Plan Balcerowicza

Plan Balcerowicza
Sytuacja makroekonomiczna
• Stopa inflacji wynosiła w 1989 roku ponad 340%,
nabierając cech hiperinflacji - średnia stopa inflacji dla
pięciu ostatnich miesięcy 1989 roku wynosiła około
1000%!
• niedobory na rynku (kolejki, kartki, talony, przydziały)
• wymuszona substytucja, marnotrawstwo środków produkcji
oraz tzw. produkcja niechciana.
• Złoty polski był niewymienialny (nie tylko na obce waluty,
ale też w dużym stopniu na towary).
• Kurs oficjalny był kilkakrotnie niższy od
czarnorynkowego.
• Transakcji coraz częściej dokonywano w dewizach.
• Realna stopa procentowa była ujemna, usztywniano
stawki płac, ceny produktów i marże.
• Budżet państwa wykazywał wysoki deficyt.
• Niski był także ogólny poziom życia społeczeństwa.
Balcerowicz mówił:
"Trzeba skończyć z fałszywą grą, w której ludzie
udają, że pracują, a państwo udaje, że płaci. Te
kilkanaście dni może zadecydować o latach. (...)
Nasza propozycja to gospodarka oparta na
mechanizmach rynkowych, o strukturze
własnościowej występującej w krajach wysoko
rozwiniętych, otwarta na świat, gospodarka, której
reguły są dla wszystkich jasne. Alternatywa, którą
proponujemy, to życie udane, zamiast udawanego.
(...) Sytuacja jest skrajnie trudna, ale wyczekiwanie
może ją tylko pogorszyć. Społeczeństwo poprze
program, jeżeli jasne będą jego cele i skutki. Zmian
systemowych nie będzie, dopóki trwa inflacja.
Dlatego pierwsze uderzenie musi być wymierzone
w nią".
1989
183,2
170,3
174,2
177,8
185,4
191,3
203,9
282,7
369,2
557,1
657
739,6
1990
1107,6 1283,1 1232,8 1202,9 1176,5 1151,2
1094
848,5
658
456
385,9
349,3
1991
194,9
180
181,8
171
167,8
172,4
168,3
167,6
167,1
164,8
162,7
160,4
1992
145,4
140,1
138,1
140,2
143,2
139
141,3
144,3
146,5
146,4
145,4
144,3
1993
137,5
139,7
139,7
138,1
135,8
134,3
134,8
134,4
131
129,8
133
137,6
1994
132,4
129,9
130,2
131,2
131,2
132,7
132,8
132,2
134,6
136,1
133,5
129,5
1995
132,3
133,6
133,1
132,4
132,3
130,3
127,6
125,7
124,2
122,4
122
121,6
1996
121
120,4
120,4
120,3
119,8
119,5
120,4
120,5
119,5
119,5
119,1
118,5
1997
117,8
117,3
116,6
115,3
114,6
115,3
114,9
114,5
113,6
113,1
113,2
113,2
1998
113,6
114,2
113,9
113,7
113,3
112,2
111,9
111,3
110,6
109,9
109,2
108,6
1999
106,9
105,6
106,2
106,3
106,4
106,5
106,3
107,2
108
108,7
109,2
109,8
2000
110,1
110,4
110,3
109,8
110
110,2
111,6
110,7
110,3
109,9
109,3
108,5
2001
107,4
106,6
106,2
106,6
106,9
106,2
105,2
105,1
104,3
104
103,6
103,6
2002
103,4
103,5
103,3
103
101,9
101,6
101,3
101,2
101,3
101,1
100,9
100,8
2003
100,5
100,5
100,6
100,3
100,4
100,8
100,8
100,7
100,9
101,3
101,6
101,7
2004
101,6
101,6
101,7
102,2
103,4
104,4
104,6
