotowana do kopnięcia piłka,
leży największa i jedna z najpiękniejszych wysp Morza Śródziemnego – Sycylia. Miejsce to od lat
zachwyca turystów, nie dziwi więc,
iż jest coraz popularniejszym kierunkiem wakacyjnego wypoczynku. A powodów, sprawiających,
że można zakochać się w Sycylii
bez opamiętania, znajdziemy co
najmniej kilka. Po pierwsze historia,
której ślady bez trudu odnajdziemy
niemalże w każdym zakątku wyspy.
Ze względu na swoje strategiczne
położenie, przez ponad trzy tysiące
lat była areną licznych bitew,
a włodarze zmieniali się nadzwy-
12  silesia airport
czaj często. Panowali na niej Grecy,
Fenicjanie, Rzymianie, Bizantyjczycy, Arabowie, Normanowie,
Francuzi, Hiszpanie, no i oczywiście
Włosi, po dziś dzień sprawujący
tu władzę.
Ilość monarchów odcisnęła swoje
piętno w architekturze. Zabytków
jest tak dużo, że nie sposób ich
wszystkich przedstawić, ale przygotowaliśmy kilka żelaznych punktów. Po pierwsze Palermo, z przepięknym Pałacem Normanów
(Palazzo dei Normanni) – dawną
siedzibą sycylijskich królów,
z noszącymi wyraźne ślady islamskich wpływów zamkami Cuba
i Zisa, a także z licznymi kościołami
romańskimi (np. San Cataldo, San
Giovanni degli Eremiti), gotyckimi
(m.in. Sant’Agostino, della Gancia),
renesansowymi (Santa Maria dei
Miracoli, San Giovanni dei Napoletani), barokowymi (np. San Matteo,
San Giuseppe dei Teatini). W Palermo warto też zobaczyć fragmenty
starożytnych murów rzymskich.
Dodatkowo, aby mocniej poczuć
klimat tego miasta, koniecznie należy wybrać się na lokalny bazar.
Na liście obowiązkowych do odwiedzenia miejsc są też Syrakuzy –
– jedna z pierwszych greckich kolonii i miasto, którego powstanie
datuje się na VIII w. p.n.e. Znajdziemy tutaj m.in. pozostałości greckiego amfiteatru z V w. p.n.e., ruiny
świątyni Apolla, czy barokową katedrę z ukrytą w bryle antyczną kolumnadą, zlokalizowaną w najstarszej części Syrakuz, na przybrzeżnej wysepce Ortygia. Wybierzmy
się i do Katanii. Jak większość miast
na Sycylii młodość ma już za sobą,
bo liczy aż 2700 lat, co samo w sobie zapewnia nam już zachwycającą różnorodność architektoniczną.
Zobaczyć tu można np. słynne
Ogrody Belliniego lub pochodzącą
z XIII w. fortecę Ursino. Wycieczkę
po wyspie trzeba uzupełnić o dwa
miasta: Taormina oraz Agrigento.
fot. www.istockphoto.com
Mt Etna – the largest active volcano in Europe – its height oscilates around 3040m depending on eruptions. It’s situated on the eastern side of Sicily
Palazzo dei Normanni w Palermo. Jego
budowę, jako siedziby sycylijskich królów,
rozpoczęto w IX wieku. Pałac przeszedł
także liczne modernizacje i rozbudowy,
z których największą wykonano w XII wieku
Palazzo dei Normanni in Palermo. The
construction of the seat of Sicilian kings
began in 9th century. The palace has
undergone countless modernisations, the
most extensive being in the 12th century
Poza tym, spędzając wakacje na
Sycylii, nie sposób nie odwiedzić
Etny, chociażby po to, aby oko
w oko stanąć z tym największym
w Europie, nadal czynnym wulkanem, mierzącym obecnie
3323 m n.p.m. Jego widok towarzyszyć będzie nam praktycznie
zawsze, niezależnie od tego,
w której części wyspy się znajdziemy.
Drugim powodem, pozwalającym
zapałać do Sycylii ogromną miłością, są jej plaże. Czyste, różnorodne
(piaskowe i żwirowe), z szafirową
lub turkusową wodą morską. Najpiękniejsze miejsca do wylegiwania się i kąpieli to Marina di Ragusa,
Scala dei Turchi, Scopello albo
półtorakilometrowy pas złotego
piasku nazwany Cefalu.
Historia, zabytki i piękne plaże
to jednak nie wszystko, bo także
kuchnia może spowodować szybsze bicie serca. Słoneczny, ciepły
klimat sprawia, że oliwki, pistacje
i migdały smakują tutaj jak nigdzie
indziej. Sycylijczycy lubują się
w potrawach, których głównym
składnikiem i swoistą bazą jest
świetny makaron. Dodanie do
niego oliwy z oliwek, dojrzałych
pomidorów, bakłażanów czy brokułów i obsypanie aromatycznymi
ziołami tworzy wariację niezapomnianą dla naszego podniebie-
nia. Ważnym elementem lokalnej
sztuki gotowania są także przyrządzane na dziesiątki sposobów równie pyszne dania z owoców morza.
Pełnię kulinarnego szczęścia dopełniają wyborne lokalne wina.
Tym, co dodatkowo sprawia,
że Sycylię możemy obdarzyć odwzajemnioną miłością, jest atmosfera spokoju, bezpieczeństwa
i prawdziwej, nieudawanej uprzejmości, tworzona przez lokalną
społeczność.
Cóż więcej potrzeba, aby w Sycylii
się zakochać? Znajdziemy tam
wszystko, co niezbędne do spędzenia udanych wakacji: wyma-
rzoną pogodę, magiczne plaże,
różnorodne zabytki, smaczną
kuchnię i gościnność. Nie pozostaje więc nic innego, jak na własnej
skórze przekonać się o ogromnych
zaletach największej wyspy Morza
Śródziemnego.
Z Katowice Airport na Sycylię można udać się na wakacje z biurami
podróży Itaka i Orka Travel. Pierwszy rejs do Palermo zaplanowano
na sobotę 9 czerwca br., ostatni –
– 29 września br. Szczegóły oferty
na stronach internetowych
www.itaka.pl i www.orkatravel.pl
Serdecznie zapraszamy!
Syrakuzy – jedno z najciekawszych pod względem turystycznym miast Sycylii. Związani z nim byli m.in. filozof przyrody i matematyk Archimedes oraz grecki poeta Teokryt
Syracuse – one of the most interesting cities for tourists, in Sicily. The city was home to philosopher and mathematician, Archimedes, and the Greek poet, Theocritus
silesia airport 
13
na wakacje | for the holidays
At the very tip of ‘Italy’s boot’, like
a ball prepared to be kicked, lies
the largest and one of the most
beautiful islands on the Mediterranean Sea – Sicily. The island has
for years delighted tourists, so it’s
no surprise that it’s an ever more
popular holiday destination. And
we can find at least several reasons
for which you will fall in love with
Sicily. First of all there’s its history –
– traces of which are easily found
in every nook and cranny of the
island. Owing to its strategic location, the island has been the scene
of numerous battles for more than
three thousand years and the
rulers of Sicily changed remarkably often. Sicily was ruled by the
Greeks, Phonecians, Romans, Byzantines, Romans, Arabs, Normans,
the French, Spanish and of course
the Italians, who rule the island
today.
The number of monarchs has left
its mark on the architecture. There
are so many historical monuments
that it’s impossible to tell you
about them all, but we’ve prepared
a list of several stalwarts that are a
must. First of all, Palermo, with the
beau-tiful Palazzo dei Normanni –
– the former seat of the Sicilian
kings and the castles of Cuba and
Zisa, showing obvious Arabic influences, and the numerous churches
– Romanesque (eg San Cataldo,
San Giovanni degli Eremiti), Gothic
(such as Sant’Agostino, della
Gancia), Renaissance (Santa Maria
dei Miracoli, San Giovanni dei
Napoletani), and Baroque (eg. San
Matteo, San Giuseppe dei Teatini).
In Palermo, it’s also worth seeing
fragments of ancient Roman walls.
In addition, to get more of a feel
for the city’s atmosphere, be sure
to pay the local bazaar a visit.
Another place on the ‘must-see’
list is Syracuse – the place of one
of the first Greek colonies and a
city that dates back to 8 BC. Here
is where we’ll find ruins of the
Temple of Apollo from 5 BC, or the
Baroque cathedral with ancient
columns hidden within its walls. It
lies in the oldest part of Syracuse,
on Ortygia Island. It’s worth taking
a trip to Catania. Like the vast
majority of cities in Sicily, Catania
dates back 2700 years. This in itself
ensures a plethora of diverse architectural styles to enjoy – such as
the Bellini Gardens or the 13th
century Ursino fort. Two more
cities need to be added to the
itinerary: Taormina and Agrigento.
Also, no holiday in Sicily is com-
plete without a trip to Mt Etna –
– even if it’s only to find yourself
face to face with the largest active volcano in Europe – currently
all 3323m of it. In fact, no matter
where we’ll be on the island,
Mt Etna will practically always be
visible.
Another reason why so many people love Sicily is its beaches – clean
and with surfaces ranging from
pristine sand to gravel, with water
the colour of emeralds or turquoise. The most beautiful places
to relax and bathe are Marina di
Ragusa, Scala dei Turchi, Scopello
or the 1500m long expanse of
golden sand called Cefalu.
But history, monuments and beautiful beaches is not all, because it’s
entirely possible to love the island
for the food itself. The sunny and
warm climate means that nowhere
else do olives, pistachios and
almonds taste the same. Sicilians
love dishes whose main ingredient is their amazing pasta. Simply
combining olive oil, sun-ripened
tomatoes with eggplants or broccoli, adding some aromatic herbs
and makes for a delicious and
unforgettable meal. If you love
seafood, then Sicily is the place to
try a multitude of different ways
of preparing these gifts of the sea.
Delicious local wines will complement every meal.
The atmosphere of peace, safety
and genuine politeness and courtesy makes us love Sicily all the
more. The local community makes
everyone feel welcome.
Is there anything else you need to
fall in love with Sicily? Here we’ll
find all the ingredients for a perfect
holiday: stunning weather, magical
beaches, the great diversity of historical monuments, delicious local
cuisine and wonderful hospitality. All that you need to do now is
savour all that the largest island on
the Mediterranean Sea has to offer,
for yourself.
Itaka and Orka Travel offer holidays
in Sicily, flying from Katowice
Airport. The first flight to Palermo
is planned for Saturday 9 June and
the last – 29 September 2012.
For more information check the
websites: www.itaka.pl and
www.orkatravel.pl
Check it out!
Piotr Adamczyk
Zamek Ursino to najważniejsza średniowieczna budowla w Katanii. Został
wzniesiony w XIII wieku na życzenie
cesarza Fryderyka XI. W obiekcie znajduje się muzeum miejskie. W ramach
dostępnych ekspozycji prezentowane są
cenne archeologiczne zabytki z czasów
hellenistycznych i rzymskich. Można
zapoznać się także z przepięknym
barokowym malarstwem sycylijskim
fot. www.istockphoto.com
Ursino Castle is the most significant
medieval construction in Catania. It
was built in 13th century for Emperor
Frederic XI. Currently, it is home to the city
museum. The exhibitions include valuable
archaeological remains from Hellenic and
Roman times. This is where you can also
learn more about the stunning Sicilian
baroque art
14  silesia airport
na wakacje | for the holidays
Lato 2012
moc czarterów
w Katowice Airport
Międzynarodowy Port Lotniczy
Katowice w Pyrzowicach jest
liderem wśród polskich portów
regionalnych w zakresie liczby
odprawianych pasażerów w ruchu
czarterowym oraz gęstości mapy
połączeń wakacyjnych. W zeszłym
roku obsłużono w tym segmencie
815 711 podróżnych, w roku 2012
będzie ich ponad 900 tysięcy,
a to dzięki największej w historii
śląskiego lotniska siatce destynacji
czarterowych. W sumie touroperatorzy oferują z wylotem z Katowice
Airport 38 kierunków wakacyjnych
do dwunastu państw na trzech
kontynentach. Przyjrzyjmy im się
16  silesia airport
bliżej. Najwięcej, bo aż osiem,
obsługiwanych będzie do Hiszpanii. Wśród nich są: Malaga, Barcelona-Girona, Majorka, Teneryfa,
Fuerteventura, Lanzarote, Gran
Canaria i Ibiza. Dwie ostatnie to tegoroczne nowości. Drugim krajem
pod względem ilości kierunków
czarterowych z Pyrzowic jest
Grecja z siedmioma destynacjami,
do Salonik, Heraklionu, Chanii, na
Zakinthos, Korfu, Kos i Rodos. Na
trzecim miejscu w tej kategorii
plasuje się zawsze niezwykle popularny wśród turystów Egipt,
z czterema największymi kurortami
w Tabie, Sharm El Sheikh, Hurga-
dzie oraz Marsa El Alam. Ex aequo
z Egiptem zajmuje najpopularniejsza w zeszłym sezonie Turcja
z prawdziwym hitem, jakim była
Antalya. Na tej liście znajduje się
także Dalaman, Bodrum i Izmir.
Tyle samo kierunków obsługiwanych jest do Tunezji: Tunis, Enfidha,
Monastir oraz Djerba. W ofercie
biur podróży znajdziemy również
cypryjski Pafos, Larnakę i kolejną
tegoroczną nowość – Ercan. Jak
co roku z pewnością dużym zainteresowaniem będzie cieszył się
kierunek bułgarski, czyli Burgas
i Warna. Maroko w nadchodzącym sezonie obsługiwane będzie
poprzez port lotniczy w Agadirze.
Ponadto w siatce połączeń czarterowych dostępna będzie Portugalia ze znanym od lat i lubianym
Faro oraz tegoroczną premierą,
zachwycającą urodą wyspą na
Oceanie Atlantyckim, Maderą.
