Przeciwdziałanie samobójstwom w schizofrenii. Programy społeczne.

advertisement
Przeciwdziałanie samobójstwom
w schizofrenii.
Programy społeczne.
Joanna Meder, Katarzyna Charzyńska
Klinika Rehabilitacji Psychiatrycznej
Instytut Psychiatrii i Neurologii




1989 w Polsce
1999
2001
2002
3657 prób samobójczych
5182
6000
5928 – 5100 samobójstw
dokonanych
4215 (mężczyźni)
885 (kobiety)
Samobójstwo to najczęstsza przyczyna śmierci
wśród chorych na schizofrenię.
Badania Brunona Hołysta
1990- 1997
Tendencje samobójcze
współwystępują z:
- Pesymistyczną postawą wobec
Czynniki ryzyka:
życia
80%- mężczyźni
- Negatywną oceną własnych
50%- żonaci i zamężne
wspomnień
52,7%- mieszkańcy miast
- Pesymistyczną antycypacją
wiek - 31 – 50 lat
przyszłości
- Afirmującą postawą wobec
śmierci
- Bezradnością i brakiem
oparcia w najbliższych
Chorzy na schizofrenię




20- 40%- próby samobójcze
10- 13%- popełnia samobójstwo
Próby „S”- częściej mężczyźni
Największy problem - myśli „S”
- I - sze 10 lat choroby
- 80% - I-szych 5 latach
Większe ryzyko zachowań
samobójczych w schizofrenii
 Bezpośrednio po ustąpieniu ostrego
epizodu psychotycznego
 Pierwsze 6 miesięcy po hospitalizacji
 Duża depresja
 Nadużywanie alkoholu
Harkavy- Friedman i wsp., American
Journal of Psychiatry, 1999
156 osób
- 72% schizofrenia,
28% zaburzenia schizoafektywne
Z grupy: 33% przyznało się do 1 próby „S”
60% podejmowało próby „S”
wielokrotnie
52% podejmowało próby z silnym
postanowieniem śmierci
Próby samobójcze chorych na schizofrenię są
bardziej poważne niż w populacji ogólnej
Najczęściej to:
 Powieszenie 4524 (3885) - M
 Skok 421 (274) - M
 Przedawkowanie leków 211
 Utopienie 143 (70) - M
 Podcięcie żył 89 (60) - M
Dane Policji, 2002 r.
Powody „S”
 Opinia pacjentów
omamy
- psychotyczne
urojenia
depresje
zaburzenia snu
utrata małżonka lub partnera
 Dane Policji: 1017- choroba psychiczna
368 – przewlekła choroba
De Hart i wsp. (2001 r.)
 870 pacjentów,
 Obserwacja przez 11,4 lat
 Rozpoznanie: schizofrenia lub psychoza
schizoafektywna
Czynniki ryzyka według autorów
(porównanie z grupą kontrolną):
 Impulsywność - 6 x cz. skłonni do zachowań gwałtownych
- 2 x cz. wypisywani ze szpitala
- 5 x cz. ucieczki ze szpitala
 Zachowania samobójcze – 5 x cz. zgłaszali myśli „S” i
podejmowali próbę
 Depresja – 3 x cz. mieli depresję
17 x cz. przyjmowani do szpitala wbrew woli
 Ciężki przebieg choroby – 2 x cz. częściej hospitalizowani
 Chorzy po próbie „S” mieli 8 x cz. próbę „S” w rodzinie
10 IX – Światowy Dzień
Zapobiegania Samobójstwom
 Międzynarodowe Stowarzyszenie na Rzecz
Zapobiegania Samobójstwom (IASP) i
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)
 Narodowe programy zapobiegania
samobójstwom, np. od wielu lat w Szwecji
(wczesne wykrywanie i leczenie)
2 razy przeprowadzono ogólnopolską akcję
zapobiegania depresji
to zmniejszyło
ilości „S” wśród kobiet
 Pierwotne – obowiązki społeczeństwa
wobec jednostki
 Wtórne – obowiązki jednostki wobec
społeczeństwa
 Samobójca to ofiara, wobec której grupa
nie spełnia obowiązków
Samobójstwo nie pojawia się bez
zapowiedzi lub sygnałów zwiastujących
zagrożenie
Reakcja otoczenia jest z reguły
niewłaściwa:
- niechęć, lęk, bezradność, wyrzuty
sumienia, bagatelizowanie problemu,
ironia, odtrącenie lub potępienie
30 – 80% ludzi dokonujących samobójstwa
ma poważne zaburzenia psychiczne,
zaburzenia osobowości, jest uzależnionych
Punkty konsultacyjne dla osób w kryzysie
w ramach akcji „Odnaleźć siebie”
Warszawa, Białystok, Bydgoszcz, Poznań, Kraków
Centrum Pomocy –
Galeria Mokotów, 18 września





