1a-chronologia dziejow sztuki

Omówienia i materiały do nauki
historii sztuki
część 1
CHRONOLOGIA
DZIEJÓW SZTUKI
CHRONOLOGIA
• PRADZIEJE ok.35 tys. p.n.e. – 2 tys. p.n.e.
• Paleolit
• neolit
• STAROŻYTNOŚĆ 4 tysiąclecie p.n.e. – 476 r.
• ŚREDNIOWIECZE V – XV w.
•
•
•
•
Sztuka bizantyńska
sztuka wczesnego średniowiecza
romanizm
gotyk
• NOWOŻYTNOŚĆ XV – XVIII w. [ok.1750 r.]
• renesans
• manieryzm
• barok
• NOWOCZESNOŚĆ XVIII/XIX, XIX, XX w.
PRADZIEJE ok.35 tys. p.n.e. – 2 tys. p.n.e.
1.Paleolit
2.Neolit
3.Okres brązu
STAROŻYTNOŚĆ 4 tysiąclecie p.n.e. – 476 r.
1.Cywilizacje starożytnej MEZOPOTAMII (Sumer, Asyria, Babilon)
2.Starożytny EGIPT
(Stare Państwo, Średnie Państwo, Nowe Państwo, Okres Ptolemejski)
STAROŻYTNOŚĆ 4 tysiąclecie p.n.e. – 476 r.
3.Starożytna GRECJA (Okres kultury Egejskiej – Minojski, Achajski;
Okres archaiczny, Okres klasyczny, Okres hellenistyczny)
4.Starożytny RZYM
(Sztuka etruska, Republika, Cesarstwo, Sztuka wczesnochrześcijańska)
ŚREDNIOWIECZE V – XV w.
1.Sztuka BIZANTYŃSKA (V-XV w.) I PRAWOSŁAWNA
2.Sztuka WCZESNOŚREDNIOWIECZNA V – X w.
(Renesans karoliński, Sztuka przedromańska)
ŚREDNIOWIECZE V – XV w.
3.Sztuka ROMAŃSKA (ROMANIZM) XI – XIII w.
4.Sztuka GOTYCKA (GOTYK) poł. XII – pocz. XVI w.
○ wczesny gotyk XII- pocz. XIII w.
○ dojrzały gotyk XIII w.
○ późny gotyk XIV – pocz. XVI w.
NOWOŻYTNOŚĆ XV – poł. XVIII W.
1.RENESANS XV- 1 poł. XVI w.
○ wczesny renesans (quattrocento) XV w.
○ dojrzały renesans (cinquecento) 1 poł. XVI w.
2.MANIERYZM poł. XVI – pocz. XVII w.
NOWOŻYTNOŚĆ XV – poł. XVIII W.
3.BAROK 2 poł. XVI - 2 poł. XVIII w.
○ wczesny barok - kon. XVI w.
○ dojrzały barok - XVII w.
○ późny barok - XVIII w.
○ ROKOKO (styl późnego baroku) 1 poł. XVIII w.
CHRONOLOGIA SZTUKI XIX WIEKU
• ARCHITEKTURA ( style historyczne/neostyle)
•
•
•
•
•
Neoklasycyzm XVIII – XIX w.
Neogotyk XVIII – pocz. XX w.
Neorenesans XIX w.
Neobarok – Eklektyzm 2 poł. XIX w.
Secesja ok.1890 – 1918 r.
• MALARSTWO i RZEŹBA
• Klasycyzm 2 poł. XVIII – ok. 1830 r.
• Romantyzm kon XVIII – ok. 1850 r.
• Akademizm 2 poł XIX w.
• Realizm ok. 1840 – kon XIX w.
• Impresjonizm 1874 – kon. XIX w.
• Postimpresjonizm po 1880 r.
• Modernizm od 1890 - 1914
1. Symbolizm
2. Protoekspresjonizm
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
XIX wiek - architektura
1.NEOKLASYCYZM 2 poł. XVIII w. – 1 poł. XIX w.
2.NEOGOTYK 2 poł. XVIII w. – pocz. XX w.
3.NEORENESANS 1 poł. XIX w. – pocz. XX w.
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
XIX wiek - architektura
4.EKLEKTYZM 2poł. XIX w. – pocz. XX w.
5.NURT INŻYNIERSKI 2 poł. XVIII w. – kon. XIX w.
6.SECESJA
kon. XIX w. – pocz. XX w.
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XIX w.
XIX wiek - malarstwo i rzeźba
1.NEOKLASYCYZM 2 poł. XVIII w. – poł. XIX w.
2.ROMANTYZM kon. XVIII w. – poł. XIX w.
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XIX w.
XIX wiek - malarstwo i rzeźba
3.AKADEMIZM poł. XIX w. – KON. XIX w.
4.HISTORYZM poł. XIX w. – ok. 1880
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XIX w.