Oferta wakacyjnych urlopów
z Katowice Airport obejmować
będzie także Włochy z nowym
kierunkiem – Palermo na Sycylii.
Tradycyjnie już wśród propozycji
pojawi się również Izrael z Tel Avivem oraz wschodnia nowość –
– Symferopol na Krymie.
fot. www.istockphoto.com
Summer 2012 – a plethora of charters
from Katowice Airport
Katowice Airport in Pyrzowice is
the leader amongst all of Poland’s
regional airports in terms of the
volume of charter passengers handled and the extent of its holiday
network. Last year, this sector saw
815 711 passengers handled and
in 2012 there will me more than
900 000 – thanks to the largest
network of charter destinations in
the airport’s history. All together,
tour operators are offering 38 holiday destinations with departures
from Katowice Airport. That encompasses 12 countries on three
continents. Let’s take a closer look.
The country with the most desti-
nations (eight all together) offered
from Katowice Airport is Spain:
Malaga, Barcelona-Girona, Majorca,
Tenerife, Fuerteventura, Lanzarote,
Gran Canaria and Ibiza. The last
two are new in 2012. The country
with the second-most number
of charter connections from
Pyrzowice is Greece. The seven
destinations offered to Greece are:
Saloniki, Heraklionu, Chania, Zakinthos, Corfu, Kos and Rhodes. Third
place, with four destinations and
a stalwart in holiday destinations,
is Egypt. Charter flights are offered
from Katowice Airport to the largest resort areas in the country:
Taba, Sharm El Sheikh, Hurghada
and Marsa El Alam. Joint third
place-getter is the most popular
destination last season, Turkey.
The hit destination in Turkey was
Antalya. The list also includes Dalaman, Bodrum and Izmir. The same
number destinations are offered
to Tunisia: Tunis, Enfidha, Monastir
and Djerba. Charter holiday offers
this year also include Paphos in
Cyprus, Larnaca and another ‘first’
this year, Ercan. As every year,
Bulgaria (Burgas and Varna) will
prove popular amongst holidaymakers. Holidays to Morocco will
be offered via the airport in Agadir.
In addition a perennial favourite,
Portugal, won’t be missing from
the network map. Flights will be
offered to the well-known and
loved destination of Faro, as well as
another premier for this year, the
stunning island of Madera. Holiday
offers from Katowice Airport will
also this year include Italy with
flights to a new destination to
Palermo in Sicily. Traditionally, the
holiday offer will also include Israel
(Tel Aviv) and the new kid on the
block for those travelling East –
– Symferopol, Crimea.
Piotr Adamczyk
silesia airport 
17
fly silesia
„Fly Silesia”
czyli odlotowe zniżki
“Fly Silesia” means stratospheric savings
Z każdym rokiem wakacje z wylotem z Katowice Airport są coraz
popularniejsze. Wyruszając z Pyrzowic na wymarzony i długo
oczekiwany urlop warto pamiętać
o programie atrakcyjnych zniżek,
oferowanym przez śląskie lotnisko.
Funkcjonuje on pod nazwą
„Fly Silesia”. Bonifikaty, które na
podstawie specjalnej karty rabatowej lub kuponu rabatowego udzielają Partnerzy programu, są podzielone na kilka grup. Można je
zrealizować zarówno w trakcie wylotu, w wybranych punktach usługowo-handlowych Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice
w Pyrzowicach, jak i po powrocie
z wakacji, w określonych placówkach na terenie aglomeracji. O tym,
że warto wziąć udział w programie,
świadczy szeroki i różnorodny wachlarz firm partnerskich.
Zacznijmy od ofert zlokalizowanych na terenie terminali pasażerskich Katowice Airport. To przede
wszystkim GTL-Service z 10% zniżką na wynajem aut oraz wypożyczalnia samochodów AVIS, która
pojazd uczestnikom „Fly Silesia”
dodatkowo gratis wyposaża urządzeniem GPS. Osoby, chcące wyjechać z lotniska za pośrednictwem
firmy Airport Taxi, otrzymają 10%
rabat. Warto także skorzystać
ze zniżki PKM Katowice na przejazd
linią „Lotnisko” do centrum Katowic. W tym przypadku 10% rabat
dotyczy biletu jednorazowego za
26 zł. Kartę lub kupon programu
dobrze mieć także przy sobie gdy
wylatuje się z Pyrzowic. Po pierwsze dlatego, że pozostawiając po-
18  silesia airport
jazd do 7 dni na parkingu przed
terminalami otrzymamy 15% zniżkę, a od tygodnia wzwyż – aż 50%.
Z kolei na parkingu strzeżonym
nr 3 przysługuje 30% rabat powyżej 3 dni postoju. Ponadto dzięki
„Fly Silesia” można taniej wykupić
usługę konsumpcyjną na terenie
terminalu A: w restauracji – o 10%,
a w barze szybkiej obsługi strefy
wolnocłowej – o 5%. Szał zakupów
w strefie wolnocłowej też będzie
przyjemniejszy dla portfela dzięki
bonifikatom programu, bowiem
sklepy Baltona i Keraniss udzielają
jej w wysokości 5% (z wyjątkiem
wyrobów tytoniowych).
Gdy już znajdziemy się w sercu
aglomeracji górnośląskiej, to na
podstawie karty rabatowej lub kuponu rabatowego „Fly Silesia” możemy liczyć na obniżoną cenę
noclegu w wybranych hotelach.
I tak 10% zniżka obowiązuje w katowickim Angelo oraz Best Western Premier, jak również w Hotelu
Szafran w Czeladzi. Z kolei 15%
rabat oferują Novotel Katowice
Centrum, Silesian w Katowicach
i położony tuż przy pyrzowickim
lotnisku De Silva Inn. Aż 20% bonifikatę zarówno na nocleg,
jak i wynajem sali konferencyjnej,
proponuje Hotel Podkowa
Spa & Wellness w Siewierzu.
W ramach programu „Fly Silesia”
czekają także atrakcyjne zniżki na
ofertę wybranych śląskich restauracji. 5% rabatu otrzymamy w Szafranowym Dworze w Czeladzi (dotyczy całego menu z wyjątkiem
alkoholi), a w restauracji hotelu
Angelo w Katowicach oraz hotelowym barze rabat wyniesie 20%
od kwoty złożonego zamówienia.
Fani włoskiej kuchni z pewnością
skierują się do Pizzeria Ristorante
SICILIA. Tam, oprócz pysznego
menu, czeka na nich miła niespodzianka w postaci 20% bonifikaty
na wszystkie produkty z karty
(z wyłączeniem alkoholi). 20% rabat otrzymamy również w restauracji BlueBell Hotelu Podkowa
Spa & Wellness. W tym obiekcie
znajduje się także Diamond Music
Club, gdzie czeka na nas 20% zniżki
na drinki.
Oprócz rabatu na zakupy w partnerskich sklepach wolnocłowych
na terenie terminali Katowice
Airport, na transport z i do lotniska,
niższych cen w wybranych hotelach i restauracjach, to korzystając
z karty lub kuponu rabatowego
programu „Fly Silesia” przysługuje
20% bonifikaty do biletów wstępu
na wszystkie imprezy targowe,
które odbywają się w Expo Silesia
w Sosnowcu oraz 10% rabat na
wejście do Śląskiego Wesołego
Miasteczka, Parku Linowego „Palenisko” i Kąpieliska „Fala", znajdujących się w Parku Śląskim w Chorzowie (dawniej Wojewódzki Park
Kultury i Wypoczynku).
Karty rabatowe programu można
otrzymać m.in. na informacji lotniskowej oraz w biurach podróży
i u touroperatorów oferujących
wakacje z wylotem z Katowice Airport. Kupon rabatowy, podobnie
jak karta uprawniający do całego
pakietu zniżek dostępnych dzięki
Partnerom „Fly Silesia”, odnaleźć
można na stronie programu pod
adresem www.flysilesia.com.
To pełne źródło danych, z wykazem wszystkich punktów udzielających rabatów. Publikujemy na
niej regulamin „Fly Silesia”, z którym każdy, kto podróżuje z Międzynarodowego Portu Lotniczego
Katowice w Pyrzowicach i chce
skorzystać z przysługujących
bonifikat, powinien się zapoznać.
Pasażerowie odnajdą na
www.flysilesia.com również podstawowe informacje o regionie
i najważniejszych atrakcjach
poszczególnych miast województwa śląskiego. To także platforma
informacji o najbardziej spektakularnych wydarzeniach kulturalnych,
rozrywkowych i sportowych zaplanowanych w regionie.
Piotr Adamczyk
With every coming year, holidays
with flights departing from Katowice are becoming more and
more popular. When flying out of
Pyrzowice on your long-awaited
holidays it’s worth remembering
about the programme of attractive
deals available at Katowice Airport.
Discounts as part of the “Fly Silesia”
programme are redeemable at
selected retail outlets and services
when departing or arriving at Katowice Airport or within the Silesian
with every car rental. Programme
members who wish to use the
Airport Taxi service are entitled
to a 10% discount. It’s also worth
considering taking the “Airport”
bus line (PKM Katowice) to the centre of Katowice. The 10% discount
refers to the one-way ticket price
of 26PLN. It’s worth having the “Fly
Silesia” card or coupons with you
when you’re flying out of Katowice
– Pyrzowice. First of all, there is a
15% discount on parking, when
In the heart of the Silesian agglomeration, on the other hand, the
“Fly Silesia” discount card or coupons let you get a discount on
room rates at selected hotels. You
can get 10% discount at Hotel
Angelo and Best Western Premier
in Katowice and Hotel Szafran in
Czeladz. 15% off is offered at Novotel Katowice Centrum, Silesian in
Katowice and De Silva Inn, which
is right near the airport itself. Hotel
Podkowa Spa & Wellness in Siewierz offers 20% off room rates
and conference room hire.
also offers a 20% discount on
drinks.
In addition to the fantastic discounts at the duty-free outlets in
the passenger terminals at Katowice Airport, transport to and from
the airport and reduced rates at
selected hotels and restaurants,
the “Fly Silesia” card and coupons
also include discounts such as: 20%
off entry to all trade fairs at Expo
Silesia in Sosnowiec, 10% discount
to the Silesian Fun Park, “Palenisko”
Rope Park and “Fala” Swimming
Complex in the Silesia Park.
“Fly Silesia” membership cards are
available at the airport information
desk and at travel agents and tour
agglomeration, by means of a
special discount card or coupons.
Discounts are provided by the
programme’s partners and are
divided into several groups. The
diversity and number of participating partners is reason enough to
show why it’s worth being part of
the “Fly Silesia” programme.
Let’s start with what’s on offer at
the passenger terminals of Katowice Airport itself. First and foremost, GTL-Service offers a 10% discount on car hire. AVIS offers “Fly
Silesia” members free GPS included
leaving your car up to 7 days at the
car park in front of the terminals.
More than one week entitles you
to a 50% discount and there’s a
30% discount if you leave your car
at Secure Car Park 3 for more than
3 days. In addition, refreshments
at Terminal A are cheaper when
you’re a programme-member: 10%
off your bill at the restaurant, 5%
off at the fast food bar in the dutyfree zone. Shopping in duty free is
be even more pleasurable for “Fly
Silesia” partners with a 5% discount
at Baltona and Keraniss (excluding
tobacco products).
Being a member of the “Fly Silesia”
programme means that you can
also eat well at selected restaurants in Silesia. Szafranowy Dwor
in Czeladz (entire menu excluding
alcoholic beverages) offers a 5%
discount it’s 20% off your order at
Hotel Angelo in Katowice. Lovers
of Italian food will not only adore
their meal at Pizzeria Ristorante
SICILIA, but will enjoy their 20%
discount (excluding alcohol). BlueBell Restaurant at Hotel Podkowa
Spa & Wellness also offers a 20%
discount. The Diamond Music Club
which is also part of this complex
operators offering holidays with
departures from Katowice Airport.
Discount coupons and vouchers,
with the same offer as the card,
are available on theprogramme’s
website: www.flysilesia.com.
This is where you’ll find all the
information you need about the
programme partners and the
discounts. The website also has
the “Fly Silesia” programme’s terms
and conditions – everyone travelling to or from Katowice Airport
in Pyrzowice and wishes to make
the most of the fantastic discounts,
should take a moment to read
these. www.flysilesia.com is also
where passengers will find information about the region and the
largest attractions in the individual
cities making up the Silesian region
– as well as the largest and most
spectacular cultural and sporting
events spanning the region.
silesia airport 
19
wydarzenia | events
Dzieje się w Europie
What's on in Europe
Nasze propozycje na maj i czerwiec, dotyczące ciekawych wydarzeń w polskich i europejskich miastach, do których sprawnie
i szybko można dostać się samolotem z Katowice Airport, stoją
głównie pod znakiem czerwcowych Mistrzostw Europy w Piłce
Nożnej EURO 2012. Pyrzowickie lotnisko ma bezpośrednie, regularne połączenia aż z czterema miastami-gospodarzami tych zawodów. Ponadto dla fanów muzycznych klimatów z całego świata
proponujemy kopenhaski festiwal karnawałowy, a sympatykom
lekkoatletyki rekomendujemy wyjazd na zawody Diamentowej
Ligi w Rzymie.
Our suggestions of interesting events in Poland and in
European cities that are just a short flight away from Katowice Airport, in May and June, are mostly to do with the UEFA
European Championships 2012. The airport in Pyrzowice has
direct regular connections with four EURO 2012 host cities.
For music-lovers from all over the world we’re suggesting
a carnival festival in Copenhagen. Athletes and enthusiasts
will enjoy the fact that they’re only one step away from
watching the Diamond League in Rome.
