Rozkład materiału nauczania (propozycja) W nawiasach podano alternatywny temat lekcji (w wypadku gdy nazwa zagadnienia jest długa) bądź tematy lekcji realizowanych w ramach danego zagadnienia. ** Wyśrodkowano numery wymagań z IV etapu edukacyjnego z fizyki, zakres rozszerzony. R Treści spoza podstawy programowej. * Nr lekcji Zagadnienie (temat lekcji*) 1 2 9.1. Ładunki elektryczne i ich oddziaływanie (Elektryzowanie ciał. Oddziaływanie ładunków elektrycznych) Osiągnięcia Numer wymagania z Metody pracy Uczeń: podstawy programowej** POLE ELEKTRYCZNE (17 GODZIN) I, II, III, IV, V bada zjawiska elektryzowania ciał pogadanka – 12.8 i oddziaływania ciał nawiązanie do naładowanych oraz opisuje wiadomości z sposoby elektryzowania ciał przez ponadto: gimnazjum 4.1–4.5, 9.6 – III etap tarcie, dotyk i indukcję (przypomnienie edukacyjny, fizyka podstawowych opisuje jakościowo pojęć związanych z oddziaływanie ładunków elektryzowaniem elektrycznych ciał) wyjaśnia mechanizm doświadczenia elektryzowania ciał, stosując uczniowskie – zasadę zachowania ładunku doświadczenia 63. elektrycznego R (podręcznik, s. 8) i wyjaśnia, co to są kwarki, i 64. (podręcznik, s. określa ich własności 10) pokaz różnych sposobów elektryzowania ciał pogadanka referat lub prezentacja uczniów Środki dydaktyczne podręcznik, s. 6– 14 elektroskopy, laski szklane i ebonitowe, taśma klejąca, baloniki, elektrofory materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela 3 4 9.2. Prawo Coulomba 5 6 9.3. Pole elektryczne (Natężenie pola elektrostatycznego. Linie pola elektrostatycznego) I, II, III, IV, V bada, od czego i jak zależy siła 7.1, 12.3, 12.7 wzajemnego oddziaływania ciał naelektryzowanych demonstruje i wyjaśnia oddziaływanie ciał naelektryzowanych z ciałami nienaelektryzowanymi zna i stosuje prawo Coulomba wykorzystuje prawo Coulomba do obliczenia siły oddziaływania elektrostatycznego między ładunkami punktowymi Rzna i interpretuje wektorową postać prawa Coulomba I, II, III, IV, V posługuje się pojęciem natężenia 7.2– 7.7, 12.1, 12.3, pola elektrostatycznego 12.7,12.8, 13.4 oblicza natężenie pola centralnego pochodzącego od ponadto: jednego ładunku punktowego 8.1 – III etap edukacyjny, analizuje jakościowo pole pochodzące od układu ładunków fizyka doświadczalnie bada kształt linii pola elektrycznego przedstawia pole elektrostatyczne za pomocą linii pola wyznacza pole elektrostatyczne na zewnątrz naelektryzowanego ciała sferycznie symetrycznego opisuje pole między dwiema przeciwnie naładowanymi płytkami pogadanka doświadczenia uczniowskie – doświadczenie 65. (podręcznik, s. 18) pokaz oddziaływania ciał naelektryzowanych z ciałami nienaelektryzowan ymi praca w grupach (rozwiązywanie zadań) pogadanka doświadczenia uczniowskie – doświadczenie obowiązkowe (podręcznik, s. 23) pokaz, obserwacja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) podręcznik, s. 15– 21 baloniki, sukno, ścinki papieru, folia aluminiowa materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 22– 29 materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela 7 8 9 10 11 12 9.4. Energia posługuje się pojęciem potencjalna, elektrostatycznej energii potencjał i napięcie potencjalnej ładunku posługuje się pojęciami: potencjał pola elektrycznego, napięcie elektryczne oblicza elektrostatyczną energię potencjalną i potencjał elektryczny definiuje 1 eV oraz przelicza energię z elektronowoltów na dżule i odwrotnie 9.5. opisuje rozkład ładunku w Ładunki w przewodniku przewodniku bada wpływ przewodników z (Rozkład ładunków ostrzem na pole elektryczne w przewodniku. opisuje wpływ pola elektrycznego Działanie na rozmieszczenie ładunków w piorunochronu i przewodniku klatki Faradaya) wyjaśnia działanie piorunochronu i klatki Faradaya 9.6. Ruch analizuje ruch naładowanej naładowanej cząstki cząstki w stałym jednorodnym w polu polu elektrostatycznym I, III, IV 12.1–12.3, 12.7 ponadto: 4.8, 8.8–8.9 – III etap edukacyjny, fizyka pogadanka pokaz różnych elektroskopów praca w grupach (rozwiązywanie zadań) I, II, III, IV, V pogadanka z 7.12, 12.8 pokazem (klatka ponadto: Faradaya, generator 8.1 – III etap edukacyjny, van de Graffa, fizyka maszyna elektrostatyczna) doświadczenia uczniowskie – doświadczenia 66. (podręcznik, s. 38), 67. (podręcznik, s. 40) i 68. (podręcznik, s. 42) prezentacja mechanizmu powstawania pioruna, dyskusja I, II, III, IV pogadanka 7.11, 12.3, 12.7 prezentacja ponadto: (akceleratory) podręcznik, s. 30– 37 materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 38– 46 metalowe siatki, folia, maszyny elektrostatyczne, generator van de Graffa, szalki Petriego, olej materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 47– 51 materiały elektrostatycznym 13 14 9.7. Kondensatory (Pojemność elektryczna. Pole kondensatora płaskiego) 15 16 Powtórzenie (Pole elektryczne) opisuje ruch naładowanej cząstki wprowadzonej z prędkością początkową równoległą oraz prostopadłą do natężenia pola porównuje ruch naładowanych cząstek w jednorodnym