sysyem polityczny rp - Instytut Nauk Politycznych UW

Dr Tomasz Słomka
SYSTEM POLITYCZNY RP
(semestr zimowy)
Program ćwiczeń dla studentów Magisterskiego Dziennego i Wieczorowego Studium Nauk Politycznych
TEMAT 1 (4 godziny)
Pojęcie systemu politycznego, ustroju politycznego i systemu rządów. Źródła prawa konstytucyjnego:
prawo pisane, prawo zwyczajowe, zwyczaj konstytucyjny, precedens konstytucyjny. Teoria
konstytucji.
LITERATURA: L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2005 i
następne wydania; A. Pułło, Wokół pojęcia ustroju politycznego, [w:] W kręgu zagadnień
konstytucyjnych, red. M. Kudej, Katowice 1999.
TEMAT 2 (4 godziny)
System źródeł prawa pod rządami nowej Konstytucji RP.
LITERATURA: L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne...; A. Bałaban, Źródła prawa w polskiej
konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku, „Przegląd Sejmowy” 1997, nr 5; P. Sarnecki, System źródeł prawa
w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2002; K. Działocha, „Zamknięcie” systemu źródeł
prawa w Konstytucji RP, [w:] W kręgu zagadnień konstytucyjnych..., op. cit.
TEMAT 3 (2 godziny)
Kontrola konstytucyjności prawa. Trybunał Konstytucyjny.
LITERATURA: L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne...; Z. Czeszejko-Sochacki, Orzeczenia
Trybunału Konstytucyjnego: pojęcie, klasyfikacja i skutki prawne, „Państwo i Prawo” 2000, nr 12; Z.
Czeszejko-Sochacki, Skarga konstytucyjna. Niektóre dylematy procesowe, „Przegląd Sejmowy” 1999,
nr 6; M. Safjan, Pozycja Trybunału Konstytucyjnego w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.
Nowe instrumenty i metody działania, [w:] Pięć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa
2002.
TEMAT 4 (6 godzin)
Transformacja ustrojowa w Polsce. Zmiany konstytucyjne z lat 80-tych, porozumienia okrągłego
stołu, nowelizacje do konstytucji z kwietnia 1989 r. oraz z grudnia 1989 r. Początki III
Rzeczypospolitej. System konstytucyjny pod rządami tzw. „małej konstytucji”. Zasady małej
konstytucji, działalność poszczególnych instytucji ustrojowych. Kolejne nowelizacje małej
konstytucji. Litera małej konstytucji a praktyka
LITERATURA: T. Mołdawa, Ewolucja konstytucyjna Polski w latach 1989 – 1992, [w:]
Przeobrażenia ustrojowe w Polsce, red. E. Zieliński, Warszawa 1993; R. Mojak, Droga do nowej
Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. (Prowizorium ustrojowe w latach 1989 – 1997), [w:] Ustrój
konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej, red. R. Mojak, Lublin 200; W. Sokolewicz, Kwietniowa
zmiana konstytucji, „Państwo i Prawo” 1989, nr 6; W. Sokolewicz, Rzeczpospolita Polska –
demokratyczne państwo prawne (uwagi na tle ustawy z 29 grudnia 1989 roku o zmianie konstytucji),
„Państwo i Prawo” 1990, nr 4; T. Mołdawa, Legislatywa i egzekutywa pod rządami noweli
kwietniowej i małej konstytucji, [w:] Przeobrażenia ustrojowe w Polsce..., op. cit.; W. Sokolewicz,
Rozdzielone lecz czy równe? Legislatywa i egzekutywa w Małej Konstytucji 1992 roku, „Przegląd
Sejmowy” 1993, nr 1; J. Ciemniewski, Podział władz w „małej konstytucji”, [w:] „Mała konstytucja”
w procesie przemian ustrojowych w Polsce, red. M. Kruk, Warszawa 1993.
1
TEMAT 5 (2 godziny)
Tryb przygotowania Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r.
LITERATURA: P. Winczorek, Uwarunkowania prac nad nową Konstytucją Rzeczypospolitej
Polskiej, „Państwo i Prawo” 1997, nr 11/12; R. Chruściak, Przygotowanie Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Przebieg prac parlamentarnych), Warszawa 1997;
S. Gebethner, W poszukiwaniu kompromisu konstytucyjnego. Dylematy i kontrowersje w procesie
stanowienia nowej Konstytucji RP, Warszawa 1998.
TEMAT 6 (6 godzin)
Systematyka nowej Konstytucji RP. Zasady naczelne ustroju państwa.
LITERATURA: L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne...; P. Sarnecki, Idee przewodnie Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku, „Przegląd Sejmowy” 1997, nr 5; S. Gebethner,
Rzeczpospolita w świetle postanowień rozdziału pierwszego Konstytucji z 1997 r., [w:] Podstawowe
pojęcia pierwszego rozdziału Konstytucji RP, red. E. Zwierzchowski, Katowice 2000.
TEMAT 7 (2 godziny)
Demokracja pośrednia i bezpośrednia w Konstytucji RP.
LITERATURA: M. Kudej, Konstrukcja zasady reprezentacji politycznej w Konstytucji RP z 1997 r.,
[w:] Podstawowe pojęcia pierwszego rozdziału Konstytucji RP..., op. cit.; M. Pietrzak, Demokracja
reprezentacyjna i bezpośrednia w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Referendum
konstytucyjne w Polsce, red. M. T. Staszewski, Warszawa 1997; J. Szymanek, Ludowa inicjatywa
ustawodawcza. Uwagi de lege lata, „Państwo i Prawo” 2001, nr 3.
TEMAT 8 (2 godziny)
Prawa i wolności człowieka i obywatela w nowej konstytucji RP.
LITERATURA: L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne...; B. Banaszak, Prawa człowieka i
obywatela w nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 1997, nr 5; P. Tuleja,
Konstytucyjna regulacja statusu człowieka i obywatela w państwie. (Podstawowe wolności, prawa i
obowiązki), [w:] Ustrój konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej..., op. cit.
Obok podanej literatury obowiązuje również znajomość poszczególnych aktów prawnych. Konkretne akty będą
podawana na bieżąco przez prowadzącego zajęcia.
Proponowane zbiory źródeł:
T. Mołdawa, Konstytucje polskie 1918 – 1998, Warszawa 1999 i nast. wyd.
D. Dudek, Konstytucja RP. Wybór źródeł, Lublin (kolejne wydania)
J. Mordwiłko, Konstytucja RP, Warszawa (kolejne wydania)
Bezpłatny dostęp do numerów „Przeglądu Sejmowego”: www.sejm.gov.pl/wydarzenia/przeglad/przeglad.htm
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
Prawo konstytucyjne RP, red. P. Sarnecki, Warszawa 2002.
B. Banaszak, Prawo konstytucyjne, Warszawa 1999 i nast.
H. Zięba – Załucka, Władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
Warszawa 2002.
Zasady podstawowe polskiej konstytucji, red. W. Sokolewicz, Warszawa 1998.
Porządek konstytucyjny w Polsce, red. W.Jakubowski, T.Słomka, Warszawa-Pułtusk 2008.
R. Chruściak, T. Mołdawa, K. A. Wojtaszczyk, E. Zielinski, Polski system polityczny w okresie transformacji,
Warszawa 1995.
Polskie prawo konstytucyjne, red. W. Skrzydło, Lublin 2003 i nast.
„Mała konstytucja” w procesie przemian ustrojowych w Polsce, red. M. Kruk, Warszawa 1993.
2