STAN USTALONY MASZYNY SYNCHRONICZNEJ: Charakterystyka biegu jałowego: U=f(If) n=const U UN 1 If If0N 1 I f 0 N - znamionowy prąd wzbudzenia przy biegu jałowym I fN (2 2.5) I f 0 N Charakterystyki zewnętrzne: U=f(I), n=const If=const cos =const -zależność napięcia na zaciskach od prądu twornika przy stałej wartości prędkości kątowej, stałym prądzie wzbudzenia i przy stałym współczynniku mocy 1 – obciążenie indukcyjne 2 – obciążenie rezystancyjne 2 – obciążenie pojemnościowe U UN 1 1 2 3 I IN 1 Zmienność napięcia: Ur U ifN U N UN U ifN - napięcie indukowane przez strumień magnesów (bez reakcji twornika), czyli przy I=0 U r 0.4 (dla znamionowych warunków obciążenia, zwykle cos =0.8 -1- Charakterystyki regulacyjne: If=f(I) n=const U=const=Un cos =const 1 – obciążenie indukcyjne 2 – obciążenie rezystancyjne 2 – obciążenie pojemnościowe If 1 Inf 2 1 3 I IN 1 Przy znamionowym cos , znamionowym prądzie twornika, prąd wzbudzenia dla utrzymania napięcia znamionowego musi być 2-2.5 raza większy niż znamionowy prąd wzbudzenia przy biegu jałowym: I fN (2 2.5) I f 0 N I fNr 2 2.5 Charakterystyki zwarcia ustalonego symetrycznego I=f(If) n-=const I IN IfzN IfzN – znamionowy prąd wzbudzenia przy zwarciu Dla uproszczonego schematu zastępczego rezystancji) otrzymamy przy zwarciu maszyny: Iz E Xd -2- cI f If maszyny (z pominięciem Przy prądzie wzbudzenia równym znamionowemu prądowi wzbudzenia przy biegu jałowym (przy If=If0N) I z 0r I z0 IN 0.4 1.5 I,U B UN C IN Iz0 D If0N If IfzN A Stosunek zwarcia: Kz I z0 IN I f 0N Kz I fzN 1 I fzNr 0.4 1.5 Wyznaczanie reaktancji synchronicznej podłużnej (nasyconej) Xd U if Iz AC AD Wyznaczanie reaktancji synchronicznej podłużnej (nienasyconej) Xd U if Iz -3- AB AD Charakterystyka biegu jałowego: U=f(If) [V] Uf 600 500 400 Un 300 200 100 Urem If 0 0 0,2 0,4 0,6 0,8 IfoN 1 1,2 1,4 1,6 1,8 [A] If Charakterystyka zwarcia [A] IZ 6 In 5 = IZo 4 3 2 1 If 0 0 0,2 0,4 0,6 If 0,8 1 Ifz2 Ifo Ifz N N N 1,2 [A ] uf, iZ, xd 1,80 1,60 1,40 1,20 A 1,00 IZo E G F 0,80 IBC B 0,60 0,40 0,20 O 0,00 0,00 C 0,50 D 1,00 If if H 1,50 2,00 Ifg IfoN IfzN Charakterystyka biegu jałowego, zwarcia i przebieg reaktancji Xd w jednostkach względnych. -4- Charakterystyka obciążenia: - zależność napięcia na zaciskach prądnicy od prądu wzbudzenia przy stałym współczynniku mocy, stałym prądzie i stałej prędkości obrotowej: U=f(If) n=const I=const cos =const Największe znaczenie ma charakterystyka przy obciążeniu czysto indukcyjnym (cos =0 ind) i przy prądzie znamionowym: Ur A’ 1 B’ O’ C’ A O C Ifr B 1 W punkcie B – znamionowy prąd wzbudzenia przy zwarciu: Trójkąt ABO nazywamy trójkątem zwarciowym (trójkątem Potiera): AC – odpowiada spadkowi napięcia na reaktancji rozproszenia OB. – odpowiada znamionowemu prądowi wzbudzenia przy zwarciu CB – odpowiada za reakcję twornika OC – odpowiada przepływowi wypadkowemu Wyznaczanie trójkąta Potiera: - punkt B – z próby zwarcia - od punktu B’ wykreśla się odcinek B’O’ - z punku O’ kreślimy prostą równoległą do prostoliniowego odcinka charakterystyki magnesowania - - prosta ta przecina charakterystykę biegu jałowego w punkcie A’ Moment maszyny synchronicznej w stanie ustalonym: Przy pominięciu rezystancji twornika – dla dużych maszyn synchronicznych założenie to jest bardzo dokładne- tzn. przy założeniu, że sprawność maszyny jest równa 100%, moc mechaniczna jest równa mocy pobranej (odebranej) od strony obwodu elektrycznego, wówczas dla maszyny cylindrycznej (bieguny ukryte) z uproszczonego wykresu wskazowego wynika: P mUI cos m UE sin Xd - kąt pomiędzy prądem a napięciem na zaciskach maszyny - kąt pomiędzy wartością napięcia indukowanego przez prąd wzbudzenia (s.em.) a napięciem na