Wycieczka do ogrodu botanicznego

Opracowała Wiesława Czmiel
Przełom maja i czerwca to najlepszy czas na wycieczkę do ogrodu botanicznego.
Łącząc przyjemne z pożytecznym, proponuję zajęcia terenowe z geografii dla gimnazjalistów w Ogrodzie
Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego.
Tematyka zajęć: Ewolucja świata roślinnego i zwierzęcego. Interpretacja profilu geologicznego.
Związek roślinności z warunkami klimatycznymi.
Cele ogólne:
- rozwijanie zainteresowań przyrodniczych i potrzeby samodzielnego poznawania przyrody
- doskonalenie umiejętności:
• prowadzenia samodzielnych obserwacji
• posługiwania się planem
• sporządzania notatek i rysunków z natury
Cele szczegółowe:
A – zapamiętanie wiadomości:
Uczeń:
- poznaje gatunki roślin pochodzących z innych stref klimatycznych
- prawidłowo odczytuje treść tabeli stratygraficznej
- opisuje ewolucję życia na Ziemi
B – zrozumienie wiadomości:
- potrafi podać przykłady roślin charakterystycznych dla poszczególnych stref klimatycznych
- rozumie wpływ wydarzeń geologicznych na rozwój świata roślinnego i zwierzęcego na Ziemi
C – stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych:
- potrafi lokalizować wybrane obiekty na planie i mapie
- potrafi zinterpretować profil geologiczny
D – stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych:
- potrafi wskazać współzależności między roślinnością naturalną, światem zwierzęcym a
warunkami klimatycznymi panującymi na Ziemi obecnie i w przeszłości
Czas trwania zajęć: ok. 4 godzin ( w tym min. 3 godz. pracy własnej uczniów)
Wyposażenie ucznia: karta zajęć terenowych, ołówek, gumka, długopis.
Tok zajęć:
1. Przed zaplanowaną lekcją nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem zajęć, rozdaje karty zajęć
terenowych, omawia sposób ich wypełniania.
2. Nauczyciel oprowadza uczniów po terenie Ogrodu Botanicznego zwracając uwagę na ciekawe
obiekty i rośliny, omawia charakterystyczne cechy poszczególnych stref klimatycznych, objaśnia
sposób zalegania warstw skalnych na przykładzie profilu geologicznego.
3. Uczniowie samodzielnie wykonują zadania, nauczyciel udziela dodatkowych informacji, zbiera
karty zajęć do oceny i podsumowuje zajęcia.
Uwaga!
Część zajęć odbywa się w pawilonie „Panorama Natury” (punkt IV karty zadań), w kasie Ogrodu należy
umówić grupę na odpowiednią godzinę wejścia.
---------------------------------------------------imię i nazwisko
KARTA ZAJĘĆ TERENOWYCH
„Ogród Botaniczny” Uniwersytetu Wrocławskiego
Znajdujesz się na terenie Ogrodu Botanicznego założonego w 1811r. jako placówka naukowa
Uniwersytetu Wrocławskiego. W tym czasie uprawiano tu 2000 gatunków roślin, dziś ponad 8000.
Zapoznaj się z planem Ogrodu, zwróć uwagę na rozmieszczenie poszczególnych obiektów: PANORAMA
NATURY, PALMIARNIA, KAKTUSIARNIA, PROFIL GEOLOGICZNY.
I. Profil geologiczny ( na planie oznaczony literą P, obok Alpinarium).
Przyjrzyj się uważnie profilowi geologicznemu, zwróć uwagę na sposób zalegania skał,
przeczytaj informacje umieszczone na tablicy obok profilu, a następnie uzupełnij tekst:
W południowo-wschodniej części Ogrodu Botanicznego znajduje się profil geologiczny
wykonany ponad 100 lat temu przez prof. .................................... . Jest to miniatura przekroju warstw
skalnych na terenie .................................................... zagłębia węglowego. Złoża węgla występują tu na
przemian z warstwami innych skał osadowych, takich jak: wapień, ......................................................,
.......................................................... i łupek ilasty. Oprócz skał osadowych na profilu możemy zobaczyć
skały magmowe: ............................................, ............................................... i granit. Poniżej profilu leżą
skamieniałe pnie. Są to kopalne szczątki pierwotnych drzew ..................................................... z okresu
permo-karbońskiego.
II. Odszukaj na planie wymienione poniżej rośliny, oznaczone numerami od 1 do 14, a następnie znajdź je
na terenie Ogrodu Botanicznego i wykonaj ołówkiem odpowiednie rysunki. Nie zrywaj liści potrzebnych
do narysowania! Zwróć uwagę na miejsce występowania danej rośliny.
