duszpasterskiej metody biblijne

MATERIAŁY PO RADZIE KATECHETYCZNO – DUSZPASTERSKIEJ
METODY BIBLIJNE
Metody wprowadzające
Co mówi Pismo Święte o...
Katechizowani poszukują w Piśmie Świętym fragmentów na podany przez katechetę temat, np.
życie po śmierci (J 14,1-3; Mk 9, 42-50; Ap 20,11-15; 1 Kor 15,20-24), miłość bliźniego (Wj 22,20-26;
Syr 25,1; Jr, 9, 2-5; Pp 10 18n; J 4,20n, Rz 5,5). Ważne, aby katechizowani po przeczytaniu tekstów
biblijnych potrafili sformułować wnioski.
Zmiana metafory
Istotą jest znalezienie nowych metafor oddających sens już istniejących, zarówno biblijnych, jak i
zaczerpniętych, np. z przysłów czy ciekawych sentencji. Pozwala to na lepsze zrozumienie znaczenia i uczy
posługiwania się metaforą. W małych grupach uczniowie opracowują przydzieloną im metaforę, np.
„Królestwo niebieskie podobne jest do skarbu ukrytego w wir (Mt 13,44), układając nowe metafory
królestwa Bożego, wybierając ich zdaniem najlepszą i dzieląc się nią na forum. Inne teksty: „Choćby
wasze grzechy były jak szkarłat, nad śnieg wybieleją" (Iz 1,18), „Wy jesteście światłem świata" (Mt 5,14).
Słowa-klucze
Należy odnaleźć słowa o kluczowym znaczeniu w danym t< ście (biblijnym, liturgicznym lub
świeckim). W grupach kilka z t) słów (np. 5-6) trzeba odnotować na małych kartkach papieru i na
podstawie odkryć konstrukcją danej wypowiedzi. Wariant: mo; zaprosić do odtworzenia (opowiedzenia)
danego tekstu na podstaw wybranych kluczowych słów.
Zebranie zdań: sentencji do zapamiętania
Zapamiętanie wybranych sentencji jest niezbędne zarówno jako wyraz ogólnego wykształcenia, jak i
źródło argumentów i motywacji. Zebranie sentencji do zapamiętania przez uczniów sugerują dokumenty
Kościoła, mówiąc o nauczaniu pamięciowym w katechezie.
Uczenie się tekstów biblijnych na pamięć
Ważna metoda ze względów wychowawczych. Możliwa w ramach katechezy recytacja (np.
wybrać „swój psalm" i nauczyć się go na pamięć).
Wolne miejsca do uzupełnienia
W formie testu, z którego wymazano niektóre fragmenty („zabawa w odnaleziony stary papirus").
Przy znanych tekstach - można korzystać z pamięci, przy nieznanych sygnaturka może być także
lekko nieczytelna. Przy sprawdzeniu pracy uczniowie mogą sami odnaleźć tekst w Piśmie Świętym.
Papierek lakmusowy
Fragment biblijny (odbity na ksero) jest kolorowany przez uczniów pod kątem określonych
treści, np. słowa, które mówią o Jezusie, słowa o Jego przeciwnikach, słowa o uczniach Jezusa.
Szczepionka
Należy w Piśmie Świętym odnaleźć fragment, który byłby „antidotum" (lekarstwem, szczepionką)
na jakiś aktualny problem (np. lęk, wojna, nienawiść).
A także gry... zagadki... konkursy biblijne... oraz krzyżówki, rebusy biblijne, rozsypanki obrazkowe
dla dzieci, komiksy biblijne, zamiany liter, przestawienia wyrazów, rysunki do kolorowania, do
uzupełniania, do malowania, labirynty... i wiele innych pomysłów własnych oraz przejętych od innych!
Zamiana tekstu
- na list do bliskiej osoby, do współczesnych ludzi itp.,
- na modlitwę (np. modlitwa dziękczynna Zacheusza po spotkaniu z Jezusem; „modlitwa
smutnego młodzieńca" itp.);
- na dialog między bohaterami;
1
-
na sprawozdanie (notatkę prasową z wybranej gazety);
na telegram albo SMS;
wywiad z postacią z tekstu;
opowiadanie z różnych punktów widzenia;
używając innych słów (parafraza, np. dziesięciu przykazań).