polu elektrycznym i ruch ciał w jednorodnym polu grawitacyjnym opisuje pole kondensatora płaskiego, oblicza napięcie między okładkami posługuje się pojęciem pojemności elektrycznej kondensatora oblicza pojemność kondensatora płaskiego, znając jego cechy geometryczne oblicza pracę potrzebną do naładowania kondensatora realizuje projekt: Generator Kelvina stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań obliczeniowych i nieobliczeniowych 1.7–1.8 – IV etap edukacyjny, fizyka, zakres podstawowy 1.15 – IV etap edukacyjny, fizyka, zakres rozszerzony I, II, III, IV, V 7.7–7.10, 12.1–12.3, 12.7–12.8 I, II, III, IV, V 7.1–7.12, 12.1–12.3, 12.7–12.8 dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela doświadczenia uczniowskie – doświadczenia 69. (podręcznik, s. 52), 70. (podręcznik, s. 55) i 71. (podręcznik, s. 57) pokaz, obserwacja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) prezentacja projektu dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) podręcznik, s. 52– 64 kondensatory, diody świecące, ogniwa, elektroskopy, płytki metalowe i plastikowe materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 65– 68 zbiory zadań Książka Nauczyciela tablice matematycznofizyczne kalkulator 17 Sprawdzian (Pole elektryczne) 18 10.1. Prąd elektryczny i jego natężenie 19 10.2. RChemiczne efekty przepływu prądu I, III, IV stosuje wiadomości i umiejętności samodzielna praca 7.1–7.12, 12.1, 12.3, 12.7 do rozwiązywania zadań uczniów obliczeniowych i (rozwiązywanie nieobliczeniowych zadań) PRĄD STAŁY (17 GODZIN) I, II, III, IV, V stosuje mikroskopowy model przewodnictwa elektrycznego do ponadto: wyjaśnienia przepływu prądu w 4.6–4.7 – III etap metalach posługuje się pojęciem natężenia edukacyjny, fizyka prądu elektrycznego bada doświadczalnie i opisuje przepływ prądu w cieczach i gazach bada doświadczalnie i opisuje zjawiska galwanizacji i elektrolizy wody wyjaśnia zjawiska chemiczne wywołane przez przepływ prądu I, II, III, IV, V pogadanka – nawiązanie do wiadomości z gimnazjum (przypomnienie podstawowych pojęć związanych z prądem elektrycznym) doświadczenia uczniowskie – doświadczenie 72. (podręcznik, s. 73) praca w grupach (rozwiązywanie zadań) pogadanka doświadczenia uczniowskie – doświadczenia 73. (podręcznik, s. 78) i notatki uczniów testy (Książka Nauczyciela) Karta wybranych wzorów i stałych fizycznych – materiał opracowany przez CKE kalkulator podręcznik, s. 70– 77 (w tym wskazówki praktyczne do doświadczeń z prądem) żarówka, przewody, bateria, naczynie, sól kuchenna, materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 78– 81 drut miedziany i stalowy, bateria, ogniwo, siarczan 74. (podręcznik, s. 79) prezentacja (wykorzystanie galwanizacji) dyskusja elektrycznego w roztworach 20 21 10.3. Obwody elektryczne analizuje połączenia szeregowe i równoległe stosuje pierwsze prawo Kirchhoffa do analizy obwodów elektrycznych I, II, III, IV 8.4 ponadto: 4.12, 9.7 – III etap edukacyjny, fizyka I, II, III, IV, V 10.4. Pomiar posługuje się woltomierzem, 12.6 napięcia i natężenia amperomierzem i miernikiem uniwersalnym ponadto: buduje obwody elektryczne 8.10–8.12 – III etap według zadanego schematu, mierzy napięcie i natężenie oraz edukacyjny, fizyka zapisuje wyniki pomiarów wraz z niepewnościami pogadanka prezentacja (symbole elektryczne, połączenia szeregowe i równoległe) praca w grupach (rozwiązywanie zadań) pogadanka pokaz różnych mierników elektrycznych praca w grupach (rozwiązywanie zadań) 22 23 10.5. Napięcie a doświadczalnie bada zależność natężenie. Prawo I(U) dla opornika i analizuje Ohma wyniki pomiarów (Charakterystyka rysuje charakterystykę prądowoprądowo-napięciowa I, II, III, IV, V 8.3, 12.1–12.7, 13.5 ponadto: 4.9, 9.8 – III etap pogadanka doświadczenia uczniowskie – doświadczenie miedzi, przewody materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 82– 87 (w tym symbole elektryczne, s. 83) materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 88– 90 mierniki elektryczne materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 91– 97 ogniwa, oporniki, amperomierze i opornika. Prawo Ohma) napięciową opornika edukacyjny, fizyka podlegającego prawu Ohma posługuje się pojęciem oporu elektrycznego stosuje i interpretuje prawo Ohma 24 25 26 opisuje połączenia szeregowe i równoległe oporników oblicza opór zastępczy oporników połączonych szeregowo i równolegle posługuje się złożonymi schematami mieszanych połączeń oporników 10.7. Od czego wyjaśnia, od czego i jak zależy zależy opór opór elektryczny przewodnika, elektryczny wykorzystując mikroskopowy (Zależność oporu model przewodnictwa przewodnika od jego elektrycznego rodzaju i wymiarów doświadczalnie bada, od czego i geometrycznych. jak zależy opór elektryczny Wpływ temperatury przewodnika na opór metali i oblicza opór przewodnika, znając półprzewodników) jego opór właściwy i wymiary geometryczne opisuje wpływ temperatury na opór metali i półprzewodników 10.6. Łączenie oporników I, III, IV 8.5, 12.3, 