Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie szkolne z przedmiotu geografia dla kl. I gimnazjalnej Bliżej geografii I. Ogólne zasady oceniania uczniów 1. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczyciela postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności oraz jego poziomu w stosunku do wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej i realizowanych w szkole programów nauczania, opracowanych zgodnie z nią. 2. Nauczyciel: • informuje ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych oraz o postępach w tym zakresie; • udziela uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju; • motywuje ucznia do dalszych postępów w nauce; • dostarcza rodzicom informacji o postępach, trudnościach w nauce oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia. 3. Oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców. 4. Na wniosek ucznia lub jego rodziców sprawdzone i ocenione pisemne prace kontrolne są udostępniane do wglądu uczniowi lub jego rodzicom. II. Kryteria oceniania poszczególnych form aktywności Ocenie podlegają: prace klasowe, sprawdziany, odpowiedzi ustne, prace domowe, ćwiczenia praktyczne, praca ucznia na lekcji, prace dodatkowe oraz szczególne osiągnięcia. 1. Prace klasowe przeprowadza się w formie pisemnej • Prace klasowe planuje się na zakończenie każdego działu, • Uczeń jest informowany o planowanej pracy klasowej z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem, • Każdą pracę klasową poprzedza lekcja powtórzeniowa, podczas której nauczyciel zwraca uwagę uczniów na najważniejsze zagadnienia z danego działu. • Praca klasowa umożliwia sprawdzenie wiadomości i umiejętności na wszystkich poziomach wymagań edukacyjnych – od koniecznego do wykraczającego, każdą pracę klasową uczeń może poprawić, • Zasada przeliczania oceny punktowej na stopień szkolny jest zgodna z ustaleniami wewnątrzszkolnymi, • Zadania z pracy klasowej są przez nauczyciela omawiane i poprawiane po oddaniu prac. 2. Sprawdziany (kartkówki) przeprowadza się w formie pisemnej, a ich celem jest sprawdzenie wiadomości i umiejętności ucznia z zakresu programowego 2, 3 ostatnich jednostek lekcyjnych. • Nauczyciel nie ma obowiązku uprzedzania uczniów o terminie i zakresie programowym sprawdzianu. • Sprawdzian jest tak skonstruowany, by uczeń mógł wykonać wszystkie polecenia w czasie nie dłuższym niż 15 minut. • Sprawdzian jest oceniany w skali punktowej, a liczba punktów jest przeliczana na ocenę zgodnie z zasadami obowiązującymi w szkole. • Umiejętności i wiadomości objęte sprawdzianem wchodzą w zakres pracy klasowej przeprowadzanej po zakończeniu działu i tym samym zła ocena ze sprawdzianu może zostać poprawiona pracą klasową. 3. Odpowiedź ustna obejmuje zakres programowy aktualnie realizowanego działu. 4. Praca domowa jest pisemną lub ustną formą ćwiczenia umiejętności i utrwalania wiadomości zdobytych przez ucznia podczas lekcji. • Pisemną pracę domową uczeń wykonuje w zeszycie, w zeszycie ćwiczeń lub w formie zleconej przez nauczyciela, • Brak pracy domowej oceniany jest zgodnie z umową nauczyciela z uczniami, III. Wymagania na poszczególne stopnie Temat zajęć dopuszczający Uczeń potrafi dostateczny dobry bardzo dobry celujący 1. Geograficzny punkt widzenia • definiować pojęcia: geografia, środowisko przyrodnicze i geograficzne, • wymienić elementy środowiska przyrodniczego. • podać definicję mapy, • podać przykłady zastosowania mapy. • podać definicję skali, • porównać wielkość skal. • definiować