polityka monetarna - Studiapodyplomowe.pl

POLITYKA MONETARNA
Traktat Rzymski
(1957)-
•Stabilizacja poziomu cen
(art. 104),
•równowaga bilansu
płatniczego,
•koordynacja polityki
walutowej (art. 105) i polityki
kształtowania kursów
walutowych w ramach
Wspólnoty (art. 107)
Wąż walutowy
•Była ta pierwszą forma integracji walutowej polegała na
tym że grupy małych krajów skupione były wokół marki
niemieckiej
•System ograniczał skuteczność krajowej polityki
monetarnej, z wyjątkiem Niemiec, uważany za strefę DM
(DM-zone) kierowaną przez Bundesbank
Europejski System Monetarny
•Belgia, Dania, Francja, Holandia, Irlandia, Luksemburg, RFN,
Wielka Brytania, Włochy ,Grecja 1985, Hiszpania 1987,
Portugalia 1987 (Wielka Brytania w ERM od 1990)
•3 główne zasady: stałości kurów walutowego , podziału
kosztów interwencyjnych , rozwoju współpracy między
krajami
•Decyzja o zmianie kursu podstawowego danej waluty w
ramach ESW mogła być podjęta tylko na podstawie
jednogłośnej decyzji krajów członkowskich
Mechanizm kursów walutowych
(Exchange Rate Mechanism – ERM)
• umożliwiał realizację zasady stałości kursu walutowego
ograniczając wahania kursów walut, każda waluta miała
kurs centralny wyrażony w ECU oraz kurs bilateralny
określony w walutach narodowych ,
• dopuszczalny margines wahań między walutami
określono w granicach +/-2,25%, a w przypadku
wyjątkowych trudności gospodarczych na +/-6%. Jej
przekroczenie miało uruchamiać system symetrycznych
interwencji walutowych,
• Kryzysy 1992 / 1993 - rozszerzenie do 15% marginesów
wahań kursu (do 1999 r.)
European Unit Currency
•to miernik wartości w mechanizmie kursowym,
• wskaźnik oceny rozbieżności kursów walutowych,
•środek płatniczy w rozliczaniu interwencji finansowokredytowych,
•jednostka rozliczeniowa do równoważenia sald między
bankami centralnymi i między krajami oraz jako środek rezerw.
ETAP I (ART. 109) 1 LIPIEC 1990
ZNIESIENIE RESTRYKCJI W PRZEPŁYWIE KAPITAŁU
KONWERGENCJA GOSPODARCZA I MONETARNA
ZAMROŻENIE KOSZYKA ECU PO RATYFIKACJI TRAKTATU Z
MAASTRICHT
ETAP II
(ART. 109 E.3) 1 STYCZEŃ 1994
POWOŁANIE EUROPEJSKIEGO INSTYTUTU MONETARNEGO
ZAKAZ FINANSOWANIA BUDŻETU PRZEZ BANK CENTRALNY
MONITORING DEFICYTU BUDŻETOWEGO
NIEZALEŻNOŚĆ NARODOWYCH BANKÓW CENTRALNYCH
ETAP III EMU1 STYCZEŃ 1999
NIEODWOŁALNIE USZTYWNIENIE KURSÓW
WSPÓLNA POLITYKA MONETARNA PROWADZONA PRZEZ EBC
WPROWADZENIE EURO (EMITOWANEJ PRZEZ EBC)
WYMIANA WALUT NARODOWYCH NA EURO
Kryteria konwergencji z Maastricht
•Kryterium stabilności cenowej- przeciętna stopa inflacji notowana
w ciągu 12 miesięcy przed badaniem, mierzona za pomocą
wskaźnika cen konsumpcyjnych, nie może przekraczać więcej niż o
1,5% punktu procentowego średniej z trzech państw członkowskich
o najniższym tempie wzrostu cen.
•Zgodnie z ostatnim raportem który został przeprowadzony w maju
2008 roku, wartość referencyjną określono na 3,2%, zaś krajami na
podstawie których to obliczono były: Malta (1,5%), Holandia (1,7%)
oraz Dania (2,0%).
•kryterium stabilności sytuacji finansów publicznych – które
zakładają, że wysokość deficytu budżetowego danego państwa nie
może przekroczyć poziom 3% produktu brutto (PKB), a jego dług
publiczny nie może być wyższy niż 60% PKB.
