narkomania

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ
1. Temat zajęć: „NARKOMANIA TO NIEULECZALNA CHOROBA”
Czas trwania zajęć: 2 godz. lekcyjne.
2. Uwagi wstępne:
Salę lekcyjną należy przed lekcją przygotować układając stoliki do pracy w grupach.
Uczniowie na zajęcia mają przynieść literaturę w której poruszane są problemy
narkomanii. Niezależnie od tego nauczyciel przygotowuje pozycje związane z
narkomanią, encyklopedie. Na tablicy nauczyciel przypina magnesami określenia
definiowanych w czasie lekcji pojęć /załącznik nr 2/. Karty są przypięte tak, by teraz ich
treść była niewidoczna.
3. Adresat:
uczniowie szkoły ponadgimnazjalnej.
4. Celem lekcji jest propagowanie zdrowego stylu życia.
Po lekcji uczeń umie:
 zdefiniować podstawowe pojęcia związane z tematem: narkomania, profilaktyka,
uzależnienie, tolerancja na narkotyk, głód narkotyczny;
 określić przyczyny dla których ludzie sięgają po narkotyki;
 udzielić odpowiedzi na pytanie „Jakie skutki wywiera na organizm stosowanie
narkotyków?”
5. Metody i formy pracy:
praca w grupach, dyskusja, pogadanka.
6. Środki dydaktyczne:
arkusze papieru do pracy w grupach, długopisy, „Rys historyczny zjawiska narkomanii”
(załącznik nr 1), plansze z definicjami pojęć (załącznik nr 2), „Przesłanie narkomana”
(załącznik nr 3), ankieta ewaluacyjna „Czego się nauczyłem” (załącznik nr 4).
7. Przebieg lekcji:
ETAPY LEKCJI
PRZEBIEG LEKCJI
WPROWADZENIE
1. Podział uczniów na grupy (cztero- pięcioosobowe).
2. Nauczyciel daje polecenie, aby każda grupa przygotowała dwie karty
/na arkuszach papieru/. Na jednej z kart uczniowie zapisują wszystko
to, co już wiedzą na temat narkotyków. Na drugiej karcie uczniowie
ustalają listę pytań na które chcą uzyskać odpowiedź. /technika pracy
w grupach: „Grupa zadaniowa”/.
3. Prezentacja pierwszych kart z każdej z grup.
ZAKOŃCZENIE
ROZWINIĘCE
4. Nauczyciel przedstawia rys historyczny zjawiska narkomanii
/załącznik nr 1/.
5. Każda grupa otrzymuje po kilka pozycji książkowych, broszur
z których może korzystać przy realizacji zadania. Uczniowie w grupach
mają zdefiniować następujące pojęcia:
 „narkomania”, „profilaktyka” /grupy I i II/;
 „uzależnienie fizyczne i psychiczne” /grupy III i IV/;
 „tolerancja na narkotyk” , „głód narkotyczny” /grupy V i VI/.
6. Lider każdej z grup dokonuje prezentacji pracy grupy. W tym
momencie nauczyciel odkrywa przygotowane na tablicy definicje pojęć
/załącznik nr 2/.Uczniowie dyskutują zbieżności obu określeń.
7. Dyskusja na temat zmiany zachowań i wpływu narkotyków
na organizm człowieka /materiały pomocnicze dla nauczyciela/.
Próba odpowiedzi na te pytania, które zostały postawione przez
uczniów na początku zajęć i nie znalazły dotychczas odpowiedzi.
8.
9.
„Przesłanie narkomana” /załącznik nr 3/.
Ankieta „Czego się nauczyłem” /załączniknr 4/
8. Literatura:
 „Drugi Elementarz, czyli program 7 kroków” – PARPA;
 „Materiały pomocnicze do tematu Narkomania”;
 „Ty zaraziłeś ich narkomanią” – M. Kotański;
 „Uciec śmierci” – P. Przecławski;
 Program edukacyjny „Narkotyki zagłuszają rytm muzyki” – KWP Kraków;
 „Jak uchronić dziecko od narkotyków” – Warszawa 1999
 „Narkotyki! I co dalej ...” – M. Pasek;
 „Narkotyki ? Na pewno nie moje dziecko! – M. Pasek.
