Modelowanie rynków nansowych - lista pomocnicza Zadania pochodz¡ z ró»nych egzaminów na aktuariusza: zadanie 1 - egzamin 5.10.2009, zad.2 - 6.04.2009, zad. 3,4 - 6.10.2008, zad. 5,6 - 3.12.2007, zad. 7 - 12.10.2002, zad. 8 - 25.01.2003, zad. 9, 10 - 15.06.2002. 1. Inwestor stosuje strategi¦ typu bull spread zbudowan¡ w oparciu o europejskie opcje kupna o okresie wykonania 5 lat. Uwzgl¦dniaj¡ca koszty transakcji wypªata, w zale»no±ci od ceny S5 instrumentu bazowego w momencie wykonania, przedstawiona jest nastepuj¡cym wzorem: S5 < 110 −27.5, S5 − 137.5, S5 ∈ [110, 140) 2.5, S5 ≥ 140. Obecne (na moment t = 0) kwotowania europejskich opcji sprzeda»y wystawionych na in- strument bazowy o obecnej cenie wykonania Zmienno±¢ X S0 = 125 i okresie wykonania 5 lat, w zale»no±ci od ceny przedstawione s¡ w tabeli: Cena wykonania Cena opcji sprzeda»y 110 0.13 140 1.84 150 3.36 σ (volatility ) instrumentu bazowego jest równa 10%, wolna od ryzyka stopa procentowa wynosi 7%. Ile wynosi obecny koszt, jaki poniósª inwestor przyjmuj¡c t¦ strategi¦? Odpowied¹ Okoªo 19.43. 2. Rozpatrzmy ameryka«sk¡ opcj¦ kupna na akcj¦ niepªac¡c¡ dywidendy, dla której termin wyga±ni¦cia upªywa za 4 miesi¡ce. Obecna cena akcji wynosi 40 a cena wykonania opcji 44. Wiadomo, »e w ci¡gu ka»dego miesi¡ca kurs akcji ro±nie b¡d¹ spada o 15%. Zakªadamy ponadto, »e rynek nie dopuszcza arbitra»u. Stopa wolna od ryzyka wynosi 5% w uj¦ciu rocznym. Ile wynosi cena tej opcji przy podanych zaªo»eniach? Odpowied¹: Okoªo 3.8. 3. Rozwa»my ameryka«sk¡ opcj¦ sprzeda»y na akcj¦ nie pªac¡c¡ dywidendy. Termin wyga- ±ni¦cia dla tej opcji upªywa za 3 lata. Obecna cena akcji wynosi 150 a jej cena wykonania 160. Wiadomo, »e w ci¡gu ka»dego roku cena akcji ro±nie b¡d¹ maleje o 25%. Intensywno±¢ oprocentowania wynosi 0.07 (kapitalizacja ci¡gªa). Ile wynosi obecna cena tej opcji przy zaªo»eniu braku arbitra»u? Odpowied¹: Okoªo 20. Buttery spread ) 4. Inwestor stosuje strategi¦ motyla ( zbudowan¡ w oparciu o europejskie opcje kupna o okresie do wykonania 1 rok. Prol wypªaty (w zale»no±ci od ceny instrumentu bazowego w momencie wykonania ST ) przedstawiony jest nast¦puj¡co: ST < 100, 0, ST − 100, ST ∈ [100, 120) , 120 − ST , ST ∈ [120, 150) , −10, ST ≥ 150. Obecne (na moment Cena wykonania Cena opcji sprzeda»y 100 1.3 t = 0) 120 6.7 150 25.5 kwotowania europejskich opcji sprzeda»y wystawionych na in- strument bazowy o obecnej cenie S0 = 120 i okresie wykonania 1 rok, w zale»no±ci od ceny wykonania X przedstawione s¡ w tabeli: Zmienno±¢ σ (volatility ) instrumentu bazowego jest równa 20%, wolna od ryzyka stopa procentowa wynosi 5%. Ile wynosi obecny (na moment t = 0) koszt jaki poniósª inwestor przyjmuj¡c strategi¦ motyla, o wypªacie opisanej powy»ej? Odpowied¹: Okoªo 3.9. 