Pierwsze 3 dni – 191 osób – głównie kobiety (122)
Najczęściej do 40 roku życia
30% studenci
40% do psychologa
Problemy: depresja, nerwice, problemy rodzinne
 Wrzesień
9 dni – 203 osoby
Październik
8 dni – 75 osób
Listopad
9 dni – 113 osób
do końca grudnia ok.
1000 osób
Białystok – styczeń, +/- 100 osób
O darmowych wizytach u psychiatry
Czytelniczka: Po poradę do psychiatry do
siedziby Akademii Medycznej przyszłam jako
pierwsza. I być może ta pani doktor uratowała mi
dzisiaj życie. My przecież nie jesteśmy aż tak
bogaci, żeby płacić za prywatne wizyty u
psychiatry, a to takie ważne, kiedy ktoś powie miłe
słowo. Błagam, nie zaprzestańcie tej akcji. Inni
ludzie w końcu przestaną się bać, wstydzić i
zgłoszą się po poradę.
Kurier Poranny, 19.01.2005
Polacy o leczeniu.
Bliska osoba powinna iść do lekarza, gdy:










75% - podejmuje próby samobójcze
55% - zauważyliśmy u niej próby samookaleczenia
43% - miewa halucynacje
39% - kontakt z tą osobą jest utrudniony
37% - nadużywa różnych substancji, np. alkoholu, leków
28% - unika kontaktów ze znajomymi
17% - zachowuje się dziwnie, nieodpowiednio do sytuacji
15% - podejmuje ryzykowne czyny
8 % - zaczyna się dziwnie ubierać
4 % - nie wiem, trudno powiedzieć
(Badania TNS OBOP)
Nie korzystamy z porad psychiatrów, bo:
 77% - wstydzimy się, obawiamy się co inni ludzie
sobie pomyślą
 35% - boimy się, że otrzymamy „żółte papiery”
 25% - uważamy, że lekarz psychiatra nie może nam
pomóc
 24% - obawiamy się leczenia wbrew własnej woli
 13% - trudno się dostać do lekarza psychiatry
 4 % - inne
 5 % - nie wiem, trudno powiedzieć
(Badania TNS OBOP)
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i Polskie
Towarzystwo Suicydologiczne
Zapobieganie samobójstwom.
Poradniki dla:
- pracowników podstawowej opieki zdrowotnej
- lekarzy pierwszego kontaktu
- funkcjonariuszy służby więziennej
- nauczycieli i innych pracowników szkoły
- pracowników mediów
Broszurki
 Rozmowa, która nie boli – pytania i odpowiedzi
dotyczące Twojej psychiki
 2 poradniki zapobiegania samobójstwom
Skala problemu
Jak dotrzeć do osoby o skłonnościach samobójczych?
Jak rozpoznać?
Jak ocenić ryzyko samobójstwa?
Jak postępować z osobą o skłonnościach „S”?
Skąd można uzyskać pomoc?
Co robić i czego nie robić?
Download