ZAŁĄCZNIK NR 1
RYS HISTORYCZNY ZJAWISKA NARKOMANII
Od zarania dziejów człowiek starał się poznawać najbliższe otoczenie i świat.
Nieliczni pragnąc zawładnięcia ogółem, dążyli do umocnienia wiary w świat nadprzyrodzony,
udowadniając bezpośrednie kontakty z bóstwami, a czynili to przy pomocy środków znanych
tylko wtajemniczonym.
Sposób uprawy i przygotowania opium opisywany na tabliczkach glinianych przez
Sumerów około 7000 lat p.n.e. jest niemal taki sam, jak obecnie. Konopie indyjskie znane
były pod nazwą haszyszu już w 2800 r. p.n.e.
W Chinach stosowano go jako środek
znieczulający w zabiegach chirurgicznych. O konopiach pisano w XVI-wiecznej literaturze
hinduskiej, że „powoduje utratę rozsądku, zatrucie, ale za to wyzwala energię witalną”. Liści
koka używali Inkowie podczas obrzędów sakralnych. Według legendy były one ofiarowane
człowiekowi przez „dzieci słońca” , aby dać mu siły i sprawić, że nieszczęśliwi zapomną
o swoich nieszczęściach. Nie przewidziano jednak, że po krótkim czasie pobudzenia
i wzmocnienia sił psychicznych wola jest pierwszą rzeczą, którą ten narkotyk łamie.
Morfina odkryta została na początku XIX w. Narkomania tego typu narastała podczas
każdej z wojen, ponieważ morfina stosowana była jako środek przeciwbólowy. Szukając
środka przeciwbólowego odkryto także heroinę.
W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, w latach 60-tych naszego wieku
nasiliła się fala narkomanii, zwłaszcza wśród młodzieży,
jako wyraz buntu przeciwko
prowadzonym wojnom w Indochinach. „Branie” narkotyków miało stworzyć inny, lepszy
świat, oderwać od rzeczywistości. Rozwijająca się technika i łatwość dostępu do technologii ,
pozwoliły na łatwe wyprodukowanie i różnorodność narkotyków. Ogromny rynek zbytu
wśród sfrustrowanej
młodzieży nabijał żywą gotówką kieszenie
dystrybutorów
i producentów.
Dla zdobycia nowych nabywców, początkowo narkotyki dawane były w formie
darmowej zachęty „zobacz, spróbuj jak to działa, posmakuj” , doprowadzając w ten sposób do
uzależnienia za które trzeba było płacić nawet życiem.
W Polsce, po upadku komunizmu wzrósł gwałtownie popyt na narkotyki. Otwarcie
granic i zwiększenie ruchu turystycznego spowodowało, że cześć przerzucanego towaru
pozostawała na naszym terenie. Do takiego trendu przyczyniła się też moda na wszystko co
„zachodnie”.
ZAŁĄCZNIK NR 2
Definicje pojęć
NARKOMANIA –
stałe lub okresowe przyjmowanie w celach niemedycznych środków odurzających lub
psychotropowych, albo środków zastępczych, w wyniku czego może powstać lub powstało
uzależnienie.
UZALEŻNIENIE PSYCHICZNE –
stan wywołany przez niektóre leki i narkotyki, w którym konieczne jest ciągłe lub okresowe
ich stosowanie dla uzyskania przyjemnych efektów lub dla uniknięcia objawów
występujących w organizmie w przypadku braku środka.
UZALEŻNIENIE FIZYCZNE –
stan wywołany przez podawanie niektórych leków i narkotyków ujawniający się
występowaniem zespołu objawów zwanego zespołem abstynencji lub odstawienia, który
pojawia się w wyniku przerwania stosowania środka (np. drgawki).
GŁÓD NARKOTYCZNY –
Subiektywne odczucie wewnętrznego pobudzenia, które całkowicie absorbuje daną osobę, a
jest skoncentrowane całkowicie na narkotyku.
