Gini index: G=A/(a+b) Indeks Gini`ego jest najpopularniejszą miarą
advertisement
GINI INDEX: G=A/(A+B) Indeks Gini’ego jest najpopularniejszą miarą nierówności. Przyjmuje on wartości od 0 (równość kompletna) do 1 (nierówność kompletna – wszystkie dobra w rękach jednej osoby). Index Gini’ego jest często wykorzystywany w ekonometrii do liczbowego wyrażania nierównomiernego rozkładu dóbr, w szczególności nierównomiernego rozkładu dochodu(np. Gospodarstw domowych). Miary ubóstwa Relatywna granica ubóstwa, np. poniżej 50% przeciętnego dochodu w kraju. Jest ona nieco zawodna, szczególnie w krajach zamożnych. Ponadto, nie nadaje się ona do porównywania krajów między sobą. Bezwzględna granica ubóstwa, oparta np. o minima socjalne – równa koszykowi dóbr i usług niezbędnych do życia. Procent populacji żyjącej poniżej 1$(2$) dziennie (PPP) Luka ubóstwa, czyli przeciętna odległość od granicy ubóstwa części populacji znajdującej się poniżej tej granicy. WSPÓŁCZYNNIK DYSPERSJI DECYLOWEJ D = konsumpcja najbogatszych 10% społeczeństwa / konsumpcja najbiedniejszych 10% społeczeństwa HDI - HUMAN DEVELOPMENT INDEX Wskaźnik Rozwoju Społecznego( Wskaźnik Rozwoju Ludzkiego) – miernik opisujący efekty w zakresie społeczno-ekonomicznego rozwoju poszczególnych krajów. Wskaźnik wylicza się na podstawie: • Oczekiwanej długości życia; Ogólnego współczynnika solaryzacji(Stopa skolaryzacji to odsetek osób uczących się obliczany w stosunku do liczby ludności w określonym przedziale wiekowym) brutto(dla wszystkich poziomów nauczania); • Wskaźnika umiejętności pisania i czytania ze zrozumieniem; • PKB per capita w USD, liczonego według parytetu nabywczego waluty (PPP $); • liczba łóżek szpitalnych na 1000 mieszkańców. HPI – HUMAN POVERTY INDEX HPI-1 (DLA KRAJÓW ROZWIJAJĄCYCH SIĘ) – wskaźnik mierzy ubóstwo w krajach rozwijających się. Wartość wskaźnika określają min: Procent ludności, co do którego spodziewany jest zgon przed 40. rokiem życia; Odsetek dorosłych analfabetów; Procent ludzi bez dostępu do nieskażonej wody; Odsetek dzieci do 5.roku życia z niedowagą. HPI 2 (DLA WYBRANYCH KRAJÓW OECD) – wskaźnik mierzy ubóstwo w krajach wysoko rozwiniętych. Wartość wskaźnika określają: • Odsetek ludności, co do której spodziewany jest zgon przed 60. rokiem życia; • Odsetek dorosłych, nie umiejących posługiwać się słowem pisanym w stopniu przynajmniej dostatecznym; • Odsetek ludności żyjący poniżej granicy ubóstwa(50% średnich dochodów); • Odsetek długoterminowo bezrobotnych. KRZYWA LORENZA*(SKUMULOWANY DOCHÓD X SKUMULOWANA LICZEBNOŚĆ) Krzywa Lorenza jest często wykorzystywana w ekonometrii do opisywania stopnia nierówności dystrybucji dochodów w społeczeństwie. Krzywa nachylona pod kątem 45 stopni przedstawia równomierny rozkład dochodów w społeczeństwie. TERMS OF TRADE – WARUNKI WYMIANY Wskaźnik wykorzystywany w ocenie opłacalności handlu zagranicznego, wyrażający zachodzącą w danym okresie zmianę cen(ilości) dóbr eksportowanych w stosunku do zmiany cen(ilości) dóbr importowanych. Poziom ToT większy od jedności oznacza poprawę efektywności handlu zagranicznego, mniejszy od jedności – jej pogorszenie. CENOWE TOT Tc = (DtEX/DtIM) / (DoEX/DoIM) D – przeciętne ceny, O – okres bazowy, t – okres bieżący. ILOŚCIOWE TOT Ti = (QtEX/QtIM) / (QoEX/QoIM) Q – przeciętne ilości towarów eksportowanych/importowanych JEDNOCZYNNIKOWE TOT Tjcz = Tc * Zx Zx – zmiana wydajności pracy w sektorze eksportowym w czasie t do 0. DWUCZYNNIKOWE TOT Tdcz = Tc * (Zx / Zm) Zm – zmiana wydajności w sektorze zastępującym import. WOLNY HANDEL CZY PROTEKCJONIZM? Argumenty za wolnym handlem: A)Arg ekonomiczne: 1)poprawa efektywności produkcji, 2)poprawa efektywności konsumpcji, 3)obniżenie cen i optymalna alokacja zasobów, 4)teoria przewag w wytwarzaniu dóbr( specjalizacja międzygałęziowa), 5)korzyści skali(specjalizacja wewnątrzgałęziowa), 6)wzrost konkurencjil, 7)wzrost inwestycji kapitałowych i technologicznych, 8) spadek inflacji, 9)wzrost dostępności i różnorodności dóbr, 10)lepsze zaspokojenie potrzeb pod wzg