elementy środowiska przyrodniczego, podawać przykłady, • podać źródła wiedzy geograficznej. • omówić rodzaje map. • podać powiązania między elementami środowiska przyrodniczego i geograficznego • omówić korelację geografii z innymi dziedzinami nauki, • podać przykłady osiągnięć geografii jako nauki. • omówić główne etapy rozwoju geografii, • scharakteryzować osiągnięcia geografii jako nauki. • wymienić i zdefiniować elementy mapy. • obliczać odległość rzeczywistą na podstawie mapy. • przeliczać odległości na podstawie różnych skal, • przeliczać wszystkie rodzaje skal. • przedstawić rodzaje odwzorowań i ich zastosowanie. • obliczać rzeczywiste powierzchnie, • obliczać skale na podstawie znajomości powierzchni. 4. Mapa i plan • podać różnice między mapą a planem. • skonstruować prosty plan okolicy, obliczając skalę, • zdefiniować odwzorowanie. 5. Język mapy- analiza treści różnych map • odczytać wysokość bezwzględną punktu. 6. Poznajemy mapę świata • wskazać kontynenty i oceany na mapie. • analizować mapę i plan, • orientować mapę w terenie, • zdefiniować siatkę geograficzną i kartograficzną. • obliczać wysokość względną, • podawać nazwy metod kartograficznych. • charakteryzować rzeźbę terenu na podstawie mapy. • omówić podstawowe elementy, cechy i rodzaje map. • omówić pojęcie generalizacji i jej roli w tworzeniu map, • obliczać skale na podstawie znajomości odległości. • omówić główne rodzaje odwzorowań, • podać przykłady odwzorowań umownych. 2. Mapa źródłem informacji geograficznej 3. Jak poslugiwać się skala mapy? • rozpoznawać metody kartograficzne prezentacji treści na mapach. • wskazać główne obiekty geograficzne na poszczególnych kontynentach. • odczytywać rzeźbę na podstawie poziomic, • opisywać środowisko na podstawie mapy. • wskazać położenie państw Europy. • rozpoznawać rodzaje odwzorowań na podstawie siatek kartograficznych, • analizować mapy i plany, korzystając z programów komputerowych. • analizować mapy satelitarne. • wskazać położenie wielu obiektów geograficznych: przyrodniczych i politycznych. 7. Odczytujemy współrzędne geograficzne różnych obiektów na mapie • wskazać na mapie półkule północną i południową, wschodnią i zachodnią. 8. Ziemia we Wszechświecie • podać definicje planety i gwiazdy, • wymienić kolejno planety Układu Słonecznego. 9. Kształt i rozmiary Ziemi 10. Następstwa ruchu obrotowego Ziemi • podać nazwę kształtu Ziemi, • podać długość promienia ziemskiego i równika. • określić kierunek i okres ruchu obrotowego. 11. rachuba czasu na Ziemi • odczytywać czas z map stref czasowych. 12. Następstwa ruchu obiegowego Ziemi • zdefiniować ruch obiegowy Ziemi. 13. Strefy oświetlenia Ziemi • wymienić strefy oświetlenia Ziemi, • podać nazwę obowiązującego w Polsce kalendarza. • zdefiniować długość i szerokość geograficzną, • opisać cechy południków i równoleżników. • porównać cechy planety i gwiazdy, • wymienić cechy planet wewnętrznych i zewnętrznych. • przedstawić argumenty potwierdzające kulistość Ziemi. • odczytać położenie punktów na mapie. • odczytać położenie obszaru, • opracować trasę podróży, uwzględniając współrzędne geograficzne. • porównać model heliocentryczny i geocentryczny, • omówić fazy Księżyca. • wytyczyć trasę na podstawie GPS. • porównać kształt kulisty i elipsoidalny. • omówić cechy geoidy. • podać zasadę wyznaczania geoidy. • omówić prędkość liniową i kątową ruchu obrotowego, • wymienić następstwa ruchu obrotowego. • rozróżniać pojęcia czasu miejscowego, strefowego i urzędowego. • scharakteryzować