•kryterium stabilności długoterminowych stóp procentowychw ciągu jednego roku przed badaniem nominalna
długookresowa stopa procentowa nie może przekraczać więcej
niż o 2 punkty procentowe średniego poziomu stóp
procentowych z trzech krajów o najniższej inflacji.
•kryterium stabilności kursu walutowego- wymaga, aby waluta
państwa kandydującego do strefy euro, przez co najmniej 2 lata
uczestniczyła w mechanizmie wymiany walut ERM II. W tym
czasie nie może podlegać dewaluacji wobec euro, a jej kurs
wymiany wobec wspólnej waluty nie może odbiegać od
centralnego parytetu o więcej niż 15%.
konwergencja prawna
•zgodności ustawodawstwa krajowego z
unijnym
•zgodności przepisów krajowych z TUWE
oraz ze Statutem ESBC i EBC
•integracji prawnej krajowych banków
centralnych z Eurosystemem
EURO
Komisja Europejska zadecydowała o
kształcie symbolu euro. Znak graficzny
euro jest grecką literą ε (epsilon)
przeciętą dwiema równoległymi liniami.
Symbolizuje ona korzenie cywilizacji
europejskiej, próby zintegrowania
naszego kontynentu i zapewnienia
stabilizacji wewnętrznej. Niektórzy
dopatrują się również w symbolu euro
wyzwania dla dolara amerykańskiego,
dla którego charakterystyczną cechą są
dwie pionowe linie.
Awersy
Przystąpienie Grecji do strefy Euro
2 maja 1998r.-Rada UE zdecydowała w Brukseli, że Grecja będzie
jednym z państw członkowskich, które pozostaną poza strefą euro,
ponieważ nie spełniała warunków niezbędnych dla przyjęcia
wspólnej waluty. Np.: średnio-roczna stopa inflacji w Grecji wyniosła
5,2%, tj. powyżej wartości referencyjnej (2,7%)
Jednym z ważniejszych problemów był b. wysoki deficyt sektora
finansów publicznych, który w relacji do PKB zwiększył się z 4% w
1980r. do 20% w 1990r. Wysoki poziom deficytu sektora finansów
publicznych spowodował wzrastające zadłużenie. Dług publiczny
wzrósł ponad dwukrotnie w ciągu pierwszych trzech lat członkostwa,
a w 1990r. Kształtował się na poziomie 89% PKB.
W kolejnych latach działania podejmowane przez rząd grecki
przyniosły znaczne postępy i poprawę większości wskaźników
ekonomicznych. W efekcie Grecja zaczęła zbliżać się do spełnienia
kryteriów konwergencji.
Na początku 2000r. Grecja spełniała warunki konwergencji, ale
niezbędne było formalne potwierdzenie tego faktu przez Radę UE.
Sytuacja gospodarcza w pierwszej połowie lat 90. była
efektem sprawowania od 1981 r. rządów przez partię
socjalistyczną Andreasa Papandreu
systematycznie utrzymujący się bardzo wysoki deficyt
budżetowy, finansowany w części przez emisję
pieniądza, powodował dwucyfrową inflację i szybki
wzrost długu publicznego, który w 1993 roku
przewyższył poziom PKB.
Zapóźnienia były tak duże, że Grecja jako jedyny z
krajów zmierzających do UGW nie zdołała wypełnić
kryteriów konwergencji i zakwalifikować się do niej w
pierwszym możliwym terminie.
Wiarygodne połączenie polityki fiskalnej i pieniężnej
(tzw. policy mix), czyli stopniowe obniżanie deficytu
finansów publicznych i stóp procentowych banku
centralnego, powodowało przybliżanie się
długookresowych stóp procentowych do pożądanego
poziomu
szybkie tempo wzrostu gospodarczego w Europie
ułatwiło Grecji przystąpienie do strefy euro, W drugiej
połowie lat 90. warunki zewnętrzne były wyjątkowo
korzystne. W Grecji w latach 1998 - 2000 PKB zwiększał
się rocznie średnio o 3,1 proc. Ułatwiało to znacznie
redukcję deficytu fiskalnego, gdyż stało się możliwe
jednoczesne zmniejszanie deficytu i zwiększanie
wartości realnej wydatków z budżetu.
