Wymagania edukacyjne z geografii klasa I
advertisement
Wymagania edukacyjne z geografii -Gimnazjum klasa I Dział – Mapa; Uczeń potrafi: Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca • wyjaśnić pojęcie geografia, środowisko przyrodnicze i geograficzne, • wymienić elementy środowiska przyrodniczego. • przedstawić elementy środowiska przyrodniczego, podawać przykłady, • podać źródła wiedzy geograficznej. • podać powiązania między elementami • omówić korelację środowiska przyrodniczego geografii z innymi dziedzinami • i geograficznego. nauki, • podać przykłady osiągnięć geografii jako nauki* • omówić główne etapy rozwoju geografii, • scharakteryzować osiągnięcia geografii jako nauki* • wyjaśnić pojęcie mapy, • podać przykłady zastosowania mapy. • omówić rodzaje map • wymienić elementy mapy. • omówić podstawowe elementy, cechy i rodzaje map. • przedstawić rodzaje odwzorowań i ich zastosowań. •wyjaśnić pojęcie skali, • porównać wielkość skal. • obliczać odległość rzeczywistą na • przeliczać odległości na podstawie mapy. podstawie różnych skal, • rozpoznać zróżnicowanie • przeliczać wszystkie wielkości skali mapy ze względu rodzaje skal* na rodzaj map • omówić pojęcie generalizacji i jej roli w tworzeniu map, • obliczać skale na podstawie znajomości odległości* • obliczać rzeczywiste powierzchnie, • obliczać skale na podstawie znajomości powierzchni* • podać różnice między mapą a planem. • analizować mapę i plan, • orientować mapę w terenie, • omówić różnice między siatka geograficzną i kartograficzną. • omówić główne rodzaje odwzorowań, • podać przykłady odwzorowań umownych* • rozpoznawać rodzaje odwzorowań na podstawie siatek kartograficznych, • analizować mapy i plany, korzystając z programów komputerowych* • skonstruować prosty plan okolicy, obliczając skalę, • wyjaśnić pojęcie odwzorowanie. 1.3 1.1 1.2 1.3 • rozpoznawać metody • odczytywać rzeźbę na kartograficzne prezentacji treści na podstawie poziomic, mapach. • opisywać środowisko na podstawie mapy. • wskazać główne obiekty • wskazać położenie geograficzne na państw Europy.* wybranych poszczególnych kontynentach. • analizować mapy satelitarne* • wskazać kontynenty i oceany. • obliczać wysokość względną, • podawać nazwy metod kartograficznych. • charakteryzować rzeźbę na podstawie mapy. • wskazać na mapie półkulę północna i południową, wschodnią i zachodnią. • omówić długość i szerokość geograficzną, • opisać cechy południków i równoleżników. • odczytać położenie punktów na mapie. • odczytać położenie obszaru, • opracować trasę podróży, uwzględniając współrzędne geograficzne. • wytyczyć trasę na podstawie GPS* • odczytać wysokość bezwzględną punktu. • wskazać położenie wielu obiektów geograficznych: przyrodniczych i politycznych* 1.6 1.7 1.8 1.9 Dział – Kształt i rozmiary Ziemi •wyjaśnić pojęcie planety i gwiazdy • wymienić kolejno planety Układu Słonecznego. • porównać cechy planety i gwiazdy, • wymienić cechy planet wewnętrznych i zewnętrznych. • opisać geocentryczny i heliocentryczny model budowy Wszechświata. • porównać model heliocentryczny i geocentryczny, • omówić fazy Księżyca* • omówić schemat zaćmienia Księżyca i Słońca* • podać nazwę kształtu Ziemi, • podać długość promienia ziemskiego i równika. • określić kierunek i czas trwania ruchu obrotowego. • przedstawić argumenty potwierdzające kulistość Ziemi. • porównać kształt kulisty i elipsoidalny. • omówić cechy geoidy* • podać zasadę wyznaczania geoidy* • omówić prędkość liniową i kątową ruchu obrotowego* • wymienić następstwa ruchu obrotowego. • scharakteryzować następstwa ruchu obrotowego. • przedstawić następstwa ruchu w powiązaniu z jego cechami. • omówić przyczyny i konsekwencje działania siły Coriolisa* • odczytywać czas z map stref czasowych. • rozróżniać pojęcia czasu miejscowego, strefowego i urzędowego. • obliczać różnicę czasu miejscowego na podstawie różnicy długości geograficznej. • obliczać różnice wszystkich rodzajów czasu, • obliczać położenie na podstawie różnic czasu* • przedstawić zmianę czasu przy przekraczaniu południka 2.2 180°. 