zaciskach maszyny Moment mechaniczny można wyrazić zależnością: P M M -5- M jest prędkością mechaniczną wirnika Stąd: gdzie M m UE sin Xd M Przy czym: 2 f p M p p- liczba par biegunów, - pulsacja 60 f p n 60 2 M 9.55 M Moment maszyny jawnobiegunowej: Dla uproszczonego wykresu wskazowego dla maszyny jawnobiegunowej: E U cos E Xd Id U sin X d Id U cos Xd P mUI cos X q Iq U sin Xq Iq mUI cos( ) - kąt pomiędzy E oraz prądem I P mU ( I cos cos P mU ( I q cos P mU ( P mU P M U sin cos Xq E sin Xd E mU sin Xd mUE sin Xd M ( I sin sin ) I d sin ) E Xd U cos ) sin ) Xd mU 2 sin cos ( 1 Xq mU 2 1 sin 2 ( 2 Xq mU 2 1 ( M 2 Xq -6- 1 ) Xd 1 ) Xd 1 ) sin 2 Xd Przeciążalność statyczna maszyny synchronicznej: Moment znamionowy maszyny cylindrycznej można wyrazić wzorem: Mn m U n En sin Xd M n Moment maksymalny przy znamionowym napięciu i znamionowej wartości prądu wzbudzenia: U n En m Xd M Mk Stąd przeciążalność: u Mk Mn 1 sin n Moment znamionowy można także wyrazić wzorem: 1 Mn 1 Pn M u Mk Mn u n M En X d I n cos I zn I n cos mU n I n s cos En Xd n I zn I fn n I fzn cos n Ze wzoru na stosunek zwarcia: I fzn I f 0n u Kz Kz I fn I f 0 n cos n Przeciążalność statyczna jest zatem odwrotnie proporcjonalna do znamionowego współczynnika mocy oraz proporcjonalna do stosunku zwarcia Zwiększenie stosunku zwarcia można uzyskać poprzez zwiększenie szczeliny powietrznej (zmniejszenie reaktancji synchronicznej – zmniejszenie reaktancji reakcji twornika) -7- Wykres Potiera wyznaczanie znamionowego prądu wzbudzenia i zmienności napięcia Xp – reaktancja Potiera Wyznaczanie zmienności napięcia U U ifn U n Un Przebiegi napięć i prądów przy próbie małego poślizgu. Imin Imax Imin Imax 1 1 2 2 Umax 1 Umin Umax Umin 1 2 2 -8- Xd U max [ ] Xq 3I min U min [ ] 3I max Krzywe Mordey’a (V) - zależność prądu twornika od prądu wzbudzenia I=f(If) U=const P=const cos =const =const I Granica stabilności If Niedowzbudzenie (C) Przewzbudzenie (L) Przebiegi prądu zwarciowego i napięcia UUV podczas próby zwarcia dwufazowego – zniekształcenie przebiegów związane jest z faktem, że składowa przeciwna prądu wytwarza w uzwojeniu wzbudzenia s.em. o częstotliwości 2f, dzięki temu w wirniku płynie prąd o tej częstotliwości, który tworzy strumień wirujący względem uzwojenia stojana z prędkością synchroniczną oraz 3 razy większą, stąd w stojanie powstają składowe prądu o częstotliwości 1,3,5,7...razy większej od częstotliwości znamionowej -9- Obciążenie niesymetryczne generatora: W0 W1 W2 1 1 1 1 a 3 1 a2 WA WB WC gdzie: 1 WA a2 W B a WC 1 1 1 a2 1 a W0 W1 1 a2 W 2 a a e j 2 3 e j120 Zwarcie ustalone niesymetryczne: Zwarcie jednofazowe: I0 Ei 0 I1 1 Iu 3 I2 Ei 2 0 1 Iu 3 E i1 E if Siły elektromotoryczne indukowane mają tylko składową zgodną U 0 U1 U 2 0 Napięcie na zaciskach fazy U jest równe zero Równania maszyny w składowych symetrycznych przyjmują postać: 0 U0 Z0I0 U i1 U 1 0 U2 Z1 I1 Z2I2 - 10 - U i1 U 1 U 0 U 2 Z2I0 U i1 Z2I0 U i1 (Z 2 I0 I1 Z1 I 0 Z1 I 0 Z0I0 Z0I0 Z1 Z 0 )I 0 I2 Z2 U i1 Z1 Z 0 Prąd zwarcia jednofazowego jest równy: I zI 3U i1 Z1 Z 0 Z2 Dla zwarcia dwufazowego możemy przeprowadzić podobne rozumowanie, otrzymując: I zII 3U i1 Z 2 Z1 Pomijając rezystancje dla poszczególnych składowych w powyższych równaniach możemy przyjąć, że impedancje są równe reaktancjom. Reaktancja dla składowej zerowej jest związana praktycznie ze strumieniem rozproszenia ( ew. 3harmoniczna przestrzenna pola magnetycznego), stąd: X1 X0 Reaktancja dla składowej przeciwnej związana jest ze strumieniem reakcji twornika dla dużego poślizgu i ze strumieniem rozproszenia, stąd: X1 X2 Przyjmując dla uproszczenia, że: X0 X2 0 Ui jX11 Iz Otrzymamy: I z : I zII : I zI - 11 - 1: 3 : 3