5. Rozwa»my europejsk¡ opcj¦ sprzeda»y na rynku Blacka-Scholesa. Termin wyga±ni¦cia tej opcji upªywa za 3 miesi¡ce. Bie»¡ca cena akcji wynosi 60, cena wykonania opcji 80, zmienno±¢ cen akcji σ = 3, a roczna, ci¡gªa, stopa wolna od ryzyka r = 4%. Ile wynosi bie»¡ca cena tej opcji? (potrzebne b¦d¡ warto±ci dystrybuanty rozkªadu Odpowied¹: N (0, 1). Okoªo 48. 6. Rozpatrzmy ameryka«sk¡ opcj¦ kupna na akcj¦ nie pªac¡c¡ dywidendy, dla której termin wyga±ni¦cia upªywa za 4 miesi¡ce. Obecna cena akcji wynosi 20 a cena wykonania opcji 24. Wiadomo, »e w ci¡gu ka»dego miesi¡ca kurs akcji ro±nie b¡d¹ spada o 20%. Zakªadamy ponadto, »e rynek nie dopuszcza arbitra»u. Stopa wolna od ryzyka w uj¦ciu miesi¦cznym wynosi 1%. Ile wynosi cena tej opcji przy podanych zaªo»eniach? Odpowied¹: Okoªo 2.2. 7. Czy funkcj¦ wypªaty: ST < 6, 2, ST − 4 ST ∈ [6, 8) 4, ST ≥ 8, mo»na otrzyma¢ poprzez nast¦puj¡c¡ strategi¦ inwestycyjn¡: Sprzeda» opcji Call przy cenie wykonania 8, Zakup opcji Put przy cenie wykonania 6, Zakup opcji Call przy cenie wykonania 4, Sprzeda» opcji Put przy cenie wykonania 4? Odpowied¹: Tak. 8. Prol wypªaty (w zale»no±ci od ceny instrumentu bazowego w momencie wykonania przedstawiony jest nast¦puj¡co: ST > 140, 20, ST − 120, ST ∈ (100, 140] , −20, ST ≤ 100. za pomoc¡ zakupu lub sprzeda»y odpowiednich opcji. Wyznacz koszt realizacji tej strategii inwestycyjnej, je»eli wiadomo, »e: ST ) Cena wykonania Cena opcji kupna Cena opcji sprzeda»y 100 37.221 X 110 34.436 40.979 120 31.937 47.710 140 27.651 X • dane s¡ ceny odpowiednich opcji put i call: • parytet kupna-sprzeda»y jest zachowany, • na rynku nie wyst¦puj¡ koszty transakcji. Odpowied¹: Okoªo -9. 9. Cena akcji spóªki X wynosi 100. Za trzy miesi¡ce cena akcji b¦dzie wynosi¢ 120 lub 80. Oszacowano (na podstawie obserwacji historycznej), »e prawdopodobie«stwo wzrostu ceny akcji wynosi 0.8, natomiast spadku 0.2. Wolne od ryzyka nat¦»enie oprocentowania wynosi 0.08 w stosunku rocznym. Ile wynosi arbitra»owe prawdopodobie«stwo, tzn. dobie«stwo zaobserwowane przez inwestora oboj¦tnego wzgl¦dem ryzyka (ang. probability ), wzrostu ceny akcji do 120. Odpowied¹: prawdopo- risk-neutral Okoªo 0.55. 10. Znale¹¢ bie»¡c¡ cen¦ akcji wiedz¡c, »e ceny 3-miesi¦cznych europejskich opcji na t¦ akcj¦, z cen¡ wykonania 95, wynosz¡ 5.20 (opcja kupna) oraz 2.20 (opcja sprzeda»y), natomiast 9miesi¦czne europejskie opcje na t¦ akcj¦, z cen¡ wykonania 100, kosztuj¡ 6.20 (opcja kupna) oraz 4.70 (opcja sprzeda»y). Zakªadamy brak arbitra»u. Odpowied¹: Okoªo 96.34. Miªego rozwi¡zywania, Michaª Balcerek