2.1 2.1 2.2 Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna • wyjaśnić pojęcie ruch obiegowy Ziemi. • omówić cechy ruchu obiegowego, • podać daty początków pór roku, • podać daty największego i najmniejszego kąta padania promieni słonecznych w Polsce. Dział – Sfery Ziemi Ocena dobra Ocena bardzo dobra • wymienić strefy oświetlenia Ziemi, • podać cechy charakterystyczne, w • opisywać oświetlenie • podać nazwę obowiązującego tym zasięg stref oświetlenia Ziemi. Ziemi w ciągu roku kalendarza. w różnych szerokościach geograficznych, • obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie umiarkowanej* • scharakteryzować • wymienić warstwy • analizować roczną troposferę, atmosfery, amplitudę temperatury • obliczyć temperaturę • omówić zależność temperatury od powietrza. średnią i amplitudę szerokości dobową i roczną. geograficznej. • wyjaśnić pojęcie niż i wyż • przedstawić ruch powietrza w • scharakteryzować: pasaty, atmosferyczny, oraz układach monsuny, bryzę, ciśnienie atmosferyczne barycznych na półkuli wiatr fenowy, i wiatr. północnej, • scharakteryzować • podać nazwy wiatrów cyrkulację powietrza i obszary ich występowania: w strefie międzyzwrotnikowej. pasaty, monsuny, bryza, fen. Ocena celująca • wyjaśnić aphelium i peryhelium* • odczytywać położenie Słońca na tle gwiazdozbiorów Zodiaku* 2.3 • obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie międzyzwrotnikowej* • rozpoznawać położenie miejsca po dziennej wędrówce Słońca w dniach przesileń i równonocy* 3.1 3.4 • omówić przyczyny zróżnicowania temperatury powietrza na kuli ziemskiej. • przedstawić mechanizm powstawania efektu cieplarnianego i problem dziury ozonowej. • omówić wpływ poszczególnych rodzajów wiatrów na klimat. • podać kąt nachylenia • omówić następstwa osi ziemskiej do płaszczyzny orbity, ruchu obiegowego. • omówić dzienną wędrówkę Słońca w różnych porach roku, w umiarkowanych szerokościach geograficznych. • omówić globalną cyrkulację powietrza, • wyjaśnić przyczyny odchylania kierunków wiatrów. 2.4 3.2 3.3 Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna • wymienić warunki powstawania chmur i opadów. • rozróżnić podstawowe grupy chmur, • wskazać na Ziemi miejsca o największych i najmniejszych sumach opadów rocznych. • wyjaśnić pojęcie pogoda i klimat. • omówić elementy meteorologiczne i składniki klimatu. • wymienić strefy klimatyczne. • omówić czynniki klimatotwórcze, • analizować wykresy klimatyczne. • podać zasięg stref klimatycznych, • konstruować wykresy klimatyczne. • charakteryzować poszczególne strefy klimatyczne. • wymienić elementy hydrologiczne, • podać przykłady wykorzystania wody w życiu i gospodarce człowieka. • wyjaśnić pojęcie skała, • podać główne grupy skał. • omówić poszczególne elementy hydrologiczne. • opisać ruchy wody morskiej, • podać przykłady typów genetycznych jezior, pojęcia związane z siecią rzeczną. • analizować wpływ prądów morskich na środowisko wybrzeży* • rozpoznawać na mapie typy mórz* • podać i zaklasyfikować do