Kopenhaski Karnawał
Copenhagen Carnival
Wprawdzie w niecodziennym jak na wydarzenie tego typu terminie, bo w dniach od 25 do 27 maja, w Kopenhadze odbędzie
się trzydniowy festiwal karnawałowy. Przy rytmach salsy,
reggae czy też bluesa, ulicami stolicy Danii od piątku do niedzieli wieczór przechodzić będą barwne korowody z całego
świata, prezentujące narodowe stroje i tańce. Więcej informacji
na www.cphcarnival.com
The three-day Copenhagen Carnival takes place at a
rather unusual time for events of this type: 25–27 May.
From Friday to Sunday evening the sounds of salsa,
reggae and blues and colourful parades from all around
the world showcasing traditional costumes and dances,
will resonate through the streets. More information at:
www.cphcarnival.com
Diamentowa Liga
Diamond League
Dobrą okazją do odwiedzenia Wiecznego
Miasta dla wszystkich fanów sportu mogą
być zawody Diamentowej Ligi, które na
rzymskim Stadio Olimpico odbędą się 31 maja. W ciągu jednego dnia najlepsi lekkoatleci
świata będą walczyć w 32 konkurencjach
o prestiż i bardzo atrakcyjne nagrody. Więcej
informacji na www.diamondleague.com
A wonderful chance to visit the Eternal City for all sports-fans. The Diamond League will be held at Stadio
Olimpico on 31 May. One day of the
world’s best athletes participating in
32 events – a prestigious event with
very lucrative prizes. More information at: www.diamondleague.com
20  silesia airport
Warszawa Euro 2012
Warsaw Euro 2012
Położony nad brzegami Wisły nowy, piękny Stadion
Narodowy w Warszawie, w ramach Mistrzostw Europy
w Piłce Nożnej EURO 2012, będzie gościł drużyny grające
w grupie A. 8 czerwca o godzinie 18:00 Polska rozegra
spotkanie z Grecją. Będzie to zarazem mecz otwarcia
turnieju. Z kolei 12 czerwca o godzinie 20:45 Polska zagra tu z Rosją, a 16 czerwca, również o 20:45, to Grecja
zmierzy się z Rosją. Ponadto na Stadionie Narodowym
w Warszawie rozegrany zostanie jeden mecz ćwierćfinałowy (21 czerwca) oraz jeden półfinał (28 czerwca).
Więcej informacji na pl.uefa.com/uefaeuro
Set on the banks of the Vistula River, the stunning
new National Stadium in Warsaw will be hosting
teams from Group A of the EURO 2012 Football
championships. 8 June at 6 pm, Poland will play
Greece in the inaugural match of the EURO 2012
Championship. 12 June (8:45pm) the National
Stadium will host Poland and Russia and 16 June
(8:45pm) Greece will meet Russia. This is also
where one of the quarter-finals will be held (21
June) and one of the semi-finals (28 June) will be
held. More information at: pl.uefa.com/uefaeuro
fot. www.cphcarnival.com, www.istockphoto.com (4), commons.wikimedia.org (autor: Adam9b9b)
Gdańsk Euro 2012
Gdańsk Euro 2012
Bursztynowy stadion PGE Arena w Gdańsku, w ramach Mistrzostw Europy w Piłce
Nożnej EURO 2012, będzie areną zmagań
zespołów z grupy C. 10 czerwca o godzinie 18:00 swój mecz zainaugurują tutaj
zespoły Hiszpanii i Włoch. Cztery dni później, o 20:45, Hiszpania rozpocznie swój
sportowy bój z Irlandią, a 18 czerwca,
również o 20:45, piłkarze Chorwacji zmierzą się z Hiszpanami. Ponadto Gdańsk
będzie gospodarzem jednego z ćwierćfinałów 22 czerwca. Więcej informacji na
pl.uefa.com/uefaeuro
The PGE Arena in Gdansk, will be
hosting Group C of the EURO 2012
Football Championships. 10 June
(6pm) will see the inaugural match
played out between Spain and Italy.
Four days later, at 8:45pm, Spain will
meet Ireland. On 18 June on the
other hand, also at 8:45 pm, Croatia
and Spain will battle it out at PGE
Arena. Gdansk will host one of the
quarter-finals on 22 June. More information at: pl.uefa.com/uefaeuro
Poznań Euro 2012
Poznań Euro 2012
Poznań jest jednym z czterech polskich
miast-gospodarzy organizowanych wspólnie z Ukrainą Mistrzostw Europy w Piłce
Nożnej EURO 2012. W stolicy Wielkopolski
odbędą się trzy spotkaniu drużyn z grupy C.
10 czerwca o godzinie 20:45 Irlandia zmierzy się z Chorwacją, 14 czerwca o godzinie 18:00 Włochy z Chorwacją, a 18 czerwca o godzinie 20:45 Irlandia zagra z Włochami. Wszystkie mecze odbędą się na
Stadionie Miejskim w Poznaniu przy ulicy
Bułgarskiej 17. Więcej informacji na
pl.uefa.com/uefaeuro
Poznan is one of the four Polish host
cities organising the EURO 2012
Football Championships together
with Ukraine. The capital of the
Wielkopolska region will host three
matches in Group C. 10 June (8:45
pm) will see Ireland take on Croatia,
14 June 6 pm Italy will meet Croatia
and 18 June (8:45 pm) Ireland will
meet Italy. All matches will be held
at the City Stadium in Poznan at
ul. Bułgarska 17. More information at:
pl.uefa.com/uefaeuro
Kijów Euro 2012
Kiev Euro 2012
Stolica Ukrainy będzie jednym z czterech
ukraińskich miast-gospodarzy Mistrzostw
Europy w Piłce Nożnej EURO 2012. Swoje
mecze rozegrają tutaj drużyny z grupy D.
11 czerwca o godzinie 20:45 rozpocznie się
spotkanie Ukrainy ze Szwecją, 15 czerwca,
również o 20:45, Szwecji z Anglią,
a 19 czerwca, także kwadrans przed 21:00,
Szwecji z Francją. Ponadto na Stadionie
Olimpijskim w Kijowie rozegrany zostanie
jeden ćwierćfinał (24 czerwca) oraz wielki
finał 1 lipca. Więcej informacji na
pl.uefa.com/uefaeuro
The capital of Ukraine will be one of
the four host-cities of the Euro 2012
Football Championships. Group D will
play their matches here. 11 June at
8:45 pm, Ukraine and Sweden will
meet in the group’s first match. 15 June
(8:45 pm) it will be Sweden versus
England and 19 June, also at 8:45 pm,
Sweden will meet France. In addition,
the Olympic Stadium in Kiev will host
one of the quarter-finals (24 June) and
the final on 1 July. More information
at: pl.uefa.com/uefaeuro
Rejsy z Katowice Airport do Kopenhagi obsługują skan-
Flights from Katowice Airport to Copenhagen are ope-
dynawskie linie lotnicze SAS, trasę do Rzymu i Kijowa –
rated by Scandinavian airline, SAS, flights to Rome and
– Wizz Air, do Warszawy – Polskie Linie Lotnicze LOT SA,
Kiev – Wizz Air, to Warsaw – LOT Polish Airlines, and
a do Gdańska i Poznania – OLT Express. Szczegółowe
Gdansk and Poznan – OLT Express. Flight timetables and
rozkłady lotów i rezerwacja biletów na www.flysas.pl,
ticket reservations are available at www.flysas.com,
www.wizzair.com, www.lot.com i www.oltexpress.com
www.wizzair.com, www.lot.com and www.oltexpress.com
silesia airport 
21
okiem spottera | A spotter's perspective
SAS łączy Katowice
z historyczną ojczyzną Wikingów
SAS links Katowice with the historical land of the Vikings
26 marca 2012 roku – dzień,
w którym skandynawski operator
Scandinavian Airlines (SAS) zainaugurował swoje pierwsze połączenie z kopenhaskiego lotniska
Kastrup do Katowice Airport. Przed
godziną 14:00, na podejściu do pa-
sa startowego 27, pojawił się Bombardier CRJ-200ER, noszący znaki
rejestracyjne OY-RJB. Krótko po
wylądowaniu popularnie zwana
przez miłośników „CRJ-ka” zjechała
w drogę kołowania Alpha, gdzie
została przywitana tradycyjnym
salutem wodnym, wytworzonym
przez dwa wozy strażackie stojące
naprzeciwko siebie. Ten niezwykły
sposób witania nowej linii, który
praktykuje się na wielu lotniskach
świata, mieli okazję z bardzo bliska
uwiecznić fani awiacji z dwóch
stowarzyszeń działających przy
pyrzowickim lotnisku: Silesia Spotters oraz EPKT Spotters. Dzięki
uprzejmości władz portu oraz jego
pracowników, spotterzy fotografowali to zdarzenie z tzw. strefy
airside, a słoneczna aura i ogromne
ilości wody, wyrzucanej z wielką
siłą z lotniskowych wozów strażackich, pozwoliły na wytworzenie
się przed maszyną Scandinavian
Airlines przepięknej tęczy. Wszyscy
pasażerowie lotów inauguracyjnych z dnia 26 marca br. zostali
poczęstowani tortem powitalnym
w kształcie łodzi Wikingów, specjalnie przygotowanym na zlecenie
Działu Marketingu Górnośląskiego
Towarzystwa Lotniczego SA.
Oprócz walorów smakowych miał
przede wszystkim te wizualne, do
tego stopnia, że wygrał konkurs
„Tort tygodnia” w internetowym
serwisie branżowym anna.aero.
Skandynawska linia lotnicza działalność swą rozpoczęła 17 września
1946 roku, półtora miesiąca po założeniu organizacji, w skład której
weszły ówczesne trzy główne linie
Szwecji, Danii oraz Norwegii. Dwa
lata później do spółki dołączyła
kolejna linia lotnicza ze Szwecji,
w wyniku czego w 1951 roku
utworzono konsorcjum SAS (Scandinavian Airlines System). Po trzech
latach skandynawski przewoźnik,
jako pierwszy w historii lotnictwa,
uruchomił transpolarne połączenie z Kopenhagi do Los Angeles,
z przerwami na Grenlandii oraz
w Kanadzie. Późniejsze lata to dla
SAS ciągłe zdobywanie kolejnych
rynków oraz wykupywanie udziałów w wielu europejskich liniach.
W 1997 roku Scandinavian Airlines
System, wraz z innymi wielkimi
operatorami, stał się jednym z założycieli sojuszu lotniczego Star
Alliance, m.in. z Lufthansą i United
Airlines. Początek XXI wieku
(rok 2004) przyniósł w SAS podział
firmy na cztery spółki, by pięć lat
później połączyły się ponownie
w jedno konsorcjum – SAS Scandinavian Airlines.
Obecnie SAS jest największym
przewoźnikiem w całej Skandynawii i jednym z większych w Europie. Jego głównymi bazami są
duże lotniska przesiadkowe
(z j. angielskiego „huby”), takie jak
Sztokholm, Kopenhaga i Oslo. Do
floty Scandinavian Airlines należy
blisko 140 maszyn, z czego 11 to
dalekodystansowe Airbusy 330
i 340, dzięki którym SAS jest
w stanie realizować połączenia ze
wspomnianych hubów w najdalsze
zakątki świata. Linia w ostatnim
czasie złożyła imponujące zamówienie, m.in. na 40 Airbusów 320,
w tym 30 NEO (nowej generacji).
Dzięki rejsom na trasie Kopenhaga–Katowice–Kopenhaga, które
odbywają się w poniedziałki, wtorki, czwartki i piątki, pasażerowie
SAS mogą dotrzeć z województwa
śląskiego do każdego zakątka Europy oraz w wiele miejsc na całym
świecie w bardzo przyzwoitych
cenach i w komfortowych warunkach. Scandinavian Airlines w 2011
roku ogłoszony został najpunktualniejszą linią lotniczą świata, bez
obaw więc wybierajmy SAS!
22  silesia airport
fot. Piotr Adamczyk
Każde nowe połączenie lotnicze,
a zwłaszcza otwierane przez przewoźnika nie operującego dotąd
z naszego portu, wywołuje szeroko
rozumiany entuzjazm. Korzystają
na tym wszyscy, lecz oczywiście
w największym stopniu pasażerowie, którzy dzięki większej konkurencji na rynku przewozów lotniczych przede wszystkim oszczędzają swoje pieniądze. Dla władz
portu to niezaprzeczalnie nowe
źródło dochodów, z kolei dla miłośników lotnictwa i jego fotografii – spotterów – to nowe statki powietrzne i nowe schematy kolorystyczne na niebie, w pewnym
sensie przerywające monotonię
na kartach pamięci ich aparatów
fotograficznych.
Each new airline connection, particularly those launched by a carrier not yet operating from our
airport, is a source of enthusiasm.
Everyone benefits from these connections, but those who benefit
most are passengers, who owing
to the increased competition on
the air transport market, are most
likely to save money. It is also
without a doubt a new source of
revenue for airport authorities,
and for aircraft spotters this means
new aircraft, new liveries in the sky
which in some way break up the
monotony on the memory cards in
their cameras.
26 March 2012 – the day on which
the Scandinavian operator SAS
(Scandinavian Airlines) inaugurated its first connection from
Copenhagen’s Kastrup airport to
Katowice Airport. Just before 2 pm,
a Bombardier CRJ-200ER with tail
number OY-RJB appeared on the
approach to runway 27. Shortly
after landing, the airline commonly
referred to by enthusiasts as the
‘CRJ’ made its way along Taxiway
Alpha, where it was met with the
traditional water cannon salute
by two fire trucks standing across
from each other. This unique
manner in which to welcome new
airlines to an airport is practiced
at many airports in the world and
the aircraft spotters from the two
associations operating at Katowice
Airport: Silesia Spotters and EPKT
Spotters, were able to see it all up
close. It was a wonderful gesture
from the airport’s authorities and
staff to allow spotters “airside” to
take photographs of the event.
