Wykład - Białaczki - Diagnostyka laboratoryjna

Diagnostyka laboratoryjna
Wykład
Diagnostyka laboratoryjna chorób układu białokrwinkowego Copyright by dziku
Objawy kliniczne w chorobach układu białokrwinkowego wynikają:
- z niedostatecznej lub nadmiernej liczby granulocytów (leukopenie, leukocytozy)
- przesunięd w obrazie: w lewo, w prawo, eozynofilia, bazofilia, limfocytoza, monocytoza
- nieprawidłowej czynności granulocytów (np. fagocytozy)
- rozrost określonego typu komórek (białaczki)
Mielogram:
- w lżejszych przypadkach prawidłowy, ze zmniejszeniem odsetka granulocytów dojrzałych
- w innych hiperplazja szpiku z wybitnym przesunięciem w lewo do mielocyta i promielocyta
- zupełna lub prawie zupełna aplazja układu granulocytów z odczynem ze strony komórek układu
siateczki
Różnicowanie z ostrą białaczką przebiegającą z leukopenią – w białaczce w szpiku:
- naciek blastów
- przerwa leukemiczna
- niedokrwistośd i małopłytkowośd
Leukopenia – ↓ liczby krwinek białych poniżej 4000/µL
Granulocytopenia – ↓ liczby granulocytów obojętnochłonnych poniżej 1600/µL
Granulocytopenia – etiopatogeneza:
- zahamowanie wytwarzania granulocytów (promieniowanie jonizujące, nacieki nowotworowe,
proliferacja białaczkowa)
- zahamowanie dojrzewania (związki chemiczne, leki, niedobory wit. B12, B6, kw. foliowego)
- zaburzenia wydostawania się dojrzałych granulocytów ze szpiku do krwi obwodowej
- skrócenie czasu przeżycia granulocytów we krwi na skutek zmniejszonej żywotności (działanie
czynników immunologicznych – przeciwciał, nadczynna śledziona)
Agranulocytoza
Objawy kliniczne:
- nagły początek z gorączką, dreszcze, bóle głowy, bóle stawowo-mięśniowe, brak łaknienia
- zmiany zapalno-martwicze na:
- błonach śluzowych jamy ustnej, nosowo-gardłowej
- migdałkach
- zewnętrznych narządach płciowych
Krew obwodowa:
- ↓ liczba leukocytów, najczęściej 1-3 tys/µL
- ↓ bezwzględnej liczby granulocytów 200-500/µL
- rozmaz:
- odsetek granulocytów obojętnochłonnych 0-20%
- względna limfocytoza, pojedyncze plazmocyty, komórki siateczki
- w cytoplazmie granulocytów grube ziarnistości toksyczne i wodniczki (zaburzenia
dojrzewania)
- liczba erytrocytów w normie, bez zmian jakościowych
- liczba płytek krwi w normie
- ↑ OB
Białaczki
Ostre białaczki – złośliwe choroby nowotworowe wywodzące się z różnych linii komórkowych
układu krwiotwórczego lub limfatycznego, o charakterze klonalnym, wykazujące nieprawidłowy
wzrost lub różnicowanie
Obraz kliniczny:
- nagły przebieg, utrata masy ciała, stany gorączkowe, poty, bóle kostno-stawowe
- uczucie ucisku w jamie brzusznej, hepato- i splenomegalia
- owrzodzenia na błonach śluzowych jamy ustnej, nacieki białaczkowe w narządach wewnętrznych
- podatnośd na zakażenia
- krwawienia z nosa, dziąseł, dróg rodnych, przewodu pokarmowego
Podział ostrych białaczek
Cytochemiczna klasyfikacja ostrych białaczek
MPO lub Sudan
czarny B
PAS
Esteraza nieswoista
TdT
Szpikowe M1-3 (typ
peroksydazowy)
++
-
-/+
-
Mielomonocytowe i
monocytowe (typ esterazowy)
+
-/+
++
+
Limfoblastyczne L1-3