1. Pięciornik trójzębny
(cała roślina)
2. Dębik ośmiopłatkowy
(cała roślina)
Występowanie:
Grenlandia
Występowanie:
półn. Syberia
5. Daglezja
(gałąź z igłami)
3. Metasekwoja chińska
(gałąź z igłami)
4. Dąb szypułkowy
(gałąź z liśćmi)
Występowanie:
śr. Chiny
Występowanie :
śr. Europa
6. Cypryśnik błotny
(gałąź z igłami)
7. Miłorząb japoński
(pojedynczy liść)
8. Laur (wawrzyn)
(liść)
Występowanie :
Kanada
Występowanie:
połud.-wsch. część
Ameryki Północnej
Występowanie : Japonia
9. Eukaliptus
(gałąź z liśćmi)
10. Banan
(liść)
Występowanie :
Australia
Występowanie :
Malaje
11. Bambus
(pęd)
Występowanie :
śr. Afryka
Występowanie : obszar
śródziemnomorski
12. ................. dowolny
okaz z Kaktusiarni
Występowanie:
Ameryka Półn.
13. ..................- dowolny
okaz z Kaktusiarni
14. Klon cukrowy
(pojedynczy liść)
do 11 znajdują się
Występowanie:
Afryka
Uwaga!
Rośliny oznaczone numerami od 8
do 11 znajdują się w Palmiarni.
Występowanie:
Kanada
III. Przyporządkuj poznane rośliny odpowiednim strefom klimatycznym:
a) wpisz numery odpowiadające poszczególnym roślinom na zamieszczonej poniżej mapce (uwaga:
pod każdym rysunkiem w zadaniu II. podane jest występowanie danej rośliny na świecie).
b) uzupełnij tabelę wpisując nazwy roślin oraz odpowiadające im numery do poszczególnych stref
klimatycznych.
ROŚLINA
10
STREFA KLIMATYCZNA
banan
Równikowa
Zwrotnikowa sucha
6
3
metasekwoja chińska
cypryśnik błotny
Zwrotnikowa wilgotna
Podzwrotnikowa
Umiarkowana ciepła
5
daglezja
Umiarkowana chłodna
Okołobiegunowa
IV. Wystawa „PANORAMA NATURY”
Znajdujesz się na niecodziennej wystawie. Możesz tu prześledzić rozwój świata roślinnego i zwierzęcego na naszej planecie w minionych okresach geologicznych. Zwróć uwagę na panoramiczny obraz 36 –
metrowej długości ukazujący warunki życia w morzu i na lądzie w ciągu ostatnich 600 milionów lat.
Dobrze zachowane skamieniałości pozwalają obejrzeć przykłady organizmów z odległej przeszłości.
Liczby na podłodze określają wiek, w którym się znajdujesz, a napisy po prawej stronie podają nazwę
okresu geologicznego.
Słuchaj uważnie komentarza i uzupełnij poniższą tabelę.
Zwróć szczególną uwagę na okazy oznaczone w tabeli takim symbolem: ∗
trzeciorzęd
70
kreda
100
jura
200
trias
--------------------perm
300
karbon
dewon
400
sylur
ordowik
500
...........570...........
kambr
4500
Pojawia się nowy gatunek - ..................................
∗ cios mamuta
∗ czaszka nosorożca
∗ pięściaki –pierwsze narzędzia
Z żywicy drzew iglastych powstają złoża ..........................,
w wyniku ruchów ....................................... powstają m.in.
Karpaty
Kończy się era panowania gadów, pojawiają się pierwsze
rośliny ....................................................., czyli kwiatowe
∗ jajo dinozaura
∗ belemnity ze zrekonstruowaną częścią ciała
∗ liść palmy (po lewej)
Na lądzie panują olbrzymie .................... pojawia się nowa
grupa zwierząt - ..................................., charakterystyczne
skamieniałości to ................................
∗ praptak
∗ przekrój szyszki araukarii
Klimat się ociepla, dominują rośliny nagonasienne,
pojawia się nowa grupa zwierząt - .....................................
∗ wapień muszlowy z odciskami małżów
Pojawiają się pierwsze gady, są to ...................................,
w powietrzu unoszą się olbrzymie ............................
W puszczy karbońskiej rosną 30 m wysokości ................,
pojawiają się rośliny nago...................................................
Pojawiają się ........................ i widłaki, ryby dają początek
................................
Rośliny wychodzą na ląd, są to ........................, w morzach
pojawiają się ryby chrzęstno.................................................
Częste ruchy .................................. i ...................... mórz
∗ ławica głowonogów - ortocerasów
Życie rozwija się w morzu, typowymi skamieniałościami
dla tego okresu są .....................................
Wielkie fałdowania, intensywna działalność
.................................................................., formowanie się
.............................................................................................
V. Ewaluacja.
Czy podobały Ci się dzisiejsze zajęcia? Zaznacz na osi swoją ocenę w skali od 0 do 6.
0
1
2
3
4
5
6
kenozoik
2
Era
mezozoik
czwartorzęd
Ważne wydarzenia
paleozoik
Okres geologiczny
prekambr
Wiek w mln lat
Bibliografia:
1. Orzeszkowska Zofia: „Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wrocławskiego. Przewodnik”.
Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992.
2. Herman Janusz: „Lekcja terenowa geografii w Ogrodzie Botanicznym i Muzeum Przyrodniczym
Uniwersytetu Wrocławskiego”. Geografia w Szkole nr 251/1996.
3. „Ogród wita”. Pismo Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Wrocławskiego. Maj 2006.