The sunny weather and the
enormous amounts of water
shooting from the airports fire
trucks created a stunning rainbow
in front of the Scandinavian Airlines aircraft. All the passengers
on the inaugural flight on
26 March were offered a slice
of the Viking-ship shaped cake
specially ordered by the Marketing
Department of the Upper Silesian
Aviation Group. Apart from being
incredibly tasty, the visual effect
was so pleasing that the cake won
the readers’ ‘Cake of the Week’
award on the aviation website
anna.aero.
The Scandinavian airline was
launched 17 September 1946,
6 weeks after the three main
airlines of Sweden, Denmark and
Norway formed the organisation.
Two years later one more Swedish
airline joined and this move resulted in the creation of the SAS
(Scandinavian Airlines System)
consortium. Three years later, the
Scandinavian carrier, became
the first airline in aviation history
to launch transpolar flights from
Copenhagen to Los Angeles with
transit stops in Greenland and
Canada.
Currently, SAS is the largest carrier
in Scandinavia and is amongst the
largest in Europe. Its main bases
are the large hubs such as those
in Stockholm, Copenhagen and
Oslo. SAS Scandinavian Airlines
boasts a fleet of almost 140 aircraft,
of which 11 are long-haul Airbus
330s and 340s. It is thanks to these
aircraft that SAS is able to operate
flights from these hubs to the furthest corners of the Earth. Recently,
the airline placed an impressive
order of 40 Airbus 320 aircraft –
– including 20 NEO (new generation) aircraft.
SAS focused on acquiring successive markets and shares in many
European airlines. In 1997, Scandinavian Airlines System together
with other enormous operators
such as Lufthansa and United
Airlins, became one of the founding members of the Star Alliance
Group. The beginning of the 21st
century (2004) saw SAS divided
into four groups. Five years later,
these groups rejoined to form one
consortium – SAS Scandinavian
Airlines.
With flights on the CopenhagenKatowice-Copenhagen route,
operating on Mondays, Tuesdays,
Thursdays and Fridays, passengers
from Silesia can travel to every
corner of Europe and indeed to
many places all around the world
comfortably and at very competitive prices. In 2011, Scandinavian
Airlines were declared to be the
world’s most punctual airline –
– so no fear, choose SAS!
Piotr Winkler
silesia airport 
23
region | local
Miasto muzyki.
Jasne, że Częstochowa!
A City of Music. That’s Częstochowa!
You’ve probably heard of the Krakow-Czestochowa Jurassic Upland, rhyming poetry from
Czestochowa or the art of Jerzy Doda-Gracz,
who was from Czestochowa. Well, you also
know that Jasna Gora Monastery is in Czestochowa, and that the city has an amazing volleyball team…but do you know that Czestochowa
is referred to as the spiritual capital of our
country, and that it is also a modern European
city teeming with music and music festivals?
fot. Jarosław Respondek
Słyszałeś zapewne o Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, rymach częstochowskich, czy obrazach pochodzącego z Częstochowy Jerzego
Dudy-Gracza? Wiesz także, że w Częstochowie
wznosi się Jasna Góra i gra tu eksportowa drużyna siatkarzy... Ale czy wiesz, że Częstochowa,
nazywana duchową stolicą naszego kraju, jest
jednocześnie nowoczesnym, europejskim
miastem, tętniącym muzyką i muzycznymi festiwalami?
24  silesia airport
Muniek, Schaby, czyli muzyczne tradycje
„IV liceum ogólnokształcące /
Wszystko możesz tu znaleźć” –
– śpiewał Muniek Staszczyk,
lider zespołu T.Love o częstochowskim liceum im. Henryka
Sienkiewicza, które ukończył.
Muniek to rodowity Częstochowianin, chętnie promujący swoje
rodzinne miasto. Podobnie jak
Olek Klepacz – nasza kolejna muzyczna gwiazda, lider popularnej,
powstałej w Częstochowie Formacji Nieżywych Schabuff, której
założycielem i pierwszym liderem
był Jacek Pałucha (obecnie znany
artysta malarz).
Muniek i liderzy Schabuff to niejedyni znani muzycy związani
z Częstochową. Swoje płyty nagrywali tu Marek Jackowski z grupy Maanam i zespół Zakopower.
Stąd pochodzi i mieszka grający
z Maanamem oraz innymi znanymi artystami gitarzysta Janusz
„Yanina” Iwański. Od lat dla najlepszych wokalistów przeboje komponuje Mateusz Pospieszalski.
W ostatnich latach tempa nabrała
kariera naszego reggaeowego
zespołu Habakuk.
Festiwale czas zacząć
Filharmonia Częstochowska,
Ośrodek Promocji Kultury „Gaude
Mater”, Teatr from Poland, często-
chowskie kluby i puby – to
miejsca, w których odbywają się
różnorodne imprezy muzyczne.
Do kulturalnych wizytówek miasta zaliczyć można oczywiście
duże imprezy, przeznaczone
głównie dla miłośników kultury
wysokiej, takie jak Międzynarodowy Festiwal Muzyki Sakralnej
„Gaude Mater”, Festiwal Wiolinistyczny im. Bronisława Hubermana lub Triennale Sztuki „Sacrum”,
ale nie brakuje też u nas imprez
otwartych, plenerowych, jak Noc
Kulturalna, Piknik Samorządowy,
Aleja Dobrego Smaku, Dni Częstochowy, Gwiazdkowa Aleja,
czy muzycznych festiwali, które
w maju i czerwcu królować będą
w Częstochowie.
Częstochowa trójkolorowa
Miłośnicy jamajskich rytmów już
w drugi weekend maja
(10–13 maja) spotkają się w Częstochowie na wielkim święcie
muzyki – Festiwalu Reggae On.
Takiej kumulacji artystów i fanów
reggae w Częstochowie, jak przy
okazji tego wydarzenia, jeszcze
nie było! Podczas wielkiego,
weekendowego party w plenerze
i w największych miejskich klubach zaprezentują się polscy
i zagraniczni artyści związani
z tą muzyką: Mystic MC (Dania),
Radikal Guru (Irlandia), Cian Finn
(Irlandia), Bush Chemist (UK), King
Muniek, Schaby, musical traditions
“IV liceum ogólnokształcące /
Wszystko możesz tu znaleźć”
(High School No.4/you can find
everything here – eng) – is what
Muniek Staszczyk, lead singer
of T.Love sang about Henryk
Sienkiewicz High School in
Czestochowa – the school he
attended. Muniek comes from
Czestochowa and he goes out
of his way to promote the city
in any way he can. Another star
actively promoting his city is Olek
Klepacz, the current leader of
Formacja Niezywych Schabuff,
a band formed in Czestochowa
and whose first lead singer was
Jacek Palucha (currently a highly
regarded artist-painter).
Muniek and the lead-singers of
Formacja Niezywych Schabuff
aren’t the only well-known Polish musicians associated with
Czestochowa. Marek Jackowski
from Maanam recorded here as
did Zakopower. Janusz ‘Yanina’
Iwanski, guitarist from Maanam
and other bands, comes from and
lives in Czestochowa. Mateusz
Pospieszalski who has written
hits for Poland’s best vocalists
has also lived in the city for many
years. In recent times, the career
of Czestochowa’s stand-out reggae group, Habakuk, has really
taken off.
Festivals kick off
The Czestochowa Philharmonia,
“Gaude Mater” Centre for the
Promotion of Culture, Teatr from
Poland, the many clubs and pubs
in Czestochowa – everywhere
you go, you can savour a plethora
of different music events.
The large events are of course
the city’s cultural showpieces.
These mostly focus on classical
music – The International Festival
of Sacred Music “Gaude Mater”,
the Bronislaw Huberman Violin
Festival, “Sacrum” Triennale of Art.
However, don’t think that the city
is devoid of open-air festivals –
there’s the Noc Kulturalna (a night
of culture – eng), Piknik Samorzadowy (council picnic –eng),
Taste of Czestochowa, Days of
Czestochowa, Gwiazdkowa Aleja
(Star Avenue – eng), and other
music festivals that are littered
throughout May and June.
Three-coloured Częstochowa
In the second weekend of May
(10–13 May), lovers of Jamaican
rhythms will gather in Czestochowa to celebrate the Reggae
On Festival. The city has never
had so many reggae artists and
fans in one place as it will now!
The open-air festival and various
clubs will host Polish and international reggae artists: Mystic MC
silesia airport 
25
region | local
General (UK), Culture Freeman
(UK), Soom T (UK), a także Bakshish, Konopians, Sensi Milion,
Pablopavo, Mesajah, Ragana,
Dancehall Masak-Rah.
Festiwal Częstochowa Reggae On
jest jedną z imprez organizowanych w ramach Dni Województwa Śląskiego. Wydarzenie finansują śląski Urząd Marszałkowski
i Urząd Miasta Częstochowy,
a organizują Urząd Miasta Częstochowy i Regionalny Ośrodek
Kultury w Częstochowie, przy
współpracy Wyższej Szkoły Lingwistycznej w Częstochowie
oraz Ars Cameralis Silesiae Superioris. Wszystkie wydarzenia
Festiwalu są bezpłatne. Więcej
szczegółów na:
www.facebook.com/reggaeon
Częstochowa alternatywna
(Denmark), Radikal Guru (Ireland),
Cian Finn (Ireland), Bush Chemist
(UK), King General (UK), Culture
Freeman (UK), Soom T (UK), as
well as Bakshish, Konopians, Sensi
Milion, Pablopavo, Mesajah, Ragana, Dancehall Masak-Rah.
The Czestochowa Reggae On
Festival is being held as one of
the events of the Days of the Silesian Region. This event is sponsored by the Silesian Marshal’s
Office and the Czestochowa City
Council, and is organised by the
Czestochowa City Council and
the Regional Cultural Centre in
Czestochowa, in conjunction
with the University College of
Social Sciences and Ars Cameralis
Silesiae Superioris. All Festivalevents are free. For more information visit:
www.facebook.com/reggaeon
Alternative Czestochowa
It’s not just Katowice that can
boast having an OFF Festival.
Czestochowa, 22–23 June, will
host the FRYTKA OFF Independent Cultu-ral Festival. For the
second year in a row, the crème-de-la-crème of Poland’s independent scene – theatre, perfor-
mers, dancers and jugglers will
take part. And not to mention the
Great Parade, which will make
its way down the city’s main drag
and will guarantee a massive
amount of positive noise. Ulica
Pilsudzkiego will host this enormous, independent, music and
theatre event. Owing to the numerous ‘fry-stations’ (frytki – pl),
it will also be known as Aleja Frytkowa (Avenue of Fries).
Last year, the inaugural FRYTKA
OFF Festival hosted 180 performers from Poland and abroad.
The street theatre stage saw the
likes of Teatr Porywacze Ciał, Teatr
Snów, Formacja Restart (Ukraine),
Teatr Delikates. Performing in the
Music Tent were, amongst others:
Krzyż Kross, Bajzel, Oszibarack,
Pink Freud, Tymon and Transistors. In terms of clubs, Unitra
Fonica, PCTV, P.Lux, Zambon,
Ace of Space, Love Fingers (USA),
PNK Discorp, Hunee (Berlin) held
court. The Festival’s main stage
hosted the likes of Kumka Olik,
Pustki, L.Stadt, Ścianka and Lao
Che. This year’s FRYTKA OFF is
going to be just as good, if not
better. You can find more information at
www.frytkaoff.czestochowa.pl
fot. Jarosław Respondek
Nie tylko Katowice mają swój
OFF Festival. W Częstochowie,
w dniach 22–23 czerwca, lubiącą
niezależne brzmienia publiczność rozgrzewać będzie Festiwal
Kultury Alternatywnej FRYTKA
OFF! Do miasta, już po raz drugi
z rzędu, zawita czołówka polskiej
muzycznej sceny alternatywnej,
wyjątkowi artyści teatralni, per-
formerzy, tancerze i kuglarze oraz
Wielka Parada, która przejdzie
głównym traktem i narobi sporo
pozytywnego hałasu.
Świadkiem tego wielkiego, alternatywnego, muzycznego i teatralnego święta będzie ulica
Piłsudskiego, dzięki obecności
licznych budek z frytkami zwana
też Aleją Frytkową.
Podczas ubiegłorocznej, pierwszej edycji Festiwalu FRYTKA OFF,
wystąpiło blisko 180 wykonawców z kraju i zagranicy. Na ulicznej scenie teatralnej zaprezentowali się m.in.: Teatr Porywacze
Ciał, Teatr Snów, Formacja Restart
(Ukraina), Teatr Delikates. W namiocie muzycznym wystąpili
m.in.: Krzyż Kross, Bajzel, Oszibarack, Pink Freud, Tymon and
Transistors. Scenę clubbową
opanowali Unitra Fonica, PCTV,
P.Lux, Zambon, Ace of Space,
Love Fingers (USA), PNK Discorp,
Hunee (Berlin). Na scenie głównej Festiwalu pojawiły się takie
gwiazdy, jak Kumka Olik, Pustki,
L.Stadt, Ścianka i zespół Lao Che.
Tegoroczna edycja FRYTKA OFF
w niczym nie pozostanie w tyle.
Informacji szukajcie na
www.frytkaoff.czestochowa.pl
26  silesia airport
design silesia
Przestrzeń publiczna.
Luksus czy konieczność?
Public space. Luxury or necessity?
Warsztaty „Design w terenie!” – Mstów 2011
”Design w terenie!” Workshops – Mstów 2011
„Design w terenie!” to warsztaty,
podczas których grupa młodych
projektantów ma za zadanie
stworzyć konkretne koncepcje
zagospodarowania i aktywizacji
kluczowych lokalizacji w przestrzeni publicznej wybranej miejscowości. Studenci śląskich uczelni, pod okiem ekspertów, przez
siedem dni mieszkają i pracują
w danym miejscu starając się jak
najlepiej je zrozumieć, by móc
zaproponować korzystne rozwiązania projektowe. Intensywny
tydzień wypełniony jest rozmowami z mieszkańcami, dyskusjami i wizytami terenowymi.
