chromosom chromatyna podwójna helisa DNA nukleotyd

1. Zadanie
Porównaj mitozę i mejozę, wpisując do tabeli podane określenia oraz cyfry.
ta sama co w komórce macierzystej, o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej,
gamety, komórki budujące ciało, 2, 4
Nazwa podziału komórkowego
Liczba komórek potomnych
Liczba chromosomów
w komórkach potomnych
(0–2 p. )
Komórki powstałe
w wyniku podziału
mitoza
mejoza
(0–1 p.)
2. Zadanie
Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
W wyniku mitozy z komórki zawierającej 12 chromosomów powstaną
A. dwie komórki zawierające po 6 chromosomów.
C. cztery komórki zawierające po 3 chromosomy.
B. dwie komórki zawierające po 12 chromosomów.
D. cztery komórki zawierające po 6 chromosomów.
3. Zadanie
Połącz strzałkami poniższe elementy, od najmniej do najbardziej skomplikowanego.
chromosom
chromatyna
podwójna
helisa DNA
(0–1 p.)
nukleotyd
4. Zadanie
(0–1 p.)
Uzupełnij zdanie.
Kod genetyczny jest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , ponieważ we wszystkich organizmach te same trójki nukleotydów (kodony)
kodują te same aminokwasy.
5. Zadanie
Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
Nukleotyd DNA jest zbudowany z
A. zasady potasowej, deoksyrybozy i reszty kwasu fosforowego.
B. zasady potasowej, rybozy i reszty kwasu siarkowego.
C. zasady azotowej, deoksyrybozy i reszty kwasu fosforowego.
D. zasady azotowej, rybozy i reszty kwasu siarkowego.
(0–1 p.)
6. Zadanie
Pamiętając o komplementarności zasad azotowych, dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA.
ACCGTGCCAATCGA
............................................
(0–1 p.)
7. Zadanie
Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
Zespół wszystkich genów danego organizmu to
A. kwas DNA.
C. genotyp.
B. chromosom.
D. fenotyp.
(0–1 p.)
8. Zadanie
(0–4 p.)
Allel A decydujący o wysokim wzroście grochu jest dominujący, natomiast allel a warunkujący niski wzrost grochu jest
recesywny. Skrzyżowano heterozygotę i homozygotę dominującą. Wykonaj krzyżówkę genetyczną. Zapisz genotypy i fenotypy
organizmów potomnych. Określ prawdopodobieństwo wystąpienia w pokoleniu F 1 osobników potomnych o wysokim wzroście.
Genotypy F1: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .
Fenotypy F1: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prawdopodobieństwo wystąpienia osobników o wysokim wzroście: . . . . .. .
(0–2 p.)
9. Zadanie
Uzupełnij poniższe zdania, pamiętając o prawie czystości gamet.
a) Homozygota dominująca pod względem danego genu wytwarza . . . . . . . . . . . . % gamet z allelem dominującym tego genu.
b) Heterozygota pod względem danego genu wytwarza . . . . . . . . . . . . % gamet z allelem recesywnym tego genu.
10. Zadanie
(0–4 p.)
Obok zdań zawierających prawdziwe informacje wpisz literę P, a obok zawierających fałszywe informacje – literę F.
Cząsteczka tRNA dostarcza zasady azotowe do miejsca syntezy białek. .....
Kodon to trójka nukleotydów kodująca jeden aminokwas......
Nić mRNA stanowi kopię genu znajdującego się w jądrze komórkowym. .....
Odcinek nici DNA kodujący budowę określonego fragmentu białka to gen. .....
(0–1 p.)
11. Zadanie
Wyjaśnij, na czym polega rekombinacja genetyczna zachodząca podczas mejozy.
...........................................................................................
...................................................................................... .....
12. Zadanie
(0–2 p.)
Z poniższego tekstu wykreśl nieprawidłowe określenia.
Komórki, które zawierają podwójny zestaw chromosomów, są nazywane komórkami diploidalnymi / haploidalnymi. Natomiast
te z pojedynczym zestawem chromosomów to komórki diploidalne / haploidalne. Większość komórek ciała człowieka jest
diploidalna / haploidalna. Komórki jajowe i plemniki są diploidalne / haploidalne.
13. Zadanie
(0–1 p.)
W poniższym opisie podkreśl cechy dziedziczne.
Jacek to wysoki chłopiec o blond włosach i pięknych niebieskich oczach. Na jego opalonym ramieniu widać bliznę po
skaleczeniu, a poniżej mały tatuaż, pamiątkę z wakacji.