-
++
-
+
Niezróżnicowane
-
-
-
-
Typ ostrej białaczki
* wynik dodatni w ~50% przypadków, reakcja gruboziarnista lub blokowa zwykle hamowana
fluorkiem sodu
MPO – mieloperoksydaza; TdT – końcowa transferaza deoksynukleotydowa
Klasyfikacja immunofenotypowa – badanie tzw. antygenów różnicowania komórkowego (cluster
determinant – CD)
Klasyfikacja cytogenetyczna:
- zmiany cytogenetyczne ilościowe lub strukturalne (niektóre białaczki są według nich klasyfikowane,
pozostałe według FAB)
- ostre białaczki ze zmianami cytogenetycznymi przede wszystkim z translokacją chromosomów
Białaczki ostre
Krew obwodowa:
- niedokrwistośd
- małopłytkowośd
- leukocytoza (umiarkowana lub duża > 100 tys/µL - 5% badanych)
- rzadko leukopenia
- blasty w rozmazie – 5-95% i pojedyncze dojrzałe granulocyty (przerwa białaczkowa - hiatus
leucaemicus)
Ostra białaczka limfoblastyczna ALL
Krew obwodowa i szpik:
- niedokrwistośd, neutropenia, małopłytkowośd
- białaczki z lini T, bardzo duża i szybko narastająca leukocytoza
- podtyp pro ≈ 25% leukocytoza > 100 tys/µL, we wczesnej fazie leukopenia
- rozmaz: limfoblasty PAS(+), MPO(-), ciała tłuszczowe (-)
- szpik – jeden typ komórek blastycznych, regresja linii erytro- i megakariocytopoetycznej
Rozpoznanie różnicowe ostrej białaczki limfoblastycznej ALL:
- AML
- mononukleoza zakaźna
- infekcje wirusowe przebiegające z małopłytkowością i niedokrwistością hemolityczną
Blasty – duże jądro o luźnej strukturze, z jąderkami i monobłękitną cytoplazmą, czasami z
ziarnistościami azurochłonnymi lub pałeczkami Auera, atypowe komórki, rozpoznanie morfologiczne
niemożliwe
Szpik - biopsja aspiracyjna:
- bogatokomórkowy
- jednorodny typ komórek dojrzałych
- 70-95% komórek blastycznych
- ↓ (zanik) liczby erytroblastów, megakariocytów
Badania nieswoiste:
- ↑ aktywnośd LDH
- ↑ aktywnośd ALAT (nacieki w wątrobie)
- ↑ stężenia kwasu moczowego w osoczu i w moczu
- ↑ poziomu kreatyniny
- niekiedy laboratoryjne cechy rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego (białaczka
promielocytarna)
- obecnośd komórek białaczkowych w płynie mózgowo-rdzeniowym (rozprzestrzenianie się choroby
poza układ krwiotwórczy, białaczka lifmoblastyczna)
Rozpoznanie różnicowe ostrej białaczki szpikowej:
- mononukleoza zakaźna
- ALL
- przełom blastyczny w przewlekłej białaczce szpikowej
Klasyfikacja morfologiczna ostrej białaczki limfoblastycznej wg FAB
Typy limfocytowy (L1)
Typ limfoblastyczny
(L2)
Typ limfoblastyczny
(L3)
Wielkośd komórek
małe
duże i małe
duże
Chromatyna jądra
homogenna
heterogenna
homogenna
drobnopunktowa
Kształt jądra
regularny wyjątkowo
wglobiony
nieregularny, często
wglobiony
regularny, owalny i
okrągły
Jąderka
niewidoczne lub małe
niepozorne
jedno lub więcej,
często duże
wyraźne
pęcherzykowate
jedno lub więcej
Cytoplazma
skąpa, umiarkowanie
zasadochłonna
o zróżnicowanej
obfitości,
zasadochłonności
dośd obfita, silnie
zasadochłonna z
licznymi wodniczkami
Cechy cytologiczne
Zespoły mieloproliferacyjne
Zespoły mielodysplastyczne MDS
Przewlekła białaczka szpikowa