W programie warsztatów są też
wykłady otwarte, prezentujące
różne aspekty związane z przestrzenią publiczną. Mają one zainspirować do odmiennego myślenia o analizowanej miejscowości, zmiany sposobów diagnozowania trudności z jej funkcjonowaniem, spojrzenia na lokalne
wyzwania w szerszej perspektywie oraz uświadomienia roli partycypacji mieszkańców w procesie przemian.
28  silesia airport
styles and voice their desires and
issues, tapping into the latent
potential, desire, commitment
available in the communities
themselves.
Miejsce
Warsztaty „Design w terenie
2011!” odbyły się w miejscowości
Mstów, wyselekcjonowanej w
drodze konkursu. Problemy,
z którymi boryka się gmina, związane z jej rozwojem, organizacją
przestrzeni publicznej, napływem
nowych mieszkańców oraz nie-
Solutions that will help people
rebuild communities, meet their
needs, highlighting the importance of local values, enriching
the human experience and integration are all important factors
to consider in developing a concept of public space. Inclusion in
the design process itself, allows
residents to consider their life-
“Design w terenie!” (Design in
the field –eng) is a workshop,
during which a group of young
designers is given the opportunity to create a specific concept for
the development and activation
of key public spaces in a given
urban area. Under the guidance
of experts, students of the Silesian University, spend seven days
living and working in a particular
urban area in an attempt to learn
and understand it in such a way
so as to be able to propose suitable design solutions. This intensive week is filled with interviews
with local residents, discussions
and fieldwork. The workshop also
includes open lectures, presenting different aspects of public
space. They form an inspiration to
think differently and laterally
about localities concerned and
their function, change the manner
in which problems are diagnosed,
and look at local challenges in
a broader perspective with an
awareness of the role its citizens
play in the process of change.
Place
The “Design w terenie 2011!”
Workshop was held in Mstów,
the town with the year's winning
bid. The problems faced by the
community, relating to its development, the organisation of
public space, the influx of new
residents as well as its enormous
fot. Radosław Kazimierczak
Opracowując koncepcję przestrzeni publicznej należy myśleć
o rozwiązaniach, które będą pomagać mieszkańcom w odbudowie wspólnot, podnosić rangę
miejsca poprzez podkreślanie
lokalnych wartości, zaspokajanie
potrzeb, wzbogacanie ludzkich
doświadczeń i integrację. Włączenie w proces projektowy
mieszkańców pozwala poznać
ich pragnienia, sposób życia,
problemy i wykorzystuje drzemiący potencjał, chęci, zaangażowanie.
wykorzystanym ogromnym potencjałem, stanowiły podstawę
wyboru.
Mstów, niegdyś z przywilejami
miejskimi, jest stolicą gminy wiejskiej. Położony w województwie
śląskim, 12 km na wschód od
Częstochowy, nad brzegami Warty, liczy ok. 2000 mieszkańców.
Z wielu powodów to urokliwe
i atrakcyjne miejsce, m.in. dzięki
malowniczym pejzażom zakoli
pobliskiej rzeki i Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, jak również
z uwagi na zabytkową zabudowę,
z zachowanym średniowiecznym
układem urbanistycznym,
czy warownym zespołem klasztornym. W ostatnich latach charakter wsi zmienia się z rolniczego
na turystyczny.
wych śląskich uczelni: Akademii
Sztuk Pięknych w Katowicach,
Politechniki Śląskiej, Uniwersytetu
Śląskiego.
Warsztaty
Od pierwszego dnia, podczas
wizyt i rozmów z mieszkańcami,
zespół „Design w terenie!” intensywnie zapoznawał się ze specyfiką, potrzebami i możliwościami
Mstowa, widzianymi oczami jego
rezydentów. Owocem serii wywiadów była wycieczka po najważniejszych punktach, jak rynek,
pozostałości dziewiętnastowiecznych stodół, tereny rekreacyjne
nad Wartą, miejscowe sady, fabryka Demar. Wieczorne sesje kreatywne oraz wykłady dostępne
dla wszystkich prowokowały do
dyskusji i planów na przyszłość.
untapped potential, formed the
basis of its selection.
versity of Technology, University
of Silesia.
Mstów, once a town, is now a
rural municipality. Located in the
Silesian region, on the banks of
the Warta River, 12 km east of
Częstochowa, it boasts a population of about 2000. With the nearby river meandering through the
picturesque landscape and the
Cracow-Wielun Upland, Mstów is
a charming and attractive locality. The town's medieval urban
layout and fortified monastery
which have stood the test of
time, add to the charm. In recent
years the character of the village
has changed from agricultural to
tourism-based.
Workshops
Zespół „Design w terenie!” poprowadziło dwóch ekspertów:
Michał Stangel, urbanista, adiunkt
na Katedrze Urbanistyki i Plano-
W efekcie utworzono listę najbardziej istotnych problemów
i szans rozwoju, obejmujących
The “Design in the field!” team
was led by two experts: Michael
Stangel, urbanist, lecturer at the
Department of Urban and Regional Planning within the Faculty of
Architecture of the Silesian Uni-
wania Przestrzennego Wydziału
Architektury Politechniki Śląskiej,
właściciel pracowni projektowej
ARCA w Gliwicach oraz Agnieszka
Szóstek, konsultant User Experience i Design Thinking, pracownik naukowy, założycielka
Laboratorium Interaktywnych
Technologii przy Ośrodku Przetwarzania Informacji w Warszawie. Uczestnikami byli studenci
i absolwenci kierunków projekto-
m.in. atrakcje sportowe związane
z rekreacją nad wodą, zwiększenie ilości miejsc noclegowych,
rozbudowę infrastruktury, uregulowanie rzeki. Rozmowy z mieszkańcami pozwoliły zdefiniować
wizję Mstowa jako miejsca unikatowego, łączącego tradycję z nowoczesnością, możliwością wypoczynku i smakowania lokalnych specjałów. Mstowianie
chcieliby żyć w miejscu, z którego
versity of Technology and owner
of the ARCA project studio in Gliwice and Agnieszka Szóstek, User
Experience and Design Thinking
Consultant, researcher, founder
of the Interactive Technology
Laboratory for the Information
Processing Centre in Warsaw.
Participating were students and
graduates of design of tertiary
institutions in Silesia: Academy of
Fine Arts in Katowice, Silesian Uni-
From day one, through visits and
interviews with residents, the
“Design w terenie!” team intensively worked on becoming acquainted with the specific needs
and possibilities for Mstów, as
seen through the eyes of its residents. The results of this series of
interviews was a tour of the main
points on the map of the township, such as the market square,
the remains of barns dating back
to the nineteenth-century, recreational areas on the Warta River, local orchards and the Demar plant.
The evening sessions encouraged
creativity and lectures, which
were open to all, provoked discussion and plans for the future.
The result included the creation
of a list of the most important
issues as well as opportunities
facing the township, such as a
sports-related recreation area by
the water, increasing the number
of hotels and development of
infrastructure, regulating of the
river. Interviews with residents allowed the team to define a vision
of Mstów as a unique place, combining tradition with modernity,
offering the possibility to relax
and savour local specialties. The
silesia airport 
29
design silesia
mogliby być dumni i znaleźć tutaj
pracę dla siebie oraz swoich rodzin.
poprzez powiązanie różnych
aktywności z tego obszaru.
Skupiono się na trzech aspektach
rozwoju Mstowa:
1. Szlak turystyczny – grupa opracowująca problemy przestrzeni
rekreacyjnej postawiła sobie za
cel zaproponowanie rozwiązania,
które umożliwi poprowadzenie
odwiedzających przez najważniejsze punkty w gminie.
2. Obszar zabytkowych stodół –
– tutaj obmyślano sposób nadania ruinom nowej funkcji, by podkreślić ich wyjątkowość.
3. Ożywienie Gminnego Ośrodka
Kultury i rynku – uczestnicy zobaczyli szansę rozwoju tych miejsc
Konsultacje przygotowanych rozwiązań projektowych pozwoliły
określić które z nich znajdują
aprobatę wśród mieszkańców
oraz stwarzają możliwości dalszej
ewolucji. Pod wieczór 18 października 2011 roku, na rynku
w Mstowie – przestrzeni dostępnej dla wszystkich, otwarto wystawę prezentującą wyniki warsztatów. Pokazano trzy koncepcje:
1. Projekt szlaku turystycznego,
składającego się z sześciu miejsc
nawiązujących do różnych sfer
życia – kultury, wyciszenia, folkloru, refleksji, sportu, rekreacji i his-
Eco Hotele | Eco Hotels
30  silesia airport
people of Mstów would like to
live in a place of which they could
be proud and where they would
be able to find work for themselves and their families.
Cultural Centre and the market
square – participants saw the opportunity to develop these sites
by linking different activities from
within the area.
There were three areas of focus
for the development of Mstów:
1. Tourism trails – the team in
charge of developing recreational
space set itself an objective to
propose a solution that would
lead visitors through the main focal points within the community.
2. The area of medieval barns –
– here the group devised a way
in which to feature the ruins and
highlight their uniqueness.
3. The revival of the Municipal
Consultations carried out
amongst the residents regarding
the design solutions prepared
by the teams helped determine
which ideas gained their approval and therefore creating the
opportunity for further development. On the evening of
18 October 2011, the market
square in Mstów hosted an exhibition presenting the workshop
results. Three ideas were brought
to the forefront:
fot. Radosław Kazimierczak
Projekt szlaku turystycznego Mstowa | Tourism trail project of Mstów
torii. Zaproponowana ścieżka po
naniesieniu na mapę układa się
w literę „M”. W każdym z punktów
szlaku znajdują się specjalnie zaprojektowane stanowiska z siedziskami, zawierające informacje
na temat odwiedzanej lokalizacji
oraz pozostałych pięciu.
2. Projekt Eco Hoteli, powstały
w miejscu dawnych stodół, opierający się na czterech strefach –
– ekologicznej, społecznej, kulturowej i gospodarczej. Miejscowe,
naturalne produkty, spokojna
okolica oraz ekologiczny sposób
funkcjonowania to główne atuty
rekomendowanej odmiany i wykorzystania tej przestrzeni.
3. Ożywienie mstowskiego rynku
oraz zaadaptowania wewnętrznego podwórza Gminnego Ośrodka
Kultury osiągnięte np. poprzez
może się zmienić. Choć rezultaty
„Design w terenie!” nie dają możliwości natychmiastowej odmiany,
stanowią bardzo dobry początek.
Przeprowadzona analiza oraz wypracowane wstępne koncepcje
projektowe pokazują potencjał
gminy i kierunki rozwoju, mogące
w przyszłości przeobrazić to miejsce jeśli jej władze będą podążać
tym śladem.
Design Silesia
„Design Silesia II” to część projektu zapoczątkowanego w 2010 roku, którego głównym celem jest
przybliżenie przedsiębiorcom,
samorządom oraz środowisku
akademicko-naukowemu tematu
designu i zachęcanie do wdrażania innowacji poprzez design.
Kontynuując rozpoczęte w pierwszej edycji przedsięwzięcia pn.
1. Tourism trail project, consisting
of six sites connected to different
areas – culture, tranquillity, folklore,
reflection, sport, recreation and
history. On the map, the proposed
trail forms a letter “M”. Each of the
points of the route is specially
designed to include seating, information about current point on
the trail, and the remaining five.
2. Eco Hotels, built on the remains
of the old barns, focusing on four
spheres- environmental, social,
cultural and economic. Local, natural products, quiet neighbourhood, and environmentally sound
operation were the main advantages of the recommended changes and utilisation of this space.
3. Revival of the market square in
Mstów and the adaptation the internal courtyard of the Municipal
members and the community.
As a result, designers have not
only acquired data for further
work, but left residents with a
strong belief that Mstów can
change. Although the results of
“Design w terenie!” have not provided the township with immediate results, it was a fantastic
start. The analysis and development of the initial design concepts illustrates the potential of
the municipality and direction
in which it can develop – areas
which may in the future be transformed should authorities choose
to follow this path.
Design Silesia
“Design Silesia II” is part of a project initiated in 2010, whose main
goal is to bring entrepreneurs,
governments and academic and
Projekt ożywienia mstowskiego rynku | podpis en
aktywizację społeczną mieszkańców. Powinni oni wspólnie zaangażować się w zmianę przestrzeni
publicznej GOKu poprzez wyposażanie jej w osobiste, zbędne
już przedmioty (np. meble), czy
odnowienie i pomalowanie ścian.
Takie działania sprawią, że będą
traktować tę przestrzeń bardziej
jako swoją, a przez to częściej
z niej korzystać.
Podczas warsztatów wytworzyła
się niezwykła atmosfera. W ich
efekcie nie tylko projektanci pozyskali dane do dalszej pracy, ale
mieszkańcy uwierzyli, że Mstów
Lider Projektu, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego wraz
z czterema partnerami – Akademią Sztuk Pięknych w Katowicach, Ars Cameralis Silesiae Superioris, Politechniką Śląską
w Gliwicach i Zamkiem Cieszyn –
– zaplanował szereg działań,
ze szczególnym uwzględnieniem
przestrzeni publicznej,
która w Polsce jest nadal zaniedbana.
prof. ASP Wiesław Gdowicz,
mgr Marta Więckowska
Design Silesia ASP Katowice
Cultural Centre (MCC) which could
be achieved through the social activities of the township’s community and its further activation. The
township’s community should engage in altering the MCC’s public
space enlivening it with personal
and unnecessary household items
such as furniture, or renovating and
painting the walls as a social activity. Such activity would encourage
the township’s citizens to treat the
space as their own and they would
therefore be more likely to use it.
