ZAKRES WIADOMOŚCI OBOWIĄZUJĄCYCH NA ĆWICZENIACH

ZAKRES WIADOMOŚCI OBOWIĄZUJĄCYCH NA ĆWICZENIACH
Kierunek FARMACJA
Ćwiczenie I
Wykrywanie leków i narkotyków w materiale biologicznym
• Metody wyodrębniania trucizn z materiału biologicznego
• Metody identyfikacji leków i trucizn
• Metody izolacji i wykrywania w materiale biologicznym związków dających się
ekstrahować rozpuszczalnikami organicznymi
- ekstrakcja metodą Stass Otto (zasada oznaczania, przebieg wykonania, identyfikacja
odczynnikami grupowymi i specyficznymi)
- ekstrakcja ciągła etanolem wg Curry (zasada oznaczania, przebieg wykonania)
- ekstrakcja ciągła eterem i chloroformem wg Borkowskiego (ekstrakcja z tkanek,
moczu, popłuczyn żołądka i z krwi)
• Sposoby wyodrębniania i wykrywania niektórych leków w moczu, kiedy określony jest
kierunek badań
• Sposoby wyodrębniania i wykrywania niektórych leków w moczu, kiedy nieokreślony jest
kierunek badań
• Identyfikacja leków metodami chromatograficznymi
• Działania niepożądane (mechanizmy działania toksycznego) leków przeciwbólowych,
przeciwzapalnych, nasennych, przeciwpadaczkowych i przeciwdepresyjnych
• Toksykologia środków uzależniających - lekomania, narkomania
- zależność psychiczna, zależność fizyczna, tolerancja, abstynencja
- losy środków uzależniających w organizmie i mechanizm toksycznego działania
- typy narkomanii
- diagnostyka zatruć środkami uzależniającymi
Ćwiczenie II
Oznaczanie leków i ich metabolitów w materiale biologicznym
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Przyczyny zatruć lekami
Czynniki wpływające na toksyczność leków: reakcje uczuleniowe, odczyny
fotochemiczne, działanie rakotwórcze, teratogenne i embriotoksyczne, uwarunkowania
genetyczne
Interakcje leków
Lekozależność
Leki chemioterapeutyczne: antybiotyki, sulfonamidy
Leki działające depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy: barbiturany, pochodne
benzodiazepiny
Leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne: fenacetyna, paracetamol,
salicylany
Leki pobudzające ośrodkowy układ nerwowy: kofeina, amfetamina
Leki przeciwarytmiczne: prokainamid
Leki stosowane w chorobie wieńcowej: nitrogliceryna, azotyn sodowy i azotyn amylu,
tetraazotan pentaerytrytolu, leki blokujące kanał wapniowy (nifedypina)
•
•
•
Interakcje leków z alkoholem etylowym
Wpływ leków na sprawność psychofizyczną kierowców
Materiał biologiczny w badaniach toksykologicznych: rodzaje materiału, sposób
pobierania, zabezpieczania, podział materiału, badania wstępne i zasadnicze, metody
izolacji trucizn z materiału biologicznego, metody identyfikacji trucizn, oznaczenia
ilościowe, interpretacja wyników
• Oznaczanie praktyczne wybranych leków
- prokainamidu we krwi
- salicylanów we krwi
- paracetamolu w moczu
- sulfonamidów we krwi
Ćwiczenie III
Oznaczanie nikotyny i kotyniny w moczu
•
•
•
•
•
Fizykochemiczne właściwości dymu tytoniowego
Losy składników dymu tytoniowego w organizmie
Palenie bierne
Markery narażenia na dym tytoniowy
Interakcje dymu tytoniowego z lekami
Ćwiczenie IV
Diagnostyka zatruć alkoholami. Oznaczanie metanolu, etanolu i glikolu etylenowego
•
•
•
•
•
•
•
Biotransformacja metanolu, etanolu, izopropanolu i glikolu etylenowego
Objawy zatruć metanolem, etanolem, izopropanolem i glikolem etylenowym
Metabolizm alkoholi jedno- i wielowodorotlenowych
Metody oznaczania we krwi
Stężenie etanolu we krwi a objawy zatrucia