104,6
104,4
104,5
104,5
104,4
2005
103,7
103,6
103,4
103
102,5
101,4
101,3
101,6
101,8
101,6
101
100,7
2006
100,6
100,7
100,4
100,7
100,9
100,8
101,1
101,6
101,6
101,2
101,4
101,4
2007
101,6
101,9
1989
183,2
176,2
175,5
176,1
178,2
180,7
184,4
198,1
219,6
258,1
300,3
351,1
1990
1107,6 1198,3 1210,7 1208,5 1201,1 1191,2
1174
1112,6 1020,4 887,1
773,6
685,8
1991
194,9
186,9
185,1
181,1
178
177,1
175,6
174,5
173,6
172,5
171,4
170,3
1992
145,4
142,7
141,1
140,8
141,3
140,9
141
141,4
142
142,5
142,8
143
1993
137,5
138,6
139
138,7
138,1
137,4
137
136,7
136
135,3
135
135,3
1994
132,4
131,1
130,8
130,9
131
131,3
131,5
131,6
132
132,4
132,5
132,2
1995
132,3
133
133
132,9
132,8
132,3
131,6
130,8
130
129,2
128,4
127,8
1996
121
120,7
120,6
120,5
120,4
120,2
120,2
120,3
120,2
120,1
120
119,9
1997
117,8
117,6
117,2
116,7
116,3
116,1
115,9
115,8
115,5
115,3
115,1
114,9
1998
113,6
113,9
113,9
113,9
113,7
113,5
113,2
113
112,7
112,4
112,1
111,8
1999
106,9
106,3
106,2
106,2
106,3
106,3
106,3
106,4
106,6
106,8
107
107,3
2000
110,1
110,3
110,3
110,1
110,1
110,1
110,3
110,4
110,4
110,3
110,2
110,1
2001
107,4
107
106,7
106,7
106,8
106,7
106,5
106,3
106,1
105,8
105,6
105,5
2002
103,4
103,4
103,4
103,3
103
102,8
102,5
102,4
102,3
102,1
102
101,9
2003
100,5
100,5
100,5
100,4
100,4
100,5
100,5
100,5
100,6
100,7
100,7
100,8
2004
101,6
101,6
101,6
101,8
102,1
102,5
102,8
103
103,2
103,3
103,4
103,5
2005
103,7
103,7
103,6
103,4
103,2
102,9
102,7
102,5
102,5
102,4
102,2
102,1
2006
100,6
100,6
100,6
100,6
100,7
100,7
100,7
100,8
100,9
101
101
101
2007
101,6
101,7
System gospodarczy
• Gospodarka w Polsce była nierynkowa i zdominowana
przez sektor państwowy,
• Dominowała własność państwowa (ogromne
przedsiębiorstwa przemysłowe, transportowe i
budowlane, państwowy system bankowy i większość
usług)
• Państwo dotowało i regulowało sferę produkcji i
konsumpcji.
• Producenci nie kierowali się realnym popytem, tylko
odgórnymi nakazami.
• Powszechne były przerosty zatrudnienia w
przedsiębiorstwach państwowych.
• Cały system był nastawiony na produkcję
antyimportową, istniał powszechny protekcjonizm
państwowy - stawki celne i inne ograniczenia
praktycznie uniemożliwiały sprowadzanie na większą
skalę towarów z zagranicy.
Struktura gospodarki
• duża dysproporcjonalność.
• Przeważał w niej przemysł ciężki - pod względem produkcji
(wytwarzał on 2/3 całej produkcji przemysłowej), jak też
koncentracji środków trwałych i zasobów siły roboczej.
• Duży udział w majątku trwałym posiadało rolnictwo.
• Sektor usług pozostawał niedorozwinięty.
• Udział usług w strukturze ŚT wynosił w 1989 roku jedynie 4%,
zaś w krajach OECD wskaźnik ten był 6x większy!
