Włochy: Faszyzm- ruch polityczny i ideologia rozwijająca się w Europie po I wojnie światowej, forma dyktatury we Włoszech,Niemczech,Hiszpani. Związana jest z rasizmem, silnym nacjonalizmem. 1919- Banito Mussolini założył organizacje skupiająca weteranów wojennych zwaną Fasci di Combatimento. Program łączył hasła lewicowe i nacjonalistyczne, głosił opodatkowanie bogatszych i konfiskata dóbr kościelnych. Faszyści zaczeli tworzyć zbrojne bojówki. Faszystów nazywano czarnym koszulami. 1921 powstała we Włoszech Narodowa Partia Faszystowska 28.10.1922 faszyści zorganizowali „Marsz na Rzym”. Mussolini objął stanowisko premiera, 1923 nadal sobie tytuł duce(wodza). Porwanie i zabójstwo lidera socjalistów z prowokowało Mussoliniego do zniesienia wolności prasy, w styczniu 1925 przejął całkowitą władzę.(„Wszystko w państwie,nic poza państwem, nic przeciwko państwu”). Nieudany zamach na jego był pretekstem w 1926 do zakazu działalności wszystkich partii oprócz faszystowskiej. Stosowano terror wobec przeciwników politycznych, zachowano monarchie, nie prześladowano kościoła. 9.12.1928 powołano Wielką Radę Faszystowską. 1929 traktaty luterańskie pomiędzy papiestwem a rzadem faszystowskim, religia Rzymskokatolicka religia państwa. W państwie wprowadzono zasady ustroju korporacyjnego. W 1932 Mussolini wydał doktryne faszyzmu: antysocjalizm, antydemokracja,solidaryzm społeczny, antyliberalizm,ekspansja zewnętrzna, kult siły i przemocy, kult nadczłowieka. Faszyzm w Niemczech: 5.01.1919 powstaje DAP, w 1920 nazwa NSDAP(Narodowosocjalistyczna Niemiecka partia Pracy), Hitler powołuje SA, 1923 nieudany poucz w Monachium,1925 prezydentam Niemiec zostaje Poul Von Hindenburg, Hitler pisze w więzieniu książkę „Mein Kampf”(Moja walka) w 1925 ja wydaje. 1925 powołuje SS. Luty 1933 oskarżenie komunistów o podpalenie Reichstagu. W polowie 1933 doszło do rozwiązania wszystkich partii oprócz NSDAP, 1934 Hitler przejmuje władze(prezydent,kanclerz,szef partii) ma tytuł wodza i kanclerza Rzeszy, państwo określa się jako III Rzesza. Znakiem III rzeczy była swastyka, podstawowym obowiązkiem kobiet było rodzenie dzieci dla Rzeszy. Organizowano masowe pochody i uroczystości. Rozbudowano aparat terroru, powstało gestapo(tajna policja w Niemczech) zwalczano wrogów politycznych, kościół, Żydów, zaczęto tworzyć obozy koncentracyjne,system donosicielstwa. 30.06.1934 Noc długich noży, wymordowanie SA przez SS. Na czele SS stał Heinrich Himmler. 1935 uchwalenie ustaw norymberskich: brak praw politycznych, zakaz małżeństw mieszanych. 9 na 10 listopada 1938 „noc kryształowa” pogrom żydów. Stosunki międzynarodowe: Kwiecień 1922 podpisanie w Rapallo układu niemieckoradzieckiego w współpracy gospodarczej i wojskowej. Październik 1925 pakt w Locarno gwarantujący granice niemieckie, sierpień 1928 pakt Briand-Kellogg . 1931 atak Japoni na Mandżurię. 1935 Hitler wprowadza obowiązek służby wojskowej a rok później remilitaryzacje Nadrenii. Październik 1935 Włochy wkroczyły do Abisyni(Etiopi) Na mocy układu niemiecko-japońskiego z listopada 1936 i włosko- niemieckiego z września 1937 powstał sojusz zwany Paktem Antykominternowskim. 1936 poczatek wojny domowej w Hiszpani. Zwyciężył Francisco Franco wprowadzając w 1939 system konserwatywnej dyktatury autorytarnej. Marzec 1938 wojska niemieckie wkroczyły do Austrii i bez zadnego oporu zajeli kraj. Wrzesień 1938 konferencja w Monachium z udziałem Daladiera,Chamberlaina, Hitlera i Mussoliniego, upoważnienie Niemców do zajecia Sudetów. Pocz. Listopada 1938 arbitraż wiedeński. 15 marca 1939 wojska niemieckie wkraczają do Pragi bez zbrojnego oporu. Kwiecień Włochy zajmują Albanie. Maj 1939 komisarzem srpaw zagranicznych ZSRR zostaje Wieczesław Mołotow. 23 sierpnia 1939 podpisanie paktu Ribbentrop- Mołotow, układ o nieagresji między Niemcami a ZSRR, odkryty po wojnie tajny protokół zakład podział Europy Wschodniej i Środkowej Wybuch II wojny światowej: 31 sierpnia 1939 prowokacja gliwicka .pierwsze pociski padly z pancernika „Schleswig Holstein” na Westerplatte(1-7 wrzesnia), z nocy 3 na 4 września ewakuacja z Warszawy Rządu, instytucji państwowych i złota z banku polskiego. 3 września Wielka Brytania i Francja wypowiedziały wojne Niemcom jednak już 12 września rezygnacja z akcji przeciw Niemcom. 9 września oddziały Pomorze i Poznań pod dow. Gen. Kutrzeby uderzyły na siły niemieckie pod Łęczycą i Łowiczem hamując kampanie Hitlera. 17 września wkroczenia armii czerwonej na granice Polski wojne z ZSRR. 17 września obrady w Kołami i Kutach rządu polskiego, 17 na 18 władze RP przekraczają granice z Rumunią. 28 września kapitulacja Warszawy dowodzonej przez Stefana Starzyńskiego, 2 października poddaje się Hel. Granica Niemiec i ZSRR wzdłuż Pisy,Narwi,lini OstrołękaTreblinka,Bugu,Bełzec-Wisłok,Sanu. Ważniejsze bitwy: 1-7 IX Westerplatte dow. Sucharski, 1 września poczta Gdańska Guderski, 9-22 IX Bzura dow. Kutrzeba, 7-10 IX Wizna Władysław Raginis, 14-29IX Modlin Wacław Młodzianowski, 1IX-2X Hel Józef Unrug, 2X-5X Kock Franciszek Kleeberg.