PZWL

Jarosz Interakcje
15/5/07
10:39
Page 5
Spis treÊci
Wprowadzenie – Miros∏aw Jarosz, Jan Dzieniszewski . . . . . . .
9
Interakcje pomi´dzy lekami a ˝ywnoÊcià – definicja, cz´stoÊç
wyst´powania – Miros∏aw Jarosz . . . . . . . . . . . . . . .
Co rozumiemy przez interakcje pomi´dzy lekami a ˝ywnoÊcià? .
Jaka jest skala zjawiska interakcji pomi´dzy lekami a ˝ywnoÊcià?
12
12
18
W jaki sposób dochodzi do interakcji pomi´dzy lekami a ˝ywnoÊcià?
– Miros∏aw Jarosz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Zmniejszenie wch∏aniania leków . . . . . . . . . . . . . .
Zwi´kszenie wch∏aniania leków . . . . . . . . . . . . . .
Zaburzenia metabolizmu leków . . . . . . . . . . . . . .
Dzia∏ania synergiczne leków i sk∏adników ˝ywnoÊci . . . . . .
Dzia∏ania antagonistyczne leków i sk∏adników ˝ywnoÊci . . . .
20
20
27
30
40
47
Wybrane przyk∏ady interakcji najcz´Êciej stosowanych leków
z ˝ywnoÊcià – Miros∏aw Jarosz, Jan Dzieniszewski, Katarzyna Wolnicka,
Wioleta Respondek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przyk∏ady najcz´stszych interakcji pomi´dzy lekami
a ˝ywnoÊcià . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Leki stosowane w chorobach uk∏adu sercowo-naczyniowego .
Leki stosowane w leczeniu zaburzeƒ lipidowych . . . . . .
Leki przeciwzakrzepowe . . . . . . . . . . . . . . . .
Leki stosowane w chorobach uk∏adu oddechowego . . . . .
49
52
52
55
56
56
5
Jarosz Interakcje
15/5/07
10:39
Page 6
Leki stosowane w zaka˝eniach . . . . . . .
Leki stosowane w chorobach alergicznych . .
Leki stosowane w chorobach uk∏adu nerwowego
(przeciwdepresyjne, uspokajajàce, nasenne,
przeciwdrgawkowe) . . . . . . . . . . . .
Leki przeciwbólowe . . . . . . . . . . . .
Inne leki . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
58
62
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
62
66
66
Jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami a poszczególnymi
sk∏adnikami ˝ywnoÊci? – Katarzyna Wolnicka, Miros∏aw Jarosz . . .
Jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami a t∏uszczami? . . . . .
Mechanizm interakcji pomi´dzy lekami a t∏uszczami . . . .
Skutki wybranych interakcji leków z t∏uszczami . . . . . .
Wskazówki, jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami
a t∏uszczami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami a b∏onnikiem? . . . .
Mechanizm interakcji pomi´dzy lekami a b∏onnikiem . . . .
Skutki wybranych interakcji leków z b∏onnikiem . . . . . .
Wskazówki, jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami
a b∏onnikiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami a jonami
wapnia? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mechanizm interakcji pomi´dzy lekami a jonami wapnia . .
Skutki wybranych interakcji leków z jonami wapnia . . . . .
Wskazówki, jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami
a jonami wapnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami a tyraminà? . . . . .
Mechanizm interakcji pomi´dzy lekami a tyraminà . . . . .
Skutki interakcji pomi´dzy lekami a tyraminà . . . . . . .
Wskazówki, jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami
a tyraminà . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami a sk∏adnikami soku
grejpfrutowego? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mechanizm interakcji pomi´dzy lekami a sk∏adnikami soku
grejpfrutowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Skutki wybranych interakcji leków z sokiem
grejpfrutowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wskazówki, jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami a sokiem
grejpfrutowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
68
69
69
69
70
75
75
76
76
79
79
79
80
82
82
82
83
87
87
88
88
Jarosz Interakcje
15/5/07
10:39
Page 7
Jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami a kofeinà? . . . . .
Mechanizm interakcji pomi´dzy lekami a kofeinà . . . .
Skutki synergicznej interakcji pomi´dzy kofeinà a niektórymi
lekami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wskazówki, jak uniknàç synergicznego dzia∏ania zwiàzanego
ze spo˝yciem kofeiny i niektórych leków . . . . . . . .
Jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami a witaminami
i sk∏adnikami mineralnymi zawartymi w suplementach diety? .
Przyk∏ady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Jak uniknàç interakcji pomi´dzy lekami a suplementami
˝ywnoÊci? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
89
89
.
90
.
91
.
.
91
91
.
93
Interakcje pomi´dzy lekami a suplementami diety – Miros∏aw Jarosz,
Katarzyna Wolnicka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Spo˝ycie suplementów diety w Polsce . . . . . . . . . . . .
Jak cz´sto dochodzi do interakcji pomi´dzy suplementami diety
a lekami? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Interakcje pomi´dzy sk∏adnikami mineralnymi zawartymi
w suplementach diety a lekami . . . . . . . . . . . . . .
Wapƒ a leki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
˚elazo a leki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Magnez a leki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Potas a leki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Interakcje pomi´dzy witaminami zawartymi w suplementach
diety a lekami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Witamina K a leki . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Witaminy z grupy B i kwas foliowy a leki . . . . . . . . .
Niacyna (witamina PP) a leki . . . . . . . . . . . . . .
Witamina C a leki . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Witamina E a leki . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Interakcje pomi´dzy aminokwasami zawartymi w suplementach
diety a lekami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Interakcje pomi´dzy zio∏ami a lekami . . . . . . . . . . . .
94
95
96
99
99
101
102
102
103
103
103
104
105
105
106
106
Wybrane przyk∏ady interakcji pomi´dzy lekami a suplementami
diety – Miros∏aw Jarosz, Katarzyna Wolnicka . . . . . . . . . . 108
Interakcje sk∏adników mineralnych i witamin z lekami . . . . . 108
Interakcje zió∏ z lekami . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
7
Jarosz Interakcje
15/5/07
10:39
Page 8
Interakcje pomi´dzy lekami a alkoholem – Wioleta Respondek,
Ewa Rychlik, Miros∏aw Jarosz . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Wybrane przyk∏ady interakcji pomi´dzy lekami a alkoholem
– Wioleta Respondek , Ewa Rychlik , Miros∏aw Jarosz . . . . . . .
Leki przeciwbólowe, przeciwgoràczkowe, przeciwzapalne . . .
Leki stosowane w chorobach uk∏adu sercowo-naczyniowego . .
Leki stosowane w chorobach alergicznych . . . . . . . . . .
Leki stosowane w chorobach przewodu pokarmowego . . . .
Leki stosowane w chorobach uk∏adu nerwowego
(przeciwdepresyjne, uspokajajàce, nasenne, przeciwdrgawkowe)
Leki przeciwzakrzepowe . . . . . . . . . . . . . . . . .
Leki stosowane w zaka˝eniach . . . . . . . . . . . . . . .
Inne cz´sto stosowane leki . . . . . . . . . . . . . . . .
133
133
135
137
137
139
143
143
144
Dlaczego leki mogà mieç niekorzystny wp∏yw na wch∏anianie
sk∏adników pokarmowych i stan od˝ywienia – Miros∏aw Jarosz . . . 145
Zalecenia, o których nale˝y pami´taç! – Miros∏aw Jarosz
PiÊmiennictwo
S∏owniczek poj´ç
. . . . . 156
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163