The workshop created a unique
atmosphere amongst the team
scientific circles, closer to the
concept of design, as well as to
encourage the implement of
innovation through design. The
continuation of the project’s first
edition. Project Leader: Marshal’s
Office of the Silesian Voivodeship
with four partners – the Academy of Fine Arts in Katowice, Ars
Cameralis Silesiae Superioris,
Silesian University of Technology
in Gliwice and the Cieszyn Castle
– has planned a number of activities, with particular emphasis on
public space, which unfortunately
continues to be neglected, in
Poland
silesia airport  31
kultura | culture
Szlakiem chasydów
In the steps of the Hasidim
Baal Shem Tov said: ‘Once when I went to paradise and many people went with me. the closer
I came to the garden, the more of them disappeared, and when I walked through paradise,
there were only a few left. But when I stood
beside the Tree of Life and looked around,
I seemed to be alone’ 1
Lelowski Rebe w rozmowie z Zygmuntem Nissenbaumem, twórcą Fundacji Rodziny Nissenbaumów
The Lelów Rebbe in discussion with Zygmunt Nissenbaum, The founder of the Nissenbaum Family Foundation
1 Martin Buber, Mądrości chasydów; wyd. „W drodze”, Poznań 1989 r., tłum. Paweł Hertz
32  silesia airport
1 Martin Buber, ‘Mądrości chasydów’; in “W drodze”, Poznań 1989, translation: Paweł Hertz
fot. Archiwum Fundacji Rodziny Nissenbaumów
Baal Szem Tow powiedział: „Pewnego razu
szedłem do raju i wielu szło ze mną, lecz gdy
zbliżyłem się do ogrodu, zaczęli znikać, a kiedy
szedłem przez raj, było ich przy mnie ledwo
kilkoro; ale kiedy stanąłem pod drzewem życia
i obejrzałem się, byłem prawie sam” 1
Leżajski Rebe (po prawej) i Gideon
Nissenbaum (w środku)
Lezajsk Rebbe (right) and Gideon
Nissenbaum (middle)
Od dwudziestu lat w Polsce dokonuje się odrodzenie dawnej
kultury żydowskiej. Świadczą
o tym m.in. pielgrzymki chasydów do miejsc, które przed wojną
stanowiły centrum tego fascynującego ruchu religijnego. Każdego roku do kilku polskich miasteczek zjeżdżają tysiące ubranych
na czarno postaci. Przybywają
z Izraela i Stanów Zjednoczonych, aby pomodlić się na grobie
cadyka – religijnego przywódcy
chasydów.
Polska nazywana jest ojczyzną
chasydów. To właśnie z terenów
dawnej I i II Rzeczpospolitej wywodzą się istniejące dziś w USA
i Izraelu dynastie chasydzkie, to
w Polsce urodzili się najsłynniejsi
cadycy. Za twórcę chasydyzmu
uważany jest Izrael ben Eliezer
z Międzyborza (ur. 1698), zwany
Baal Szem Tow, czyli „Mąż Dobrej
Sławy”.
Chasydyzm pojawił się w opozycji
do judaizmu ortodoksyjnego.
Różnił się od niego m.in. formą
zewnętrzną. Chasydzi popadali
w czasie modlitw w nadmierną
ekstazę, wydawali głośne okrzyki,
wykonywali gwałtowne ruchy,
tańczyli i śpiewali, aby z radością
wielbić Pana. Podczas wspólnego
ucztowania nie żałowali sobie
picia i jedzenia. Znakomicie ukazał to Jerzy Kawalerowicz w filmie pt. „Austeria”. Z czasem Żydzi ortodoksyjni pogodzili się
z istnieniem „konkurencji” – chasydyzm stał się religią ludową,
zachował podstawowe zwyczaje
i nie obalał przepisów wiary, tylko
je upraszczał.
Dla chasydów najważniejszy jest
ich przywódca – cadyk (hebr.
„sprawiedliwy”). Stanowi opokę,
na której opiera się istnienie świata, jest źródłem wiedzy religijnej.
Jego słowa są słowami Boga,
a nauka, czyny i gesty obiektem
religijnej kontemplacji i wzorem
do doskonalenia. Cadyk jest łącznikiem między niebem a ziemią.
Jego cudowności można doświadczyć podczas pielgrzymek
i osobistych audiencji. Niektórzy
chasydzi wierzyli, że w przyszłym
świecie każdy z nich dostanie taki
obszar łąk i lasów, jaki przebył
podczas pielgrzymek do swego
cadyka. W XIX w. godność cadyka
stała się dziedziczna: po zmarłym
cadyku funkcję obejmował jego
syn lub brat. Tak tworzyły się
dynastie cadyków.
Najsłynniejsze dwory chasydzkie
tworzyli tak słynni cadycy, jak
The past twenty years have seen
a rebirth of ancient Jewish culture
in Poland. This is reflected in the
Hasidic pilgrimages to places that
before the war were the centre of
this fascinating religious movement. Every year, several Polish
towns attract thousand people
dressed in black. They come from
Israel and the United States to
pray at the grave of the tzadik –
– the religious leader of Hasidim.
Poland is known as the home of
Hasidim. It is from what was once
the 1st and 2nd Republic that
the Hasidic dynasties in the USA
and Israel were born. The most
famous tzadikim were born in
Poland. The founder of Hasidism
is regarded as being Israel ben
Eliezer from Międzybórz (b. 1698),
known as the Baal Shem Tov, the
“Master of the Good“.
Hasidism appeared in opposition
to Orthodox Judaism differing
in aspects such as external form.
During prayers, Hasidic Jews
would fall into ecstasy, exude
loud cries, perform jerky movements, dance and sing in the
joyous praise of the Lord. They
did not spare drinking and eating
during communal festivities and
feasts. This was perfectly cap-
tured by Jerzy Kawalerowicz in
the film "Austeria". With time, the
Orthodox Jews came to terms
with the existence of “the competition“ – Hasidism became a folk
religion as it retained the basic
traditions of Judaism and did not
refute the rules of the faith, just
simplified them.
For the Hasidim, the most important is their leader – the tzadik
(Hebrew for 'fair'). He is the rock
on upon whom the existence of
the world rests, and is the source
of religious knowledge. His words
are the words of God, and his
learning, his actions and gestures
are the object of religious contemplation and one on which
to model improvement. The
tzadik is a link between heaven
and earth. His wonder can be
experienced during a pilgrimages
and personal audiences. Some
Hasidim believed that in the
next world, each of them would
receive the equivalent in
meadows and forests that they
have covered in pilgrimages to
their tzadik. In the nineteenth
century being a tzadik became
hereditary and was passed down
to his son or brother. And in this
manner, tzadikim dynasties were
formed.
silesia airport 
33
kultura | culture
Mniej więcej od dwudziestu lat
chasydzi przybywają do Polski
regularnie, indywidualnie lub
grupowo. Celem ich pielgrzymek
są głównie trzy miejscowości: Leżajsk, Lelów i Bobowa. Przybywają tam, aby przy grobie zmarłego
cadyka świętować tzw. „jorcajt”,
czyli rocznicę jego śmierci. Modlą
się i zostawiają na jego grobie
karteczki z modlitwami, tzw. „kwitełech”. Wierzą, że w taki dzień
dusza zmarłego cadyka nawiedza
miejsce jego spoczynku.
„Jorcajty” coraz częściej ściągają
zwykłych turystów, którzy przez
chwilę mają okazję przenieść się
w świat jaki istniał na tych ziemiach do 1939 roku. Od rana do
wieczora ulice i place miasteczek
wypełniają ubrane w czarne kaftany, białe pończochy i jarmułki
postacie, swym wyglądem przypominające dawnych bohaterów
książek Singera. Jeszcze do niedawna chasydów widywało się
w Polsce tylko w filmach o tematyce historycznej.
Chasydzi nocują zazwyczaj
u zaprzyjaźnionych polskich rodzin. „Jorcajty” przypadają
w różne dni i miesiące: w Lelowie
na przełomie stycznia i lutego,
w Leżajsku w marcu, w Bobowej
w czerwcu. Dokładna data ustalana jest zawsze według kalendarza
żydowskiego.
Jednym z najsłynniejszych cadyków był Elimelech z Leżajska
(zm. 1786). Podobno leczył chorych, rozmawiał ze zwierzętami,
wypraszał u Boga łaski dla wiernych: dostatnie życie, szybką
śmierć, miłość, płodność i pogodną starość. Kiedy w czasie wojny
hitlerowcy rozkopali jego grób,
aby wydobyć rzekome skarby,
Elimelech „postraszył” ich otwartymi oczami.
Słynnym cadykiem był Salomon
Halbersztam (zm. 1906) z Bobo-
Lelowski Rebe tańczy z chasydami | Lelow Rebbe dances with Hasidim
34  silesia airport
The most famous Hasidic courts
were formed by famous tzadikim
such as Elimelech of Lezajsk, Jacob Isaac Horowitz, known as the
“Seer of Lublin“, James Isaac of
Przysucha, Levi Yitzchak of Berdichev, Nachman of Bratslav. Other
well-known centres of Hasidism
were: Belz, Kock, Alexanders of
Lodz, Bobowa and Gora Kalwarii.
world that existed in these areas
until 1939. From morning till night
the streets and squares of the
towns are a sea of black jackets,
white stockings and yarmulkes,
like characters straight out of old
books by Singer. Until recently,
Hasidim in Poland were only to
be found in movies of a historical
nature.
For around the last twenty years,
Hasidim have been regularly coming to Poland individually or in
groups. The goal of their pilgrimages have been focused on three
areas: Leżajsk, Lelów and Bobowa.
They travel there to the tomb of
a deceased tzadik to celebrate
what’s known as “Yahrzeit“ or the
anniversary of the tzadik’s death.
They pray and leave a card on
his grave with prayers, so called.
'kwitełech'. They believe that on
that particular day, the soul of the
deceased tzadik haunts his place
of rest.
Hasidim are usually put up by
friendly Polish families. “Yahrzeit“
fall on different days and months:
in Lelów in late January and
February, in Lezajsk in March, and
in Bobov in June. The exact dates
are always determined by the
Jewish calendar.
“Yahrzeit“ are increasingly more
often attracting tourists, who
for that brief moment have the
opportunity to travel back into a
One of the most famous tzadikim
was Elimelech of Lezajsk (d. 1786).
He apparently cured the sick,
spoke with animals, obtain graces
for the faithful from God: a life
of ease, early death, love, fertility
and a carefree old age. When
during the war, the Nazis dug up
his grave to get to the alleged
treasure buried there and Elimelech “scared them“ because apparently his eyes were open.
fot. Archiwum Fundacji Rodziny Nissenbaumów
Elimelech z Leżajska, Jakub Izaak
Horowic zwany „Widzącym
z Lublina”, Jakub Izaak z Przysuchy, Lewi Izaak z Berdyczowa,
Nachman z Bracławia. Znanymi
ośrodkami chasydów były też:
Bełz, Kock, Aleksandrów Łódzki,
Bobowa i Góra Kalwaria.
Lelowski Rebe siedzi przy stole w otoczeniu chasydów | Lelow Rebbe sits at the table surrounded by Hasidim
wej (Małopolska). Tysiące jego
zwolenników mieszkają dziś
w Nowym Jorku, Kanadzie, Antwerpii, Londynie. Bobowa słynie
z drewniano-kamiennej synagogi.
Po renowacji umieszczono w niej
cenną kolekcję judaików.
Coraz więcej żydowskich pielgrzymów przyciąga Lelów koło
Częstochowy. W 1987 roku odnaleziono tam grób cadyka Davida
Biedermana (zm. 1814). Wkrótce
na jego grobie powstanie wspaniały ohel.
Przyjazdy chasydów to wielkie
przedsięwzięcie. Od samego
początku wsparcia finansowego
i organizacyjnego udziela im
powstała w 1983 roku Fundacja
Rodziny Nissenbaumów. Kupowała dla nich łóżka i materace,
organizowała transport i noclegi,
sprowadzała koszerne jedzenie
z zagranicy. Z czasem ogrodziła
cmentarze w Bobowej i Lelowie,
a w Leżajsku wyremontowała
ohel cadyka Elimelecha i częściowo ogrodziła cmentarz. Od dzie-
sięciu lat chasydom pomaga też
„Fundacja Chasydów” z Leżajska
i Fundacja „Chabad Lubawicz”
z Warszawy.
Chasydzi przywożą do Polski
własne, koszerne jedzenie. Na
miejscu mają do dyspozycji koszerne kuchnie, koszerne naczynia i sztućce, mykwę, salę modlitw. Na ulicach tańczą i śpiewają
dawne, chasydzkie pieśni. Najważniejszym punktem ich pobytu są wspólne modły przy grobie
cadyka. Trwają one kilka godzin,
a po ich zakończeniu wszyscy
zasiadają do wspólnej uczty.
Tradycja „jorcajtów” wrosła już na
stałe w życie polskich miasteczek.
Przypomina o ich zapomnianej,
żydowskiej historii i jest kolejną
atrakcją dla spragnionych nowych wrażeń turystów.
Wojciech Łygaś
Another famous tzadik was
Solomon Halbersztam (d. 1906)
of Bobowa (Małopolska region).
Thousands of his supporters now
live in New York, Canada, Antwerp and London. Bobowa is famous for its synagogue of wood
and stone. After the restoration a
valuable collection of Judaica was
placed housed there.
More and more Jewish pilgrims
are visiting Lelów, near Czestochowa. In 1987, the grave of
Tzadik David Biederman (d. 1814)
was found. A stunning Ohel will
adorn his grave.
These journeys of Hasidim are a
huge undertaking. The Nissenbaum Family Foundation from
the very beginning of the financial and organizational support
they gave was founded in 1983, It
bought beds and mattresses for
the pilgrims, arranged transportation and lodging, imported
kosher food from abroad. In
time, the Foundation fenced the
cemeteries in Bobow and Lelow.