XIX wiek - malarstwo i rzeźba
3.REALIZM poł. XIX w. – ok. 1880
4.IMPRESJONIZM 1874 – ok. 1890
NATURALIZM
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XIX w.
XIX wiek - malarstwo i rzeźba
5.POSTIMPRESJONIZM ok. 1880 - 1900
6.SYMBOLIZM i PROTOEKSPRESJONIZM ok. 1890 – ok. 1914
CHRONOLOGIA SZTUKI XX WIEKU
ARCHITEKTURA:
1. Nurty awangardowe:
• Wczesny modernizm
• Ekspresjonizm 1911 r. – 1935 r.
• Konstruktywizm lata 20 – te XX w
• nurt międzynarodowy 1919 r. – 1990 r.
• nurt organiczny XX w.
2. Art Decó ok. 1925 – 1939
3. Architektura totalitarna
• Socrealizm 1934 - 1956
4. Postmodernizm od 1980
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
XX wiek - architektura
1.NURTY AWANGARDOWE:
○ modernizm
○ nurt międzynarodowy
○ nurt organiczny
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
XX wiek - architektura
2.ART DECÓ lata 20-te – 30-te XX w.
3.ARCHITEKTURA TOTALITARNA: nazistowska, socrealizm
6.POSTMODERNIZM koniec XX w.
FORMACJA PIERWSZYCH AWANGARD
1 poł. XX wieku
• FOWIZM 1904-1908
• EKSPRESJONIZM NIEMICKI:
1. Die Brücke [Most] 1905
2. Der Blaue Reiter [Błękitny Jeździec] 1911
• KUBIZM 1907
• FUTURYZM 1909
• ABSTRAKCJA GEOMETRYCZNA
1. SUPREMATYZM 1913
2. KONSTRUKTYWIZM 1920-26
3. GRUPA DE STIJL 1917; NEOPLASTCYZM
• ABSTRAKCJA NIEGEOMETRYCZNA [LIRYCZNA] 1910-13
• DADAIZM 1916-1922
• SURREALIZM 1924
• NOWA RZECZOWOŚĆ 1925-33
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
AWANGARDY 1 POŁ. XX W.
1.FOWIZM 1904-08
2.EKSPRESJONIZM
○ Grupa „Die Brücke” 1905
○ Grupa „Der Blaue Reiter” 1911
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
AWANGARDY 1 POŁ. XX W.
3.KUBIZM 1907
4.FUTURYZM 1909
5.SECTION D’OR (ZŁOTY PODZIAŁ) 1912
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
AWANGARDY 1 POŁ. XX W.
6.ABSTRAKCJA GEOMETRYCZNA:
○ SUPREMATYZM 1913
○ NEOPLASTYCYZM (DIE STIJL) 1917
7.ABSTRAKCJA NIEGEOMETRYCZNA 1910-13
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
AWANGARDY 1 POŁ. XX W.
8.DADAIZM 1916-22
9.SURREALIZM 1924
10.SZKOŁA PARYSKA (ECOLE DE PARIS)
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
AWANGARDY 1 POŁ. XX W.
11. KONSTRUKTYWIZM 1920
12.NOWA RZECZOWOŚĆ (NEUE SACHKLICHKEIT) 1925-33
KIERUNKI AWANGARDOWE
2 poł. XX wieku
• Abstrakcyjny ekspresjonizm – Informel 1946 r. – 1956 r.
•
•
•
Action painting (malarstwo gestu)
Taszyzm
Malarstwo materii
•
•
•
•
•
•
Nowa Figuracja 1946 r. – 1970 r.
Kierunki abstrakcji geometrycznej:
Abstrakcja pomalarska 1956 r. – 1965 r.
Op- Art l. 50-60 te XX w.
Minimal Art (minimalizm) l. 60-te XX w.
Neodada (neodadaizm) od 1956 r. do poł. l. 70-tych XX w.
•
•
•
Nowy Realizm – Francja
Fluxus – Niemcy i inne kraje Europy
Arte povera – Włochy
•
•
•
•
•
•
•
Pop Art. (sztuka popularna) 1956 r. – 1974 r.
Hiperrealizm (superrealizm, fotorealizm) 1965 r. – 1980 r.
Konceptualizm (sztuka pojęciowa) od 1967 r.
Land art (sztuka ziemi) od 1968 r.
Graffiti od l. 80-tych XX w.
Neoekspresjonizm, Neue Wilde (Nowi dzicy) l. 80-te XX w.
Postmodernizm l. 80-te, 90-te XX w.