Kraje poza strefą euro
•Dania,
•Szwecja
•Wielka Brytania
Europejski Bank Centralny – serce
finansów UE
Europejski Bank Centralny (EBC)
powołano w 1998, zaczął funkcjonować
rok później. Swą misję wypełnia we
współpracy z Europejskim Systemem
Banków Centralnych (ESBC),
obejmującym wszystkie państwa
członkowskie. Na dzień dzisiejszy, dopiero
16 z nich przystąpiło do strefy euro, tym
samym wraz z EBC tworząc „Eurosystem”.
Do 1998 sercem finansów Unii
Europejskiej był Europejski Fundusz
Walutowy, jednakże nie miał on
kompetencji decyzyjnych. Europejski Bank
Centralny to centralny bank Unii
Europejskiej, a dodatkowo bank emisyjny
dla euro. Siedzibą EBC jest Frankfurt nad
Menem.
Polska na drodze do euro
Poziom deficytu budżetowego
•Duże znaczenie ma sposób klasyfikacji Otwartych
Funduszy Emerytalnych. Wcześniej były zaliczane
do systemu finansów publicznych. Interpretacja
Eurostatu pozwalała na taką klasyfikację do końca
2006 r. - w okresie przejściowym.
•Od 2007 r. II filar ubezpieczeń emerytalnych nie
jest zaliczany do finansów. Stąd prognozowany
deficyt zwiększy się do 4,1% PKB.
Poziom długu publicznego
•W Polsce nie ma problemu ze spełnieniem tego
kryterium. Poziom ten w ostatnich latach
kształtował się poniżej 60% PKB (w latach 2004 –
2005 był na poziomie: 43,9%, 41,9%, 42,5% PKB).
•Przy utrzymaniu się dużego deficytu
budżetowego istnieje ryzyko wzrostu tego
poziomu.
Inflacja
•W ostatnich latach inflacja się obniżyła znacznie (1997 –
15%, 2005 – 2,2%).
•W marcu 2006 r. Polska weszła do grupy krajów o
najbardziej stabilnych cenach.
•Poziom inflacji w Polsce stał się kryterium referencyjnym.
•We wrześniu 2006 r. wartość referencyjna została obliczona
na podstawie inflacji w: Finlandii 1,2%, Polsce 1,2%, Szwecji
1,4%,
Długookresowe stopy procentowe.
•W okresie referencyjnym od kwietnia 2005 do marca 2006 r.
długookresowa stopa procentowa Polski wyniosła 5% i była
niższa od poziomu referencyjnego, który wynosił 5,9%.
•We wrześniu 2006 r. polskie stopy długookresowe również
stały się kryterium referencyjnym.
Stabilność kursu walutowego
•Dla spełnienia tego kryterium wymagane jest uczestnictwo w
ERM II
•Wiąże się to z dyscyplinowaniem polityki kursowej i osiąganiem
silniejszej konwergencji członków starych i nowych.
•Kurs centralny złotego w ERM II może się wahać względem euro
w paśmie +/- 15%
•Polska jako jedyny kraj z 10 nowych członków nie deklarowała
terminu wejścia do ERM II. Uczestnictwo nie jest oczekiwane od
początku członkostwa – oznacza przyjęcie dość restrykcyjnego
systemu, eliminującego większe fluktuacje kursu
Korzyści i koszty z przystąpienia
do strefy euro
Eliminacja ryzyka kursowego i wzrost stabilności
makroekonomicznej Polski
zwiększenie napływu bezpośrednich inwestycji
zagranicznych za którymi najczęściej napływają
najnowocześniejsze technologie i pozyskanie nowych
rynków zbytu
ożywienie wymiany handlowej
zwiększenie stabilność makroekonomicznej Polski
wzrostu konkurencji na rynku dóbr i usług
rozwój innowacyjności i rozprzestrzeniania się
najnowszych technologii
utrata suwerenności narodowej w zakresie
polityki pieniężnej
koszty jakiem mogą zostać poniesione
przez polskich przedsiębiorców w wyniku
wzrostu konkurencyjności
Koszty poniosą również banki gdyż utracą
zyski z wymiany walut,
przewalutowywania kredytów