Pakiet Energetyczno- Klimatyczny szansą na przewrót technologiczny i zrównoważony rozwój polskiej gospodarki 8 października 2008 Plan Rewolucja Współpraca rząd – biznes – społeczeństwo Koszty i finansowanie Zadekretowana rewolucja niskowęglowa 1. Ograniczenie emisji GHG 2. Przystosowywanie się do zmian klimatu 3. Utrzymanie wzrostu gospodarczego Czas realizacji 3.razy krótszy niż rewolucji przemysłowej Wysoki stopień niepewności: technologie, wskaźniki, porozumienie globalne Wymuszenie zmian: Limity emisji i System Handlu Emisjami Skutek: Wzrost cen energii ze źródeł konwencjonalnych i kosztów produkcji w technologiach, które powodują emisję CO2 Skutek: działania dostosowawcze – zmniejszenie popytu na energię, poprawa sprawności i efektywności energetycznej, zmniejszenie zużycia surowców nieodnawialnych, OZE, nowe technologie.... Zmiany wymuszane przez Pakiet są zbieżne z interesem Polski 1. 2. 3. 4. 5. Poprawa konkurencyjności dzięki 2.zwiększeniu efektywności energetycznej gospodarki. Zmniejszenie zagrożenia monokulturą węglową. Skokowe stworzenie najbardziej efektywnej energetyki w Europie (wymiana 60% urządzeń). Poprawa sprawności = cz. rekompensata kosztu emisji (34% 48%). Rozwój OZE = lokalne miejsca pracy, poprawa efektywności energetycznej = nowe miejsca prace rozproszone na terenie całego kraju. Eksport produktów i usług związanych z gospodarką niskowęglową. Energochłonność w UE 2000 1800 1600 [toe/1000EUR] 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2004 2005 2006 Ułuda bezpieczeństwa węglowego W 2008 roku węgla NIE WYSTARCZY dla wszystkich elektrowni, może być go mniej o 10 mln ton niż w 2007 roku Ceny na świecie wzrosły z 75 do 200 $/tonę w ciągu ostatniego roku Węgiel jest w złożach, zabrakło inwestycji w jego wydobycie Potrzeby inwestycyjne do 2015 roku górnictwo określa na 19 miliardów złotych… … a zysk netto czterech KHW, KW, Bogdanki i JSW za 2007 rok mniej niż 200 milionów złotych łącznie Górnictwu zarobienie na inwestycje zajmie 100 lat Sukces niemożliwy bez współdziałania rządu – biznesu – społeczeństwa Punkt startu: wpisanie problematyki zmian klimatu na listę priorytetów jako tematu horyzontalnego, oddziaływującego na sferę społeczną, ekonomiczną oraz środowiskową opracowanie modeli pozwalających generować scenariusze rozwoju, monitorować efekty przyjętych rozwiązań (ochrona klimatu i dostosowywania się do zmian), negocjować z KE przygotowanie pełnej analizy kosztów i strat dla Polski związanych ze zmianami klimatycznymi stworzenie narodowego programu adaptacji do zmian klimatycznych Wsparcie przemian: także w Polsce sam rynek nie spowoduje działań poprawiających efektywność energetyczną, wprowadzenie OZE czy produkcji niskowęglowej na masową skalę. Wsparcie przemian miało miejsce także w przypadku rewolucji przemysłowej 1. Nowe technologie (silnik parowy, czółenko tkackie) + 2. Nowe metody zarządzania i organizacji pracy (linia produkcyjna, fabryka, wydziałowa struktura) + 3. Nowe regulacje, instytucje, polityka wspierająca zmiany: przepisy umożliwiające tworzenie spółek publicznych i pozyskiwanie kapitału, prawo własności intelektualnej, ochrona konsumenta .... Efektywność energetyczna: nawet w przypadku niskonakładowych działań eliminujących marnotrawstwo energii, potrzebne są zachęty Spadek o 28% globalnego popytu na energię w wyniku oszczędności = 900 mld USD Ceny energii rosną, inwestycje w oszczędzanie są relatywnie nisko ryzykowne i o atrakcyjnej stopie zwrotu.Dlaczego nie są realizowane: