Etyka i grzeczność w komunikacji językowej

OPIS PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
1.
Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim
Etyka i grzeczność w komunikacji językowej
2.
Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim
Ethics and Politeness in Communication
3.
Jednostka prowadząca przedmiot
Instytut Filologii Polskiej
4.
Kod przedmiotu/modułu
21-FP-S1-E4-EiGwKom
5.
Rodzaj przedmiotu/modułu (obowiązkowy lub fakultatywny)
fakultatywny
6.
Kierunek studiów
filologia polska
7.
Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie)
I stopień, studia licencjackie
8.
Rok studiów (jeśli obowiązuje)
II rok studiów
9.
Semestr (zimowy lub letni)
Semestr letni
10.
Forma zajęć i liczba godzin
Konwersatorium - 30 godzin
11.
Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy osoby prowadzącej zajęcia
12.
Luiza Rzymowska, dr hab.
Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla
przedmiotu/modułu oraz zrealizowanych przedmiotów
Brak wymagań
13.
Cele przedmiotu
C-1
C-5
Zapoznanie z podstawami etyki mowy, z filozoficznymi ujęciami komunikacji międzyosobowej.
Uporządkowanie i utrwalenie zasad grzeczności językowej.
Wykształcenie i rozwijanie następujących umiejętności:
 analizy sposobu przejawiania się problemów etycznych w komunikacji międzyludzkiej;
 dostrzegania i rozwiązywania problemów etycznych dotyczących komunikacji;
 porozumiewania się w zgodzie z zasadami grzeczności
i z uniwersalnymi
zasadami etyki.
14.
Zakładane efekty kształcenia
C-2
C-3
C-4
EK_01
EK_02
Symbole kierunkowych efektów
kształcenia
WIEDZA
Student zna podstawowe filozoficzne
i etyczne K_W02
ujęcia zagadnień komunikacji międzyosobowej.
Ma pogłębioną wiedzę na temat etykiety językowej i
norm etycznych regulujących słowne porozumiewanie K_W11
EK_03
EK_04
EK_05
EK_06
EK_07
EK_08
15.
się.
UMIEJĘTNOŚCI
Umie się posługiwać elementarnymi pojęciami z zakresu
etyki mowy ludzkiej, podstawowymi pojęciami i
wybranymi metodami filozoficznymi opisu problemów
etycznych.
Umie analizować teksty kultury - dzieła literackie, dzieła
filmowe – w aspekcie etycznym i komunikacyjnym,
posługując się odpowiednimi narzędziami.
Umie w trakcie dyskusji przedstawiać swoje sądy
wartościujące w sposób przekonujący i sprawnie
argumentując.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE
Potrafi pracować w grupie, dostrzegając etyczny wymiar
porozumiewania się z ludźmi.
W komunikacji potrafi stosować zasady polskiej
grzeczności oraz uniwersalne zasady etyki, odwołując
się do wspólnych z rozmówcą wartości kulturowych.
Rozumie problemy dotyczące komunikacji w różnych
obszarach życia społecznego, zawodowego i
osobistego.
Treści programowe
K_U03
K_U09
K_U05
K_U06
K_U08
K_K01
K_K06
K_K04
T-1
Osoba jako podmiot komunikacji. Kategoria podmiotowości i samostanowienia – ich wyrażanie w
mowie. Analiza Przygody Michelangela Antonioniego.
T-2
Ambiwalencja etyczna mowy ludzkiej. Kategorie dobra i zła moralnego w komunikacji
międzyosobowej.
T-3
Zagadnienie prawdy i kłamstwa w wypowiedzi. Etyczny problem ochrony sekretu.
T-4
Współtworzenie komunikacji poprzez mówienie do osoby – słuchanie osoby. Istota dialogu
między Ja i Ty. Zasada personalistyczna w komunikacji.
T-5
Otwartość osoby ku Innemu. Nienaruszanie godności i wolności Innego w dyskusji i w perswazji.
Analiza Drogi do szczęścia Sama Mendesa.
T-6
Granice osoby. Problem regulowania dystansu. Zaznaczanie własnej autonomii środkami
werbalnymi i niewerbalnymi.
T-7
Spór międzyludzki w polu wartości etycznych. Komunikacja egzystencjalna i walka o wyjawienie
egzystencji drugiego w ujęciu Karla Jaspersa.
T-8
Retoryka a zasady etyki. Odniesienie retoryki do prawdy i prawdopodobieństwa. Zasada
neutralności środków retorycznych.
T-9
Wiarygodność rozmówcy, spójność wizerunku mówcy, znaczenie poczucia koherencji w
komunikacji.
T-10
Rozpoznawanie manipulacji, ataków erystycznych. Zasady samoobrony.
T-11
Pojęcie i mechanizm molestowania moralnego. Cechy komunikacji perwersyjnej. Analiza Portretu
damy Jane Campion.
T-12
Estetyka przekazu słownego. Oddziaływanie formą wypowiedzi na emocje. Znaczenie piękna
słowa dla neutralizowania agresji międzyludzkiej.
T-13
Grzeczność w komunikacji językowej a etyka mowy. Pojęcie gry grzecznościowej.
T-14
Etykieta językowa na tle uwarunkowań społecznych i kulturowych. Kulturowa paradygmatyzacja
retoryki.
T-15
Polska etykieta językowa i różnorodność jej aktów w świetle Grzeczności w komunikacji
językowej Małgorzaty Marcjanik.
16.
Zalecana literatura
17.
18.
1. Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka, tłum.
i oprac. H.
Podbielski, Warszawa 2004.
2. Bierdiajew M., Niewola i wolność człowieka. Zarys filozofii personalistycznej, przeł. i
oprac. H. Paprocki, Kęty 2003.
3. Crosby J. F., Zarys filozofii osoby. Bycie sobą, tł. B. Majczyna, Kraków 2007.
4. Hirigoyen M.-F., Molestowanie moralne. Perwersyjna przemoc w życiu codziennym,
przeł. J. Cackowska-Demirian, Poznań 2002.
5. Jaspers K., Filozofia egzystencji. Wybór pism, wybór S. Tyrowicz, posłowie i
przekład D. Lachowska, Warszawa 1990.
6. Marcjanik M., Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa 2007.
7. Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej, red. J. Stewart,
Warszawa 2009.
8. Retoryka i etyka, pod red. B. Sobczak i H. Zgółkowej, Poznań 2009.
9. Spaemann R., Osoby. O różnicy między czymś a kimś, przeł. J. Merecki, seria:
Terminus 22, Warszawa 2001.
10. Ślipko T., Zarys etyki szczegółowej, t. 1: Etyka osobowa, wyd. II, Kraków 2005.
11. Waldenfels B., Podstawowe motywy fenomenologii obcego, przeł. J. Sidorek, seria:
Terminus 51, Warszawa 2009.
Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu/modułu, sposób
sprawdzenia osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia:
Konwersatorium:
- aktywność podczas zajęć, udział w analizach i dyskusjach;
- napisanie testu;
- napisanie pracy pisemnej.
Język wykładowy
polski
19.
Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta
Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:
- konwersatorium:
Średnia liczba
godzin na
zrealizowanie
aktywności
30 godz.
Praca własna studenta:
- napisanie pracy z zakresu: Etyczna problematyka mowy:
20
- przygotowanie się do testu sprawdzającego znajomość zasad 10
grzeczności w komunikacji językowej:
- przygotowanie się do analizy tekstów i do dyskusji na 15
zajęciach:
Suma godzin
75 godz.
Liczba punktów ECTS
3 ECTS