jakości B)Arg moralne: 1)godność i suwerenność jednostki, 2)ograniczenie władzy państwa, 3)zbliżenie państw i jednostki, 4)podniesienie poziomu wykształcenia i świadomości 5)utrzymanie pokoju Argumenty przeciw wolnemu handlowi: A)Arg nieracjonalne: 1) wzrost produkcji i zatrudnienia( spadek efektywności, chroniona branża będzie podkupywać zasoby z innych branż), 2)nieuczciwa konkurencja, 3) poprawa bilansu handlowego(bariera handlowa-spadek importu), 4)bezpieczeństwo ekonomiczne, 5)wartości społ-kulturowe B)Arg racjonalne:1) cło wychowawcze, 2) cło optymalne CŁA CŁA WYCHOWAWCZE - są nakładane na towary wybranej gałęzi produkcji, które w początkowym okresie działalności otoczone są przez państwo protekcyjną ochroną ceł. Ochrona ta maleje w miarę upływu czasu, aż do całkowitego zaniku. CŁA PROTEKCYJNE - mają charakter stały i są nakładane na towary importowane w celu podwyższenia ich ceny do poziomu cen towarów wytwarzanych w kraju. Mają one na celu przede wszystkim ograniczenie importu określonych towarów. Władze państwowe uznają, że towary te powinny być wytwarzane w kraju mimo, że koszty produkcji krajowej są wyższe od kosztów produkcji zagranicznej. CŁA PROHIBICYJNE(ZAPOROWE) - cła te są wyjątkowo wysokie i zmierzają do stworzenia bariery dla importu wybranych towarów. Władze państwowe ustanawiają cła zaporowe chcąc zapobiec importowi określonych towarów. CŁA ANTYDUMPINGOWE – stosowane są w odniesieniu do importu towarów z takich krajów, które uprawiają w handlu międzynarodowym dumping, a więc sprzedają towary po cenie niższej od kosztu wytworzenia ich w kraju importującym. Dumping jest uprawiany celem doprowadzenia do bankructwa producentów krajowych i opanowania danego rynku zbytu. CŁA ANTYDYSKRYMINACYJNE – mają wyraźnie odwetowy charakter i stosowane są w odniesieniu do importu towarów z takich krajów, które dyskryminują eksport rozpatrywanego kraju. CŁA ANTYPREMIOWE – są stosowane w odniesieniu do importu towarów z takich krajów, które subsydiują eksport danych dóbr. CŁO OPTYMALNE – W przypadku gdy duży(posiadający wpływ na światowy popyt na dane dobro) kraj wprowadzi cła importowe na dany produkt, jego popyt spadnie, pociągając za sobą w konsekwencji ogólnoświatowy spadek popytu na dany produkt. Wynikiem spadku popytu obniżeniu ulegnie światowa cena towaru, co w efekcie pozwoli danemu dużemu krajowi zaspokoić swój popyt po niższych cenach, bo stanowić będzie dla niego dodatkowy zysk. Wartość cła maksymalizującą taki zysk nazywamy cłem optymalnym. TWIERDZENIE HECKSCHERA-OHLINA Kraj będzie eksportował te towary, do wytworzenia których zużywa się relatywnie dużo czynnika produkcji w danym kraju obfitego(więc taniego), a sprowadzał z zagranicy towary, których produkcja wymaga relatywnie dużo czynnika produkcji w danym kraju rzadkiego(więc drogiego). PARADOKS LEONTIEFA Stanowiący zaprzeczenie twierdzenia Heckschera-Olina paradoks zwracający uwagę na fakt, iż po II Wojnie Światowej Stany Zjednoczone, będąc krajem relatywnie bogatym w kapitał, eksportowały więcej dóbr pracochłonnych aniżeli kapitałochłonnych, importując jednocześnie głównie dobra kapitałochłonne. Paradoks próbowano wytłumaczyć na trzy sposoby: • Amerykanie generowali duży popyt na dobra kapitałochłonne, musieli je zatem importować. • Cła stosowane przez USA i inne kraje prowadziły do wspomnianych wyżej anomalii. • Dostrzegano występowanie również innych czynników wytwórczych – technologię, kapitał ludzi i ziemię. Ich uwzględnienie wykazywało, że USA eksportują najwięcej towarów, wymagających kapitału ludzkiego i technologii. INWESTYCJE ZAGRANICZNE POŚREDNIE(PORTFELOWE) – zakup zagranicznych papierów wartościowych celem osiągania zysków(odsprzedaż lub/i dywidendy) BEZPOŚREDNIE(BIZ) – firma zagraniczna powołuje firmę w kraju goszczącym, lub przejmuje kontrolę, bądź wywiera wpływ na zarządzanie firmą w nim funkcjonującą. Korporacje podejmują inwestycje zagraniczne, aby lepiej wykorzystywać swą przewagę kapitałową i technologiczną, aby przedłużać cykl życia produktów oraz aby