Strefy klimatyczne i roślinne Afryki

Scenariusz lekcji geografii w klasie I
Temat: Strefy klimatyczne i roślinne Afryki
Hasło programowe: Strefy klimatyczne i roślinne Afryki
Zakres treści: położenie, linia brzegowa i ukształtowanie powierzchni Afryki.
Cel ogólny: Poznanie czynników kształtujących klimat Afryki oraz
charakterystycznych cech klimatu.
Cele szczegółowe:
Wiadomości
Uczeń:
Kategoria A
-
(zapamiętywanie)
-
Kategoria B
-
(rozumienie)
-
-
opisuje na podstawie danych klimatycznych temperatury i
zróżnicowanie opadów w Afryce;
wymienia i pokazuje na mapie strefy klimatyczne [i typy klimatów]
i roślinne, które występują w Afryce ;
charakteryzuje wpływ czynników klimatotwórczych na wysokość
temperatur i wielkość opadów;
wyjaśnia znaczenie terminów: lateryt, wilgotny las równikowy,
sawanna, step, pustynia (kamienista, żwirowa, piaszczysta),
roślinność śródziemnomorska;
dobiera odpowiednie gatunki roślin naturalnych do określonych
stref roślinnych;
wyjaśnia pojęcie: pasat;
Umiejętności
Uczeń:
Kategoria C
-
(stosowanie wiedzy w
sytuacjach typowych)
-
Kategoria D
-
(stosowanie wiedzy w
sytuacjach problemowych)
-
charakteryzuje warunki klimatyczne panujące w Afryce
czyta mapy klimatyczne;
interpretuje wykresy klimatyczne;
wiąże czynnik klimatyczny z cechami klimatu, np. cyrkulację
międzyzwrotnikową z wielkością i zróżnicowaniem opadów, prądy
morskie z wielkością opadów itp.;
wyjaśnia zależności między klimatem, roślinnością i glebami w
poszczególnych strefach;
ocenia wpływ warunków klimatycznych na rozwój rolnictwa w
poszczególnych strefach klimatycznych;
wykonuje wykres na podstawie danych klimatycznych
Postawy



kształtowanie aktywnej postawy na lekcji;
wykształcenie potrzeby dokładności i staranności niezbędnej przy wykonywaniu tego rodzaju
zadań;
kształtowanie dociekliwości w rozwiązywaniu problemów.
Typ lekcji
przeznaczona na realizację nowego materiału.
Formy nauczania
lekcja w klasie.
Formy organizacyjne
grupowa, indywidualna
Strategia
operacyjna, problemowa
Metody
operatywna (praca z mapą), problemowa
Środki dydaktyczne
mapa hipsometryczna Afryki, atlas geograficzny (mapy
tematyczne – klimatyczne), plansza „Schemat cyrkulacji
pasatowej”, podręcznik (diagramy klimatyczne), instrukcja,
karta pracy, film „Roślinność Afryki”.
Przebieg lekcji:
Faza wprowadzająca
1. Czynności organizacyjne. Sprawdzenie listy obecności.
2. Podanie tematu i celu ogólnego lekcji.
3. Przypomnienie najważniejszych cech położenia Afryki i wynikających z nich
konsekwencji.
Faza realizacyjna
1. Nauczyciel wyjaśnia schemat cyrkulacji powietrza w strefie międzyzwrotnikowej.
2. Na podstawie wiadomości i map w atlasie uczniowie wymieniają czynniki kształtujące
klimat Afryki.
3. Podział klasy na 4 grupy. Każdej grupie zostaje przydzielona jedna stacja klimatyczna.

Uczniowie przygotowują charakterystykę klimatu na podstawie otrzymanych instrukcji
(Załącznik 1).

Na mapie Afryki uczniowie odnajdują stację, określają zasięg opisywanej przez nich
strefy klimatycznej.

Uzupełniają swoje informacje o cechy klimatu zawarte na mapach klimatycznych w
atlasie

