Ochrona wolności i praw człowieka mgr Piotr Kapusta Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Zagrożenia oraz naruszenia praw i wolności człowieka (1) 1. Źródła zagrożeń 2. Rodzaje zagrożeń a) trwałe i przejściowe b) dotyczące pewnej grupy społecznej lub wszystkich osób 3. Rola monitorowania zagrożeń oraz naruszeń praw i wolności Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Zagrożenia oraz naruszenia praw i wolności człowieka (2) 1. Pojęcie i źródła naruszeń praw i wolności 2. Rodzaje naruszeń: a) powszechne z działania; b) indywidualne z działania; c) powszechne z zaniechania; d) konkretne z zaniechania. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Środki ochrony wolności i praw jednostki (1) 1. Pojęcie środków ochrony 2. Relacja między państwowymi a międzynarodowymi systemami ochrony 3. Rola państwa w systemie środków ochrony praw i wolności jednostki Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Środki ochrony wolności i praw jednostki (2) Kategorie środków ochrony Bezpośrednie Pośrednie Prawo do sądu i prawo żądania naprawienia wyrządzonej szkody Media Prawo do zbadania zgodności normy prawnej z konstytucją Wyspecjalizowane instytucje i organizacje społeczne Prawo do wystąpienia z wnioskiem o udzielenie ochrony przez wyspecjalizowany organ ochrony Instytucje demokratycznego oddziaływania jednostki na władze publiczne Procedury dostępu do informacji publicznej Pozasądowe procedury rozstrzygania sporów Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Prawo do sądu i rola sądów w ochronie praw jednostki 1. Pojęcie prawa do sądu 2. Rola państwa i sądów w realizacji prawa 3. Rodzaje sądów na przykładzie RP 4. System polskiego sądownictwa na tle prawnoporównawczym Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Skarga konstytucyjna- zagadnienia wstępne 1. Pojęcie skargi konstytucyjnej 2. Organy uprawnione do orzekania ze skargi konstytucyjnej 3. Modele skargi konstytucyjnej 4. Cele skargi konstytucyjnej jako ostatecznego środka ochrony Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Skarga konstytucyjna- rozwiązania polskie 1. 2. 3. 4. a) b) 5. Analiza art. 56 Konstytucji Zakres podmiotowy skargi konstytucyjnej Zakres przedmiotowy skargi konstytucyjnej Przesłanki skargi konstytucyjnej: materialne, formalne. Zasady i tryb rozpoznania skargi konstytucyjnej. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Ombudsman i inne pokrewne instytucje ochrony 1. Historia instytucji ombudsmana 2. Modele organizacyjne instytucji: a) b) c) 3. organ 1-osobowy i kolegialny, organ międzynarodowy, krajowy i lokalny, organ uniwersalny i wyspecjalizowany. Cechy charakteryzujące specyfikę działania ombudsmana. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Rzecznik Praw Obywatelskich 1. Podstawy prawne (Konstytucja i ustawa o RPO) 2. Kandydatura, wybór, kadencja 3. Pozycja ustrojowa RPO 4. Czynności podejmowane przez RPO 5. Skutki działań prowadzonych przez RPO Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Rola mediów 1. Wolność słowa i zakaz cenzury prewencyjnej 2. Media jako „czwarta władza” 3. Działania prewencyjne, represyjne i opiniotwórcze. Misja mediów publicznych Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Rola organizacji pozarządowych 1. Pojęcie organizacji pozarządowej 2. Charakter działań podejmowanych przez organizacje pozarządowe 3. Przykłady organizacji o charakterze międzynarodowym 4. Przykłady organizacji aktywnych w RP Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Dostęp do informacji publicznej 1. Jawność działania państwa i struktur państwowych 2. Dostęp do informacji publicznej jako prawo podmiotowe Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Instytucje demokratycznego oddziaływania jednostki na władze publiczne 1. 2. 3. 4. 5. Prawa wyborcze Wolność zgromadzeń Petycje, skargi, wnioski Prawo do krytyki instytucji publicznych Prawo do odwołania przedstawiciela wadliwie wykonującego swoje obowiązki Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Pozasądowe procedury rozwiązywania sporów między jednostkami 1. Tendencje rozwojowe w zakresie metod rozwiązywania sporów 2. Pojęcie alternatywnych metod rozstrzygania sporów (ADR) 3. Modele alternatywnych mechanizmów rozstrzygania sporów: - obiektywna ocena; - prywatne osądzanie; - konferencja pojednawcza; - negocjacje; - mediacje; -arbitraż. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego Prezentacja przygotowana na podstawie: Jabłoński M., Jarosz-Żukowska S., Prawa człowieka i systemy ich ochrony. Zarys wykładu, Wrocław 2010 Zalecana literatura dodatkowa: Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2010 Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Warszawa 2012 Wiśniewski L. (red.), Ochrona praw człowieka w świecie, Bydgoszcz-Poznań 2000 Jabłoński M., Wygoda K., Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, Wrocław 2002 Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Katedra Prawa Konstytucyjnego