Zespoły mielodysplastyczne (MDS) – choroby klonalne układu krwiotwórczego, z nieefektywną
hematopoezą i transformacją w ostre białaczki
Krew obwodowa:
- niedokrwistośd normocytowa lub makrocytowa o różnym nasileniu
- leukopenia z neutropenią (> 50%)
- liczba neutrofilów < 1500/µL (30-55%)
- odsetek blastów 0-20%
- zmniejszona liczba segmentów jądra neutrofilów, zmniejszona ilośd ziarnistości w cytoplazmie
- małopłytkowośd (25-50%)
- pancytopenia (≈ 50%)
- retikulocytopenia
Szpik:
- biopsja:
- bogatokomórkowy lub normokomórkowy (80%)
- zaburzenia hematopoezy (1, 2, 3-liniowej)
- asynchroniczne dojrzewanie jądra i cytoplazmy
- nieprawidłowe rozmieszczenie ziarnistości w cytoplazmie
- paraerytroblasty, mikromegakariocyty, duże jednojądrowe megakariocyty
- zwiększony odsetek blastów
- trepanobiopsja:
- nieprawidłowa hematopoeza
- nieprawidłowe rozmieszczenie komórek prekursorowych
- czasami włóknienie
Różnicowanie zespołów mielodysplastycznych MDS:
- niedokrwistośd
- leukopenia z neutropenią
- małopłytkowośd
- niedokrwistośd Addisona-Biermera
- samoistne włóknienie szpiku
Objawy kliniczne:
- wiek 20-50 lat, gorączka, brak łaknienia, utrata masy ciała, nocne poty, znużenie, bóle i zawroty
głowy
- zaburzenia oddychania, kołatanie serca (niedokrwistośd), ucisk w lewym podżebrzu (masywna
splenomegalia)
Krew obwodowa:
- ↑ leukocytoza 50-400 tys/µL
- odmłodzenie granulocytów do mieloblasta z przewagą mielocytów i metamielocytów, często
odczyn kwaso- lub zasadochłonny
- zaburzenia dojrzewania granulocytów
- znaczne obniżenie lub brak aktywności FAG
- liczba erytrocytów prawidłowa, niekiedy niedokrwistośd
- liczba płytek prawidłowa lub podwyższona, rzadko obniżona
Mielogram:
- szpik wybitnie bogatokomórkowy
- przewaga granulocytów obojętnochłonnych (do 95%) ze zwiększeniem odsetka mielocytów
- liczba mieloblastów nie przekracza 15%
- ↑ linii granulocytów kwaso- i zasadochłonnych
- ↑ liczby megakariocytów
Inne badania:
- ↑ poziomu witaminy B12 w osoczu (zwiększenie zdolności wiązania witaminy B12 przez białka
osocza pochodzące z granulocytów, co powoduje obniżenie klirensu nerkowego i akumulację wit.
B12 w osoczu)
- prawidłowy lub podwyższony poziom żelaza
- ↑ stężenia kwasu moczowego
- obecnośd chromosomu Ph (patologicznie mały chromosom pary 22)
- zaostrzenie mieloblastyczne: co najmniej 12% mieloblastów we krwi, w szpiku 20%
Różnicowanie przewlekłej białaczki szpikowej:
- odczyn białaczkowy
- przesuniecie obrazu granulocytów w lewo (↑ FAG)
- osteomielofibroza
- przewlekła białaczka eozynochłonna
- nadpłytkowośd pierwotna i wtórna
Badania różnicujące przewlekłe choroby mieloproliferacyjne z odczynem białaczkowym
Odczyn
białaczkowy
Przewlekła
białaczka
szpikowa
Czerwienica
prawdziwa
Zwłóknienie
szpiku
Liczba płytek krwi
N,↑,↓
↑↑,N
↑↑
↑↑,N,↓
(zależnie od
fazy chorego)
Wartośd Hb, Ht, liczba
erytrocytów
N,↓
↓
↑↑
↓
Liczba granulocytów
zasadochłonnych
N
↑↑
N,↑
N,↑
Aktywnośd fosfatazy
alkalicznej granulocytów
(FAG)
↑
↓ lub 0
↑↑
↑↑,↑
Gen fuzyjny BCR/ABL,
chromosom Ph