• Preferowano inwestycje rozwojowe kosztem inwestycji
modernizacyjnych -duże zacofanie techniczne i wysoki
stopień dekapitalizacji majątku trwałego.
• Silny nacisk nie na wzrost jakościowy, lecz ilościowy.
• Eksport (szczególnie wyrobów przemysłu maszynowego,
tekstylnego, elektronicznego i farmaceutycznego) oraz import
(głównie ropy naftowej i gazu ziemnego) cechowały się
ogromną zależnością od rynku radzieckiego.
Zadłużenie zagraniczne
• Było olbrzymim obciążeniem dla
polskiej gospodarki.
• Narastało ono zwłaszcza w
latach siedemdziesiątych
• 1 mld dolarów w roku 1971,
• 8 mld w roku 1975,
• 25 mld dolarów w roku 1980
• Pod koniec 1989 roku nasz dług
wynosił już 41 mld USD.
• Głównymi wierzycielami Polski
były rządy zachodnie,
reprezentowane przez Klub
Paryski oraz zachodnie banki
komercyjne, zrzeszone w Klubie
Londyńskim.
Kredyty nie
zostały
wykorzystane
we właściwy
sposób - tylko
20% puli
przeznaczono
na inwestycje
Program gospodarczy rządu zakładał taką
przebudowę systemu gospodarczego, aby
możliwie szybko, za pomocą działań
radykalnych stworzyć system gospodarki
rynkowej typu zachodniego.
Podstawowe cele
• niedopuszczenie do wzrostu inflacji, a w
miarę możliwości do jej obniżenia,
• zredukowania deficytu budżetowego
• powstrzymanie ucieczki ludności i
przedsiębiorstw od złotego do walut
wymiennych.
do Polski przyjechał Jeffrey Sachs - doradca kilku
krajów, które pokonały inflację (Boliwii, gdzie w ciągu
roku inflacja spadła z 40 tys.% do 5%). Namawiał do
zdecydowanego skoku w gospodarkę rynkową poprzez
urealnienie cen, stabilizację kursu walutowego, likwidację
dotacji i deficytu budżetowego, otwarcie dla
przedsiębiorczości krajowej i inwestycji zagranicznych.
- Jeśli Polska zdecyduje się na ten program, może liczyć
na pomoc i poparcie międzynarodowych instytucji
finansowych - przekonywał. - Miliardowa pomoc jest
możliwa, ale żeby ją dostać, trzeba dokonać czegoś
spektakularnego. Jeśli Polska będzie iść powoli,
ostrożnie, nic z tego nie będzie. Wykorzystajcie tę
szansę! Ludzie, jeśli mają zaufanie do rządu, mogą
znieść bardzo wiele, tu zaś wcale nie chodzi o zaciskanie
pasa ani wyrzeczenia. Największą gałęzią przemysłu w
waszym kraju jest stanie w kolejkach. Musicie z tym
skończyć!
XII 1989 roku plan był gotowy i uzyskał
poparcie Międzynarodowego Funduszu
Walutowego.
Początek 1990 r. - utworzenie funduszu
stabilizującego dla gospodarki polskiej w
wysokości 1 mln USD:
– z darowizn krajów OECD w wysokości 300mln
USD
– z pożyczek tych krajów.
– MFW przyznał też kredyt stand-by w wysokości ok.
720 mln USD na wsparcie programu
stabilizacyjnego.
Na plan składało się 10 ustaw:
• Ustawa o gospodarce finansowej przedsiębiorstw
państwowych – usuwała gwarancję istnienia wszystkich
przedsiębiorstw państwowych niezależnie od ich wyników
finansowych i efektywności produkcji,
• Ustawa o prawie bankowym – zakazywała finansowania
deficytu budżetowego przez BC, uniemożliwiała emisję
pieniędzy bez pokrycia.