Uczniowie oceniają warunki do rozwoju roślinności w poznanych strefach klimatycznych.
4. Lider każdej grupy przedstawia położenie stacji i charakterystykę klimatu w strefie, w
której jest położona. (Karta pracy).
5. Wyświetlenie filmu wideo „Roślinność Afryki” (8 min)
6. Uczniowie na podstawie mapy w atlasie określają nazwy i zasięg stref roślinnych
charakterystycznych dla danego klimatu; na podstawie filmu i podręcznika opisują
roślinność i gleby Afryki.
7. Na podstawie zebranych danych oraz przy pomocy atlasów zaznaczają zasięg stref
klimatycznych, również na półkuli południowej, pamiętając, że strefy układają się
symetrycznie względem równika.
8. Uczniowie wykonują wykres klimatyczny dla miejscowości
Faza podsumowująca
Podsumowanie:
Oceń wpływ warunków klimatycznych (temperatura, opady) na życie ludzi i rozwój
rolnictwa w Afryce.
Praca domowa: Wykonaj wykres temperatur i opadów na podstawie danych zawartych
w tabeli (uczniowie otrzymują kartki z danymi klimatycznymi).
Załącznik 1
Instrukcja grupa I
Analiza wykresu. Zwróć uwagę na:
1.
najcieplejszy miesiąc i jego średnią temperaturę,
2.
najzimniejszy miesiąc i jego średnią temperaturę,
3.
różnice temperatur w roku (roczna amplituda temperatur),
4.
wyróżnić pory roku,
5.
wielkość opadów w ciągu roku i ich zmiany w poszczególnych miesiącach
Kisangani (0°26’ N, 25°14’ E); 418 m n. p. m.
Miesiące
Temp. (°C)
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Rok
25,7 25,4 26,1 26,2 25,8 25,2 24,5 24,7 25,1 25,2 25,2 25,1
Opady (mm)
53
84
178
157
137
114
132
165
183
218
198
84
1. Oblicz:
a) amplitudę temperatury
b) średnią roczną temperaturę powietrza
c) sumę opadów
Uzupełnij wiadomości w oparciu o mapy klimatyczne z atlasu.
Oceń warunki do rozwoju roślinności w poznanej strefie klimatycznej.
Instrukcja grupa II
Analiza wykresu. Zwróć uwagę na:
1. najcieplejszy miesiąc i jego średnią temperaturę,
2. najzimniejszy miesiąc i jego średnią temperaturę,
3. różnice temperatur w roku (roczna amplituda temperatur),
4. wyróżnij pory roku,
5. wielkość opadów w ciągu roku i ich zmiany w poszczególnych miesiącach
Wagadugu (12°15' N, 1°29' W); 304 m n.p.m.
Miesiące
Temp. (°C)
Opady (mm)
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
24,2 27,5 30,6 32,2 33,0 30,0 27,8 26,7 28,0 29,0 29,4 24,4
0,2
2
6
21
87
118
187
269
150
1. Oblicz:
a) amplitudę temperatury
b) średnią roczną temperaturę powietrza
c) sumę opadów
Uzupełnij wiadomości w oparciu o mapy klimatyczne z atlasu.
Oceń warunki do rozwoju roślinności w poznanej strefie klimatycznej.
38
1
0
Rok
Instrukcja grupa III
Analiza wykresu. Zwróć uwagę na:
1. najcieplejszy miesiąc i jego średnią temperaturę,
2. najzimniejszy miesiąc i jego średnią temperaturę,
3. różnice temperatur w roku (roczna amplituda temperatur),
4. wyróżnij pory roku,
5. wielkość opadów w ciągu roku i ich zmiany w poszczególnych miesiącach
Assuan (24°13' N, 32°53' E); 111 m n. p. m.
Miesiące
Temp. (°C)
Opady (mm)
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Rok
15,7 17,3 21,4 26,4 31,1 33,1 33,9 33,5 31,3 28,6 22,9 17,7
0
0
0
0,1
1
0
0
0
0
0,3
0
0
1. Oblicz:
a) amplitudę temperatury
b) średnią roczną temperaturę powietrza
c) sumę opadów
Uzupełnij wiadomości w oparciu o mapy klimatyczne z atlasu.
Oceń warunki do rozwoju roślinności w poznanej strefie klimatycznej.
Instrukcja grupa IV
Analiza wykresu. Zwróć uwagę na:
1. najcieplejszy miesiąc i jego średnią temperaturę,
2. najzimniejszy miesiąc i jego średnią temperaturę,
3. różnice temperatur w roku (roczna amplituda temperatur),
4. wyróżnij pory roku,
5. wielkość opadów w ciągu roku i ich zmiany w poszczególnych miesiącach
Tanger (35°47' N, 5°49' W); 72 m n.p.m.
Miesiące
Temp. (°C)
Opady (mm)
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
12,0 12,5 13,6 14,4 17,5 20,0 22,2 23,0 21,4 18,6 14,7 12,5
108
98
125
77
46
15
2
1
24
1. Oblicz:
a) amplitudę temperatury
b) średnią roczną temperaturę powietrza
c) sumę opadów
Uzupełnij wiadomości w oparciu o mapy klimatyczne z atlasu.
Oceń warunki do rozwoju roślinności w poznanej strefie klimatycznej.
82
129
121
Rok
Załącznik 2
Karta pracy
Temperatura
Amplituda
...................................
...................................
...................................
.................................
.................................
............................
Klimat
..............
............................
Opady
...................................
...................................
...................................
Pory roku
..............................
..............................
..............................
Inne cechy
.............................................
.............................................
.........
Notatki