Porównywanie różnych tłumaczeń w grupach
Każda z grup otrzymuje różne tłumaczenie perykopy (Biblia Tysiąclecia, Poznańska itp.). Trzeba
zostawić czas na przygotowanie (przeczytanie, przemyślenie). Wspólnie czyta się poszczególne
tłumaczenia, zwracając uwagę na różnice.
Podobną metodę można zastosować w grupie dobrze władającą obcym językiem (np. niemieckim
czy angielskim). Zakłada się również znajomość tego języka przez katechetę. Porównanie tego samego
tekstu w różnych językach może obudzić nowe spojrzenie na znany wcześniej tekst.
Można również porównywać w Biblii poszczególne osoby (np. żywot i charakterystyka Mojżesza,
Mojżesz a Chrystus itd.), dzieje z różnych części Biblii (dwa opisy stworzenia, historie św. Pawła),
podobne perykopy (Ewangelie synoptyczne).
Metody analizy tekstów biblijnych
Czytanie tekstu biblijnego ze zrozumieniem
Tekstem posiadającym szczególne znaczenie dla katechezy jest Pismo Święte. Rozróżnia się kilka
sposobów jego czytania podczas katechezy. Do podstawowych należą: uroczysty i zwykły oraz z
podziałem na role. Zwykły sposób czytania kieruje się zasadami, jak przy pracy z tekstem.
Wprowadza się go przy wykorzystywaniu kolejnych fragmentów podczas lekcji, niezrozumieniu
uroczyście odczytanego tekstu, wprowadzeniu wielu fragmentów czy zastosowaniu pracy grupowej.
Czytanie z podziałem na role
Czytanie winno odbywać się zawsze z egzemplarza Pisma Świętego, nie podręcznika dla ucznia
lub kartek. Poprzedzić je winno odpowiednie wprowadzenie. W uroczystym czytaniu osoba lektora
musi być wcześniej przygotowana. U dzieci młodszych tekst może być uproszczony237.
Uroczyste czytanie Pisma Świętego
Uroczyste czytanie tworzy: miejsce czytania, zapalona świeca, postawa stojąca uczniów,
ucałowanie księgi po przeczytaniu aklamacji; celem takiego czytania jest kształtowanie świadomości, że
Pismo Święte jest słowem przemawiającego do człowieka Boga, a słuchający okazują szacunek. Taki
sposób stosuje się w odniesieniu do głównej fragmentu części danej katechezy. Tekst czyta zwykle
katecheta, stosując liturgiczne wezwania. Moment uroczysty jest podkreślony przez zapaloną świecę i
postawę stojącą wszystkich uczestników.
Przepisywanie tekstu
Metoda polega na przepisaniu (zazwyczaj krótkiego) tekstu biblijnego. Przy jej stosowaniu
należy:
a) w osobnym wierszu zapisać każdą część zdania, w której występuje czasownik w formie
odmieniającej się;
b) każdy nowy wiersz określają znaki interpunkcyjne;
c) zdanie rozpoczynające się spójnikiem jest uznane za zdanie odrębne i zapisane w nowej linii;
d) nie wydziela się zdań celowych;
e) równoważniki zdań są pisane oddzielnie;
f) wprowadzenia do mowy zależnej są również pisane od nowego wiersza.
Dzielenie tekstu
Chodzi w niej o podzielenie wskazanego tekstu na mniejsze jednostki tematyczne. Pierwszym
krokiem jest nadanie perykopie biblijnej tytułu, nazwy. Każdej z wydzielonych części nadaje się
podtytuł. Biorąc pod uwagę, że czynność ta ma wynikać z osobistego poszukiwania katechizowanego,
należy unikać korzystania z Biblii, bo w niej zazwyczaj poszczególne perykopy są zaopatrzone w
tytuły. Lepiej jest posłużyć się tekstem bez takich tytułów240.