• Ustawa o kredytowaniu – znosiła preferencje kredytowe
przedsiębiorstw państwowych wiążąc stopę %bze stopą
inflacji,
• Ustawa o podatku od wzrostu wynagrodzeń
• Ustawa o nowych zasadach opodatkowania –
ujednolicała zasady płacenia podatków we wszystkich
sektorach gospodarczych.
• Ustawa o działalności gospodarczej prowadzonej przez
inwestorów zagranicznych – nakładała na zagraniczne
przedsiębiorstwa zobowiązanie do odsprzedania państwu dewiz po
ustalonym przez BC kursie, zwalniała przedsiębiorstwa z kapitałem
zagranicznym z płacenia popiwku, zapowiadała możliwość wywozu
zysków za granicę.
• Ustawa o prawie dewizowym – wprowadzała wymienialność
wewnętrzną złotego, likwidowała państwowy monopol w handlu
zagranicznym i zobowiązywała przedsiębiorstwa do odsprzedawania
zarobionych dewiz państwu.
• Ustawa o prawie celnym – ujednolicała zasady clenia
importowanych towarów dla wszystkich podmiotów gospodarczych.
• Ustawa o zatrudnieniu – zmieniała reguły funkcjonowania biur
pośrednictwa pracy
• Ustawa o szczególnych warunkach zwalniania pracowników –
zapewniała ochronę zwalnianych z pracy (zwłaszcza w przypadku
zwolnień grupowych), gwarantowała odprawę finansową i
wprowadzała okresowe zasiłki dla bezrobotnych.
Plan składał się z dwu elementów - programu
stabilizacyjnego i zmian systemowych.
Stabilizacja miała polegać na cięciach budżetowych,
zniesieniu dotacji do większości towarów i usług,
uwolnieniu cen, płac i stóp procentowych, wprowadzeniu
wymienialności złotówki. Autorzy proponowali, by w
okresie przejściowym część cen była nadal kontrolowana
- przede wszystkim ceny energii i paliw.
Zmiany systemowe miały polegać na stworzeniu
jednolitego i prostego systemu podatkowego, pełnej
wolności w korzystaniu z praw własności, nieingerencji
państwa w obrót nieruchomościami, pełnej wolności
działań gospodarczych, kształtowania cen i płac,
likwidacji jawnych i niejawnych monopoli - i wreszcie
pełnej prywatyzacji majątku państwa.
Program stabilizacyjny składał się z czterech
obszarów oddziaływania rządu:
– zliberalizowanie polityki cenowej
– ścisła kontrola ukształtowania dochodów
(głównie wynagrodzeń ludności)
– utrzymanie stabilnego kursu walutowego w
połączeniu z rozluźnieniem kształtowania
obrotów z zagranicą
– restrykcyjna polityka pieniężna, zrównoważenie
budżetu państwa.
Kotwice antyinflacyjne
Restrykcyjna polityka dochodowa państwa
– zamrożenie płac - popiwek - indeksowanie płac wskaźnikiem inflacji razy
współczynnik 0.2 (od II –IV 1990 0.3, później 0.6) +bardzo wysokie kary za
przekroczenie wskaźnika
Restrykcyjna polityka pieniężna NBP
– dodatnia realna stopa procentowa w celu przyciągnięcia gotówki na rachunki
bankowe i ograniczenia transakcji gotówkowych,
– dewaluacja złotówki z wprowadzonym stałym kursem 9500 zł/USD (od 05.91 11000) w celu ograniczenia działalności czarnego rynku walutowego.
– ustawowy zakaz zaciągania przez państwo w banku centralnym
nieoprocentowanego kredytu na pokrycie deficytu budżetowego
Twarda polityka finansowa państwa
– ograniczono udział dotacji w wydatkach publicznych z 38% w roku 1989 do ok. 14%
w roku 1990
– Wprowadzono wysoką stopę podatku dochodowego od przedsiębiorstw, instytucji i
ludności (50%  40%).
