2 Prof. Janusz Bilski Finanse Międzynarodowe Wykład XIV – Pieniądz międzynarodowy FUNKCJE SFERA PRYWATNA SFERA OFICJALNA Denominator systemu kursów walutowych Miernik wartości Waluta faktorowana handlu i kwotowanie cen Środek płatniczy Waluta płatności tzw. waluta przejścia na rynku dewizowym Waluta interwencyjna Środek akumulacji Składniki płynności międzynarodowej Waluta rezerwowa !!! Warunki, które muszą być spełnione aby pieniądz mógł być walutą międzynarodową: Musi to być waluta dużego kraju, którego udział w światowym handlu towarami i usługami oraz w obrotach kapitałowych jest znaczący Kraj emitujący tę walutę musi zapewnic dostateczną podaż waluty międzynarodowej dla potrzeb gospodarki światowej Stabilna wartość pieniądza w długim okresie Pełna wymienialność pieniądza międzynarodowego na inne składniki oficjalnych rezerw Rynek finansowy kraju emitującego musi być duży, dobrze rozwinięty, przejrzysty o niskich kosztach transakcyjny. Tylko dwie waluty spełniają te waluty: USD i Euro. Liberalna polityka kraju emitującego pieniądz międzynarodowy w stosunku do przepływów kapitałowych i posługiwania się pieniądzem poza granicami kraju. Ten warunek spełnia tylko gospodarka amerykańska. Rezerwy walutowe - aktywa które mogą być użyte do finansowania deficytu bilansu płatniczego oraz do spłaty zadłużenia przez władze monetarne. Składają się z: -ów - największa pozycja ok 90% Płynność międzynarodowa- aktywa które mogą być transferowane między krajami i służą do dokonywania lokat lub zwalniania z zobowiązań zagranicznych. Akty te mogą być przechowywane przez sektor oficjalny i sektor prywatny. W przypadku sektora oficjalnego aktywa służą do finansowani deficytu bilansu płatniczego. Klasyfikacja Aschingera - dzieli on płynność międzynarodowa na: 1. Płynność bezwarunkową – tworzą rezerwy własne które są możliwe do wykorzystania niezależnie od warunków, są to np. rezerwy złota. Dzieli się na: a – służy przede wszystkim jako stabilizator sytuacji płatniczej i walutowej kraju - jest najważniejsza z punktu widzenia finansów międzynawowych. Tworzą ja rezerwy walutowe sektora bankowego, rezerwy instytucji finansowych, rezerwy walutowe dużych korporacji mowych 2. Płynność warunkową - zdolność do zaciągania pożyczek zagranicznych, a wiec możliwość ich wykorzystania zależy od wierzycieli. Płynność warunkową tworzą kredyty MFW, kredyty organizacji m-owych, porozumienia swapowe, kredyty bilateralne. Na mocy traktatu z BW podstawowym składnikiem rezerw walutowych i płynność m-owej był dolar i złoty. W pierwszym okresie (lata 50-60) mieliśmy do czynienia z głodem dolarowym - kraje europejskie zgłaszały większy popyt na dolary niż złoto. Wynikało to z z2 przyczyn: Sposób tworzenia płynności międzynarodowej: W tym czasie płynność, podaż pieniądza światowego mogła dokonać się tylko w jeden sposób poprzez deficyt amerykańskiego bilansu płatniczego, była to jedyna metoda zaopatrzenia gospodarki światowej w pieniądz m-owy. Kiedy gospodarka światowa zgłaszała coraz większy popyt na płynność USA musiały wyrzucać coraz więcej dolarów za granice i oczywiste było ze wartość dolara będzie się osłabiała. Zdawano sobie sprawę ze oparcie funkcjonowania m-owego systemu walutowego na dolarze jest wadliwe. Rozważano 2 możliwości usunięcia tych wad systemu: Prof. Janusz Bilski Finanse Międzynarodowe Wykład XIV – Pieniądz międzynarodowy 1. 