2
Warto wyróżnić występujące w perykopie sceny, nadać im tytuły oraz uzupełnić je ważnymi dla
ich czytelności informacjami. Przykład: (Mk 1,21-39).
I. Słowa i czyny Jezusa
w. 21 określenie miejsca i czasu: Kafarnaum (synagoga-szabat)
w. 22 charakter nauczania (nauczanie nocą)
w. 23-28 czyny (wyrzucanie ducha nieczystego-cud)
w. 27 nauczanie z mocą
II. Czyny Jezusa
w. 28 przejście do kolejnej myśli
w. 29 określenie miejsca: z synagogi do domu...
w. 30-31 uzdrowienie (cud)
Przejście do określenia czasu
w. 32a koniec szabatu
w. 32b-34 ogólna informacja: uogólniające opowiadanie o działalności Jezusa (uzdrowienia, wyrzucenie
złych duchów).
III. Zakończenie opowiadania
w. 35-39 końcowe uwagi (odejście i niezrozumiałe zachowanie Jezusa).
Katalog pytań
Po przeczytaniu tekstu biblijnego należy ułożyć (indywidualnie lub w grupach) pytania. Później
należy na nie odpowiedzieć. Można rozpocząć od pytań najłatwiejszych: kto?, co?, kiedy?, gdzie?, jak?,
dlaczego?
Schematyczne przedstawienie scen biblijnych
W tej metodzie poszczególne sceny należy przedstawić w schematycznym rysunku oraz podpisać
je hasłem.
Pomocne może się okazać korzystanie ze schematycznego rysowania. Jego podstawą jest cyfra „1"
oraz litera „H". Dodając kolejno do tych znaków bądź to poziome linie, bądź trójkąty, bądź koła łatwo
można w sposób schematyczny przedstawiać kształty ludzkich postaci. Tak np. aby narysować postać
mężczyzny lub kobiety można wyjść od cyfry „1" lub litery „H". Po narysowaniu Jedynki", nieco z prawej
strony jedynki trzeba narysować drugą jedynkę, tym razem odwróconą w prawo (odbicie lustrzane).
Między dwiema jedynkami prowadzimy linię poziomą. Ponad punktami kończącymi jedynki należy
narysować owal, czyli głowę, potem nogi w kształcie litery „W". Kiedy trzeba narysować postać biblijną
(tunika) wystarczy dołem połączyć jedynki244. Wszystko inne pełni jedynie funkcję ozdobników.
Metodę można zmodyfikować tworząc zapis w formie tabeli wskazującej na następujące
elementy:
a) miejsce;
b) czas;
c) osoby;
d) czynności;
e) powtórzenia;
f) napięcia, sprzeczności.
Po zakończonej analizie należy zastanowić się z całą grupą nad religijnym znaczeniem perykopy,
które można odnaleźć na podstawie przeprowadzonej analizy.
Analiza tekstu pod kątem działania
Według tego samego schematu można analizować wydarzenie biblijne, biorąc pod uwagę
czynności i zachowania poszczególnych jego uczestników. Przykład: uzdrowienie Bartymeusza (Mk
10,46-52). Niezbędny jest schemat zawierający cztery kolumny. Pierwsza zawiera spis kolejnych scen
opowiadania (tytuły). Następne trzy zostają przyporządkowane występującym osobom (Jezus,
uczniowie, Bartymeusz). Dla większej czytelności, w przypadku kiedy istnieje duże podobieństwo w
zachowaniach różnych grup (w tej perykopie uczniowie Jezusa i tłum), można złączyć w jedno
zachowania osób z obu grup. Kolejno wpisać zachowania tych osób zgodnie z opowiadaniem
ewangelisty i przyporządkować je wyróżnionym wcześniej scenom. Ważne, by przyglądać się
charakterystyce zachowań wszystkich uczestników i we właściwy sposób je określać. W końcowym
3
etapie pracy należy jeszcze zwrócić uwagę na pojawiające się powtórzenia, mówiące o zachowaniach
i postawach.