12.7 I, II, III, IV, V 8.2, 8.7, 12.1–12.8 obowiązkowe (podręcznik, s. 92) prezentacja wyników dyskusja pokaz potencjometrów praca w grupach (rozwiązywanie zadań) pogadanka pokaz połączeń oporników praca w grupach (rozwiązywanie zadań) pogadanka doświadczenia uczniowskie – doświadczenie obowiązkowe (podręcznik, s. 105) prezentacja wyników dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) woltomierze lub mierniki uniwersalne, przewody, potencjometry materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 98– 101 materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 102–109 (w tym tabela wartości oporu właściwego wybranych substancji, s. 104) ogniwa, mierniki elektryczne, żarówki, oprawki, woda destylowana materiały zamieszczone na stronie 27 28 29 30 31 10.8. Praca i moc prądu elektrycznego 10.9. Siła elektromotoryczna i opór wewnętrzny (Siła elektromotoryczna ogniwa. Prawo Ohma dla obwodu zamkniętego) 10.10. Drugie prawo Kirchhoffa opisuje przemiany energii podczas przepływu prądu elektrycznego oblicza pracę wykonaną podczas przepływu prądu przez różne elementy obwodu oraz moc rozproszoną na oporze bada doświadczalnie i analizuje zależność mocy urządzenia od jego oporu wyjaśnia pojęcie siły elektromotorycznej (SEM) ogniwa i oporu wewnętrznego doświadczalnie wyznacza SEM i opór wewnętrzny ogniwa lub baterii stosuje prawo Ohma dla obwodu zamkniętego zna II prawo Kirchhoffa stosuje II prawo Kirchhoffa do I, II, III, IV, V pogadanka 8.6, 12.2–12.3, 12.6–12.8 doświadczenia uczniowskie – ponadto: doświadczenie 75. 4.10–4.11, 4.13, 9.9 – III (podręcznik, s. 111) etap edukacyjny, fizyka dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) pogadanka doświadczenia uczniowskie – doświadczenia 76. (podręcznik, s. 115), 77. (podręcznik, s. 116) i 78. (podręcznik, s. 119) prezentacja wyników doświadczeń dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) pogadanka praca w grupach I, II, III, IV, V 8.1, 12.1–12.8 I, III, IV 8.4, 12.3, 12.7 wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 110–114 ogniwa, żarówki, oprawki, przewody materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 115–121 cytryna, próbki różnych metali, ogniwa, żarówki, oprawki, mierniki, potencjometry, przewody materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 122–128 analizy obwodów elektrycznych (rozwiązywanie zadań) 32 33 Powtórzenie (Prąd elektryczny stały) stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań obliczeniowych i nieobliczeniowych przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu na temat: Elektryczne samochody jutra I, II, III, IV, V 8.1–8.7, 12.1–12.8 34 Sprawdzian (Prąd elektryczny stały) stosuje wiadomości i umiejętności do rozwiązywania zadań obliczeniowych i nieobliczeniowych I, III, IV 8.1–8.7, 12.1–12.3, 12.7 35 11.1. Źródła pola magnetycznego POLE MAGNETYCZNE (12 GODZIN) I, II, III, IV, V wie, czym są pole magnetyczne i 9.1, 12.8, 13.4 linie pola magnetycznego doświadczalnie bada kształt linii ponadto: pola magnetycznego w pobliżu 5.1–5.3, 8.1 – III etap magnesów trwałych, wyznacza praca w grupach (rozwiązywanie zadań) analiza tekstu samodzielna praca uczniów (rozwiązywanie zadań) pogadanka – nawiązanie do wiadomości z gimnazjum (przypomnienie materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 129–134 zbiory zadań Książka Nauczyciela tablice matematycznofizyczne kalkulator notatki uczniów testy (Książka Nauczyciela) Karta wybranych wzorów i stałych fizycznych – materiał opracowany przez CKE kalkulator podręcznik, s. 136–141 magnesy, igły magnetyczne, stalowe opiłki, zwrot linii pola magnetycznego za pomocą kompasu szkicuje przebieg linii pola magnetycznego w pobliżu magnesów trwałych przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu na temat pola magnetycznego edukacyjny, fizyka 36 37 doświadczalnie bada kształt linii pola magnetycznego w pobliżu przewodników z prądem (przewodnika liniowego, pętli, zwojnicy) szkicuje przebieg linii pola magnetycznego w pobliżu przewodników z prądem (przewodnika liniowego, pętli, zwojnicy) stosuje regułę prawej dłoni do wyznaczenia zwrotu linii pola magnetycznego 11.3. Siła Lorentza. wyznacza wartość, kierunek i Wektor indukcji zwrot siły Lorentza 11.2. Linie pola magnetycznego wytwarzanego przez ruch ładunków I, III, IV, V 9.1, 13.4 ponadto: 5.4, 9.10 – III etap edukacyjny, fizyka podstawowych pojęć związanych z magnetyzmem) doświadczenia uczniowskie – doświadczenie obowiązkowe (podręcznik, s. 138) i doświadczenie 79. (podręcznik, s. 139) referat lub prezentacja multimedialna indywidualna praca uczniów – zadania z kompasem (podręcznik, s. 141) pogadanka doświadczenia uczniowskie – doświadczenia obowiązkowe (podręcznik, s. 142–143) praca w grupach (rozwiązywanie zadań) I, II, III, IV, V pogadanka 9.2, 12.1, 12.3, 12.7–12.8 doświadczenia kompasy materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 142–145 kompasy lub igły magnetyczne, ogniwa, przewody, opiłki