2. Powtórne związanie dolara ze złotem, przywrócenie zawieszonej na początku lat 70-tych wymienialności dolara na złoto Konieczność wykreowania przez MFW nowego pieniądza m-owego, który stopniowo mógłby substytuować funkcje monetarne dolara amerykańskiego.- autorem był Triffin. Gdy pomysł wszedł w fazę były 2 przyczyny tego: -owych jaka wykształciła się pod koniec lat 60-tych ej niedobrej sytuacji gdzie poziom płynności światowej decydował o deficycie amerykańskiego bilansu płatniczego. Pod koniec lat 60 gospodarce światowej groził kryzys z powodu niedostatków płynności światowej. Podjęto decyzje o tworzeniu SDR- ów Ocena systemu SDR ów: Próba stworzenia alternatywy dla dolara amerykańskiego zakończyły się niepowodzeniem. SDR nigdy nie awansował do funkcji liczącego się pieniądza m-owego. Przez te lata pełnił raczej funkcję jednostki rozliczeniowej między narodowymi BC a MFW. Pod koniec lat 70-tych próbowano zreformować system SDR nadając mu nowego impulsukoncepcja kont substytucyjnych. Polegało to na tym, że należności dolarowe w BC Europy miały być zastąpione rachunkami w SDR- ach a USA odkupowałyby od MFW swoją walutę Przyczyny dlaczego reforma SDR nie dala oczekiwanych rezultatów: - ów w funkcji pieniądza międzynarodowego. Kiedy tworzono SDR to entuzjastami były kraje europejskie, a przeciwnikiem było USA. Do końca XX wieku sytuacja nie uległa zmianie - mieliśmy do czynienia z kiepską struktura pieniądza międzynarodowego polegająca na tym ze dominował w niej dolar amerykański i do końca XX w nie zmieniony został sposób zaopatrywania gospodarki światowej w dolary. Zmieniło się natomiast podejście ekonomistów do problemu podaży pieniądza m-owego od lat 60 do Pol 80-tych obowiązywała doktryna mówiąca o tym, ze podaż pieniądza światowego musi być kontrolowana przez władze międzynarodowe tak aby poziom płynności światowej odpowiadał stanowi koniunktury. W gospodarce światowej działa mechanizm który powoduje że podaż pieniądza światowego dostosowuje się w sposób automatyczny do stanu koniunktury. Badania statystyczne raczej przeczą temu by taki mechanizm rzeczywiście działał. W 98 r kiedy mieliśmy do czynienia z potężnych kryzysem gospodarka światowa zaczęła odczuwać niedostatek dolarów. Przyczyną tego stanu rzeczy jest paradoksalna - otóż na pocz. XXI wieku zwiększył się gwałtownie pozycja inwestycyjna netto USA w gospodarce światowej. USA musiały awaryjnie uruchomic podaż dolarów dla BC świata i utworzyły siatkę swap która miała na celu dostarczania BC płynności dolarowej. Sytuacja zmieniła się radykalnie gdy utworzono euro. Zaczął wykształca się bipolarny system walutowy oparty z jednaj strony na USD, z drugiej na euro. Euro pełni raczej funkcje pieniądza regionalnego. To potwierdza opinię, że proces powstawania pełnowartościowego pieniądza m=owego trwa kilkadziesiąt lat. Seniorat walutowy – zysk z emisji pieniądza wykorzystywanego do płatności międzynarodowych Definicje systemu walutowego - wykład Finanse międzynarodowe- wykład 2 EWOLUCJA MIĘDZYNARODOWYCH RYNKÓW FINANSOWYCH I SYSTEMU FINANSOWEGO Wykład - Międzynarodowe stosunki finansowe i współczesny międzynarodowy system walutowy Finanse międzynarodowe - SYSTEM WALUTY ZŁOTEJ Wykład - pieniądz barter Reklama Prawa autorskie Reklama Kontakt