Zmiany klimatyczne Impas i perspektywy. Punkt widzenia krajów globalnego Południa Efekt cieplarniany Zasady ograniczania emisji gazów cieplarnianych 1992r. – KONWENCJA DOTYCZĄCA ZMIAN KLIMATYCZNYCH 1997r. – POSTANOWIENIE KONWENCJI PRZEKSZTAŁCONE W PROTOKÓŁ Z KIOTO Wpływ zmian klimatycznych EKOSYSTEMY PRODUKCJA ŻYWNOŚCI WODA SKUTKI SPOŁECZNO – EKONOMICZNE UCHODŹCY ZDROWIE Wzrost globalnej średniej rocznej temperatury przy powierzchni nie powinien przekroczyć 2 °C Podział krajów na rozwinięte i rozwijające się mające równy wpływ na zanieczyszczenie. : Możliwość sprzedaży nadwyżki przysługującego „ dozwolenia” innemu państwu Susze Bardzo wysokie temperatury Spalenie się pól oraz lasów Rozwój chorób tropikalnych Topnienie Antarktydy i Grendlandii Skutki zmian klimatycznych w tropikach – przypadek Afryki Dane z ostatnich 40 lat pokazują, że jeżeli tendencja do postępującego wzrostu temperatur się utrzyma to do 2050 w Afryce subsaharyjskiej temperatury wzrosną od 0,5 do 2,0 stopni C Potrzeba stworzenia strategii łączącej kontrolę emisji gazów cieplarnianych i przystosowania do skutków tych zmian. Dla Afryki strategia ta zakłada: - rozwój możliwości naukowych, technicznych, politycznych, które oparte będą na świadomości społecznej i wewnętrznej mobilizacji. Udostępnienie środków technicznych i finansowych przez społeczność międzynarodową ułatwi proces przystosowania. Ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu CEL: „doprowadzenie do ustabilizowania koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie, który zapobiegałby niebezpiecznej antropogenicznej ingerencji w system klimatyczny” Uniknięcie zagrożenia produkcji żywności i umożliwienie zrównoważonego rozwoju ekonomicznego. Negocjacje Ramowej konwencji: -stabilizacja stężenia CO2 na poziomie 550ppm (cząsteczek na milion) lub niższym -ograniczenia wzrostu temperatury do 2 stopni C - ograniczenie wzrostu poziomu mórz do 20 cm ponad stan z 1990 roku. W 1999 roku kraje G8 odpowiadały za niemal połowę (48,7%) światowej emisji CO2. Trzeci raport IPCC (Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu): „Afryka jest najbardziej wrażliwa na zmiany klimatu z powodu skrajnej biedy wielu mieszkańców, częstych katastrof naturalnych takich jak susze i powodzie, oraz silnego uzależnienia rolnictwa od opadów” Profil kontynentu: - państwa różniące się od siebie pod względem zasobów naturalnych i poziomu biedy - jałowe obszary – w regionach suchy i bardzo wilgotnych - katastrofy naturalne: susze, powodzie, epidemie 1/3 populacji kontynentu żyje na terenach zagrożonych suszą. Ocieplenie klimatu = nasilenie suszy i powodzi Prawie wszystkie kraje afrykańskie należą do kategorii państw o słabym rozwoju. Z 49 najsłabiej rozwiniętych krajów 33 leżą w Afryce - 70%. Badania obserwacyjne W XX wieku: co dekadę kontynent ogrzewał się o 0,5 stopnia. Rekordowo ciepłe lato: 1995 i 1998 Zmniejszenie opadów w zależności od regionu: od 2,4% do 4,2% Modele klimatyczne do roku 2099: Afryka Północna: wzrost temperatury o 9 stopni, spadek odpadów od 25 – 60% Afryka Południowa: wzrost temperatury o 7 stopni , spadek opadów od 15-62% Oddziaływanie wariacji klimatycznych i stałych zmian klimatycznych na poszczególne sfery 1. ZASOBY WODNE Spadek poziomu wody w zbiornikach i rzekach oraz spowodowany tym wzrost ścieków wpłyną niekorzystnie na: jakość wody, zapadalność na choroby zmniejszą ilość przeznaczoną do użytku domowego W latach 1970-1995 afrykańskie zasoby wody zmniejszyły się prawie 3 