następstwa ruchu obrotowego. • przedstawić następstwa ruchu obrotowego w powiązaniu z jego cechami. • omówić przyczyny i konsekwencje działania siły Coriolisa. • obliczać różnicę czasu miejscowego na podstawie różnicy długości geograficznej. • przedstawić zmianę czasu przy przekraczaniu południka 180°. • omówić cechy ruchu obiegowego, • podać daty początków astronomicznych pór roku, • określić, kiedy kąt padania promieni słonecznych w Polsce jest największy i najmniejszy. • podać cechy charakterystyczne, w tym zasięg, stref oświetlenia Ziemi. • podać kąt nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny orbity, • omówić dzienną wędrówkę Słońca w różnych porach roku, w umiarkowanych szerokościach geograficznych. • obliczać różnice wszystkich rodzajów czasu, • obliczać położenie na podstawie różnic czasu. • odczytywać położenie Słońca na tle gwiazdozbiorów Zodiaku, • omówić następstwa ruchu obiegowego. • obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie międzyzwrotnikowej. • rozpoznawać położenie miejsca po dziennej wędrówce Słońca w dniach przesileń i równonocy. • opisać geocentryczny i heliocentryczny model budowy Wszechświata. • opisywać oświetlenie Ziemi w ciągu roku w różnych szerokościach geograficznych, • obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie • omówić schematy zaćmienia Księżyca i Słońca. • zdefiniować aphelium i peryhelium. umiarkowanej. 14. Zróżnicowanie temperatury powietrza na Ziemi 15. Wiatr wieje i wieje... • scharakteryzować troposferę, • obliczyć średnią temperaturę powietrza (dobową i roczną) i amplitudę dobową i roczną temperatury powietrza. • zdefiniować niż i wyż atmosferyczny oraz ciśnienie atmosferyczne i wiatr. • wymienić warstwy atmosfery, • omówić zależność temperatury powietrza od szerokości geograficznej. • analizować roczną amplitudę temperatury powietrza. • omówić przyczyny zróżnicowania temperatury powietrza na kuli ziemskiej. • przedstawić mechanizm powstawania efektu cieplarnianego i problem dziury ozonowej. • przedstawić ruch powietrza w układach barycznych na półkuli północnej, • podać nazwy wiatrów i obszary ich występowania: pasaty, monsuny, bryza, fen. • rozróżnić podstawowe grupy chmur, • wskazać na Ziemi miejsca o największych i najmniejszych sumach opadów rocznych. • scharakteryzować: pasaty, monsuny, bryzę, fen, • scharakteryzować cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej. • omówić globalną cyrkulację powietrza, • wyjaśnić przyczyny odchylania kierunków wiatrów. • zdefiniować wilgotność bezwzględną i względną, temperaturę punktu rosy, poziom kondensacji. • przedstawić rodzaje opadów (konwekcyjne, orograficzne, frontalne), • przedstawić warunki, w których dochodzi do pustynnienia. • wyjaśnić przyczyny zróżnicowania sum opadów rocznych i rocznego rozkładu opadów na świecie, • podać przyczyny powstania wskazanych pustyń świata. • analizować mapy synoptyczne. • na podstawie zdjęć satelitarnych prognozować pogodę. 16. Dlaczego pada? • wymienić warunki powstawania chmur i opadów. 17. Pogoda i klimat, analizujemy wykresy klimatyczne • definiować pogodę i klimat. • omówić elementy pogody i składniki klimatu. • analizować i konstruować wykresy klimatyczne. 18. Zróżnicowanie klimatyczne naszej planety • wymienić strefy klimatyczne Ziemi. • omówić czynniki klimatotwórcze, • analizować wykresy klimatyczne. • podać zasięg stref klimatycznych, • konstruować wykresy klimatyczne. • charakteryzować poszczególne strefy klimatyczne. 