Mikrodyfuzja jako metoda izolacji trucizn z materiału biologicznego (przykłady
oznaczania innych trucizn)
Oznaczanie alkoholi metodą head space
Ćwiczenie V
Toksyczność metali ciężkich, metody izolacji i identyfikacji. Oznaczenie arsenu w moczu
•
•
•
•
Ogólna charakterystyka procesu mineralizacji na drodze suchej i na drodze mokrej
Kolorymetryczne metody oznaczania metali
Toksyczność metali ciężkich Hg, Cd, As
Odtrutki na metale
Ćwiczenie VI
Diagnostyka zatruć ołowiem. Oznaczanie kwasu δ-amionolewulinowego w moczu jako
wskaźnika narażenia na ołów
•
•
Toksyczność ołowiu
Wskaźniki narażenia na ołów
- Stężenie ołowiu we krwi
- Aktywność dehydratazy kwasu δ-aminolewulinowego we krwi
- Stężenie kwasu ALA w moczu
- Stężenie koproporfiryny
• Biomarkery i ich rodzaje
• Monitoring biologiczny jako wskaźnik narażenia na ksenobiotyki
• Zastosowanie monitoringu biologicznego do oceny ryzyka zatruć
Ćwiczenie VII
Diagnostyka zatruć związkami fosforoorganicznymi i karbaminianami. Oznaczanie
aktywności esterazy acetylocholinowej
•
•
•
•
•
Oznaczanie aktywności esterazy acetylocholinowej w ocenie narażenia na związki
fosforoorganiczne
Mechanizm działania toksycznego związków fosforoorganicznych i karbaminianów
Enzymy katalizujące rozkład estrów choliny
Objawy zatrucia związkami fosforoorganicznymi
Leczenie zatruć związkami fosforoorganicznymi
Ćwiczenie VIII
Diagnostyka zatruć tlenkiem węgla. Oznaczanie karboksyhemoglobiny we krwi
•
•
•
•
•
Przyczyny zatruć tlenkiem węgla
Objawy zatruć
Metody oznaczania CO w powietrzu
Metody oznaczania COHb
Najwyższe dopuszczalne stężenie CO w powietrzu i dopuszczalne stężenie biologiczne
COHb we krwi
Ćwiczenie IX
Diagnostyka zatruć związkami methemoglobinotwórczymi. Oznaczanie methemoglobiny
we krwi
•
•
•
•
Ogólne działanie nitropochodnych i aminopochodnych związków aromatycznych
Mechanizm działania związków methemoglobinotwórczych
Wpływ budowy chemicznej aminowych i nitrowych pochodnych związków
aromatycznych na działanie methemoglobinotwórcze
Oznaczanie methemoglobiny metodą wg Evelyna-Malloy'a
Ćwiczenie X
Diagnostyka zatruć rozpuszczalnikami organicznymi w oparciu o oznaczanie
metabolitów w moczu
•
•
•
•
•
•
Toksykodynamiczne i fizykochemiczne właściwości niżej podanych rozpuszczalników
- Anilina
- Benzen
- Toluen
- Ksylen
- Kumen
- Trójchloroetylen
Drogi wchłaniania i wydalania oraz metabolizm wymienionych rozpuszczalników
Kinetyka wchłaniania i wydalania trucizn oraz metabolitów (wiadomości ogólne)
Biologiczne wskaźniki wchłaniania
Metody izolacji metabolitów w moczu i oznaczanie
Destylacja z parą wodną (przykłady wykorzystania jako metody izolacji)
Ćwiczenie XI
Identyfikacja związków toksycznych po destylacji z parą wodną
•
•
•
•
•
•
•
Teoria destylacji
Aparatura
Przygotowanie materiału do destylacji
Przebieg destylacji
Substancje toksyczne destylujące z parą wodną
Identyfikacja substancji
a) metodami fizykochemicznymi
b) metodami chemicznymi
Drogi wchłaniania, wydalania, metabolizm i szkodliwość aniliny, fenolu, acetonu,
chloroformu i etanolu.
Bibliografia:
1. Toksykologia pod red. prof. W. Seńczuka
2. Toksykologia współczesna pod red. Prof. W.Seńczuka
3. Skrypt do ćwiczeń z toksykologii dla studentów IV roku Wydziału Farmaceutycznego i
Oddziału Analityki Medycznej
4. Zarys toksykologii klinicznej pod red. prof. J.Pacha
5. Podstawy toksykologii pod red. Prof. J.K.Piotrowskiego