Slajd 1

Jest to początek czasu, przestrzeni i materii tworzącej wszechświat.
Podstawę idei Wielkiego Wybuchu stanowił model rozszerzającego się
wszechświata opracowany w 1920 przez Friedmana.
Obecnie Wielki Wybuch jest powszechnie akceptowaną, choć ciągle udoskonalaną
hipotezą kosmogoniczną.
Zgodnie z aktualną postacią teorii Wielkiego Wybuchu wszechświat narodził się
jako punkt o niezwykle wysokiej temperaturze i gęstości. Po ok. 10-30s od narodzin
uległ on gwałtownemu rozszerzeniu w tzw. procesie inflacji, w którego trakcie
nastąpiło uśrednienie wszelkich niejednorodności początkowego rozkładu energii.
Pod koniec pierwszej sekundy od Wielkiego Wybuchu wszechświat, choć wciąż
jeszcze bardzo gorący, zbudowany był już z materii niewiele różniącej się od
obecnie występującej (tworzyły ją protony, neutrony, elektrony, neutrina i fotony).
Po ok. 100 s od chwili początkowej zaczęły powstawać jądra złożone (deuter).
Zakłada się (obecnie nie jest to zupełnie pewne), że jeśli gęstość materii we
wszechświecie przekracza określoną wielkość krytyczną, to końcem jego
ewolucji będzie Wielki Kolaps - zapadnięcie się całej materii w czarnej
dziurze. Po nim nastąpi być może ponowny Wielki Wybuch.
To ciała niebieskie o średnicach większych niż 1000 km, obiegające gwiazdę i
nie mające własnych źródeł energii promienistej, widoczne dzięki oświetleniu
ich promieniowaniem gwiazdy. Obecnie jest znanych 9 planet należących do
Układu Słonecznego: Merkury i Wenus — planety dolne, Ziemia, Mars, Jowisz,
Saturn, Uran, Neptun — planety górne. Niektóre planety mają układy satelitów
(księżyców). Masy planet są wyznaczane na podstawie pomiarów ich
oddziaływań dynamicznych na pozostałe ciała Układu Słonecznego. Do
wyznaczania masy planet mających satelity stosuje się prawa Keplera. Masy
planet nie mających satelitów są obliczane na podstawie perturbacji, jakie te
planety wywołują w ruchu pozostałych planet, komet i planetoid. W Układzie
Słonecznym planetą o największej masie jest Jowisz. Łączna masa planet jest
równa 1/741 masy Słońca.
Nazwą planety obejmowano w starożytności ciała zmieniające swe położenie
względem gwiazd (a więc także Słońce i Księżyc). Obecnie niekiedy nazwą
małe planety określa się planetoidy, a nazwą sztuczne planety — obiekty
wprowadzone przez człowieka na orbitę okołoziemską.
Inaczej księżyc jest to ciało niebieskie pochodzenia naturalnego, obiegające
planetę, planetę karłowatą lub planetoidę. Słowo „Księżyc” pisane wielką literą
oznacza naturalnego satelitę Ziemi.
Planeta i jej księżyce krążą wokół wspólnego środka masy. Tradycyjnie tylko
największy obiekt z takiego układu jest nazywany planetą, lecz w przypadku
planety i księżyca o zbliżonych rozmiarach mówi się czasem o planetach
podwójnych.
W Układzie Słonecznym można mówić o odkrytych dotychczas 170
naturalnych satelitach planet. (Najprawdopodobniej wiele innych krąży wokół
planet w układach pozasłonecznych).
Duże gazowe olbrzymy posiadają rozbudowane systemy satelitów, Merkury i
Wenus nie mają księżyców, Mars ma dwa niewielkie księżyce, Ziemia ma jeden
duży księżyc.
Callisto (księżyc Jowisza)
Księżyc (naturalny satelita
Ziemi)
Są to planety i inne ciała niebieskie, krążące wokół centralnej gwiazdy lub
układu gwiazd.
System planetarny, w którym znajduje się Ziemia nosi nazwę Układu
Słonecznego.
Do 6 grudnia 2010 potwierdzono istnienie 424 pozasłonecznych systemów
planetarnych (w tym 52 systemów wielokrotnych, czyli z więcej niż jedną
planetą pozasłoneczną).
Pierwszy pozasłoneczny układ planetarny został odkryty przez polskiego
astronoma Aleksandra Wolszczana w 1992 roku wokół pulsara PSR 1257+12.
Do dziś znane są tylko dwa układy, w których gwiazdą centralną jest pulsar.
Gwiazda jest to kuliste ciało niebieskie stanowiące
skupisko powiązanej grawitacyjnie materii w stanie plazmy
bądź zdegenerowanej. Przynajmniej przez część swojego
życia gwiazda w sposób stabilny emituje powstającą w jej
jądrze w wyniku procesów syntezy jądrowej atomów
wodoru energię w postaci promieniowania
elektromagnetycznego, w szczególności światło widzialne.
Gwiazdy zbudowane są głównie z wodoru i helu, prawie
wszystkie atomy innych cięższych pierwiastków
znajdujące się we Wszechświecie powstały w efekcie
zachodzących w nich przemian jądrowych lub podczas
wieńczących ich istnienie wybuchów.