14. Zadanie
Uzupełnij zdanie.
Kariotyp człowieka to zestaw 46 chromosomów. 22 pary spośród nich to chromosomy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(0–1 p.)
15. Zadanie
Daltonizm jest cechą recesywną sprzężoną z płcią. Na podstawie
informacji zawartej w krzyżówce genetycznej uzupełnij zdania.
a) Prawdopodobieństwo urodzenia się dziewczynki daltonistki wynosi . . . . . . . . . . . . %.
(0–2 p.)
b) Prawdopodobieństwo urodzenia się zdrowego chłopca wynosi . . . . . . . . . . . . %.
Xd
XD
Xd
Xd Xd
XD Xd
Y
Xd Y
XD Y
16. Zadanie
(0–1 p.)
Wymień dwa przykłady dziedzin naukowych, w których wykorzystywana jest znajomość ludzkich genów.
1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17. Zadanie
(0–1 p.)
Uzupełnij zdanie.
Nagła, trwała i nieodwracalna zmiana w materiale genetycznym komórki to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(0–3 p.)
18. Zadanie
Obok zdań zawierających prawdziwe informacje wpisz literę P, a obok zawierających fałszywe informacje – literę F.
Mutacje dotyczące zmian w sekwencji nukleotydów to mutacje genowe. . . . . .
Wszystkie mutacje są szkodliwe dla organizmu. . . . . .
Mutacje są źródłem zmienności genetycznej organizmów. . . . . .
19. Zadanie
Obejrzyj ilustracje i odpowiedz na pytania.
(0–3 p.)
a) W której parze chromosomów dostrzegasz
nieprawidłowość?
..............................................
b) Na czym polega ta nieprawidłowość?
..............................................
..............................................
..............................................
c) Jak nazywa się choroba spowodowana tą
nieprawidłowością?
..............................................
(0–1 p.)
20. Zadanie
Wykres przedstawia zależność między wiekiem matki
a częstością występowania zespołu Downa u noworodków.
Wykreśl ze zdania fałszywą informację.
Wraz z wiekiem matki rośnie / maleje ryzyko
urodzenia dziecka z zespołem Downa.
(0–1 p.)
21. Zadanie
Podkreśl nazwy prenatalnych badań nieinwazyjnych.
analiza biochemiczna krwi, USG, amniopunkcja
1. Zadanie
Porównaj mitozę i mejozę, wpisując do tabeli podane określenia oraz cyfry.
ta sama co w komórce macierzystej, gamety, o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej,
komórki budujące ciało, 2, 4
Nazwa podziału komórkowego
mitoza
Liczba komórek potomnych
Liczba chromosomów
w komórkach potomnych
(0–2 p.)
Komórki powstałe
w wyniku podziału
mejoza
2. Zadanie
(0–1 p.)
Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
W wyniku mejozy z komórki zawierającej 12 chromosomów powstaną
A. dwie komórki zawierające po 6 chromosomów.
C. cztery komórki zawierające po 3 chromosomy.
B. dwie komórki zawierające po 12 chromosomów.
D. cztery komórki zawierające po 6 chromosomów.
34. Zadanie
Połącz strzałkami poniższe elementy, od najmniej do najbardziej skomplikowanego
chromosom
nukleotyd
podwójna
helisa DNA
(0–1 p.)
chromatyna
4. Zadanie
Uzupełnij zdanie.
Zasady azotowe w DNA tworzą pary, łącząc się ze sobą według reguły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(0–1 p.)
5. Zadanie
Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
Nukleotyd DNA jest zbudowany z
A. zasady azotowej, deoksyrybozy i reszty kwasu fosforowego.
B. zasady azotowej, rybozy i reszty kwasu siarkowego.
C. zasady potasowej, deoksyrybozy i reszty kwasu fosforowego.
D. zasady potasowej, rybozy i reszty kwasu siarkowego.
(0–1 p.)
6. Zadanie
Pamiętając o komplementarności zasad azotowych, dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA.
TGGCACGGTTAGCT
(0–1 p.)
.............................................
7. Zadanie
Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania.
Możliwe do zaobserwowania cechy organizmu to
A. kwas DNA.
C. genotyp.
B. chromosom.
D. fenotyp.
(0–1 p.)
(0–4 p.)
8. Zadanie
Allel A decydujący o wysokim wzroście grochu jest dominujący, natomiast allel a warunkujący niski wzrost grochu jest
recesywny. Skrzyżowano heterozygotę i homozygotę recesywną. Wykonaj krzyżówkę genetyczną. Zapisz genotypy i fenotypy
organizmów potomnych. Określ prawdopodobieństwo wystąpienia w pokoleniu F1 osobników potomnych o niskim wzroście.