– w zakresie prawa wynagrodzeń wprowadzono podatek od funduszu wynagrodzeń,
wspomniany wcześniej popiwek oraz wysokie składki na ZUS (43%  48%)
Otwarcie na handel zagraniczny i zmiana polityki dewizowej
– Wprowadzono nowe, liberalne prawo celne z jednoczesnym obniżeniem stawek
celnych nawet do stawki 0% (maksymalnie 45%) i brakiem reglamentacji
dewizowej.
Transformacja systemowa
• Zmiany spowodowane planem Balcerowicza były kreowaniem nowej
jakości życia gospodarczego.
• Założono tworzenie rynkowych warunków funkcjonowania
wszystkich jednostek gospodarczych, ale również, a może przede
wszystkim przekształcenia tzw. infrastruktury systemowej, czyli
szerokie zmiany instytucjonalne.
• Państwo zastąpione zostało przez wiele niezależnych
przedsiębiorstw (1990-93 powstało ponad milion nowych firm
prywatnych.)
• Rynek zaczął dyktować ceny na zasadzie równowagi między
popytem a podażą, a nie nakazów i centralnych planów.
• Zdemonopolizowano wielu gałęzi np. przemysłu mięsnego,
cukrownictwa czy komunikacji co przyniosło skutek w postaci
dwukrotnego wzrostu zatrudnienia w firmach zatrudniających od 50
do 100 pracowników.
• Gospodarka stała się otwarta wobec zagranicy (w latach 1990 - 91
eksport na Zachód wzrósł o 60%, a import o 53%),
• Zliberalizowano rynek pracy, stworzono w zasadzie od podstaw
rynek kapitałowy udało się wprowadzić wymienialność złotego i
społeczne uznanie go za środek gromadzenia rezerw i jedyny
regulator rynku, a jednocześnie urealniono rynek walutowy.
Prywatyzacja
Ważnym elementem planu były też przekształcenia
własnościowe - prywatyzacja, reprywatyzacja i
tworzenie nowych przedsiębiorstw. Stosowano dwie
metody prywatyzacji:
• kapitałowa
Dla dużych firm w dobrej kondycji finansowej poprzez
przekształcenie w jednoosobową spółkę Skarbu
Państwa (JSSP), a następnie sprzedaż inwestorowi lub
w ofercie publicznej.
• poprzez likwidację
W sytuacji braku ekonomicznego uzasadnienia dalszej
działalności decydowano się na zaprzestanie
działalności lub inne formy pozbycia się majątku
przedsiębiorstwa np. leasing pracowniczy.
Wskaźniki ekonomiczne w Polsce w latach 1990-1991
Wyszczególnienie
Lata
Zmiana w (%)
1990
1991
ceny
585,8
70,3
PKB
-10,5
-7,5
płace realne
-24,4
-0,3
eksport
24,7
-18,5
import
-2,5
24,3
produkcja rolnicza
-2,2
-2,0
produkcja przemysłowa
-24,2
-11,9
stopa bezrobocia
6,1
11,5
deficyt budżetowy (% PKB)
3,1
3,8
Sytuacja ekonomiczna w Polsce w latach 1994-1999.
Wyszczególnienie
1994 1995
5,2
7,0
Lata
1996 1997
6,1
7,0
1998
4,9
1999
4,5
płace realne
16
32,2
0,5
14,9
27,8
3,0
13,2
19,9
5,7
10,3
14,9
6,0
10,4
11,8
5,6
10,8
7,6
5,9
eksport
21,9
32,8
10,3
9,0
3,9
2,6
deficyt budżetowy
(%PKB)
2,7
2,6
2,5
1,4
2,3
2,3
saldo handlu
zagranicznego (%
PKB)
0,6
0,5
-2,8
-5,0
-5,6
-6,8
PKB per capita w
USD**
5900 6600
6900
7500
8000
8500
Zmiana w(%)
PKB
stopa bezrobocia
ceny
Stopień urynkowienia gospodarki polskiej na koniec 1992 roku.