In Lezajsk, the Foundation renovated the ohel of tsadik Elimelech
and partially fenced the cemetery. For the past ten years it also
supports the “Foundation of
the Hasidim“ of Leżajsk and the
“Chabad Lubavitch“ Foundation
in Warsaw.
The Hasidim bring their own,
kosher, food to Poland. A kosher
kitchen with kosher dishes and
cutlery, a mikvah and a hall of
worship are available on site.
There’s dancing in the streets and
old Hasidic songs are sung. The
highlight however, is the possibility to participate in common
prayers at the grave of the tzadik.
These last several hours and are
followed by a shared feast.
The tradition of “Yahrzeit“ is
permanently rooted in the life
of Polish towns and serves as a
reminder of the forgotten, Jewish history and is an attraction
for tourists eager to experience
something new.
silesia airport 
35
kultura | culture
Śląska Fotografia
Prasowa 2011
Silesian Press Photo 2011
Ireneusz Dorożański Kolęda
36  silesia airport
On 15 March 2012, the awards ceremony for
“the Silesian Press Photo” competition, one
of the most important photo reviews in the
region, was held at the Silesian Library. The
Silesian Library and the Syndicate of Journalists of the Czech Republic are the joint
organisers of this annual event.
fot. Ireneusz Dorożański, Dawid Chalimoniuk, Sebastian Kucharz
15 marca 2012 r. po raz dziewiąty w Bibliotece
Śląskiej wręczono nagrody w konkursie
„Śląska Fotografia Prasowa” (ŚFP), będącym
jednym z najważniejszych dorocznych
przeglądów fotografii w regionie. Organizatorami przedsięwzięcia są Biblioteka Śląska
oraz Syndykat Dziennikarzy Republiki
Czeskiej.
of the Silesian District of ZPAF;
Zbigniew Podsiadło, president of
the board of the Mountain
District of ZPAF; Martyna
Radłowska-Obrusnik, representative of the Syndicate of Journalists of the Czech Republic in
Ostrava.
Dawid Chalimoniuk Bezdomność
W tegorocznej edycji wzięło
udział 58 fotoreporterów z województw: śląskiego, opolskiego
i dolnośląskiego oraz regionu
morawsko-śląskiego w Czechach
(nadesłano w sumie 646 zdjęć).
Do finału jurorzy zakwalifikowali
155 prac 25 autorów, które można
było oglądać na wystawie w holu
głównym Biblioteki Śląskiej. Zdjęcia oceniało jury w składzie:
prof. Marian Oslislo, rektor Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach;
prof. Jan Malicki, dyrektor Biblioteki Śląskiej; Witold Englender,
organizator Ogólnopolskiego
Festiwalu Fotografii Otworkowej;
Rafał Klimkiewicz z Agencji Fotograficznej Edytor; Katarzyna
Łata-Wrona, prezes zarządu Okręgu Śląskiego ZPAF; Zbigniew Podsiadło, prezes zarządu Okręgu
Górskiego ZPAF; Martyna Radłowska-Obrusnik, przedstawiciel
Syndykatu Dziennikarzy Republiki
Czeskiej w Ostrawie.
Znaczna część prezentowanych
fotografii poświęcona jest tematyce społecznej i dokumentuje
codzienność mieszkańców regionu – niejednokrotnie trudną.
W nadesłanych pracach odzwierciedlenie znalazły ważne wydarzenia ubiegłego roku zarówno
w kraju (m.in. wybory parlamentarne), jak i za granicą (rewolucja
w Libii). Stosunkowo niewiele
Taking part in this year’s edition
were fifty-eight photojournalists
(646 photos) from the Silesian,
Opole and Dolnoslaskie regions
as well as the Moravian-Silesian
region of the Czech Republic. The
photos of 25 photojournalists
were chosen for the final round.
These 155 photographs are on
display in the vestibule of the
Silesian Library and were chosen
by a jury made up of: prof. Jan
Malicki, director of the Silesian Library; Witold Englender, organiser
of the National Festival of Pinhole
Camera Photography; Rafał Klimkiewicz from the Edytor Photographic Agency; Katarzyna ŁataWrona, president of the board
The vast majority of submitted
photos revolved around the
theme of community and documented the everyday trials and
tribulations of the region’s inhabitants. The works documented
significant national (eg. parliamentary elections) as well as
international events (eg. the revolution in Libya). As was noted by
the jury, a relatively small number
of photos documented cultural
events (with the exception of
regional customs, which are now
standard in Silesian press journalism).
First prize in the Silesian Press
Photo 2011 competition was
awarded to Ireneusz Dorożański
for his series Kolęda (eng: Christmas visit) documenting a priest’s
traditional Christmas visit to
parishioners at the worker’s
housing estate, Borsig, in Zabrze
Biskupice. Przemyslaw Strzelecki
was awarded secondprize for
Sebastian Kucharz Przełamać bariery
silesia airport 
37
kultura | culture
Martin Straka Zanim uniósł się balon
Przemysław Strzelecki Ludzie-renifery
zdjęć – na co zwrócili uwagę jurorzy – dotyczyło zjawisk ze sfery
kultury (oprócz zwyczajów regionalnych, których przedstawienia
należą już do standardów śląskiej
fotografii prasowej).
I nagrodę w konkursie Śląska Fotografia Prasowa 2011 przyznano
Ireneuszowi Dorożańskiemu
za cykl Kolęda, ukazujący odwiedziny duszpasterskie na osiedlu
robotniczym Borsig w Zabrzu
38  silesia airport
Biskupicach. II nagrodą wyróżniono zdjęcia Przemysława Strzeleckiego z cyklu Ludzie-renifery,
poświęconego rodzinie pasterzy
reniferów z mongolskiej tajgi.
Laureatem III nagrody został
Dawid Chalimoniuk, autor zdjęcia
Bezdomność, wykonanego
w schronisku dla zwierząt w Katowicach. Tę pracę wybrali również
oglądający wystawę w głosowaniu na najlepszą fotografię. Na-
his series Ludzie-renifery (eng:
Reindeer-people), dedicated to a
family of reindeer herdsmen on
the Mongolian taiga. The laureate of the 3rd prize was Dawid
Chalimoniuk, author of the photo
titled Bezdomność (eng: homeless)
taken at the animal shelter in
Katowice. This photograph also
received the people’s choice
award. The Silesian Library Readers’ award, funded by the family
of the late Krystyna Bochenek,
was presented by Magdalena
Bochenek.
The Jan Suchan Award was presented to Sebastian Kucharz for
his series Przełamać bariery (eng:
Breaking Down Barriers), which
focused on a wheelchair-bound
rugby team, Dragons Katowice.
Katowice Cultural Institution –
– City of Gardens funded two
fot. Martin Straka, Przemysław Strzelecki, Tomasz Jodłowski
Tomasz Jodłowski Grajek
grodę Czytelników Biblioteki Śląskiej, ufundowaną przez rodzinę
śp. Krystyny Bochenek, wręczyła
Magdalena Bochenek.
Nagrodę im. Jana Suchana odebrał Sebastian Kucharz za cykl
Przełamać bariery, którego bohaterami są zawodnicy drużyny rugby na wózkach Dragons Katowice. Instytucja Kultury Katowice –
– Miasto Ogrodów ufundowała
dwie równorzędne nagrody dla
autorów, którzy podjęli tematykę
korespondującą z programem
Miasto Ogrodów. Otrzymali je
Martin Straka za zdjęcie Zanim
uniósł się balon oraz Tomasz
Jodłowski za portret ulicznego
skrzypka Władysława Tomczyka
(fotografia z cyklu Grajek).
Podczas gali finałowej honorowani są także nestorzy fotoreporterów, twórcy o znaczącym dorob-
ku. W tym roku kapituła wyróżniła
Stanisława Gadomskiego, artystę
grafika i fotoreportera, kierownika
działu fotoreportażu w tygodniku
„Panorama” (od 1970 roku), autora
m.in. albumów fotografii Strój
ludowy w Polsce (1994), Krajobraz
z kapliczką (1997) oraz Jacyś ludzie.
Powstańcy śląscy… (2005).
Warto dodać, że przyszłoroczna,
dziesiąta edycja Śląskiej Fotografii
Prasowej zostanie wzbogacona
o nową kategorię konkursową –
– oprócz pojedynczych zdjęć
oraz cykli oceniane będą również
multimedialne formy fotoreportażu (fotokasty). Podczas uroczystości wręczenia nagród w Bibliotece
Śląskiej tego typu prace zaprezentowali Dawid Chalimoniuk,
Tomasz Jodłowski i Michał Szalast – fotoreporterzy od lat związani z konkursem ŚFP.
prizes of equal status for photo
journalists whose work corresponded with the theme of the
City of Gardens programme.
These awards went to Martin
Straka for Zanim uniósł się balon
(eng: Before the balloon rose)
and Tomasz Jodłowski for his
portrait of busker violinist, Własysław Tomczyk. This photo
was from the Grajek series
(eng: Busker).
Doyens of photojournalism,
photographers of significant
achievements, were also honoured during the gala awards
ceremony. This year Stanisław Gadomski, graphic artist and photo
journalist, director of the photo
journalism department since 1970
at “Panorama” (weekly magazine),
author of photographic albums
Strój ludowy w Polsce (1994), Krajobraz z kapliczką (1997) and Jacyś
R E K L A M A
ludzie. Powstańcy śląscy… (2005).
It’ worth noting that next year’s
tenth edition of the Silesian
Press Photo competition will be
extended to include a new competition category – apart from
individual photos and series, the
competition will include multimedia forms of photo journalism
(photocast/photofeed). The
awards ceremony at the Silesian
Library included a showcase of
these types of works by Dawid
Chalimoniuk, Tomasz Jodłowski
and Michał Szalast, photo journalists who have been associated
with the Silesian Press Photo
competition for many years.
Aneta Satława
śląskie smaki | taste of silesia
Różnorodność kulinarna województwa śląskiego zaskakuje nawet samych mieszkańców
The sheer diversity of the Silesian Region’s cuisine astonishes even the people living here
Śląskie smaki
The Taste of Silesia
Co króluje na stołach mieszkańców województwa śląskiego? Wydawałoby się, że skojarzenie
może być tylko jedno – oczywiście tradycyjny
„łobiod”, czyli rolada, „modro” kapusta i kluski.
Taka odpowiedź przychodzi do głowy zdecydowanej większości Polaków. Tymczasem nic
bardziej mylnego!
What are the dishes that reign supreme on
Silesian dinner-tables? The answer seems obvious – the traditional dinner of meat roulade,
red cabbage and dumplings. The vast majority of
Polish people would think so. But nothing could
be further from the truth!
tainly doesn’t grace the home of
every inhabitant. What’s more,
there are many traditional Silesian
dishes that are known to only a
handful of people. Thankfully,
with the promotion of traditional
dishes by groups such as country
women’s associations, institutions
and restaurateurs, traditional
dishes continue to be trendy.
More and more people are going
back to old cooking books and
are cultivating local culinary traditions. And in the Silesian region,
there are many ‘local specialities’.
Województwo śląskie swoim
mieszkańcom i turystom ma do
zaproponowania wiele więcej niż
potrawy rodem z Górnego Śląska.
Choć kuchnia tego obszaru jest
najbardziej znana i rozpoznawalna, to z pewnością nie pojawia się
w domach wszystkich mieszkańców regionu. Co więcej, również
wiele tradycyjnych śląskich
potraw znanych jest tylko garstce
ludzi. Na szczęście, dzięki utrzymującej się od kilku lat modzie na
tradycyjne smaki i propagowaniu
tradycyjnych potraw przez koła
gospodyń wiejskich oraz wiele
instytucji i restauratorów, coraz
więcej osób sięga do starych książek kucharskich i kultywuje lokalne zwyczaje kulinarne. A tych
„lokalności” w województwie
śląskim jest naprawdę dużo.
Strukturę kuchni tego regionu
trafnie uchwyciła Hanna Szymanderska, znawczyni kuchni polskiej,
autorka książek kucharskich
i jurorka wielu imprez kulinarnych, w tym Festiwalu „Śląskie
Smaki”. We wstępie do wydanego
nakładem Śląskiej Organizacji Turystycznej „Zbioru przepisów po-
40  silesia airport
traw regionalnych województwa
śląskiego” napisała: Całe dzisiejsze
województwo śląskie jest mieszaniną różnych wpływów i kultur.
W jednych miejscach silny wpływ
miała kuchnia niemiecka, w innych
The Silesian region has so much
more to offer its inhabitants and
visitors, than dishes only from Upper Silesia. Although the cuisine
from this area is most well-known
and recognisable, it most cer-
Hanna Szymanderska, an expert
on Polish cuisine, author of cook
books and on the jury at many
culinary events – including the
‘Taste of Silesia’ Festival, aptly
summed up the structure of the
region’s cuisine. In the introduction to the “Collection of recipes
from the Silesian Region”, she
wrote: Today, the Silesian region
is a blend of many influences and
cultures. In some areas, German cuisine had a very definite influence, in
others Czech cuisine and there was
also the local cuisine – which was
equally rather poor and simple
czeska, a przecież była jeszcze kuchnia miejscowa – i to zarówno dość
biedna i prosta kuchnia góralska,
jak i pożywna, prosta kuchnia wiejska, tłusta, obfita kuchnia górników
i rzemieślników, czy wykwintna
kuchnia myśliwska. Dziś wszystkie
koleje historii możemy wyczytać
właśnie z lokalnych specjałów. Ważne by o nich pamiętać, bo stanowią
one o tożsamości mieszkańców i są
piękną wizytówką regionu.