głównych grup skał przykłady skał ważnych dla gospodarki. • omówić budowę litosfery, • wskazać płyty litosfery. • wyjaśnić pojęcie i omówić podział surowców mineralnych. • klasyfikować i rozpoznawać skały wszystkich grup, podać ich zastosowanie. • omówić przyczyny ruchu płyt litosfery, • wymienić orogenezy, podać rodzaje gór z przykładami i ich charakterystyczne cechy. • podać główne warstwy wnętrza Ziemi, • wyjaśnić pojęcie płyta litosfery i podać przykład. Ocena dobra Ocena bardzo dobra • przedstawić rodzaje opadów (konwekcyjne, orograficzne, frontalne), • przedstawić warunki, w których dochodzi do pustynnienia. • wyjaśnić przyczyny zróżnicowania sum opadów rocznych i rocznego rozkładu opadów na świecie, • podać przyczyny powstania wskazanych pustyń świata. • analizować i konstruować wykresy • analizować mapy klimatyczne. synoptyczne. • omówić zjawiska na granicach płyt litosfery, • wymienić główne wydarzenia w poszczególnych erach dziejów Ziemi. Ocena celująca • omówić wilgotność bezwzględną i względną, temperaturę punktu rosy, poziom kondensacji* • na podstawie zdjęć satelitarnych prognozować pogodę. • wskazywać zależność działalności gospodarczej człowieka od klimatu, • scharakteryzować klimat miasta. • analizować oceany pod względem zróżnicowania zasolenia* • rozpoznawać typy źródeł* • omówić metamorfizm i jego znaczenie. • omówić wydarzenia poszczególnych er, • omówić ruchy epejrogeniczne i izostatyczne* 3.2 3.4 3.1 3.3 3.4 3.5 3.5 Dział – Rzeźbiarze lądów Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra • wymienić czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni, • wyjaśnić co to jest wulkanizm. • opisać elementy budowy wulkanu. • podać przykłady wulkanów, • wyjaśnić różnice między obszarami sejsmicznymi i asejsmicznymi • wskazać obszary sejsmiczne i występowania czynnych wulkanów na świecie. • podać przykłady rzeźby ukształtowanej przez wodę. • wymienić elementy • scharakteryzować rzeźby w poszczególnych odcinkach rzeźbotwórczą biegu rzeki, działalność rzeki • rozróżnić wybrzeża w poszczególnych erozyjne odcinkach (erozja, i akumulacyjne. akumulacja). • określić czynniki sprzyjające działalności wiatru. •wskazać akumulacyjną i erozyjną działalność wiatru, • podać przykłady form eolicznych. • klasyfikować formy eoliczne, • rozpoznawać wydmy: paraboliczną i barchan. • omówić pojęcie lodowiec górski i kontynentalny, • podpisać elementy lodowca górskiego. • omówić warunki powstawania lodowców • podać przykłady form erozyjnej i akumulacyjnej lodowca górskiego i kontynentalnego. Ocena bardzo dobra Ocena celująca • dostrzegać zależności między granicami płyt litosfery i obszarami aktywności sejsmicznej i wulkanicznej • wskazać nieczynne 3.5 wulkany w Polsce, podając czas ich aktywności, • przygotować opisy wybuchów wulkanów w czasach historycznych* • omówić rzeźbotwórczą działalność morza, (abrazja, akumulacja), • podać przyczyny powstawania podstawowych typów wybrzeży. • omówić powstawanie wiatrowych form erozyjnych (wskutek korazji, deflacji) i form akumulacyjnych* • podać przykłady regionów aktywnej działalności wiatru. • charakteryzować formy polodowcowe lodowca górskiego i kontynentalnego, podając przykłady. • omówić powstawanie atoli* • omówić rozwój polskiego wybrzeża. *zaznaczono zagadnienia nie obejmujące uczniów z orzeczeniem; pozostałe dostosowania odnośnie metod i form • przedstawić zróżnicowanie wydm na świecie i w Polsce. • wskazać zasięgi zlodowaceń na świecie, podając przykłady współczesnych form polodowcowych. 3.6 3.7 3.7