prywatyzacja
udział sektora prywatnego w
PKB 45,4%
liberalizacja cen
ceny w 95% wolne
polityka pieniężna
niezależny Bank Centralny i
sieć państwowych oraz
prywatnych banków
handlowych
handel zagraniczny
liberalizacja importu, poziom
ceł średnio 14%
inwestycje
zagraniczne
brak limitów określających
udział kapitału obcego w
przedsiębiorstwach
Dynamika PKB wybranych krajów, obliczonego wg parytetu siły
nabywczej
Rok
Polska
Węgry
Czechy Rosja
Ukraina
Biało
ruś
Finlan
dia
1990
-9,68%
-6,67%
-1,20%
-3,00%
-3,60%
-1,90%
+0,01%
1991
-7,02%
-11,9%
-11,6%
-5,00%
-8,70%
-1,40%
-6,39%
1992
+2,51%
-3,06%
-0,51% -14,50%
-9,90%
-9,60%
-3,81%
1993
+3,74%
-0,58%
+0,06%
-8,70% -14,20%
-7,60%
-1,24%
1994
+5,29%
+2,95%
+2,22% -12,70% -22,90%
-11,70%
+3,94%
1995
+6,95%
+1,49%
+5,94%
-4,10% -12,20%
-10,40%
+3,45%
1996
+6,00%
+1,32%
+4,16%
-3,60% -10,00%
+2,80%
+3,79%
199096
+6,61%
-16,1%
-1,94% -41,94% -58,55%
-34,29%
-0,75%
Stopa bezrobocia w wybranych krajach
Rok
Polska Węgry Czechy
Słowa
cja
Bułga
ria
Finlan
dia
1991
12,2%
6,1%
3,8%
9,6%
8,5%
6,6%
1992
14,3% 11,8%
2,6%
10,6%
14,3%
11,7%
1993
16,4% 12,9%
3,2%
13,9%
15,7%
16,3%
1994
16,0% 10,9%
3,2%
14,5%
13,4%
16,6%
1995
14,9% 10,9%
3,1%
14,8%
14,1%
15,4%
Ujemne skutki planu Balcerowicza
• W 1990 r. zatrudnienie w sektorze uspołecznionym
spadło o ~ 6% (1,1mln)
• Bezrobocie wzrosło w ciągu roku z zera do około 1,1mln, a
stopa bezrobocia wynosiła 6% na koniec 1990 r.
• W 1989-1993 bezrobocie sięgnęło 3 mln osób, pogłębiła się
pauperyzacja ogromnej większości społeczeństwa
(40%ludzi żyło w 1993 r. poniżej minimum socjalnego),
zmniejszenie się realnych płac, rent i emerytur o ok.30% i o
50% dochodów rolników (PGR) - spadek dochodów
realnych ludności.
• eksport do krajów zachodnich wzrósł o około 40%
natomiast import rósł wolniej. To spowodowało powstanie
nadwyżki w obrocie dolarowym.
• Zahamowano inflację na znacznie wyższym poziomie cen
niż zakładano
• inflacji nie udało się całkowicie stłumić - wzrost cen 34% miesięcznie (42-60% rocznie) W 1992 r. wyniosła 43%,
a w 1993 r. 35,7%.
Dynamika liczby zatrudnionych
w wybranych krajach
Pols Węg Czec Rosj Ukrai Białor Finlan
Okres
ka
ry
hy
a
na
uś
dia
199015,3 26,2
96
%
%
10,2 12,3
-16,4%
8,4% 16,1%
%
%
czynniki zewnętrzne wpływające na nasilanie się recesji
• Załamanie się eksportu do ZSRR. Był to czynnik o kolosalnym
znaczeniu dla polskiej gospodarki przed 1989 rokiem w ogromnym
stopniu uzależnionej od wymiany handlowej ze Związkiem Radzieckim.
