LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI – CZYM JEST (I CZYM NIE JEST) REWITALIZACJA? Rewitalizacja jest to proces przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych, mający na celu wyprowadzenie terenu ze stanu kryzysowego i prowadzący do rozwoju, w tym do poprawy jakości życia lokalnej wspólnoty poprzez przywrócenie obszarowi utraconych przezeń funkcji lub też nadanie mu nowych funkcji. Proces ten koncentruje się wokół następującego ciągu czynności: A. Wskazujemy określony obszar przestrzeni miejskiej, na którym to występują zaburzenia funkcji tego obszaru w strukturze miasta (funkcja – np., mieszkalna, handlowa, przemysłowa, itp.). B. Określamy wizję przyszłej funkcji dla tego obszaru. Może być to ponowne uaktywnienie poprzednio realizowanej funkcji bądź też przeformułowanie zadań obszaru dla nowej funkcji (np. nadanie terenom poprzemysłowym funkcji handlowej). C. Dobieramy narzędzia służące realizacji wizji rozwoju dla tego obszaru. Przez narzędzia rozumiemy tu wszelkiego rodzaju impulsy w jakość funkcjonowania społeczności na danym obszarze, w pierwszej mierze inwestycje infrastrukturalne oraz akcje skierowane do ludności. D. Poprzez krytyczną analizę potrzeb i narzędzi tworzymy plan działania, uwzględniający takie elementy jak: czas, koszty, podmioty odpowiedzialne. Miejscem, gdzie można zawrzeć taki plan działania jest Lokalny Program Rewitalizacji. Czym nie jest rewitalizacja? Rewitalizacja tym różni się od np. modernizacji czy adaptacji, że obejmuje działania kompleksowe – odnowienie jakiegoś obiektu czy stworzenie np. systemu kanalizacji nie jest celem samym w sobie, ostatecznym; stanowi ono bowiem jedynie środek do osiągnięcia celu ogólnego, jakim jest zwiększenie szans na wszechstronny rozwój lokalny, zwiększający szanse rozwoju wszystkich mieszkańców. 1 Rewitalizacja Rewaloryzacja Modernizacja Renowacja Konserwacja Adaptacja WYBIÓRCZOŚĆ KOMPLEKSOWOŚĆ Realizacji projektów rewitalizacyjnych służy Lokalny Program Rewitalizacji (LPR) opracowany, przyjęty i koordynowany przez gminę wieloletni program działań w sferze przestrzeni, urządzeń technicznych, społeczeństwa i gospodarki, zmierzający do wyprowadzenia danego obszaru z sytuacji kryzysowej, oraz stworzenia warunków do dalszego rozwoju tego obszaru. Warunki sukcesu przy wdrażaniu LPR: Współdziałanie - Program Rewitalizacji ma być wspólną i z własnej woli podejmowaną płaszczyzną działań różnych lokalnych podmiotów: samorządu, organizacji społecznych, przedsiębiorców, mieszkańców; Otwartość - Program Rewitalizacji ma mieć charakter otwarty – wymagane jest dopuszczenie różnego rodzaju projektów, otwartość programu przejawia się również w możliwości jego aktualizacji wraz z pojawianiem się nowych zjawisk i pomysłów; Spójność - Program Rewitalizacji powinien być skoordynowany z innymi dokumentami Miasta o charakterze strategicznym. LPR nie jest tworzony po to tylko, by umożliwić uzyskanie finansowania zewnętrznego z funduszy UE i EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego). Jego celem jest poprawa warunków życia mieszkańców we wszelkich aspektach, które takiej poprawy wymagają. Program Rewitalizacji może dotyczyć zdegradowanych: ○ obszarów poprzemysłowych, ○ obszarów miejskich, ○ obszarów powojskowych. Konieczne jest wskazanie kluczowych problemów indywidualizujących teren proponowany do rewitalizacji. W tym celu należy określić charakter odnawianego obszaru pod względem: zamożności mieszkańców; bezrobocia; 2 warunków mieszkaniowych; przestępczości; wykształcenia mieszkańców; przedsiębiorczości mieszkańców; degradacji infrastruktury technicznej i budynków; zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Zaproszenie do składania wniosków o wpisanie projektów do LPR skierowane jest do tych wszystkich: 1. których projekty powinny być wpisane do LPR w celu uzyskania dofinansowania w ramach konkursów przeprowadzanych w działaniu „Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich” Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego, 2. którzy będą ubiegać się o dofinansowanie z tytułu realizacji projektów w innych działaniach Programów Operacyjnych (wpisanie projektu do LPR będzie dowodem zgodności z lokalną polityką rozwoju), 3. którzy zamierzają realizować swoje projekty ze środków własnych, mimo iż z przyczyn formalnych nie mogą stać się obecnie beneficjentami funduszy (efekt promocji projektu). Nierzadko wsparcie finansowe UE dla projektu uzależnione jest od obecności projektu w Lokalnym Programie Rewitalizacji. Typy projektów możliwych do zrealizowania w ramach rewitalizacji: 1. Poprawa funkcjonalności struktury ruchu kołowego, ruchu pieszego i estetyki przestrzeni publicznych. 2. Tworzenie stref bezpieczeństwa i zapobiegania przestępczości w zagrożonych patologiami społecznymi obszarach (montaż systemów monitoringu – kamery – budowa bądź modernizacja oświetlenia). 3. Prace remontowo - konserwatorskie budynków o wartości architektonicznej i znaczeniu historycznym znajdujących się w rejestrze zabytków wraz z zagospodarowaniem przyległego terenu przyczyniające się do tworzenia stałych miejsc pracy. 4. Remont, modernizacja lub adaptacja budynków i przestrzeni użyteczności publicznej na cele edukacyjno-społeczne (przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły średnie i ponadgimnazjalne, centra kształcenia, ośrodki szkolno-wychowawcze, szkoły wyższe, domy kultury, bursy szkolne itp.). 5. Poprawa warunków uprawiania sportu, turystyki i rekreacji na terenie Miasta. 6. Przebudowa lub remont publicznej infrastruktury związanej z rozwojem funkcji rekreacyjnych i sportowych umożliwiających integrację osób zdrowych i niepełnosprawnych. 7. Remonty nieruchomości i modernizacja infrastruktury umożliwiającej rozwój działalności społeczno-opiekuńczej i zdrowotnej (domy opieki społecznej, ośrodki pomocy społecznej, hospicja, zakłady opiekuńczo-lecznicze). 3 8. Prace konserwatorskie i remonty historycznych obiektów wpisanych do rejestru zabytków wraz z zagospodarowaniem przyległego terenu przyczyniające się do zachowania dziedzictwa kulturowego, rozwoju turystyki oraz działalności kulturalnej i społecznej. 9. Remont budynków o wartości architektonicznej i znaczeniu historycznym w tym ich adaptacja na cele: gospodarcze, społeczne i kulturalne przyczyniające się do tworzenia stałych miejsc pracy. 10. Remont i modernizacja infrastruktury technicznej, szczególnie w zakresie ochrony środowiska (sieci wodociągowe i kanalizacyjne, termomodernizacja budynków, ograniczenie korzystania z indywidualnych źródeł ciepła na rzecz podłączenia do sieci cieplnych). 11. Remont, przebudowa lub przystosowanie budynków i przestrzeni dla potrzeb tworzenia inkubatorów przedsiębiorczości. 4