żelazne, tektura, materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 146–153 magnetycznej 38 39 40 posługuje się pojęciem wektora indukcji magnetycznej przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu na temat pola magnetycznego 11.4. Ruch ładunku analizuje ruch naładowanej w jednorodnym cząstki w stałym jednorodnym polu polu magnetycznym magnetycznym interpretuje i uzasadnia wzory na promień okręgu i okres obiegu naładowanego ciała w polu magnetycznym przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu (zorza polarna, wykorzystanie pola magnetycznego do badań) 11.5. Właściwości opisuje wpływ materiałów na magnetyczne pole magnetyczne materii opisuje zastosowanie materiałów ferromagnetycznych przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu na temat wykorzystania elektromagnesów, pamięci I, II, III, IV 9.3, 12.3, 12.7–12.8 ponadto: 1.1–1.2 – IV etap edukacyjny, fizyka, zakres podstawowy 1.14 – IV etap edukacyjny, fizyka, zakres rozszerzony uczniowskie – płaskie naczynia, doświadczenia 80. folia aluminiowa (podręcznik, s. 146) lub metalowe i 81. (podręcznik, s. płytki, sól, pieprz, 150) magnesy neodymowe, praca w grupach (rozwiązywanie ogniwa, kompasy zadań) materiały zamieszczone na referat lub prezentacja stronie wydawnictwa dyskusja Książka Nauczyciela pogadanka podręcznik, s. 154–160 referat lub prezentacja materiały zamieszczone na dyskusja stronie praca w grupach wydawnictwa (rozwiązywanie Książka zadań) Nauczyciela I, II, III, IV, V pogadanka podręcznik, s. 9.4–9.5, 12.8 161–167 doświadczenia ponadto: uczniowskie – magnesy, stalowe 4.5 – III etap edukacyjny, doświadczenia 82. spinacze, długie fizyka (podręcznik, s. 161) gwoździe, ogniwa i 83. (podręcznik, s. R-20, przewody w 163) izolacji emaliowej, elektromagnesy prezentacja dyskusja materiały zamieszczone na indywidualna praca stronie uczniów – wydawnictwa wykonanie zadań (podręcznik, s. 165) Książka Nauczyciela I, III, IV, V 11.6. Siła doświadczalnie demonstruje pogadanka podręcznik, s. 9.6, 12.3, 12.7–12.8 elektrodynamiczna działanie siły elektrodynamicznej 168–171 doświadczenia ponadto: uczniowskie – analizuje siłę elektrodynamiczną gruby drut 4.6 – III etap edukacyjny, działającą na przewodnik z doświadczenie 84. miedziany, fizyka prądem w polu magnetycznym (podręcznik, s. 168) metalowe zawieszki, oblicza wartość oraz wyznacza praca w grupach magnesy kierunek i zwrot siły (rozwiązywanie neodymowe, elektrodynamicznej zadań) ogniwa R-20, przewody materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela I, II, III, IV, V 11.7. Indukcja oblicza wektor (wartość) indukcji pogadanka podręcznik, s. 9.2, 12.3, 12.7–12.8 magnetyczna pola magnetycznej wytworzonej przez 172–179 doświadczenia wokół przewodnika przewodnik z prądem uczniowskie – ogniwa R-20, z prądem (przewodnik liniowy, pętlę, doświadczenie 85. taśma klejąca, (Obliczanie indukcji zwojnicę) (podręcznik, s. 174) folia aluminiowa magnetycznej. doświadczalnie bada i opisuje praca w grupach materiały Oddziaływanie oddziaływanie przewodników, w (rozwiązywanie zamieszczone na przewodników z których płynie prąd zadań) stronie prądem) podaje definicję ampera wydawnictwa prezentacja realizuje i prezentuje projekt: Książka dyskusja magnetycznej 41 42 43 44 45 Powtórzenie (Pole magnetyczne) Działo magnetyczne I, II, III, IV, V stosuje wiadomości i umiejętności praca w grupach 9.1–9.6, 12.1, 12.3, 12.7– do rozwiązywania zadań (rozwiązywanie 12.8 obliczeniowych i zadań) nieobliczeniowych 46 47 48 I, III, IV stosuje wiadomości i umiejętności samodzielna praca 9.1–9.6, 12.1, 12.3, 12.7 do rozwiązywania zadań uczniów obliczeniowych i (rozwiązywanie nieobliczeniowych zadań) INDUKCJA ELEKTROMAGNETYCZNA I PRĄD PRZEMIENNY (11 GODZIN) I, II, III, IV, V 12.1. Zjawisko doświadczalnie bada zjawisko pogadanka 9.9, 9.11, 12.8 indukcji indukcji elektromagnetycznej doświadczenia elektromagnetyczn analizuje napięcie uzyskiwane na uczniowskie – ej końcach przewodnika podczas doświadczenia 86. (Badanie zjawiska jego ruchu w polu magnetycznym (podręcznik, s. indukcji 184), 87. wyjaśnia, na czym polega i kiedy elektromagnetycznej. (podręcznik, s. 186) zachodzi zjawisko indukcji Reguła Lenza. i 88. (podręcznik, s. elektromagnetycznej Wykorzystanie 188) stosuje regułę Lenza w celu zjawiska indukcji pokaz różnych wskazania kierunku przepływu elektromagnetycznej) sposobów prądu indukcyjnego wzbudzania prądu zna przykłady występowania i indukcyjnego wykorzystania zjawiska indukcji referat lub elektromagnetycznej prezentacja Sprawdzian (Pole magnetyczne) Nauczyciela podręcznik, s. 180–182 zbiory zadań Książka Nauczyciela tablice matematycznofizyczne kalkulator notatki uczniów testy (Książka Nauczyciela) kalkulator podręcznik, s. 184–191 zwojnice, magnesy neodymowe, sprężyny, czułe amperomierze, kamery, statywy, głośniki, ogniwa, przewody, woltomierze materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa 49 50 51 52 12.2. Prawo oblicza strumień indukcji indukcji Faradaya magnetycznej przez powierzchnię (Strumień indukcji analizuje napięcie uzyskiwane na magnetycznej. końcach przewodnika podczas Zjawisko indukcji jego ruchu w polu magnetycznym elektromagnetycznej) oblicza siłę elektromotoryczną powstającą w wyniku zjawiska indukcji elektromagnetycznej 12.3. Prąd opisuje zmiany strumienia przemienny indukcji magnetycznej przez (Wytwarzanie powierzchnię ramki podczas jej napięcia obracania przemiennego. Prąd opisuje prąd przemienny przemienny) (natężenie, napięcie, częstotliwość, wartości skuteczne) oblicza wartości skuteczne i maksymalne napięcia i natężenia prądu przemiennego przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu na temat prądu przemiennego 12.4. Silniki elektryczne i prądnice I, II, III, IV 9.8–9.10, 12.1–12.3, 12.7–12.8 I, II, III, IV, V 9.13, 12.2–12.4, 12.7– 12.8 I, II, III, IV opisuje budowę i zasadę działania 9.12, 12.3, 12.7–12.8 silnika elektrycznego opisuje budowę i zasadę działania ponadto: prądnicy 4.6 – III etap edukacyjny, dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) wykład pogadanka praca w grupach (rozwiązywanie zadań) Książka Nauczyciela podręcznik, s. 192–198 materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela wykład podręcznik, s. 199–205 pogadanka oscyloskop, doświadczenia miernik uczniowskie lub uniwersalny, demonstracja – transformator, doświadczenie 89. dwie jednakowe (podręcznik, s. 202) żarówki, zasilacz prezentacja prądu stałego dyskusja materiały praca w grupach zamieszczone na (rozwiązywanie stronie zadań) wydawnictwa Książka Nauczyciela wykład z pokazem podręcznik, s. 206–212 pogadanka model silnika prezentacja elektrycznego i dyskusja zna wykorzystanie silników elektrycznych i prądnic 53 54 55 12.5. Indukcja wzajemna i samoindukcja (Zjawisko samoindukcji. Transformator) opisuje zjawisko samoindukcji stosuje wzór na SEM samoindukcji opisuje budowę i zasadę działania transformatora zna zasadę przesyłania energii elektrycznej 12.6. Dioda i doświadczalnie bada prostowanie prądu (demonstruje) właściwości diody opisuje działanie diody jako fizyka I, II, III, IV, V 9.12, 9.14, 12.1, 12.3, 12.7–12.8 I, II, III, IV, V 9.15, 12.2–12.3, 12.7– 12.8, 13.5 praca w grupach (rozwiązywanie zadań) samodzielna praca uczniów (budowa modelu silnika) doświadczenia uczniowskie lub demonstracja – doświadczenia 90. (podręcznik, s. 213), 91. (podręcznik, s. 215), 92. (podręcznik, s. 218) i 93. (podręcznik, s. 220) wykład połączony z pogadanką pokaz modelu transformatora prezentacja zasady przesyłania energii elektrycznej dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) wykład połączony z pogadanką doświadczenia prądnicy materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 212–223 cewka zasilana z sieci 230 V, rdzeń w kształcie ramki, woltomierz, przewody, ładowarka do telefonu, watomierz, ogniwo 1,5 V, odkurzacz, omomierz materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 224–228 diody (w tym prostownika opisuje działanie i zastosowanie mostka prostowniczego 56 57 Powtórzenie stosuje wiadomości i umiejętności (Indukcja do rozwiązywania zadań elektromagnetyczna obliczeniowych i i prąd przemienny) nieobliczeniowych przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu dotyczącego zjawiska indukcji elektromagnetycznej, np. na temat: Dynamo we wnętrzu Ziemi I, II, III, IV, V 9.7–9.15, 12.1–12.4, 12.7–12.8 uczniowskie – doświadczenia 94. (podręcznik, s. 224) i 95. (podręcznik, s. 225) dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań praca w grupach (rozwiązywanie zadań) referat lub prezentacja dyskusja I, III, IV Sprawdzian stosuje wiadomości i umiejętności samodzielna praca (Indukcja 9.7–9.15, 12.1–12.4, 12.7 do rozwiązywania zadań uczniów elektromagnetyczna obliczeniowych i (rozwiązywanie i prąd przemienny) nieobliczeniowych zadań) 58 13. FALE ELEKTROMAGNETYCZNE I OPTYKA (20 GODZIN) I, II, III, IV, V 13.1. Czym są fale wyjaśnia, jak powstaje i pogadanka ponadto: elektromagnetyczn rozchodzi się fala (przypomnienie świecące – LED), ogniwa, żarówka, przewody materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 229–233 zbiory zadań Książka Nauczyciela tablice matematycznofizyczne kalkulator notatki uczniów testy (Książka Nauczyciela) Karta wybranych wzorów i stałych fizycznych – materiał opracowany przez CKE kalkulator podręcznik, s. 236–242 e elektromagnetyczna stosuje zależność między długością, prędkością i częstotliwością fali dla fal elektromagnetycznych posługuje się pojęciem natężenia fali elektromagnetycznej posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów, np. na temat prac Maxwella 7.1 – III etap edukacyjny, fizyka; 6.8 – IV etap edukacyjny, fizyka, zakres rozszerzony 59 13.2. Widmo fal opisuje widmo fal elektromagnetyczn elektromagnetycznych i podaje ych źródła fal w poszczególnych zakresach z omówieniem ich zastosowań posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów na temat własności i zastosowań fal elektromagnetycznych I, II, III 10.1, 12.8 ponadto: 7.12 – III etap