Vasters
Katechizowany otrzymuje oryginalny tekst, który jest głośno odczytany. Później każdy sam
analizuje w ciszy, a swoją reakcję wyraża przez następujące znaki:
? - (werset jest niezrozumiały);
! - (werset wyraża coś ważnego);
—► (werset osobiście poruszył czytającego).
Przebieg:
Pierwsze zgłaszają się osoby z wątpliwościami (?). Katecheta może „przenieść" pytanie na całą
klasę: „kto może na to odpowiedzieć?". Niekiedy problem może pozostać otwarty, nie do końca
rozwiązany.
Kolejno pojawia się pytanie o miejsca ważne (!), z wyjaśnieniem - „dlaczego?". W tym momencie
istnieje możliwość „zakotwiczenia" katechezy na tych tekstach i odniesienia do jej tematu.
Pozostałe teksty - te, które poruszyły (—► ) nie mogą być „na siłę" omawiane. Trzeba zaznaczyć,
że odnoszą się one do spraw osobistych, można więc poprosić nie zmuszając: „kto chciałby się
podzielić wobec całej grupy swoimi przeżyciami?". To dzielenie się może przybrać formę składania
świadectw.
Analiza tekstów nienarracyjnych
Dotyczy wypowiedzi prorockich, przemówień, listów, przysłów. Przebiega według następujących
punktów: Kim jest autor? Co mówi sam o sobie?
- Kim są adresaci?
- Jakie relacje zachodzą między autorem i adresatami?
- Jakie są motywy wypowiedzi?
- Jaki jest ich kontekst?
- Jakim gatunkiem literackim posługuje się autor? Jakie stosuje
figury i formy stylistyczne?
Co można powiedzieć o innych osobach występujących w tekście? W jakim stosunku są do autora i
adresatów? Dlaczego są wspomniani?
Jakie pojęcia teologiczne występują w tekście?
Analiza strukturalna
Zaletą analizy strukturalnej jest przede wszystkim uczynienie bardziej przejrzystymi struktur
tekstu biblijnego. Przy jej prezentowaniu należy pamiętać, że została ona uproszczona do potrzeb katechizacji. Posługiwanie się tą metodą winno ułatwiać zarówno katechetom jak i katechizowanym
refleksję nad przekazaną na kartach Pisma Świętego treścią zbawczego orędzia. Metodę tę przy
wprowadzeniu pewnych zmian można stosować zarówno do biblijnych tekstów narracyjnych, jak i
mów biblijnych.
Metoda oparta zostaje na analizie znaczenia występujących w tekście biblijnym elementów:
a) miejsca;
b) czasu;
c) aktorów;
d) wartości;
e) oczekiwań.
Metoda analizy przypowieści według G. Baudlera
Omawianie odbywa się według następującego schematu:
1. Zbadanie egzystencjalnej sytuacji, w jakiej powstała przypowieść
2. Zbadanie struktury tekstu.
3. Odczytanie głównej myśli.
4. Twórcze ukształtowanie przypowieści, np. zapisanie w innej
formie.
Analiza przypowieści według K. H. Sorgera
Metoda obejmuje trzy etapy:
4
1. Egzegeza: tekst przypowieści, ustalenie ram redakcyjnych (najbliższy kontekst, w którym
ewangelista umieścił daną przypowieść), określenie formy przypowieści (czysta przypowieść,
alegoria, symbol), objaśnienie obrazu przypowieści (tło historyczne, warunki życia), struktura oraz
rozwój myśli, powody, dla jakich Jezus wygłosił daną przypowieść, określenie znaczenia
przypowieści, które jest wynikiem całej dotychczasowej egzegezy.
2. Analiza dydaktyczna: idee teologiczne, odniesienie egzystencjalne do sytuacji uczniów.
3. Wskazówki metodyczne: refleksja dotycząca tego, w jakim zakresie wyjaśnić daną przypowieść
(pojęcia i terminy), wybór środków nauczania.