(-)
(+)
(-)
(-)
Stężenie witaminy B12 w
surowicy
N
↑
↑
↑
Ziarnistości toksyczne w
cytoplazmie
granulocytów
+
-
-
-
Czerwienica prawdziwa
Czerwienica prawdziwa - nowotworowa proliferacja zmutowanego klonu wywodzącego się z
wielopotencjalnej krwiotwórczej komórki macierzystej szpiku
Obraz kliniczny:
- bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia
- świąd skóry
- choroba wrzodowa (upośledzenie krążenia w śluzówce)
- zakrzepica, nadciśnienie tętnicze
- osłabienie, chudnięcie
Badania układu czerwonokrwinkowego:
- ↑ liczby erytrocytów do 7-10 mln/µL
- obecnośd erytroblastów we krwi obwodowej
- ↑ Ht powyżej 55%
- stężenie Hb ponad 18 g/dL
- ↓ MCHC (wyczerpanie rezerw żelaza ustrojowego)
- MCV dolna granica normy
- często nakrapianie zasadochłonne erytrocytów
- czas przeżycia erytrocytów prawidłowy
- liczba retikulocytów prawidłowa lub nieco podwyższona
- OB zwolnione
- ↓ oporności osmotycznej erytrocytów (niedobór żelaza)
Inne badania:
- ↑ liczba leukocytów 15-30 tys/µL lub więcej
- przesuniecie w lewo do mielocyta
- FAG wybitnie podwyższony nawet do 300 score
- liczba płytek krwi zwiększona do 1 mln/µL i wyżej
Szpik (hiperplazja 3 układów, a szczególnie czerwonokrwinkowego):
- ↓ poziomu żelaza w surowicy
- ↑ poziomu bilirubiny w surowicy
Czerwienica prawdziwa – różnicowanie:
- nadkrwistości wtórne (niedotlenienie)
- nadkrwistości wtórne (↑ wytwarzania EPO)
- nadkrwistości rzekome (odwodnienie ustroju)
Różnicowanie czerwienicy prawdziwej, wtórnej i rzekomej
Czerwienica
Cecha
prawdziwa
wtórna
rzekoma
Masa krążących erytrocytów
↑
↑
N
Liczba leukocytów
↑
N
N
Liczba płytek krwi
↑
N
N
rozrost linii
Mielogram
rozrost 3 linii
N
erytropoetycznej
Powiększenie śledziony
u 80% chorych
Świąd skory
+
SaO2
N
N lub ↓
N
Stężenie witaminy B12 w surowicy
↑
N
N
FAG
↑
N
N
Stężenie EPO w surowicy
↓lub N
↑ lub Na
N
Samoistny wzrost kolonii erytroidalnych
+
a
– w nadkrwistości rodzinnej
↑ - zwiększone, ↓ - zmniejszone, EPO – erytropoetyna, FAG – fosfataza alkaliczna granulocytów
N- norma, SaO2 – wysycenie hemoglobiny krwi tętniczej tlenem
Nadpłytkowośd samoistna
Nadpłytkowośd samoistna - zespół mieloproliferacyjny ze zwiększoną liczbą płytek krwi i wzmożoną
proliferacją megakariocytów
Objawy kliniczne:
- objawy związane z zakrzepami w drobnych i dużych naczyniach
- krwawienia z błon śluzowych i przewodu pokarmowego wywołane zaburzeniami czynności płytek
- umiarkowane powiększenie śledzony (20-50% chorych)
Krew obwodowa:
- ↑ liczby płytek krwi – nieprawidłowy kształt i wielkośd
- zaburzenia czynności płytek: upośledzona agregacja pod wpływem adrenaliny, ADP i kolagenu
Szpik:
- biopsja – proliferacja w układzie megakariocytów, liczne olbrzymie megakariocyty, często w
skupiskach o nieprawidłowym kształcie, wielopłatowym jądrze i dojrzałej cytoplazmie
Objawy kliniczne:
- osłabienie, brak łaknienia, chudnięcie, dusznośd, przyśpieszone tętno
- powiększenie śledziony
- powiększenie wątroby
- powiększenie węzłów chłonnych
- ogniska krwiotworzenia w płucach, osierdziu, OUN, przewodzie pokarmowym (dolegliwości)
