Etyka i grzeczność językowa sylabus

OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
1.
Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim
Etyka i grzeczność w komunikacji językowej
2.
Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim
Ethics and Politeness in Communication
3.
Jednostka prowadząca przedmiot
Instytut Filologii Polskiej
4.
Kod przedmiotu/modułu
21-FP-S1-E4-EiGwKom
5.
Rodzaj przedmiotu/modułu (obowiązkowy lub fakultatywny)
obowiązowy
6.
Kierunek studiów
filologia polska
7.
Poziom studiów
I stopień
8.
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
II
9.
Semestr (zimowy lub letni)
letni
10.
Forma zajęć i liczba godzin
Konwersatorium - 30 godzin
11.
Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia
12.
Małgorzata Dawidziak-Kładoczna, dr hab.
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla
przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów
Brak wymagań
13.
Cele przedmiotu
C-1
Zapoznanie z podstawami etyki mowy, z filozoficznymi ujęciami komunikacji międzyosobowej.
C-2
Uporządkowanie i utrwalenie zasad grzeczności językowej.
C-3
C-4
C-5
Wykształcenie i rozwijanie następujących umiejętności:



analizy sposobu przejawiania się problemów etycznych w komunikacji międzyludzkiej;
dostrzegania i rozwiązywania problemów etycznych dotyczących komunikacji;
porozumiewania się w zgodzie z zasadami grzeczności i z uniwersalnymi zasadami
etyki.
14.
Zakładane efekty kształcenia
EK_01
WIEDZA
Student zna podstawowe filozoficzne
Symbole kierunkowych efektów
kształcenia
i etyczne K_W02
ujęcia zagadnień komunikacji międzyosobowej.
EK_02
EK_03
Ma pogłębioną wiedzę na temat etykiety językowej i K_W11
norm etycznych regulujących słowne porozumiewanie
się.
UMIEJĘTNOŚCI
Umie się posługiwać elementarnymi pojęciami z zakresu K_U03
etyki mowy ludzkiej, podstawowymi pojęciami i K_U09
wybranymi metodami filozoficznymi opisu problemów
etycznych.
EK_04
Umie analizować teksty kultury w aspekcie etycznym i K_W09
komunikacyjnym, posługując się odpowiednimi K_U05
narzędziami.
K_U06
EK_05
Umie w trakcie dyskusji przedstawiać swoje sądy K_U08
wartościujące w sposób przekonujący i sprawnie
argumentując.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Potrafi pracować w grupie, dostrzegając etyczny wymiar K_K01
porozumiewania się z ludźmi.
EK_06
EK_07
W komunikacji potrafi stosować zasady polskiej K_K06
grzeczności oraz uniwersalne zasady etyki, odwołując
się do wspólnych z rozmówcą wartości kulturowych.
EK_08
Rozumie problemy dotyczące komunikacji w różnych K_K04
obszarach życia społecznego, zawodowego i
osobistego.
Treści programowe:
16.
Teoretyczne podstawy etyki słowa.
Model etycznej komunikacji. Ambiwalencja etyczna mowy ludzkiej.
Osoba jako podmiot komunikacji.
Nieetyczne zabiegi językowe o charakterze redukującym. Nienaruszanie godności i wolności
Innego w dyskusji i w perswazji. Otwartość osoby ku Innemu.
Współtworzenie komunikacji poprzez mówienie do osoby – słuchanie osoby. Istota dialogu
między Ja i Ty.
Zagadnienie prawdy i kłamstwa w wypowiedzi.
Walka za pomocą słów. Spór międzyludzki w polu wartości etycznych.
Etyka w mediach, życiu publicznym i w polityce. Retoryka a zasady etyki.
Etyczny problem ochrony sekretu.
Rozpoznawanie manipulacji, ataków erystycznych. Etyka a reklama.
Grzeczność w komunikacji językowej a etyka mowy. Pojęcie gry grzecznościowej.
Etykieta językowa na tle uwarunkowań społecznych i kulturowych. Kulturowa paradygmatyzacja
retoryki.
Polska etykieta językowa i różnorodność jej aktów w świetle Grzeczności
w komunikacji
językowej Małgorzaty Marcjanik.
Estetyka przekazu słownego. Oddziaływanie formą wypowiedzi na emocje. Znaczenie piękna
słowa dla neutralizowania agresji międzyludzkiej.
Zalecana literatura
1. Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka, tłum. i oprac.
Podbielski, Warszawa 2004.
H.
17.
18.
2. Bierdiajew M., Niewola i wolność człowieka. Zarys filozofii personalistycznej, przeł. i
oprac. H. Paprocki, Kęty 2003.
3. Błachowicz E. Plotka w świetle teorii aktów mowy i zasad etyki komunikacji
międzyludzkiej, Rzeszów 2010.
4. Cegieła A., Czym jest mowa nienawiści?, „Poradnik Językowy” 2014, z. 1.
5. Cegieła A., Moralność w dyskursie publicznym, „Prace Filologiczne” 2007, t. 53.
6. Cegieła, Słowa i ludzie. Wprowadzenie do etyki słowa, Warszawa 2014.
7. Cegieła A., Kuciński P., Polkowska L., Stępień M., Studia z etyki słowa, Warszawa
2014.
8. Crosby J. F., Zarys filozofii osoby. Bycie sobą, tł. B. Majczyna, Kraków 2007.
9. Kaczor M., Czynności mowy, które budują złe relacje międzyludzkie (na podstawie
współczesnych sporów publicznych, [w:] Kontakty językowe w komunikowaniu, red.
M. Steciąg i in., Zielona Góra 2016.
10. Marcjanik M., Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa 2007.
11. Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej, red. J. Stewart,
Warszawa 2009.
12. Retoryka i etyka, pod red. B. Sobczak i H. Zgółkowej, Poznań 2009.
13. Spaemann R., Osoby. O różnicy między czymś a kimś, przeł. J. Merecki, seria:
Terminus 22, Warszawa 2001.
14. Ślipko T., Zarys etyki szczegółowej, t. 1: Etyka osobowa, wyd. II, Kraków 2005.
Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu/modułu, sposób
sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia:
Konwersatorium
- aktywność podczas zajęć, udział w analizach i dyskusjach;
- napisanie testu;
- napisanie pracy pisemnej
- przygotowanie referatu lub prezentacji.
Język wykładowy
polski
19.
Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta
Średnia liczba
godzin na
zrealizowanie
aktywności
Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:
- konwersatorium:
30
Praca własna studenta:
- napisanie pracy z zakresu: Etyczna problematyka mowy;
- przygotowanie się do testu sprawdzającego znajomość zasad
grzeczności w komunikacji językowej;
- przygotowanie się do analizy tekstów i do dyskusji na zajęciach
- przygotowanie referatu lub prezentacji
Suma godzin
15
5
20
10
80
Liczba punktów ECTS
3 ECTS