Metoda analizy przypowieści O. Knocha
Metodą przeznaczoną przede wszystkim dla kręgów biblijnych, ale w przypadku dobrze
przygotowanych katechizowanych może być zastosowana w katechezie. Punktem wyjścia jest tekst,
gatunek i forma, ramy oraz tło historyczne. Potem wybiera się jeden aspekt przypowieści. Wydobyty
aspekt przedstawia się na tle innych tekstów biblijnych, wskazuje się na jego teologiczne rozumienie.
Spotkanie kończy refleksja, medytacja, wspólna modlitwa.
Metody pracy z odkrytym orędziem zbawczym
Opowiadanie biblijne
Opowiadanie biblijne jest podstawową strukturą językową Biblii. Służy ono żywemu spotkaniu
ucznia z treścią tekstu: aktualizującemu interpretowaniu treści; identyfikacji z postaciami biblijnymi i
opowiadanymi wydarzeniami. Musi być barwne, żywe, sugestywne zwracające uwagę na kerygmatyczny
sens i cel opowiadania. Może być stosowane w różnych warunkach i rodzajach zajęć. Należy dbać o
zwięzłą konstrukcję zdań, posługiwanie się zrozumiałym językiem, podkreślanie spraw istotnych, a
pomijanie drugorzędnych254. Wymaga to ze strony katechety odpowiedniego nastawienia do opowiadania i
postawy identyfikowania się z przekazywanymi treściami, wprowadzenia w atmosferę, wytworzenia w
grupie pozytywnego odbioru, emocjonalnego ustosunkowania się, odpowiedniej atmosfery opowiadania
(mimika, gestykulacja); znajomości rodzaju literackiego opowiadanej perykopy i jej teologicznego punktu
ciężkości, tzw. kerygmatu oraz włączenia słuchaczy w rozgrywającą się akcję.
Ewangeliczna rewizja życia
Jedna z form pracy w grupach (uwaga: nie w każdej klasie do przeprowadzenia!). Składa się z trzech
części: „widzieć" (fakt, problem, sprawę), „ocenić" (w świetle Pisma Świętego), „działać"
(postanowienie, zastosowanie życiowe). Metoda ta wymaga dużej aktywności i spontaniczności grupy.
Krąg biblijny
Przeznaczony jest dla starszej młodzieży zainteresowanej Biblią. Pracą kieruje animator, a
spotkanie składa się z dwóch części: egzegetycznego wyjaśnienia tekstu oraz zastosowania praktycznego.
Nie dokończone opowiadanie biblijne
Mniej znany tekst - odczytany lub opowiedziany do połowy.
Grupa przygotowuje różne wersje zakończenia.
Krótkie formuły wiary
W mniejszych grupach na podstawie wybranych fragmentów biblijnych należy sformułować
krótkie wypowiedzi na temat, kim jest Bóg i jaki On jest, układając Credo - wyznanie wiary (wierzą
w Boga, który jest...). Później w całej grupie można uszeregować teksty według ich teologicznej
ważności.
Analiza uczuć
Wpierw tekst czytany jest głośno, później każdy czyta indywidualnie przyglądając się i
zapisując wszystkie uczucia czy wyrażenia, które budzą się w nim w związku z czytanym fragmentem.
Wczucie się w sytuację
Dla starszych: przeczytanie tekstu i napisanie opowiadania zaczynającego się od słów: „Ja
jestem niewidomym (trędowatym, opętanym, bogatym młodzieńcem...)". Sugestia, aby zwrócili
5
uwagę, czego doświadczają przed spotkaniem z Jezusem, co zmienia się podczas spotkania, jak
czują się po spotkaniu.
Studium biograficzne
Wyszukanie wszystkich fragmentów dotyczących danej osoby (Mojżesz, Dawid, Jan Chrzciciel itd.),
następnie ich uszeregowanie (biografia, obietnice otrzymane od Boga). Pomoc - słowniki biblijne.