- zaniki mięśni – nasilony katabolizm
Krew obwodowa:
- niedokrwistośd normocytowa
- ↓/↑ leukocytozy lub prawidłowa
- ↑ liczby płytek krwi, nieprawidłowości morfologiczne i czynnościowe
- w rozmazie anizocytoza, poikilocytoza erytrocytów, obecne erytrocyty w kształcie łez (lakrymocyty)
oraz erytroblasty
- przesunięcie w lewo w układzie granulocytarnym
- ↑ OB
- przeważnie skrócony czas przeżycia erytrocytów
- ↑ stężenia bilirubiny
Szpik:
Inne badania laboratoryjne:
- ↑ aktywności FAG
- ↑ stężenia mocznika
- ↑ stężenia TPO w surowicy
Różnicowanie:
- nadpłytkowośd towarzysząca:
- czerwienicy prawdziwej
- przewlekłej białaczce szpikowej
- samoistnemu włóknieniu szpiku
- nadpłytkowośd odczynowa:
- nowotwory lite (płuc, trzustki)
- w niedokrwistości z niedoboru Fe
- po ostrych krwotokach
- po usunięciu śledziony
- przewlekły alkoholizm
- choroby zapalne i infekcyjne
- biopsja:
- wczesny obraz – szpik bogatokomórkowy z rozrostem w układzie granulocyto- i
megakariocytopoetycznym, megakariocyty często o nieprawidłowej morfologii
(mikro i makromegakariocyty)
- późny okres włóknienia i sklerotyzacji – pusta biopsja
- trepanobiopsja:
- włóknienie retikulinowe, zwiększona liczba włókien kolagenowych, rozrost
zatok szpiku, pogrubienie i przebudowa beleczek kostnych (faza sklerotyzacji)
pozostają nieliczne ogniska krwiotworzenia
Różnicowanie:
- włóknienie szpiku w chorobach nowotworowych: MDS, ziarnica złośliwa, szpiczak mnogi,
przewlekła białaczka szpikowa
- włóknienie szpiku w chorobach nienowotworowych: zatrucie benzenem, gruźlica, kiła
Zespoły limfoproliferacyjne
Przewlekłe białaczki limfatyczne - klonalne choroby limfoproliferacyjne u osób dorosłych
Samoistne włóknienie szpiku (mielofibrosis)
Samoistne włóknienie szpiku - zespół mieloproliferacyjny, zwłóknienie szpiku, powstawanie
pozaszpikowych ognisk krwiotworzenia, powiększenie śledziony
Podział:
- przewlekła białaczka limfocytowa (B-komórkowa, najczęstsza – 98%)
- białaczka włochatokomórkowa
- białaczka prolimfocytowa
- białaczka z dużych ziarnistych limfocytów
Przewlekła białaczka limfatyczna
Objawy kliniczne:
- powiększenie węzłów chłonnych
- uogólnione bóle brzucha spowodowane powiększeniem wątroby, śledziony
- nacieki białaczkowe we wszystkich narządach
- chudniecie, gorączka
Stadia zaawansowania klinicznego przewlekłej białaczki limfatycznej z komórek B (B-CLL) wg Raia
Stadium
Kryteria
Czas przeżycia
0
Liczba limfocytów we krwi
obwodowej > 15 tys/µL
ponad 10 lat
I
Objawy jak w stadium 0,
dodatkowo powiększenie
węzłów chłonnych
6-8 lat
II
Objawy jak w stadium 0, I,
dodatkowo powiększenie
wątroby i/lub śledziony
Klasyczne i nowe czynniki rokownicze w przewlekłej białaczce limfocytowej
Czynniki
Korzystny
Niekorzystny
Klasyczne
Binet
A
B, C
Rai
0
I, II, III, IV
Nacieczenie szpiku kostnego
Trepanobiopsja
typ grudkowy
typ rozlany
Biopsja aspiracyjna
< 80% limfocytów
> 80% limfocytów
Leukocytoza
< 50 000 µL
> 50 000 µL
Prolimfocyty we krwi
< 10%
> 10%
Czas podwojenia liczby
> 12 mies.