Kulinarne wędrówki po śląskim
Kuchnia śląskiego zachwyca nie
tylko mieszkańców. — W końcu
najlepsze skojarzenia z województwem śląskim wiążą się właśnie
z jego pyszną i bogatą kuchnią.
Roladę z modrą kapustą i gumiklejzami, czyli śląskimi kluskami, od lat
zna cała Polska i pół świata. Czas,
żeby do powszechnej świadomości
weszły i inne specjały rodem ze
śląskiego — podkreśla Szymanderska. Turyści, odwiedzający
ten region, z pewnością z chęcią
spróbują jurajskiej polewki, tradycyjnych prażonek, czy pysznego
złotopotockiego pstrąga, przyrządzanego na wiele sposobów.
Skosztują również cieszyńskich
ciasteczek, niepowtarzalnego
„murzina” lub góralskich poleśników. Muszą jednak wiedzieć,
że takie potrawy istnieją i mieć je
gdzie zjeść. I tu pojawia się problem, bo nie wszędzie te lokalne
pyszności są ogólnodostępne.
Często nie można ich dostać
nawet w gospodarstwach agroturystycznych. By ich spróbować,
trzeba wziąć udział w lokalnych
festiwalach kulinarnych, a te przecież odbywają się – w najlepszym
wypadku – kilka razy w roku.
Sytuację chce zmienić Śląska Organizacja Turystyczna, która właśnie tworzy Szlak Kulinarny Śląskie
Smaki. — Chcemy, żeby w restauracjach naszego regionu na stałe
zagościły lokalne potrawy. Każdy
turysta o nie pyta, a i mieszkaniec
śląskiego powinien mieć możliwość
spróbowania prażonek na Jurze,
prawdziwej kwaśnicy w Beskidach,
czy tradycyjnej zalewajki w Zagłębiu — tłumaczy Agnieszka Sikorska, dyrektor biura Śląskiej Organizacji Turystycznej. Zapewnia
również, że utworzenie Szlaku
Kulinarnego poprzedzone będzie
certyfikacją lokali, dzięki czemu
polecane potrawy naprawdę
będą przyrządzane według tradycyjnych receptur.
Zjedzmy coś na Szlaku
Na Szlak Kulinarny Śląskie Smaki
wejdą lokale gastronomiczne
z terenu całego województwa,
co gwarantuje, że w scertyfikowanych restauracjach będzie można
spróbować lokalnych potraw ze
wszystkich zakątków regionu.
— Mam nadzieję, że oprócz
flagowych tradycyjnych smaków,
restauratorzy zdecydują się również
na serwowanie tych mniej popularnych, co wcale nie znaczy, że mniej
smacznych dań — przyznaje Sikorska. Czy to założenie się spełni? O tym przekonamy się już pod
koniec 2012 roku, kiedy to planowana jest inauguracja Szlaku
Kulinarnego Śląskich Smaków.
cuisine of the highland peoples,
as the simple and hearty country
cooking, the rich and fatty cuisine
of miners and craftsmen, or the
refined cuisine of hunters. Today,
every step in history can be revisited
in the local specialities. It’s important to remember them as they
constitute the inhabitants’ identities
and form a stunning showpiece for
the region.
Culinary trails through Silesia
Silesian cuisine delights not only
its inhabitants. Szymanderska
notes that the most positive association people have with the
Silesian region is its tasty and rich
cuisine. Meat roulades with red cabbage and Silesian dumplings are
well-known not only throughout
Poland but also half a world away.
It’s time for other local specialities to join this stalwart of Silesian
cuisine. Tourists visiting the
region will enjoy tasting Jurassic soup, traditional ‘prazonki’
(a potato dish), or the delicious
Zloty Potok trout, prepared in a
variety of ways. Then there are
also biscuits from Cieszyn, the
‘Murzinek’ chocolate cake, or
yeast and potato cakes from the
region’s mountain areas (polesniki). But in order to try these
dishes, people need to be aware
that these dishes exist and have
somewhere to try them. And this
is where problems arise, as not
all the local delicacies are widely
available. They are most often
not even available at agritourism
facilities. In order to taste them,
R E K L A M A
visitors would need to participate
in local food festivals – and these
don’t take place every day – at
best, only several times a year.
The Silesian Tourism Organisation
would like to change this. It’s in
the process of creating a Taste of
Silesia Culinary Trail. — We want
restaurants to include local regional dishes permanently into their
menus. Every tourist asks about
them and tourists and locals alike,
should be able to try ‘prazonki’ in
the Jurassic Upland, real sour-cabbage soup in the Beskid Mountains,
or the traditional ‘zalewajka’ in the
Dabrowski Basin — says Agnieszka
Sikorska, Director of the Silesian
Tourism Organisation. She also
assures that prior to setting up
the Culinary Trail, restaurants will
be certified – and so the recommended dishes will be prepared
according to traditional recipes.
Let’s have something to eat on
the Trail
The Taste of Silesia Culinary Trail
will include restaurants from the
entire region. This will guarantee
that certified restaurants will offer local dishes from the farthest
reaches of the region. — I hope
that apart from the flagship traditional dishes, restaurateurs will decide to also serve the less-popular,
but by no means less tasty regional
dishes — says Sikorska. Will this
premise come true? We’ll see
towards the end of 2012, with the
planned launch of the Taste of
Silesia Culinary Trail.
BS
motoryzacja | automotive
Przygotuj samochód
do wakacyjnych podróży
Prepare your car for your summer travels
Spring has sprung. The vision of holiday and a
long-awaited break is within reach. This also
means that there are several important things
that you need to think about with regards to
your car to make sure that you’ll travel safely
and without any nasty surprises.
fot. www.shutterstock.com
Za oknem wiosna. Czas wakacji i urlopów zbliża
się wielkimi krokami. Z tego powodu tym razem
przybliżę kilka ważnych aspektów związanych
z obsługą samochodu, które pozwolą na bezpieczną podróż bez przykrych niespodzianek.
42  silesia airport
Najważniejszą czynnością po zimowym okresie jest niewątpliwie
wymiana ogumienia. Dla wielu
właścicieli aut nie jest to oczywiste.
Jednak ze statystyk wynika,
że około 15% kierowców zwleka
w tym przypadku. Bardzo istotne
jest, aby wymiana opon na letnie
nastąpiła w momencie gdy średnia
dobowa przekracza +10°C. Opony
zimowe przystosowane są do jazdy w niskich temperaturach, a ich
konstrukcja zapewnia bezpieczną
podróż zwłaszcza po mokrej
i ośnieżonej nawierzchni.
Kolejną ważną rzeczą, związaną
z eksploatacją samochodu po
okresie zimowym, jest dokładne
umycie samochodu, przede
wszystkim nadwozia i podwozia.
Szczególną uwagę trzeba zwrócić
na trudno dostępne miejsca i zakamarki, w których mogły osadzić
się resztki soli używanej do posypywania dróg. Mycie samochodu
to dobra okazja do bliższego
przyjrzenia się powłoce lakierniczej. W momencie wykrycia ognisk
korozji warto reagować od razu
i natychmiast usunąć je. Powłokę
lakierniczą można zabezpieczyć
specjalnym woskiem, który chroni
w pewnym stopniu przed zarysowaniami oraz szkodliwym promieniowaniem UV.
Po zimie konieczna jest również
kontrola poziomu płynów. Wraz
z dodatnimi temperaturami do
zbiornika spryskiwacza nalać już
trzeba płyn w wersji letniej, który
w tym okresie ma lepsze właściwości myjące.
Następnym krokiem powinna być
kontrola poziomu płynu chłodniczego. Wiosną i latem układ chłodzenia narażony jest na działanie
wyższych temperatur, warto więc
dodatkowo zadbać o czystość samej chłodnicy i usunąć z niej brud,
resztki piasku oraz soli.
Należy także sprawdzić poziom
płynu hamulcowego pod kątem
zawartości wody i temperatury
wrzenia. Jeśli ilość wody w płynie
hamulcowym (tzw. DOT 4) jest
wyższa niż 3–5%, to konieczna
jest jego wymiana. Koszt takiej
usługi serwisowej jest stosunkowo
nieduży, a jakość płynu hamulcowego ma bezpośredni wpływ na
sprawność układu hamulcowego,
co przekłada się na bezpieczeństwo podróżujących.
alkomatu w samochodzie. Natomiast czeska policja, podczas kontroli, może sprawdzić czy na wyposażeniu jest kamizelka odblaskowa, apteczka, zestaw zapasowych żarówek oraz trójkąt ostrzegawczy.
Życzę wszystkim Czytelnikom
magazynu „Silesia Airport” bezpiecznych podróży! Podczas wakacyjnych wypraw samochodem
pamiętajcie o bezpieczeństwie
swoim, jak i innych uczestników
ruchu.
Ponadto przed wakacyjnym wyjazdem warto zweryfikować poziom
oleju i uzupełnić braki. Nie można
zapominać o okresowej wymianie
oleju, według zaleceń jego producenta. Należy wtedy bezwzględnie
pamiętać o wymianie filtru oleju.
Sprawnie działający układ klimatyzacji powoduje, że podróżowanie
latem jest bardziej komfortowe.
Jeszcze przed pierwszą falą upałów powinno się dokonać kontroli
działania klimatyzacji. Po okresie
zimowym warto wymienić filtr
przeciwpyłkowy oraz wyczyścić
cały układ. Czyszczenie klimatyzacji ozonem likwiduje pleśń, grzyby,
bakterie i roztocza, które mogą
mieć negatywny wpływ na zdrowie kierowcy i pasażerów.
Gdy samochód będzie już gotowy do drogi, trzeba przygotować
się do jego prowadzenia. Przed
podróżą, zwłaszcza długą, kilkugodzinną, zaleca się dobrze wypocząć i nie planować wszystkiego
na ostatnią chwilę. Pakując bagaże
należy zwrócić uwagę na ich odpowiednie i bezpieczne rozmieszczenie. W momencie gdy brakuje
miejsca w środku, lepszym rozwiązaniem będzie skorzystanie z boksu dachowego, niżeli przypadkowe upychanie bagażu. Częstym
błędem jest umieszczanie ciężkich
przedmiotów na tylnej półce. Podczas nagłego hamowania mogą
one przemieścić się lub wpaść na
przednią szybę, powodując bezpośrednie zagrożenie.
Wybierając się w podróż za granicę
warto zapoznać się z wymaganiami danego kraju odnoszącymi się
do obowiązkowego wyposażenia
samochodu. Przykładowo we Francji, od lipca, wprowadzone zostaną
przepisy nakazujące posiadanie
silesia airport 
43
motoryzacja | automotive
change to summer tyres when
the average temperature during
the day is more than +10°C. Winter
tyres are adapted to driving in low
temperatures and their construction makes driving on wet roads
and snowy surfaces safer.
Another significant aspect related
to car-use after a winter season is
the fact that the car needs to be
washed very well – both the body
and the chassis. Particular care
should be taken in those hard-toreach nooks and crannies where
there could still be some salt left
behind. Giving the car a thorough
clean is also a good moment to
take a closer look at the car’s paint
finish. If there’s even a tiny bit of
corrosion anywhere, it’s worth getting rid of it straight away. You can
protect the paint finish by using a
special wax, which protects it to
some extent from scratches and
UV radiation.
After winter, you need to check
all the car’s fluid-levels. Now that
the weather’s getting warmer,
add windscreen washer fluid suitable for summer. It’s better suited
for summer and has stronger
washing properties than the winter one.
The next step is checking the level
of fluid in your radiator. In spring
and summer, the car’s cooling
system is exposed to higher temperatures, so it’s worth making
sure that the radiator itself is clean
– get rid of the dirt and any bits of
sand or salt still on it.
Checking brake-fluid levels is a
necessity – this means checking
how much water there is in the
fluid and its boiling temperature.
If there’s more than 3-5% water,
then you need to replace the fluid.
The cost of getting this done is
relatively small – but the quality of
brake fluid directly influences the
efficiency of the braking system,
and in doing so, makes a huge difference to the safety of all you and
your passengers.
In addition, before taking off on
your summer holidays, take a look
at your oil levels and add more if
necessary. Don’t forget that you
need to change the oil in your car
too! Check your manual to see
how often you should do this.
And when you’re getting the oil
44  silesia airport
changed, don’t forget about the
filter.
If the air conditioning’s working
well, this means that your trip is
going to be much more comfortable. Before the first heatwaves
hit, give your air-conditioning a
spring-clean. Following winter, as
well as changing the filter, get the
entire system cleaned. This will
stop any fungal growth, bacteria or
mite infestations, which can negatively impact everyone travelling in
the vehicle.
So now that you’ve prepared your
car for the road, it’s time to make
sure the driver’s ready to go too.
Before setting off on a road-trip –
– particularly a long one, you
should make sure you’re well-rested and don’t leave packing till
the last minute. When packing
the car, check to see that the luggage is stored safely and securely.
If you run out of room inside the
car, consider getting a roof box.
Many people make the mistake of
putting heavy objects on the car’s
back shelf. If you brake suddenly,
those unsecured items can move,
or even fly through the windscreen. Effectively, these objects
can become dangerous missiles,
putting all the car’s occupants in
immediate danger.
If you’re heading off abroad, take
a moment to check if you have
everything you need – including
any items to fulfil safety requirements in countries you may be
travelling through. For example,
from July this year, in France, every
car needs to have a breathalyser.
Czech police may check that you
have a: fluorescent vest, first aid
kit, a set of spare light bulbs and a
warning triangle.
I’d like to wish all the Readers of
“Silesia Airport” safe journeys these
holidays! On your road trip remember about your safety and the
safety of others on the road.
Michał Jaraczewski
www.AutomotiveBlog.pl
fot. www.istockphoto.com
The most important thing to remember is to change your tyres
after the winter season. For many
car-owners this unfortunately is
not obvious. Statistics show that
around 15% of drivers put doing
this off. It’s very important to