Sceniczne przedstawienie treści tekstu biblijnego
Sceniczne przedstawienie treści tekstu biblijnego służy wyrażaniu osobistych przeżyć i ich przetworzeniu
w doświadczenia, a później przyswojeniu. Zasadniczym założeniem tej formy pracy z tekstami Pisma
Świętego jest przedstawienie zaistniałej sytuacji biblijnej bądź inspirowanej tekstem biblijnym. Poprzez
ich „inscenizowanie" zmierza się do ułatwienia uczestniczącym w pracy nabywania umiejętności
przedstawiania, a następnie interpretowania wskazanych w tekście zachowań i postaw. Nabywanie
umiejętności może odbywać się np. przy pomocy pantomimy, czy też przez jej zwerbalizowanie. W
jednym i drugim przypadku należy zwracać uwagę na konieczność znalezienia właściwej formy
wypowiedzenia się - czy to przez określone figury, gesty, postawy ciała, czy też słowa wyrażające
ludzkie sytuacje, wzajemne nastawienia, sądy, uprzedzenia itd.
Z. Marek przypomina, aby przy stosowaniu scenicznej prezentacji tekstów uwzględnić
uaktywnienie uczniów:
1. „Sceniczne przedstawienie treści orędzia biblijnego musi ożywiać opowiadania.
2. Dla poprawnego scenicznego przedstawienia prawdy objawionej
najważniejsza jest znajomość tekstu i to także od strony teologicznej.
3. W toku przygotowywania inscenizacji należy po wiele razy pytać, czy przypadkowo nie
pojawiają się w pracy jakieś niejasno
ści. Jeśli tak, to koniecznie trzeba je rozwiązać.
4. Przy wprowadzaniu do inscenizacji kolejnych postaci nie chodzi o
odgrywanie fabuły tekstu. Całe przedstawienie wydarzenia biblijnego winno natomiast nawiązywać
do myśli teologicznej perykopy.
5. Istnieje możliwość wykorzystania pantomimy nie tylko jako ćwiczenia przebiegu scenicznego
odgrywania ról, lecz także jako nieustannego doszukiwania się znaczenia tekstu i jego wymowy.
6. Do inscenizacji tekstów biblijnych nie należy nigdy wprowadzać samej osoby Jezusa Chrystusa.
Nie można też w scenicznym przedstawieniu tekstów biblijnych pominąć podstawowego pytania
ewangelisty: „Kim jest właściwie Jezus Chrystus"?
7. Należy pamiętać, by występujące osoby posiadały imiona, przez co stają się konkretniejsze,
bardziej autentyczne.
8. Osoby, które nie otrzymały żadnych ról, winny wystąpić jako statyści.
9. W końcu należy powiedzieć i to, że próby przeniesienia orędzia biblijnych tekstów w naszą
sytuację poprzez ich sceniczne przedstawianie mogą napotkać na trudności, których nie
potrafimy przezwyciężyć. W takich wypadkach słuszniejsze wydaje się być zrezygnowanie z
całego przedsięwzięcia niż zafałszowanie treści perykopy.
Bibliodrama
Stosowane techniki dramowe sprawiają, że problemy ogólnoludzkie oraz problemy bohaterów
biblijnych stają się bliższe uczniom, którzy odnajdują w nich aktualne treści. Najważniejsze są
przeżycia uczniów, a nie forma wypowiedzi. Uczestnicy dramy nie muszą posiadać zdolności
aktorskich. Ważne jest zaangażowanie i wczucie się w określoną sytuację, wejście w rolę.
Przykład rozbudowanej dramy biblijnej „ Wędrówki wokół jeziora Genezaret
1. Krótkie wprowadzenie na temat Ziemi Świętej.
2. Etiuda pantomimiczna w parach. Jedna osoba próbuje kupić
rzeczy niezbędne w podróży do Ojczyzny Jezusa, druga stara się
je sprzedać. Uczestnicy nie mogą mówić, komunikują się jedynie
za pomocą gestów.
3. Poszerzenie wiadomości. Na podstawie mapy i dostępnych materiałów uczestnicy wypisują pięć
istotnych informacji o wyznaczonych krainach: Samarii, Judei, Galilei.
