Zarys historii myśli ekonomicznej
advertisement
Zarys historii myśli ekonomicznej Ekonomia Rok akademicki 2009/2010 JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Literatura H. Landreth, D.C. Colander, Historia myśli ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, cz. I: rozdz. 3; cz. II: rozdz. 4 – 8, cz. III: rozdz. 8, 10, 11; cz. IV: rozdz. 13; Aneks J. Godłów­Legiędź, Liberalizm. Od ekonomii klasycznej do polityki transformacji, Łódź 2001, rozdz. I, III. J. Godłów­Legiędź, Instytucje i transformacja, Torun 2009, rozdz. 1. JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Najważniejsze doktryny Merkantylizm Ekonomia klasyczna i liberalizm Socjalizm Rewolucja marginalna Rewolucja keynesowska Monetaryzm Instytucjonalizm JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Merkantylizm Interwencjonistyczna doktryna okresu powstawania rynków czynników produkcji Pieniądz i bogactwo Sfera wymiany Teoria dodatniego bilansu HZ Protekcjonizm i zatrudnienie JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Ekonomia klasyczna Smith­Say­Ricardo­Malthus­J.S.Mill Krytyka merkantylizmu:idea wolności praw ekonomicznych; bogactwo a sfera produkcji Teoria ceny i wartości: cena rynkowa i naturalna; koszty produkcji jako podstawa ceny naturalnej; klasyczna a subiektywistyczna teoria wartości Koszty produkcji Nakłady pracy Smith - Ricardo Dochody czynników produkcji Smith - Say JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Ekonomia klasyczna cd. Rynek jako mechanizm alokacji zasobów: model funkcjonowania rynku Smitha, konkurencja ­ motyw zysku ­ wolność gospodarcza Prawo Say'a i podażowe ujęcie wzrostu: znaczenie kapitału i oszczędzania; nie pieniądz, lecz inne produkty tworzą popyt Problem podziału: rynek jako mechanizm podziału; obiektywny charakter praw produkcji i podziału; nierównomierny podział – oszczędzanie – wzrost gospodarczy; koncepcja Milla: odmienny charakter praw podziału_ JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Liberalizm Indywidualizm metodologiczny światopoglądowy: motywy działania jednostki;zbieżność i sprzeczności interesów; interes jednostki a dobro wspólne Idea spontanicznego ładu i rynek: ład społeczny – wynik sił oddolnych czy stan narzucony przez centralny organ planujący? Wolny handel i krytyka protekcjonizmu Instytucjonalno­prawna funkcja państwa JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Socjalizm Socjalizm - kierunek przeciwstawny do liberalizmu: w centrum jego zainteresowania nie była jednostka, ani reforma systemu politycznego, lecz organizacja społeczeństwa jako całości – nowa organizacja produkcji i podziału. • • • • • Krytyka kapitalizmu jako systemu niesprawiedliwości, nierówności ekonomicznej i powszechnego niedostatku. Krytyka liberalizmu i konkurencji. W centrum zainteresowania rozwiązanie kwestii socjalnej. Sposób rozwiązania kwestii socjalnej - nie reforma polityczna lecz stworzenie nowego społeczeństwa opartego na nowej organizacji produkcji i podziału, także na wychowaniu. Podstawą organizacji produkcji współpraca, a nie konkurencja. Wiara w naturalne powołanie człowieka do życia w harmonijnej wspólnocie. JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Karol Marks Teoria wartości dodatkowej Materializm historyczny JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Rewolucja marginalna Założenia metodologiczne Subiektywistyczna teoria wartości Szkoła austriacka Matematyczna Neoklasyczna: A. Marshall: różne metody ekonomicznych badań, znaczenie czasu, subiektywne i obiektywne elementy w teorii wartości, renta konsumenta JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Rewolucja keynesowska Podejście popytowe ( krytyka prawa Say'a) Podejście makroekonomiczne Krytyka oszczędzania – inwestycje z perspektywy efektu popytowego Mechanizm i warunek równowagi – znaczenie stopy procentowej JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Stopa bezrobocia i inflacji Stopa bezrobocia Stopa inflacji 1950-73 1974-83 1950-73 1973-83 Francja 2,00 5,7 5,00 11,2 Niemcy 2,5 4,1 2,7 4,9 Wielka Brytania 2,8 7,0 4,6 10,2 Europa (12) Zachodnia 2,6 6,0 4,3 11,2 Stany Zjednoczone 4,6 7,4 2,7 8,2 JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Monetaryzm Znaczenie pieniądza i polityki monetarnej Pieniężna teoria inflacji Teoria naturalnej stopy bezrobocia. Spory wokół krzywej Phillipsa Neutralność pieniądza w okresie krótkim i długim Liberalna filozofia gospodarcza JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Główne problemy makroekonomiczne Czynniki wzrostu i rozwoju gospodarczego Inflacja i bezrobocie jako zjawiska towarzyszące gospodarce rynkowej Rola państwa i rynku: centralizacja – konkurencja; jak zarządzać aby tworzyć bodźce i wyzwalać możliwie najwięcej energii w systemie ekonomicznym? JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ Czynniki rozwoju Podejście tradycyjne: praca, kapitał i ziemia (czynniki twarde) Podejście instytucjonalne: znaczenie instytucji formalnych (zwłaszcza praw własności i prawa umów) i nieformalnych System ekonomiczny jako część systemu społeczno­ politycznego i kulturowego Ograniczenie podażowe czy popytowe Znaczenie pieniądza; cele i możliwości polityki pieniężnej JANINA GODŁÓW-LEGIĘDŹ