edukacyjny, fizyka wiadomości na temat rozchodzenia się fal elektromagnetyczn ych i mechanicznych) doświadczenia uczniowskie lub demonstracja – doświadczenie 96. (podręcznik, s. 237) wykład referat lub prezentacja dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) pogadanka (przypomnienie wiadomości z gimnazjum na temat rodzajów i zastosowań fal elektromagnetyczn ych) referat lub prezentacja dyskusja ćwiczenia uczniowskie (podręcznik, s. 250) maszyna elektrostatyczna, cztery jednakowe metalowe pręty, neonówka, przewody, izolowane podstawki materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 242–250 (w tym zestawienie fal elektromagnetyczn ych (s. 244–245) materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela 60 61 13.3. Dyfrakcja i demonstruje doświadczalnie i interferencja fal wyjaśnia zjawisko dyfrakcji elektromagnetyczny światła ch opisuje doświadczenie Younga (Dyfrakcja światła. podaje warunki wzmocnienia i Doświadczenie wygaszenia fal w wyniku Younga) interferencji stosuje wzór opisujący wzmocnienie fali 62 63 13.4. Siatka dyfrakcyjna (Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą siatki dyfrakcyjnej. Interferencja a światło białe) wie, co to jest siatka dyfrakcyjna doświadczalnie bada dyfrakcję światła na siatce dyfrakcyjnej lub płycie CD (np. wyznacza gęstości ścieżek na płycie CD) wyznacza długość fali świetlnej przy użyciu siatki dyfrakcyjnej opisuje obraz interferencyjny dla światła białego przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu dotyczącego interferencji światła 64 13.5. Wyznaczanie prędkości światła zna różne metody wyznaczania prędkości światła opisuje jedną z metod wyznaczania prędkości światła I, II, III, IV, V 10.3, 12.3, 12.7–12.8 ponadto: 6.10–6.11 – IV etap edukacyjny, fizyka, zakres rozszerzony I, II, III, IV, V 10.4, 12.2–12.8, 13.7 I, II, III 10.2, 12.8 ponadto: pogadanka połączona z demonstracją dyfrakcji światła i doświadczenia Younga – doświadczenia 97. (podręcznik, s. 252) i 98. (podręcznik, s. 256) obserwacja dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) pogadanka doświadczenia uczniowskie – doświadczenia 99. (podręcznik, s. 259) i obowiązkowe (podręcznik, s. 261) prezentacja wyników dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) pogadanka prezentacja dyskusja podręcznik, s. 251–258 laser (wskaźnik laserowy), żyletka, folia aluminiowa materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 259–265 płyta CD, taśma klejąca, laser (wskaźnik laserowy), taśma miernicza materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 266–270 materiały zamieszczone na 65 13.6. Załamanie światła 66 67 13.7. Częściowe i całkowite wewnętrzne odbicie. Rozszczepienie światła posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów dotyczących wyznaczania prędkości światła stosuje prawa odbicia i załamania fal do wyznaczenia biegu promieni w pobliżu granicy dwóch ośrodków podaje i stosuje prawo załamania światła (prawo Snelliusa), posługuje się pojęciem współczynnika załamania światła doświadczalnie bada załamanie światła (wyznacza współczynnik załamania światła) 7.11 – III etap edukacyjny, fizyka praca w grupach (rozwiązywanie zadań) pogadanka – przypomnienie praw odbicia i ponadto: załamania fal 7.3, 7.5, 9.11 – III etap doświadczenia edukacyjny, fizyka; uczniowskie – 6.9 – IV etap edukacyjny, doświadczenie fizyka, zakres rozszerzony obowiązkowe (podręcznik, s. 273) prezentacja wyników dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) I, II, III, IV, V 10.6, 12.2–12.8, 13.8 I, II, III, IV, V opisuje zjawisko całkowitego 10.7, 12.2–12.8 wewnętrznego odbicia i wyznacza kąt graniczny ponadto: wyznacza współczynnik załamania światła z pomiaru kąta 7.9–7.10 – III etap edukacyjny, fizyka granicznego posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych) na temat światłowodów, powstawania stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 271–278 (w tym tabela wartości współczynników załamania światła dla wybranych substancji, s. 275) pudełka (np. po lodach), lasery, kątomierze, pisaki materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela pogadanka podręcznik, s. połączona z 279–288 (w tym pokazem tabela wartości współczynników doświadczenia załamania światła uczniowskie – dla wybranych doświadczenie 100. długości fal, s. (podręcznik, s. 281) 282) prezentacja pryzmaty, latarki, dyskusja soczewki praca w grupach skupiające, (rozwiązywanie tęczy, zjawiska halo zadań) 68 69 70 opisuje bieg promieni przechodzących przez soczewki skupiającą i rozpraszającą podaje i stosuje zależność między ogniskową soczewki i promieniami sfer, które ograniczają soczewkę sferyczną wyjaśnia, na czym polega przybliżenie cienkiej soczewki 13.9. Obraz rysuje i wyjaśnia konstrukcje rzeczywisty tworzenia obrazów rzeczywistych tworzony przez otrzymywanych za pomocą soczewkę wypukłą soczewek skupiających (Tworzenie obrazu stosuje równanie soczewki, rzeczywistego za wyznacza położenie i pomocą soczewki. powiększenie