4. Spotkanie z Galileą poprzez dotyk. Uczestnicy stoją z zamkniętymi oczyma w kręgu i powoli
podają sobie małe przedmioty (skałki, rośliny) rozpoznając je tylko dotykiem.
6
5. Praca z tekstem biblijnym i mapą. Katechizowani wypisują w jakiej części jeziora Genezaret
miały miejsce różne wydarzenia związane z działalnością publiczną Jezusa.
6. Opowiadanie o jeziorze Genezaret. Katechizowani siadają wygodnie i słuchają krótkiego tekstu
(mogą zamknąć oczy, by lepiej wyobrazić sobie jezioro).
7. Katechizowani wykonują na arkuszach szarego papieru wspólny rysunek Jeziora Galilejskiego.
Obok rysunku i na nim układają także skały, rośliny, kartki i zdjęcia jeziora Genezaret. Rysunek
może zastąpić błękitny materiał, bibuła lub wstążka.
8. Katecheta dokonuje wprowadzenia: „Jesteśmy nad jeziorem Genezaret. Zgromadzony tłum słucha słów
Jezusa". Każdy katechizowany zajmuje miejsce, by słuchać Jezusa (zapalenie świecy - znaku
obecności Chrystusa we wspólnocie). Katecheta odczytuje fragment Łk 5,1-3. „Pewnego razu - gdy
tłum cisnął się do Niego, aby słuchać Słowa Bożego, a On stał nad jeziorem Genezaret – zobaczył
dwie łodzie stojące przy brzegu; rybacy zaś wyszli z nich i płukali sieci. Wszedłszy do jednej z łodzi,
która należała do Szymona, poprosił go, żeby nieco odbił od brzegu. Potem usiadł i z łodzi nauczał
tłumy". Każdy z uczestników wchodzi w rolę osoby słuchającej słów Jezusa np. rybaka, żołnierza,
kobiety, dziecka lub przedmiotu martwego np. kamienia, łodzi. Po kilku minutach słuchania zapisuje na
kartce, co powiedział mu Jezus nad jeziorem Genezaret.
9. Katechizowani odczytują teksty w przyjętych rolach dramowych np.: „Jestem małym dzieckiem,
które przyszło z mamą nad jezioro. Pan Jezus mówił do dorosłych, ale ja zrozumiałem, że...",
„Jestem kupcem przyszedłem tutaj, ponieważ...", „Jestem ubogim człowiekiem, który był ciągle
odtrącany przez innych ludzi. Dzisiaj Jezus powiedział do mnie, że...".
10. Wspólna modlitwa - podziękowanie Jezusowi.
11. Czytanie słowa Bożego: „I przyciągnąwszy łodzie do brzegu, zostawili wszystko i poszli za
Nim" (Łk 5,11). Każdy katechizowany przygotowuje indywidualnie postanowienia zastosowania
usłyszanych słów Jezusa w życiu.
Praca z orędziem zbawczym ukierunkowana pytaniami
Katechizowani otrzymują od katechety pytania, które ułatwiają im zrozumienie tekstu biblijnego.
Uczniowie notują odpowiedzi na pytania w trakcie katechezy, które następnie wspólnie z katechetą
sprawdzają. Mogą też otrzymać inne teksty biblijne i w oparciu o nie odpowiedzieć na postawione pytania.
Mogą również poszukiwać odpowiedzi na pytania w ramach pracy domowej.
Tekst biblijny jako odpowiedź na życiowy problem
Wersja A
Katechizowani poszukują tekstu biblijnego, który mógłby pomóc osobom, przeżywającym jakiś
problem. Następnie uzasadniają w jaki sposób zrealizowanie przesłania wynikającego z tego tekstu
mogłoby pomóc osobom w rozwiązywaniu ich problemu. Bardzo ważne, by uczniowie nie tylko skupili
się na poszukiwaniu tekstów biblijnych, ale umieli odkryć zawarte w nich orędzie zbawcze.
Wersja B
Katechizowani przyporządkowują tekstom biblijnym problemy, trudności lub wydarzenia z życia.