19. Woda na Ziemi – hydrosfera • wymienić elementy hydrologiczne, • podać przykłady wykorzystania wody w życiu i gospodarce człowieka. • zdefiniować poszczególne elementy hydrologiczne. • opisać ruchy wody morskiej, • podać przykłady typów genetycznych jezior, • definiować pojęcia związane z siecią rzeczną. • analizować wpływ prądów morskich na środowisko wybrzeży, • rozpoznawać na mapie typy mórz. • wskazywać zależność działalności gospodarczej człowieka od klimatu, • scharakteryzować klimat miasta. • wskazywać zależność działalności gospodarczej człowieka od klimatu, • scharakteryzować klimat miasta. • analizować oceany pod względem zróżnicowania zasolenia, • rozpoznawać typy źródeł. 20. Wśród minerałów i skał • zdefiniować skałę, • podać główne grupy skał. 21. Budowa wnętrza Ziemi • podać główne warstwy wnętrza Ziemi, • zdefiniować płytę litosfery i podać przykład. 22. Siły drzemiące we wnętrzu Ziemi • wymienić czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni, • zdefiniować wulkanizm. 23. Rola wód w kształtowaniu krajobrazu • podać przykłady rzeźby terenu ukształtowanej przez wodę. 24. Wędrujące wydmy • określić czynniki sprzyjające działalności wiatru. 25. Wpływ lodowców i lądolodów na rzeźbę lądów • zdefiniować lodowce górski i kontynentalny, • podpisać elementy lodowca górskiego. • podać i zaklasyfikować do głównych grup skał przykłady skał ważnych dla gospodarki. • omówić budowę litosfery, • wskazać płyty litosfery. • wymienić i zdefiniować elementy budowy wulkanu. • podać przykłady wulkanów, • zdefiniować obszary sejsmiczne i asejsmiczne. • wymienić elementy rzeźby w poszczególnych odcinkach biegu rzeki, • rozróżnić wybrzeża erozyjne i akumulacyjne. • zdefiniować akumulacyjną i erozyjną działalność wiatru, • podać przykłady form eolicznych. • omówić warunki powstawania lodowców. • wyjaśnić pojęcie i omówić podział surowców mineralnych. • omówić zjawiska na granicach płyt litosfery, • wymienić główne wydarzenia w poszczególnych erach dziejów Ziemi. • wskazać obszary sejsmiczne i występowania czynnych wulkanów na świecie. • scharakteryzować rzeźbotwórczą działalność rzeki w poszczególnych odcinkach (erozja, akumulacja). • klasyfikować formy eoliczne, • rozpoznawać wydmy: paraboliczną i barchan. • podać przykłady form erozyjnej i akumulacyjnej działalności lodowców górskiego i kontynentalnego. • klasyfikować i rozpoznawać skały wszystkich grup, podać ich zastosowanie. • omówić przyczyny ruchu płyt litosfery, • wymienić orogenezy, podać rodzaje gór z przykładami i ich charakterystyczne cechy. • dostrzegać zależności między granicami płyt litosfery i obszarami aktywności sejsmicznej i wulkanicznej. • omówić metamorfizm i jego znaczenie. • omówić rzeźbotwórczą działalność morza, (abrazja, akumulacja), • podać przyczyny powstawania podstawowych typów wybrzeży. • omówić powstawanie wiatrowych form erozyjnych (wskutek korazji, deflacji) i form akumulacyjnych, • podać przykłady regionów aktywnej działalności wiatru. • charakteryzować formy polodowcowe lodowców górskiego i kontynentalnego, podając przykłady. • omówić powstawanie atoli, • omówić rozwój polskiego wybrzeża. • omówić wydarzenia w poszczególnych erach geologicznych, • omówić ruchy epejrogeniczne i izostatyczne. • wskazać nieczynne wulkany w Polsce, podając czas ich aktywności, • przygotować opisy wybuchów wulkanów w czasach historycznych. • przedstawić zróżnicowanie wydm na świecie i w Polsce. • wskazać zasięgi zlodowaceń na świecie, podając przykłady współczesnych form polodowcowych.