razy. Konsekwencja: napięcia na kontynencie, szczególnie w obszarach wiejskich gdzie dostęp do czystej wody i warunków sanitarnych już jest ograniczony Do 2050 roku obszary dotknięte brakiem wody powiększą się o 30%. W rejonie Nilu: do 2100 roku przepływ obniży się o 75%. Przydział dla państw położonych nad Nilem został wynegocjowany – może to wywołać poważne konflikty, według agend wojskowych dotyczących bezpieczeństwa Rolnictwo w Afryce W większości krajów subsaharyjskich zatrudnia od 70% do 90% całej siły roboczej W Afryce subsaharyjskiej produkcja żywności nie jest w stanie nadążyć za wzrostem populacji w ciągu ostatnich 30 lat powierzchnia upraw znacznie się zwiększyła się jednak ze szkodą dla środowiska Sytuację pogarszają nawracające susze i wojny domowe Produkcja rolna Globalne ocieplenie może ograniczyć opady i skrócić okres wegetacyjny poniżej 120 dni wymaganych przez większość zbóż. Rośliny, które rosną w tropikach są bardzo wrażliwe na zmiany klimatyczne Hodowla W Afryce subsaharyjskiej hodowla i jej produkty stanowią tylko 19% całkowitej wartości sektora rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa pastwiska zajmują do 83% powierzchni agroekosystemu Rybołówstwo Globalne zmiany klimatyczne wpłyną również na temperaturę wody, jej skład chemiczny i cyrkulację. Najbardziej narażone będą ryby w ciekach oraz jeziorach. Bezpieczeństwo żywnościowe Wpływ zmian klimatycznych na rolnictwo pomnoży liczbę osób zagrożonych głodem średni wzrost temperatury o 2,5 C może się odbić na cenach żywności Zdrowie W Afryce występuje 85% przypadków zachorowań i zgonów na malarię. Można oczekiwać, że niewielkie zmiany temperatury i opadów wzmocnią epidemie na obszarach obecnego występowania choroby. W wyniku zmian klimatycznych obszar zapalenia opon mózgowych z najsuchszych rejonów Afryki Zachodniej i Środkowej przesuwać się będzie na wschód kontynentu. Strefy nadbrzeżne W Afryce charakterystyczne dla stref nadbrzeżnych są wysoce produktywne ekosystemy (namorzyny, estuaria, delty, rafy koralowe), od których zależą ważne sektory ekonomiczne – turystyka i połowy Zasadniczymi problemami stref nadbrzeżnych są: zanieczyszczenie, konflikty związane z zasobami i ziemią, nadmierna eksploatacja ekosystemów i związanych z nimi gatunków. W krajach, gdzie ważne produkty żywnościowe pochodzą z wybrzeża, można się obawiać znacznych strat w wyniku powodzi i zasolenia gruntu Władze publiczne wycofują się z dystrybucji elektryczności na rzecz prywatnych dostawców Reorientacja polityki energetycznej jest niezbędna ze względu na potrzeby ludzi biednych i konieczność łagodzenia zmian klimatycznych Budowanie sieci dystrybucji energii elektrycznej i podłączanie ludności do dużych elektrowni funkcjonujących w oparciu o paliwa kopalne (ropę naftową, węgiel, gaz) wymaga ogromnych inwestycji. Przystosowanie do zmian klimatycznych łagodzenie, które polega na kontroli emisji gazów cieplarnianych po to, by ustabilizować zmiany klimatyczne, przystosowanie się do skutków zmian klimatycznych wynikających z nagromadzenia gazów cieplarnianych w atmosferze. Właściwa droga Budowanie potencjału Zastosowanie odpowiednich technologii Korzystanie z tradycyjnej wiedzy Finansowanie adaptacji do zmian klimatycznych Protokół Montrealski Protokół Montrealski, właśc. Protokół Montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową – międzynarodowe porozumieni e dotyczące przeciwdziałania dziurze ozonowej podpisane w Montrealu 16 września 1987 roku. Dziękujemy za uwagę!