otrzymanych Równanie soczewki. obrazów Wyznaczanie doświadczalnie bada obrazy powiększenia optyczne otrzymywane za soczewki) pomocą soczewek (wyznacza powiększenie obrazu i porównuje je z powiększeniem obliczonym teoretycznie) posługuje się informacjami 13.8. Soczewki I, II, III, IV, V 10.8, 12.1, 12.3, 12.7– 12.8 ponadto: 7.6, 9.14 – III etap edukacyjny, fizyka I, II, III, IV, V 10.8–10.9, 12.2–12.3, 12.5–12.8, 13.9 ponadto: 7.7–7.8, 9.14 – III etap edukacyjny, fizyka pogadanka połączona z pokazem prezentacja dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) pogadanka wykład doświadczenia uczniowskie – doświadczenia 101. (podręcznik, s. 298) i obowiązkowe (podręcznik, s. 302) prezentacja dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) tektura, siatka dyfrakcyjna materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 289–294 różne soczewki materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 295–305 soczewki skupiające, świeczki lub żarówki z przezroczystymi bańkami, miarki budowlane lub metr krawiecki, folia aluminiowa, papier milimetrowy materiały zamieszczone na 71 13.10. Obrazy pozorne tworzone przez soczewki 72 13.11. Obrazy tworzone przez zwierciadła pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych) na temat wad wzroku i sposobów ich korygowania I, II, III, IV, V rysuje i wyjaśnia konstrukcje 10.8–10.9, 12.3, 12.7– tworzenia obrazów pozornych 12.8, 13.9 otrzymywanych za pomocą soczewek skupiających i ponadto: rozpraszających stosuje równanie soczewki i wzór 7.7, 9.14 – III etap edukacyjny, fizyka na powiększenie przy obrazach pozornych doświadczalnie bada zwierciadła wklęsłe i wypukłe rysuje konstrukcyjnie i opisuje obrazy tworzone przez zwierciadła wklęsłe i wypukłe posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów na temat zastosowań zwierciadeł I, II, III, IV, V stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela pogadanka doświadczenia uczniowskie – doświadczenia 102. (podręcznik, s. 306) i 103. (podręcznik, s. 308) dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) ponadto: 7.4 – III etap edukacyjny, fizyka podręcznik, s. 306–311 soczewki skupiające i rozpraszające, świeczki, lupy materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela pogadanka podręcznik, s. 312–321 doświadczenia uczniowskie – zwierciadła doświadczenia 104. wklęsłe i wypukłe, (podręcznik, s. 313) latarki, kolorowe i 105. (podręcznik, półprzezroczyste s. 318) folie, czarne kartki, miski dyskusja materiały praca w grupach zamieszczone na (konstrukcja stronie obrazów wydawnictwa tworzonych przez zwierciadła, Książka rozwiązywanie Nauczyciela zadań) 73 13.12. RPrzyrządy optyczne opisuje zasady działania przyrządów optycznych: lunety astronomicznej, lunety Galileusza, mikroskopu optycznego, teleskopu zwierciadlanego posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów na temat zastosowań przyrządów optycznych 74 13.13. Polaryzacja światła opisuje i wyjaśnia zjawisko polaryzacji światła przy odbiciu i przy przejściu przez polaryzator stosuje warunek polaryzacji przy odbiciu (zależność kąta Brewstera od współczynnika załamania światła) posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych), np. na temat zastosowań filtrów polaryzacyjnych i polaryzatorów I, II, III, IV, V 10.5, 12.3, 12.7–12.8 75 Powtórzenie stosuje wiadomości i umiejętności I, II, III, IV, V I, II, III, V 10.8–10.9, 12.8 pogadanka połączona z pokazem doświadczenia uczniowskie – doświadczenia 106. (podręcznik, s. 322), 107. (podręcznik, s. 325) i 108. (podręcznik, s. 327) prezentacja dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) podręcznik, s. 322–329 soczewki skupiające i rozpraszające, czarny papier, taśma klejąca, mikroskop optyczny, zwierciadła wklęsłe materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela pogadanka podręcznik, s. połączona z 329–338 pokazem filtry polaryzacyjne, doświadczenia uczniowskie – lampki biurowe, doświadczenia 109. okulary (podręcznik, s. 332) polaryzacyjne i 110. (podręcznik, materiały s. 333) zamieszczone na stronie prezentacja wydawnictwa dyskusja Książka praca w grupach Nauczyciela (rozwiązywanie zadań) praca w grupach podręcznik, s. 76 77 78 79 80 81 (Fale elektromagnetyczne i optyka) do rozwiązywania zadań obliczeniowych i nieobliczeniowych przedstawia własnymi słowami główne tezy poznanego artykułu dotyczącego wykorzystania „odblasków” 10.1–10.9, 12.1–12.4, 12.7–12.8 (rozwiązywanie zadań) referat lub prezentacja 339–346 zbiory zadań Książka Nauczyciela tablice matematycznofizyczne kalkulator notatki uczniów I, III, IV Sprawdzian stosuje wiadomości i umiejętności samodzielna praca testy (Książka (Fale 10.1–10.9, 12.1–12.4, do rozwiązywania zadań uczniów Nauczyciela) elektromagnetyczne 12.7 obliczeniowych i (rozwiązywanie Karta wybranych i optyka) nieobliczeniowych zadań) wzorów i stałych fizycznych – materiał opracowany przez CKE kalkulator 14. FIZYKA ATOMOWA I KWANTY PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO (11 GODZIN) I, II, III, IV, V 14.1. Efekt opisuje założenia kwantowego pogadanka – podręcznik, s. 11.1–11.2 fotoelektryczny modelu światła przypomnienie 350–353 (Kwantowy model podstawowych opisuje zjawisko fotoelektryczne i ponadto: materiały światła. Wyjaśnienie pojęć z fizyki wyjaśnia jego przebieg, wie, co to 2.4, 2.6 – IV etap zamieszczone na zjawiska edukacyjny, fizyka, atomowej jest praca wyjścia stronie fotoelektrycznego) zakres podstawowy wydawnictwa dyskusja stosuje zależność między energią fotonu a częstotliwością i praca w grupach Książka długością fali do opisu zjawiska (rozwiązywanie Nauczyciela fotoelektrycznego zewnętrznego zadań) I, II, III, IV, V 14.2. Fotokomórka opisuje budowę i wyjaśnia zasadę pogadanka z podręcznik, s. 11.2, 12.2 i badanie zjawiska działania fotokomórki pokazem 354–360 fotoelektrycznego fotokomórki przedstawia i wyjaśnia zależność fotokomórki, (Budowa i działanie fotokomórki. Badanie zjawiska fotoelektrycznego) 82 83 14.3. Falowa natura materii (Hipoteza de Broglie’a. R Mikroskop elektronowy) 84 14.4. Falowa natura materii a budowa atomu I(U) dla fotokomórki przy różnych częstotliwościach i różnych natężeniach fali promieniowania posługuje się pojęciem napięcia hamowania i wykorzystuje je do wyznaczenia pracy wyjścia zna zastosowania fotokomórek i urządzenia zastępujące fotokomórki wie, na czym polega dualizm korpuskularno-falowy zna hipotezę de Broglie’a określa długość fali de Broglie’a poruszających się cząstek opisuje doświadczenia ujawniające falową naturę materii R opisuje budowę i wyjaśnia zasadę działania mikroskopu elektronowego I, II, III, IV 11.5 I, II, III, IV, V opisuje model Bohra atomu 11.3, 11.5 wodoru i uzasadnia jego ponadto: założenia, odnosząc się do 2.2– 2.5 – IV etap falowej natury materii edukacyjny, fizyka, wie, co to są poziomy zakres podstawowy energetyczne, stan podstawowy, stany wzbudzone, energia jonizacji, wielkości skwantowane stosuje zasadę zachowania energii do wyznaczenia częstotliwości promieniowania emitowanego i diody LED, doświadczenia baterie 9 V, uczniowskie – lampy, czułe doświadczenie 111. amperomierze (podręcznik, s. 358) materiały prezentacja zamieszczone na dyskusja stronie praca w grupach wydawnictwa (rozwiązywanie Książka zadań) Nauczyciela wykład z podręcznik, s. prezentacją 361–367 (w tym doświadczeń opis mikroskopu ujawniających elektronowego, s. falową naturę 364–365) materii materiały zamieszczone na prezentacja stronie dyskusja wydawnictwa praca w grupach Książka (rozwiązywanie Nauczyciela zadań) pogadanka – podręcznik, s. przypomnienie 368–378 wiadomości o lampki ze budowie atomu i świetlówkami oraz widmach z żarówkami, wykład płyty CD doświadczenia materiały uczniowskie – zamieszczone na doświadczenie 112. stronie (podręcznik, s. 373) wydawnictwa dyskusja Książka absorbowanego przez atomy 85 86 87 14.5. Otrzymywanie opisuje mechanizmy powstawania promieni Roentgena promieniowania rentgenowskiego wyjaśnia zasadę działania lampy rentgenowskiej posługuje się informacjami pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych) na temat wytwarzania i zastosowań promieniowania rentgenowskiego Powtórzenie stosuje wiadomości i umiejętności (Fizyka atomowa i do rozwiązywania zadań kwanty obliczeniowych i promieniowania nieobliczeniowych elektromagnetyczne posługuje się informacjami go) pochodzącymi z analizy przeczytanych tekstów (w tym popularnonaukowych), m.in. na temat wyznaczania stałej Plancka I, II, III, IV 11.4 I, II, III, IV, V 11.1–11.5, 12.1–12.3, 12.7–12.8 ponadto: 2.1–2.6 – IV etap edukacyjny, fizyka, zakres podstawowy praca w grupach (rozwiązywanie zadań) wykład połączony z pokazem lampy rentgenowskiej referat lub prezentacja pogadanka, dyskusja praca w grupach (rozwiązywanie zadań) praca w grupach (rozwiązywanie zadań) referat projekt: Wyznaczanie stałej Plancka (realizacja i prezentacja) Nauczyciela podręcznik, s. 379–383 lampa rentgenowska materiały zamieszczone na stronie wydawnictwa Książka Nauczyciela podręcznik, s. 384–388 zbiory zadań Książka Nauczyciela tablice matematycznofizyczne kalkulator notatki uczniów 88 I, III, IV Sprawdzian stosuje wiadomości i umiejętności (Fizyka atomowa i 11.1–11.5, 12.1–12.3, do rozwiązywania zadań kwanty 12.7 obliczeniowych i promieniowania ponadto: nieobliczeniowych elektromagnetyczne 2.1–2.6 – IV etap go) edukacyjny, fizyka, zakres podstawowy samodzielna praca uczniów (rozwiązywanie zadań) testy (Książka Nauczyciela) Karta wybranych wzorów i stałych fizycznych – materiał opracowany przez CKE kalkulator Pozostałe godziny przewidziane na zajęcia edukacyjne z fizyki można przeznaczyć na referaty lub prezentacje uczniowskie oraz na powtórzenie treści nauczania fizyki (III i IV etap edukacyjny) i przygotowanie do egzaminu maturalnego z fizyki (rozwiązywanie zadań) z wykorzystaniem zbiorów zadań, Maturalnych kart pracy itp. materiałów. Tematyka tych zajęć powinna obejmować wszystkie wymagania ogólne i szczegółowe dla przedmiotu fizyka.