Mieszkalnictwo Handel Transport Przemysł Przetwarzanie energii Deweloperzy nie uczestniczą w przyszłych zyskach Brak informacji o potencjalnych oszczędnościach 73% konsumentów akceptuje okres zwrotu <=2 lata Oszczędności zbyt małe, aby stały się priorytetem Brak dostępu do kapitału Subsydia i regulacje, które wypaczają rynek. Rząd Wdrożenie do polskiego prawa dyrektywy w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych (2006/32/WE). Opracowanie własnych rozwiązań regulacyjnych, funduszy wsparcia (konsumenci, SME) stymulowanie programów regionalnych, lokalnych, promocja najlepszych rozwiązań Instrumenty podatkowe, fiskalne; ulgi, wykorzystanie wpływów z akcyzy na wsparcie poprawy efektywności, obniżenie stawki VAT na ciepło z systemów ciepłowniczych, Standardy efektywności energetycznej i paliwowej Wzorcowa rola sektora publicznego (polityka inwestycyjna i zakupowa) Konkurencyjny rynek energii Usunięcie regulacji wypaczających rynek Skoncentrowanie R&D STABILNOŚĆ ROZWIĄZAŃ Biznes Potraktowanie poważnie zamierzeń KE Potraktowanie poważnie wzrostu cen energii i kosztów emisji CO2: zwiększenie wysiłków zmierzających do poprawy efektywności energetycznej, wykonywanie audytów energetycznych (procesów technologicznych, budynków, floty samochodowej) Opracowanie produktów i usług, w tym finansowych, umożliwiających odbiorcom poprawę efektywności energetycznej/zmniejszenie emisji Edukacja odbiorców Edukacja pracowników Współpraca z rządem przy opracowywaniu i wdrażaniu polityki klimatycznej, poprawie efektywności środków R&D. Ciągle otwarte pytanie jak przekonać przedsiębiorców do uznania, że efektywność energetyczna stwarza szansę realną poprawy zyskowności ? Jak mobilizować kapitał na zastosowanie istniejących i rozwój nowych technologii ? Społeczeństwo Społeczeństwo decyduje bezpośrednio (ogrzewanie, oświetlenie, sprzęt AGD, wybór transportu) oraz pośrednio poprzez decyzje zakupowe (żywność, produkty nieżywnościowe) o istotnej części emisji CO2 (W. Brytania – odpowiednio 35% oraz 25%). Konsumenci preferując „zielone produkty” mogą wpływać na producentów Pytanie: jak przekonać konsumentów o sensowności nawet małych oszczędności, które sumują się do wymiernych efektów Kto poniesie koszty ? Ochrona sektorów objętych ETS, a narażonych na konkurencję spoza EU 1. 2. Zdefiniowanie sektorów wrażliwych 100% darmowe uprawnienia oparte na benchmarkingu zamiast aukcji Wyeliminowanie bezproduktywnego opodatkowania emisji Rezerwa dla nowych przedsięwzięć Wyłączenie małych emiterów Ochrona konsumenta Różne formy wspierania oszczędzania energii Pomoc dla grup zagrożonych ubóstwem energetycznym Czy aukcje zagrażają energetyce ? To ilość uprawnień decyduje o ich cenie Cena uprawnienia w koszcie energii niezależnie od formy rozdziału ETS 3 – silny bodziec inwestycyjny Przychody: Aukcje budżet Bezpłatna alokacja firmy energetyczne Benchmarking ? Która forma korzystniejsza dla przemian w polskiej energetyce ? Jaki będzie wpływ na pozycję konkurencyjną polskich firm energetycznych ? Finansowanie Środki publiczne Nadwyżka z Kioto VAT Aukcje (ok.5 mld euro rocznie = 1,5% PNB 2006; R&D = 0,56%; zdrowie = 0,4% Fundusze UE (2008 – 2013, 2014-2020) Inne (budżety R&D, samorządowe ...) Środki prywatne Inwestorskie Kapitał obcy Ciągle otwarte pytania Jak wykorzystać efektywnie dostępne środki ? Jak zmobilizować rząd – biznes – społeczeństwo do wspólnego działania ? Dziękuję, Daria Kulczycka Ekspert Gospodarczy PKPP Lewiatan [email protected] www.pkpplewiatan.pl