Genotypy F1: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Fenotypy F1: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Prawdopodobieństwo wystąpienia osobników o niskim wzroście: . . . . . . . . . . . .
9. Zadanie
(0–2 p.)
Uzupełnij poniższe zdania, pamiętając o prawie czystości gamet.
a) Homozygota recesywna pod względem danego genu wytwarza . . . . . . . . . . . . % gamet z allelem recesywnym tego genu.
b) Heterozygota pod względem danego genu wytwarza . . . . . . . . . . . . % gamet z allelem dominującym tego genu.
10. Zadanie
(0–4 p.)
Obok zdań zawierających prawdziwe informacje wpisz literę P, a obok zawierających fałszywe informacje – literę F.
Nić mRNA stanowi kopię genu znajdującego się w jądrze komórkowym. .....
Cząsteczka tRNA dostarcza aminokwasy do miejsca syntezy białek. .....
Odcinek nici DNA kodujący budowę określonego fragmenty białka jest genem. .....
Kodon to czwórka nukleotydów kodująca jeden aminokwas. .....
11. Zadanie
Opisz znaczenie rekombinacji genetycznej dla organizmów potomnych.
(0–1 p.)
...........................................................................................
.............................................................................. .............
12. Zadanie
(0–2 p.)
W poniższym tekście podkreśl prawidłowe określenia.
Komórki, które zawierają podwójny zestaw chromosomów, są nazywane komórkami diploidalnymi / haploidalnymi. Natomiast
te z pojedynczym zestawem chromosomów to komórki diploidalne / haploidalne. Większość komórek ciała człowieka jest
diploidalna / haploidalna. Komórki jajowe i plemniki są diploidalne / haploidalne.
13. Zadanie
(0–1 p.)
W poniższym opisie podkreśl cechy niedziedziczne.
Jacek to wysoki chłopiec o blond włosach i pięknych niebieskich oczach. Na jego opalonym ramieniu widać bliznę po
skaleczeniu, a poniżej mały tatuaż, pamiątkę z wakacji.
14. Zadanie
Uzupełnij zdanie.
Kariotyp człowieka to zestaw 46 chromosomów. Chromosomy X i Y to chromosomy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(0–1 p.)
15. Zadanie
Daltonizm jest cechą recesywną sprzężoną z płcią. Na podstawie
informacji zawartej w krzyżówce genetycznej uzupełnij zdania.
a) Prawdopodobieństwo urodzenia się dziewczynki nosicielki wynosi . . . . . . . . %.
(0–2 p.)
b) Prawdopodobieństwo urodzenia się chłopca daltonisty wynosi . . . . . . . . . . . . %.
Xd
XD
Xd
Xd Xd
XD Xd
Y
Xd Y
XD Y
16. Zadanie
Wymień dwa przykłady dziedzin naukowych, w których wykorzystywana jest znajomość ludzkich genów.
1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(0–1 p.)
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17. Zadanie
(0–1 p.)
Uzupełnij zdanie.
Nagła, trwała i nieodwracalna zmiana w materiale genetycznym komórki to . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18. Zadanie
Obok zdań zawierających prawdziwe informacje wpisz literę P,
zawierających fałszywe informacje – literę F.
(0–3 p.)
a obok
Mutacje dotyczące zmian w sekwencji nukleotydów to mutacje
genowe. . . . . .
Wszystkie mutacje są szkodliwe dla organizmu. . . . . .
Mutacje są źródłem zmienności genetycznej organizmów. . . . . .
19. Zadanie
Obejrzyj ilustracje i odpowiedz na pytania.
(0–3 p.)
a) W której parze chromosomów dostrzegasz
nieprawidłowość?
..............................................
b) Na czym polega ta nieprawidłowość?
..............................................
..............................................
..............................................
c) Jak nazywa się choroba spowodowana tą
nieprawidłowością?
..............................................
(0–1 p.)
20. Zadanie
Wykres przedstawia zależność między wiekiem matki
a częstością występowania zespołu Downa u noworodków.
Wykreśl ze zdania fałszywą informację.
Wraz z wiekiem matki rośnie / maleje ryzyko
urodzenia dziecka z zespołem Downa.
(0–1 p.)
21. Zadanie
Podkreśl nazwy prenatalnych badań nieinwazyjnych.
analiza biochemiczna krwi, USG, amniopunkcja