Ogółem negatywny wpływ tego załamania, jak się ocenia, kosztował nas
3.5 - 5% PKB
• Aneksja Kuwejtu przez Irak i wojna w Zatoce Perskiej. ONZ potępiła
Irak -zapowiedziano twarde sankcje gospodarcze. Polska miała
rozbudowane stosunki gospodarcze z Irakiem - obroty towarowe oraz
kontrakty inwestycyjne (w energetyce, budowie szlaków
komunikacyjnych). Straty spowodowane zerwaniem kontraktów ocenia
się na około 2 miliardy dolarów; do tego należy doliczyć pół miliarda
dolarów długu, którego Irak nie oddał Polsce w postaci dostaw ropy - co
spowodowało, że tę ropę Polska musiała kupować gdzie indziej, już po
dużo wyższej cenie.
• Proces jednoczenia się Niemiec. Gdy NRD weszła do systemu
gospodarczego RFN i jednocześnie EWG, nasze powiązania z jej
obszarem zmieniły się zdecydowanie na niekorzyść Polski. NRD ustaliła
zawyżony kurs rubla transferowego, co przyniosło Polsce spore straty. W
NRD zamykano np. kopalnie soli potasowych i zakłady chemiczne, z
którymi współpracowały polskie przedsiębiorstwa.
• Sytuacja polityczna w Polsce - Coraz częściej krytykowano rząd co nie
sprzyjało reformom.
Sukces Planu Balcerowicza
• Uruchomienie i rozwój mechanizmów rynkowych. Ceny ustalały
się na poziomie równowagi podaży i popytu, zniknął problem
niedoborów, po wprowadzeniu wolnego rynku towarów
konsumpcyjnych doszło do likwidacji kolejek.
• Zahamowanie inflacji,
• Umocnienie złotego, wprowadzenie jego wymienialności
wewnętrznej, a potem także zewnętrznej, ustabilizowanie kursu dolara
• Likwidacja deficytu budżetowego - w roku 1990 udało się nawet
osiągnąć niewielką nadwyżkę budżetową.
• Otwarcie gospodarki na świat. Dodatnie saldo wymiany handlowej z
zagranicą oraz napływ zagranicznych inwestycji.
• Rozpoczęcie procesów prywatyzacyjnych i demonopolizacyjnych w
gospodarce.
• Powstanie rynku kapitałowego.
• Pozytywne zmiany w strukturze gospodarki - zarówno pod
względem działowo -gałęziowym, własnościowym jak i
organizacyjnym.
• Od roku 1992 w polskiej gospodarce nastąpił okres stałego wzrostu
gospodarczego. W roku 1993 PKB wzrósł o 3.8%, a w 1994 o 5.2%.
Zarzuty wobec planu Balcerowicza
• Zbyt duży zakres liberalizacji handlu zagranicznego, do
której polska gospodarka nie była przygotowana. Wpływała
ona bardzo negatywnie na krajową produkcję przemysłową i
rolniczą.
• Zbyt wysoka skala dewaluacji połączoną z za długim
utrzymywaniem zaniżonego kursu dolara.
• Wysokie, hamujące rozwój inwestycji obciążenia
podatkowe przedsiębiorstw państwowych - zbyt duży
podatek majątkowy w formie 40% dywidendy od funduszu
założycielskiego.
• Zerwanie przez państwo z polityką protekcjonizmu i
jednolite traktowanie wszystkich podmiotów gospodarczych
a także brak preferencji - np. w formie korzystnie
oprocentowanych kredytów - dla niektórych, najwrażliwszych
gałęzi gospodarki. Niektóre branże przemysłu ciężkiego
(przemysł wydobywczy, stoczniowy i hutniczy), budownictwo
oraz rolnictwo najboleśniej odczuły wprowadzenie
mechanizmów rynkowych i otwarcie gospodarki na świat.