< 12 mies.
limfocytów
Nowe
a
Markery surowicze
prawidłowe
zwiększone
Obraz cytogenetyczny
izolowana del (13q)
del (11q) del(17p)
Ekspresja CD38
< 30%
> 30%
IgVH
zmutowany
niezmutowany
Zwiększona ekspresja ZAP-70
+
a
LDH, β2-mikroglobulina, kinaza tymidynowa sCD23 i in.
Białaczka prolimfocytowa (prolymphocytic leukaemia – PLL)
III
Objawy jak w stadium 0, I, II
dodatkowo stężenie
hemoglobiny <110 g/L (11 g/dL)
IV
Objawy jak w stadium 0, I, II lub
II, I, dodatkowo liczba płytek
krwi < 100 tys/µL
6-8 lat
17-19 miesięcy
- u osób w wieku starszym
- monoklonalna proliferacja prolimfocytów, są bardziej dojrzałe niż limfoblasty w ALL, ale mniej niż
limfocyty w CLL
- w ok. 80% komórki te należą do linii komórkowej B, a pozostałe do linii komórkowej T
- znaczne powiększenie śledziony
- bardzo wysoka liczba krwinek białych, zwykle > 100 tys/µL większośd z nich stanowią prolimfocyty
- znaczne powiększenie węzłów chłonnych (z wyjątkiem T-PLL)
- nacieki skórne (jedynie w T-PLL)
- gorsza odpowiedź na leczenie niż CLL
Białaczka włochatokomórkowa
Krew obwodowa:
- ↑ leukocytozy od 3,5-15 tys/µL lub większa, rzadziej prawidłowa
- limfocytoza krwi obwodowej (do 95%), nieliczne prolimfocyty i limfoblasty
- obecnośd cieni Gumprechta (jądra uszkodzonych limfocytów)
- niedokrwistośd normocytowa, niekiedy autoimmunohemolityczna
- przeważa skrócony czas przeżycia erytrocytów
- często małopłytkowośd
- mielogram: ubogokomórkowy lub normokomórkowy znaczny odsetek (do 95%) limfocytów,
niewielka liczba prolimfocytów i limfoblastów
Białaczka włochatokomórkowa - choroba nowotworowa dojrzałych limfocytów B rzadko T, szczyt
zachorowao w 6 dekadzie życia
Objawy kliniczne:
- osłabienie, gorączka, utrata masy ciała, uczucie pełności w jamie brzusznej i ból brzucha
(powiększona śledziona), skłonnośd do krwawieo, zakażeo, powiększone węzły chłonne i wątroba
Krew obwodowa:
- pancytopenia (60-80% chorych)
- niedokrwistośd, Hb: 7-10 g/dL
- małopłytkowośd < 70 tys/µL
- neutropenia
- monocytopenia
- „włochate” komórki białaczkowe B lub T z nitkowatymi wypustkami cytoplazmatycznymi,
jednojądrowe z jasną zasadochłonną cytoplazmą (20% leukocytów)
Szpik:
- biopsja - często nieskuteczna z powodu włóknienia i nacieczenia szpiku przez komórki białaczkowe
- trepanobiopsja - szpik o zwiększonej komórkowości z naciekami z komórek włochatych
Szpiczak mnogi
Szpiczak mnogi - klonalny rozrost komórek plazmatycznych stanowiących koocowe stadium
różnicowania limfocytów B, wytwarzających poza immunoglobulinami wiele cytokin, które
stymulują ich proliferację, jest to charakterystyczna cecha tych komórek (szczyt zachorowao 50-70
r.ż.)