Mogą odwoływać się do swoich przeżyć i doświadczeń życiowych i wyjaśnić dlaczego wybrany tekst
biblijny pomógł im w zmaganiu się z problemami.
Dialog z tekstem biblijnym
Wersja A
Uczniowie stawiają pytania kierowane „do" tekstu biblijnego. Wypowiadają swoje zdanie, wyrażają
swoje odniesienia względem tekstu biblijnego. Odpowiednio przygotowana grupa katechetyczna,
zaproszeni goście (księża, teolodzy świeccy) albo sam katecheta udzielają odpowiedzi na pytania
stawiane przez uczniów.
Wersja B
Uczniowie przeprowadzają wywiady na temat wybranego tekstu biblijnego, nagrywają na taśmie
magnetofonowej lub CD i odtwarzają podczas katechezy. Następnie starają się udzielić odpowiedzi
na pytania (przedstawiają argumenty, bronią).
Indywidualny wybór tekstu biblijnego
Katechizowani otrzymują teksty biblijne, które tematycznie wiążą się ze sobą - dotyczą tego
samego zagadnienia. Zadaniem uczniów jest wybrać tekst, który - ich zdaniem - najlepiej wyraża
7
omawiany na katechezie problem. W gimnazjum i liceum można zestawiać teksty biblijne z
fragmentami katechizmu i wypowiedziami Ojców Kościoła.
Słowo Życia
Jest to metoda ruchu Focolari może być metodą grupową lub indywidualną. Stosowanie tej metody
w grupie wpływa na większą motywację i gorliwość. We wspólnocie jest też element pozytywnego
wsparcia. Wybieramy myśl, werset z Pisma św. Podajemy bardzo krótki komentarz egzegetyczny.
Staramy się żyć według prawdy, realizować to wezwanie przez określony czas. Potem powinna nastąpić
relacja o tym, jak nam się udało zrealizować to zadanie.
Medytacja biblijna
Metoda polega na wysłuchaniu fragmentów Pisma św. i zastanowieniu się nad nimi w ciszy. Refleksji
może towarzyszyć cicha muzyka, ekspozycja obrazu lub prosty komentarz. Kończyć ją może wspólne
dzielenie się własnymi refleksjami. Medytacja biblijna może być przeprowadzana za pomocą różnych form.
Najbardziej praktycznym sposobem medytacji słowa Bożego na katechezie jest lectio divina - modlitewne
czytanie. Polega ono na spontanicznym, głośnym czytaniu zdań, wersetów, które do nas najbardziej
przemawiają. Te zdania mogą powtarzać różne osoby, nawet kilkakrotnie. Dobrymi tekstami do takiej
modlitwy są psalmy oraz hymny z Nowego Testamentu.
Plakat z postacią biblijną
Cel: przybliżenie tekstów Pisma Świętego, zapoznanie z bohaterami biblijnymi. Pomoce: duża plansza
(arkusz papieru), na której katecheta maluje znaną postać biblijną, teksty z Pisma Świętego dotyczące
wybranego bohatera biblijnego, mazaki, pisaki lub kolorowe kredki. Przebieg zajęć:
1. Prezentacja planszy z narysowaną postacią biblijną.
2. Grupa zadaje pytania, na które katecheta może odpowiadać tylko „tak" lub „nie", np. Czy to
mężczyzna? Czy był uczniem Jezusa? Czy spotkał Jezusa nad jeziorem?
3. Po rozpoznaniu osoby katechizowani otrzymują parametry biblijne i indywidualnie odnajdują w
Piśmie Świętym teksty dotyczące danej osoby.
4. Każdy katechizowany wybiera jedną odpowiedź i zapisuje na kartce w formie obłoczka,
natomiast miejsce wypowiedzi na od rębnej kartce, w formie prostokąta.
5. Wszystkie obłoczki i prostokąty zostają umieszczone na plakacie.
6. Uzupełnienie wypowiedzi osoby oraz miejsc jej działalności przez katechetę
8