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
AWANGARDY PO 2 WOJNIE ŚWIATOWEJ
1. ABSTRAKCYJNY EKSPRESJONIZM - INFORMEL 1946-56
○ ACTION PAINTING (MALARSTWO GESTU)
○ TASZYZM
○ MALARSTWO GESTU
2. NOWA FIGURACJA 1946-70
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
AWANGARDY PO 2 WOJNIE ŚWIATOWEJ
3.ABSTRAKCJA POMALARSKA 1956-65
4.OP-ART lata 50-60-te
5.MINIMAL ART (MINIMALIZM) lata 60-te
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
AWANGARDY PO 2 WOJNIE ŚWIATOWEJ
6.NEODADA 1956 - ok. 1975
○ NOWY REALIZM
○ FLUXUS
○ ARTE POVERA
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
AWANGARDY PO 2 WOJNIE ŚWIATOWEJ
7. POP-ART 1956-74
8.HIPERREALIZM 1965-80
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
AWANGARDY PO 2 WOJNIE ŚWIATOWEJ
9. KONCEPTUALIZM od 1968
10.LAND ART 1968-80
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
NEOAWANGARDY KOŃCA XX WIEKU
11.NEOEKSPRESJONIZM – NEOFOWIZM - NEUE WILDE lata 80-te
12. GRAFFITI - STREET ART od lat 80-tych
13.POSTMODERNIZM od końca lat 80-tych
NOWOCZESNOŚĆ od poł. XVIII w.
NEOAWANGARDY PRZEŁOMU XX I XXI WIEKU
14. NOWE MEDIA od końca lat 80-tych
15.SZTUKA KRYTYCZNA od lat 90-tych
Omówienia i materiały do nauki
historii sztuki
część 1a
SZTUKA
PRADZIEJOWA
Historia człowieka:
hominidy (człekokształtne) od 7 mln. lat
początki człowieka (homo habilis) ok.2,6 mln. lat
PALEOLIT
(starsza epoka kamienna)
2,5 miliona lat p.n.e. – 8 tys. p.n.e.
Narodziny rzeźby - paleolityczne posążki Wenus
Paleolityczna Wenus z Willendorf ok.25.000 p.n.e.
Wiedeń, Muzeum Historii Naturalnej; wys. 11 cm
• Rzeźba pełnoplastyczna
• Rzeźba figuralna
• Postać stojąca, sztywno
wyprostowana
• Rzeźba zblokowana
• Figura osiowa
• Figura wrzecionowata (zwężona u
góry i dołu a rozszerzająca się w
środku)
• Zaburzone proporcje
• Zredukowana anatomia (kończyny,
stopy i dłonie)
• Realistycznie ujęte części anatomii
(piersi, brzuch, łono, pośladki)
• Brak cech indywidualnych (brak
twarzy)
• Brak ekspresji emocjonalnej
• Wykuta w kamieniu
Narodziny malarstwa – malowidła w grotach
Grota Lascaux, 15.0000-10.000 p.n.e.
Scena śmierci na polowaniu, grota Lascaux, 15000-10000 p.n.e.
"Komora określana jako
apsyda prowadzi do
zagłębiającej się czeluści,
zwanej szybem, na spotkanie
tajemnicy tajemnic. Jest to
scena, a raczej dramat
antyczny, rozgrywa się między
skąpą ilością bohaterów:
bizon przekłuty oszczepem,
leżący człowiek, ptak
nasadzony na kij i niewyraźny
w zarysie odchodzący
nosorożec. Bizon stoi
profilem, ale ma zwróconą ku
widzowi głowę. Z brzucha
wypływają wnętrzności.
Człowiek potraktowany
schematycznie jak na
rysunkach dzieci, ma ptasią
głowę zakończoną prostym
dziobem, rozrzucone
czteropalczaste ręce i sztywno
wyciągnięte nogi...„
Zbigniew Herbert
NEOLIT
(młodsza epoka kamienna)
8 tys. p.n.e. – 2 tys. p.n.e.
Rewolucja neolityczna:
• udomowienie zwierząt: 9-7 tys. p.n.e.
• początki rolnictwa: 8-3 tys. p.n.e.
• osiadły tryb życia – pierwsze osiedla: 8-7 tys. p.n.e.
• początki rzemiosła – garncarstwo i tkactwo: 5-4,5 tys. p.n.e.
Çatal Höyük (Rozdwojone wzgórze), neolityczne osiedle rolnicze,
7400-7300 p.n.e. Turcja
Çatal Höyük (Rozdwojone wzgórze), neolityczne osiedle rolnicze, 7400-7300 p.n.e. Turcja
Jerycho (Palestyna), miasto neolityczne, od 9000 p.n.e.
Czaszka – gliniany portret zmarłego z Jerycho, 7220-5850 p.n.e.
Neolityczna plastyka cykladzka
2800-2300 p.n.e.
Kultura megalityczna w Europie od ok. 4500 p.n.e.
Konstrukcje megalityczne:
1. menhiry
2. dolmeny
3. kromlechy
Stonehenge - kromlech, średn.100m. ok.1800 p.n.e.
Biskupin, widok rekonstrukcji osady kultury łużyckiej, 700-400 p.n.e.