Gwiazda Układy SłonecznegoSłońce
Gwiazdozbiór Wielki Wóz
Supernowa to w astronomii termin określający kilka rodzajów kosmicznych
eksplozji, które powodują powstanie na niebie niezwykle jasnego obiektu,
który już po kilku tygodniach bądź miesiącach staje się niemal niewidoczny.
Istnieją dwie możliwe drogi prowadzące do takiego wybuchu: w jądrze
masywnej gwiazdy przestały zachodzić reakcje termojądrowe i pozbawiona
ciśnienia promieniowania gwiazda zaczyna zapadać się pod własnym
ciężarem, lub też biały karzeł tak długo pobierał masę z sąsiedniej gwiazdy,
aż przekroczył masę Chandrasekhara, co spowodowało eksplozję
termojądrową. W obydwu przypadkach, następująca eksplozja supernowej z
ogromną siłą wyrzuca w przestrzeń większość lub całą materię gwiazdy.
Utworzona w ten sposób mgławica jest bardzo nietrwała i ulega
całkowitemu zniszczeniu już po okresie kilkudziesięciu tysięcy lat, znikając
zupełnie bez śladu. Z tego powodu w naszej Galaktyce znamy obecnie
zaledwie 265 pozostałości po supernowych, choć szacunkowa liczba tego
rodzaju wybuchów w ciągu ostatnich kilku miliardów lat jest rzędu wielu
milionów.
Galaktyka to układ gwiazd i materii międzygwiazdowej i jest największym
związanym grawitacyjnie systemem gwiazd występującym we
Wszechświecie. Na podstawie budowy wyróżnia się cztery zasadnicze typy
galaktyk: spiralne, eliptyczne, soczewkowate i nieregularne. Galaktyki o
bardzo małej jasności i małych rozmiarach liniowych nazywane są
galaktykami karłowatymi niezależnie od ich budowy. Są to galaktyki mniejsze
kilkadziesiąt razy od Naszej Galaktyki. Być może istnieje ciągłe przejście
między skrajnymi galaktykami karłowatymi a gromadami kulistymi.
Najsłabsze galaktyki można obserwować jedynie w niedużych odległościach,
praktycznie tylko w Układzie Lokalnym. Właśnie takie galaktyki są najbliżej
położone od Drogi Mlecznej. W 1994 roku odkryto najbliższą nam galaktykę
karłowatą w Strzelcu, a w 2003 roku dużo bliższą galaktykę karłowatą w
Wielkim Psie. Zawierają one jedynie około 100 milionów gwiazd i są słabo
widoczne ponieważ są zasłonięte przez materię galaktyczną. Obie galaktyki
karłowate w Wielkim Psie i Strzelcu są rozrywane przez znacznie bardziej
masywną Drogę Mleczną, której grawitacja pływowo rozciągnęła je w długie
pasma gwiazd.
Czarna dziura jest tworem grawitacji, której podlegają zarówno cząstki o małych,
jak i o dużych masach, a nawet światło. Największe i najjaśniejsze ciała mogą być
niewidoczne, ponieważ przyciąganie jasnej gwiazdy o tej samej gęstości co Ziemia
i średnicy 250 razy większej od Słońca, nie pozwoliłaby żadnemu promieniowi do
nas dotrzeć. Prędkość ucieczki dla Ziemi wynosi 11,2 km/s, a zależy ona
rozmiarów i masy obiektu, który ciało chce opuścić. Jeśli prędkość ucieczki
przekraczałaby prędkość światła, światło takiej gwiazdy nie byłoby w stanie do nas
dotrzeć.
Według teorii Alberta Einsteina, w silnym polu grawitacyjnym czas płynie wolniej
niż w słabym. W polu tym wszystkie procesy ulegają spowolnieniu z punktu
widzenia obserwatora, a silne pola grawitacyjne powodują zmianę
geometrycznych własności przestrzeni, co oznacza, że np. suma kątów w trójkącie
nie równa się 180 stopni. Czas i przestrzeń tworzą zakrzywiającą się
czterowymiarową "czasoprzestrzeń". Siła grawitacji na powierzchni gwiazdy
osiąga nieskończoną wartość, a kiedy rozmiary ciała zbliżają się do promienia
grawitacyjnego, grawitacja zmierza do nieskończoności. W tej sytuacji nie może
zostać zrównoważona przez skończone ciśnienie i ciało nieuchronnie musi się
zapaść do środka, co prowadzi do powstania czarnej dziury. W jej pobliżu czas
zaczyna biec coraz wolniej.
Prezentację wykonały:
Marlena Podróżna
Dominika Matysiak
Źródła:
http://stwarzanie.wordpress.com/2011/03/05/planety-ukladu-slonecznego-ewolucjaczy-projekt/
http://astro.ia.uz.zgora.pl/~tygrysek/galeria/planety/jowisz/callisto/galeria_jowisz_call
isto_powierzchnia.html
http://planetoida.w.interia.pl/uklad.html
http://www.joannad.nazwa.pl/universe/index2.php?file=0&sec=op
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gwiazda
http://www.fizyka.net.pl/index.html?menu_file=astronomia%2Fm_astronomia.html&f
ormer_url=http%3A%2F%2Fwww.fizyka.net.pl%2Fastronomia%2Fastronomia_oa9.
html
http://www.astronomia.biz.pl/czarnedziury.html