Objawy kliniczne:
- bóle kostne (zwykle lędźwiowego odcinka kręgosłupa)
- patologiczne złamania kości, najczęściej kręgów dolnego odcinka kręgosłupa piersiowego i górnego
lędźwiowego oraz żeber
- skłonnośd do powtarzających się zakażeo dróg moczowych
- znaczne osłabienie, zmniejszenie masy ciała, objawy niedokrwistości, krwawienia, powiększenie
wątroby
Krew obwodowa:
- ↑ OB przekraczające 100 mm/h
- niedokrwistośd normocytowa i normochromiczna
- rulonizacja erytrocytów
- neutropenia lub norma, czasami obecnośd plazmocytów
- małopłytkowośd, trombocytopatia
Mielogram:
- odsetka plazmocytów, paraplazmocytów
- plazmocyty prawidłowe lub o atypowych cechach jak: znaczny polimorfizm, wyraźna
wielojądrzastośd, niedojrzałośd jądra komórkowego (tj. drobno rozproszone włókna chromatyczne i
jąderka oraz brak korelacji między stopniem dojrzałości jądra i cytoplazmy)
- gniazda plazmocytów, stłumienie innych układów szpiku
Cytometria przepływowa - obecnośd:
- fenotypu limfocytów B i pre B (antygeny CD10, CD11b, CD19, CD20)
- cząsteczek adhezyjnych (CD56, CD54, CD138) odgrywających rolę w rozprzestrzenianiu się
szpiczaka
Inne badania laboratoryjne:
- hiperproteinemia – stężenie białka 90-120 g/L
- hipergammaglobulinemia lub hiperbetaglobulinemia
- obecnośd monoklonalnej globuliny M (2 łaocuchy ciężkie tej samej klasy i 2 łaocuchy lekkie tego
samego rodzaju)
- białkomocz, białko Bence Jonesa (monoklonalne łaocuchy lekkie w moczu)
- hiperkalcemia (osteoliza i uwalnianie Ca z kości)
- ↑ stężenia kwasu moczowego i kreatyniny
- ↑ stężenia β2-mikroglobuliny w surowicy (czynnik rokowniczy im ↑ tym krótszy czas przeżycia)
- ↑ stężenia białka C-reaktywnego (odzwierciedla aktywnośd IL-6 autokrynnie stymulującej
proliferację komórek szpiczaka)
- ↑ stężenia IL-6 odpowiedzialnej za powstawanie hipoalbuminemii, niedokrwistości, osteolizy
- ↑ aktywności LDH w surowicy
Mononukleoza zakaźna (gorączka gruczołowa)
- choroba zakaźna o łagodnym przebiegu najczęściej u dzieci i młodzieży (ślina, krew)
- zakażenie komórek nabłonkowych jamy nosowo-gardłowej i limfocytów B wirusem Epsteina i Barr
- okres wylęgania: 5-7 tygodni
Objawy kliniczne:
- złe samopoczucie, osłabienie, poty,
- bóle gardła, upośledzenie łaknienia, nudności, bóle głowy i gorączka
- obustronne powiększenie szyjnych węzłów chłonnych, umiarkowane powiększenie śledziony
Badania laboratoryjne:
- ↑ leukocytoza 10-30 tys/µL, ze ↑ bezwzględnej liczby limfocytów do ok. 10-20 tys/µL w 2-3 tyg.
choroby
- limfocyty o nieprawidłowej morfologii: (wirocyty) duże, z umiarkowanie obfitą wybitnie
zasadochłonną cytoplazmą, płatowate lub wygięte jądro z rozproszoną cytoplazmą i wyraźne
jąderka
- atypowe komórki to: cytotoksyczne i supresorowe limfocyty T
- odczyn Paula i Bunnella (p/ciała heterofilne po ok. 2 tyg., po 2-3 miesiącach niewykrywalne) miana
1:56 u dorosłych, 1:28 u dzieci (rozpoznanie mononukleozy)
- pojawienie się p/ciał klasy IgG po 2-3 miesiącach (trwała odpornośd)
- niedokrwistośd i małopłytkowośd między 3-5 tyg. choroby
- ↑ umiarkowany aktywności aminotransferaz w surowicy
- ↑ stężenia immunoglobulin klas: M, G i A
- mielogram prawidłowy lub niewielkie zwiększenie limfocytów i eozynofili