zmaksymalizować korzyści lokalizacji i internalizacji. Konsekwencje BIZ dla krajów macierzystych – możliwość efektywnego wykorzystania kapitału(uzyskania wyższej renty kapitałowej), możliwy spadek zatrudnienia. Konsekwencje BIZ dla krajów goszczących – przypływ nowych technologii, kapitału i wiedzy, wzrost konkurencji na rynku dóbr, usług i czynników produkcji, wzrost wymagań wobec przedsiębiorstw lokalnych. ALTERNATYWNE TEORIE ZAGRANICZNEGO KORZYŚCI SKALI* HANDLU KORZYŚCI SKALI – korzyści z produkcji masowej, charakteryzujące się malejącym kosztem jednostkowym(przeciętnym). Spadek przeciętnych kosztów produkcji wraz ze wzrostem ilości wytwarzanych produktów. Wewnętrzne: wzrost wielkości produkcji wewn przedsiębiorstwa pozwala na obniżenie kosztów przeciętnych Zewnętrzne: niższe koszty przedsiębiorstwa związane z dużym rozmiarem branży, w której operuje( korzyści aglomeracji) Statyczne: niezależne od czasu wytwarzania, Dynamiczne: nasilające się wraz z długoletnim wytwarzaniem danego produktu TEORIA PODOBIEŃSTWA PREFERENCJI(nakładającego się popytu)LINDERA – 1)kraj eksportuje te towary, które znajdują zbyt na rynku krajowym 2)struktura popytu krajowego zależy od wlk PKB per capita. Eksport ma miejsce wtedy gdy popyt w dwóch krajach się pokrywa( kraje p podobnym PKB per capita) TEORIE RÓŻNICOWANIA PRODUKTU ARMINGTONA – różnicowanie jego cech użytkowych z myślą o sprzedaży różnym grupom odbiorców( korzyść skali) TEORIA LUKI TECHNOLOGICZNEJ POSNERA – przyczyna handlu jest występowaniem odstępu czasowego między rozpoczęciem produkcji danego dobra w dwóch krajach . Opóźnienia 1)popytu- czas na pojawienie się produktu w kraju innowatora i pojawienie się popytu w kraju imitatora 2)reakcji- czas jaki wpływa od pojawienia się produkcji w kr innowatora a pojawieniem się produkcji w kr imitatora. Handel międzynarodowy pojawi się gdy opóźnieniu reakcji nie będzie towarzyszyło opóźnienie popytu BILANS PŁATNICZY – zestawienie transakcji i sald pomiędzy rezydentami danego kraju i rezydentami zagranicznymi. CYKL ŻYCIA PRODUKTU VERNONA Cykl życia produktu – pojęcie z teorii marketingu oznaczające okres, w którym produkt jest obecny na rynku. Innymi słowy jest to rynkowy cykl życia produktu. Cykl ten składa się z czterech faz: • wprowadzenie Wprowadzenie produktu na rynek. Informowanie klientów o pojawieniu się na rynku. Kilka strategii: Szybkie zbieranie śmietanki – wysoka cena, intensywne promowanie Wolne zbieranie śmietanki – wysoka cena, mała promocja Szybka penetracja – niskie ceny, intensywna promocja Wolna penetracje – niskie ceny, ograniczona promocja • wzrost Faza, w której następuje najszybszy wzrost sprzedaży, powodujący obniżenie kosztów jednostkowych produkcji oraz promocji oraz dalszy wzrost rynku. O ile w fazie wprowadzenia na rynek towar nie miał konkurentów, to na etapie wzrostu pojawiają się już substytuty produktu. • nasycenie / dojrzałość Sprzedaż w tej fazie rośnie, ale wzrost ten jest słabszy niż wzrostu występujący w fazie poprzedniej. Producent w tej fazie powinien podejmować działania w zakresie zdobywania nowych rynków czy nowych segmentów rynku, na którym przedsiębiorstwo funkcjonuje. • Spadek W fazie tej następuje spadek produkcji i sprzedaży. Przestaje działać reklama i inne instrumenty promocji. HANDEL WEWNĄTRZGAŁĘZIOWY HANDEL MIĘDZYGAŁĘZIOWY – eksport i import towarów należących do innych grup towarowych i wytwarzanych najczęściej przez inne gałęzie lub branże przemysłowe HANDEL WEWNATRZGAŁĘZIOWY – eksport i jednoczesny import tych samych typów wyrobów Indeks dla jednej gałęzi: Bi=(1-|ExiImi|\Exi+Imi)*100% Dla wszystkich gałęzi: B= Suma 1>nBi*ai ai= udział eksportu i importu gałęzi i w całkowitych obrotach kraju z zagranicą Przyczyny: 1)Koszt transportu, 2) Różnicowanie produktu 3)dynamiczne korzyści skali 4)budzi mniej protestów społ 5) postępujące procesy różnicowania się dóbr finalnych i dywersyfikacji popytu,6) podobieństwo gustów konsumentów, 7) podobieństwo cen czynników produkcji,8) brak przeszkód w handlu międzynarodowym,