PROFILAKTYKAwszelka działalność zapobiegająca zjawiskom szkodliwym: chorobom, wypadkom,
przestępstwom, itd., przez zwalczanie przyczyny.
TOLERANCJA NA NARKOTYK
– jest to uodpornienie się organizmu człowieka na działanie narkotyku. Ta nabyta odporność
powoduje konieczność przyjmowania coraz większych dawek dla uzyskania takich samych
efektów.
ZAŁĄCZNIK NR 3
PRZESŁANIE NARKOMANA
„Wielu ludzi, jeśli nie potrafi sobie poradzić z trudną sytuacją życiową, próbuje
zapomnieć, wytłumaczyć, usprawiedliwić, okłamać samego siebie. Narkoman też często tak
robi. Mówi, że nie jest tak źle, że jeszcze tak nisko nie upadł, że jeszcze chodzi do szkoły,
że próbuje walczyć.
W końcu jednak, kiedy zawiodą wszystkie racjonalne argumenty, powie sobie, że chce
być ćpunem. Wybrał.[...]
Z ćpania nie ma zysków. Same straty. Koszty, Które ponosi, przerastają go. Każdy
dzień zaczyna się od głębokiej depresji. Coraz większe działki doprowadzają go do takiej
formy. Jest w ciągu. Ile to trwa? Rok, dwa czy może pięć lat? Ile jeszcze będzie trwało, zanim
umrze? Ilu jeszcze pożegna kolegów, zanim pożegnają jego? Ćpać można rok, dziesięć,
czasem dwadzieścia lat, ale zawsze kończy się tak samo.
Skłamałem. Nie zawsze. W końcu jakaś liczba ćpunów wychodzi z nałogu. Można
jednak nigdy nie zacząć. Zależy to jednak tylko od ciebie, od wartości, w które wierzysz, od
wiedzy i od twojego rozsądku ( dobrze wiem, jak bardzo nie lubisz tego słowa ).
Poznaj zagrożenie jakie wisi nad tobą, zanim po raz pierwszy sięgniesz po narkotyki
lub będziesz chciał ponowić próbę. Teraz być może jeszcze nie zdajesz sobie z tego sprawy,
jeszcze nie zetknąłeś się z tym problemem. Coraz częściej jednak będziesz miał kontakt z
narkotykami w szkole, na ulicy i podwórku. Od ciebie zależy, jak sobie z tym poradzisz.”
Fragment pamiętnika narkomana z książki „Uciec śmierci” P. Przecławskiego.
ZAŁĄCZNIK NR 4
CZEGO SIĘ NAUCZYŁEM?
Na tych lekcjach nauczyłem się, że ............................................................................................
.....................................................................................................................................................
Nowością było dla mnie .............................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Wiedziałem już, że .....................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Nie zrozumiałem ........................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Przeszkadzało mi ........................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
W najbliższym czasie chciałbym się nauczyć ............................................................................
.....................................................................................................................................................
MATERIAŁY POMOCNICZE DLA NAUCZYCIELI
DO PRZEPROWADZENIA LEKCJI O NARKOMANII
ZMIANY ZACHOWAŃ ZWIĄZANE Z UZALEŻNIENIEM
OD ŚRODKÓW ODURZAJĄCYCH.
I.
Zmiany te mają raczej ostrzegać, a nie dostarczać dowodów na używanie
narkotyków. Służą pomocą na jakie elementy należy zwrócić uwagę by odczytać
oznaki kontaktu dziecka z narkotykami.
W SFERZE PRAWA – dziecko może popełnić przestępstwo:








prowadzenie samochodu po pijanemu,
kradzieży w sklepie,
nielegalnego posiadania narkotyków,
wandalizmu,
handlu narkotykami,
poważnej kradzieży,
napadu i pobicia,
prostytucji.
W SFERZE SZKOŁY – dziecko:












rezygnuje z zajęć pozalekcyjnych lub zostaje z nich usunięte,
staje się bardziej leniwe,
opuszcza lekcje,
oddaje niedokończone zadania domowe, oddaje je za późno lub wcale,
dostaje gorsze stopnie,
nie zalicza przedmiotów,
fałszuje usprawiedliwienia,
często wychodzi z lekcji,
nie uważa lub przeszkadza na lekcjach,
jest senne,
jest niegrzeczne, nie słucha nauczycieli i nie przestrzega reguł,
zostaje zawieszone lub wyrzucone ze szkoły.
W SFERZE KONTAKTÓW Z RÓWIEŚNIKAMI – dziecko:
 posługuje się slangiem narkomanów,
 porzuca dawnych przyjaciół lub oni odsuwają się od niego,
 przyłącza się do „trudnej młodzieży” lub do narkomanów, często starszych od niego,
 trzyma nowych przyjaciół z daleka od rodziców,
 ma przyjaciół, którzy nie chcą rozmawiać z rodzicami lub podawać nazwisk.
W SFERZE RODZINY – dziecko:
 wywołuje rodzinne kłótnie,
 wraca do domu po wyznaczonej godzinie bez pozwolenia, czy zawiadomienia



















rodziców,
przestaje spełniać obowiązki domowe,
wymyka się z domu,
zostaje na noc poza domem lub znika na kilka dni bez pozwolenia czy powiadomienia
rodziców,
odmawia się podporządkowania ustaleniom domowym, przestaje podejmować zadania
i prace wspólnie z rodzicami lub ukrywa swoje działania,
nie chce uczestniczyć w odwiedzinach dalszej rodziny,
nie chce jeść posiłków z całą rodziną,
izoluje się, przebywa w swoim pokoju z dala od innych,
nie chce rozmawiać o swoich znajomych i sposobach spędzania czasu,
nie informuje o wydarzeniach szkolnych (wywiadówkach, zmianach
nauczycieli, itp.),
ma pieniądze z niewiadomego źródła,
manipuluje rodzicami, namawia jedno z rodziców przeciwko drugiemu,
łatwo wybucha gniewem,
coraz więcej przeklina,
stosuje słowną i fizyczną agresję,
okazuje coraz więcej wrogości,
jest ponure i milczące,
składa i łamie obietnice,
nie słucha rodziców, nie przestrzega reguł,
poprawia swoje zachowanie, ale nie na długo.
W SFERZE UMYSŁOWEJ – dziecko:




ma zmniejszony zakres uwagi i problemy z koncentracją,
ma objawy paranoi: uważa, że jest śledzone, prześladowane lub zagrożone,
cierpi na nieokreślone lęki,
jest niespokojne,
W SFERZE FIZYCZNEJ – dziecko:






wykazuje zmiany wagi: drastyczny wzrost wagi lub jej obniżenie,
ma nieregularne okresy snu: zbyt długie lub zbyt krótkie,
nie śpi do późna w nocy, sypia w dzień,
jest najczęściej posiniaczone lub poranione,
zaniedbuje higienę osobistą i otoczenia (pokoju),
ciągle nosi to samo ubranie, trapi je głęboki, męczący kaszel lub nieustanne suche
pokaszliwanie,
 ma coraz więcej dolegliwości dróg oddechowych,
 ma krańcowe lub nieregularne nawyki żywieniowe,
 dysponuje zmniejszoną ilością energii,
W SFERZE EMOCJONALNEJ – dziecko:













mówi o śmierci lub samobójstwie,
często jest w złym humorze, łatwo się obraża,
bywa smutne lub wesołe bez widocznej przyczyny,
miewa nagle zmiany nastroju,
nie dzieli się swymi uczuciami, odcina się od innych lub przyjmuje postawę obronną,
nie dopuszcza do siebie rozsądnych argumentów rodziców, odmawia podjęcia dialogu
na swój temat,
wydaje się smutne, przygnębione, zniechęcone, coraz bardziej pogrąża się w depresji,
uważa, że jest „przegrane”, „do niczego”,
staje się coraz bardziej agresywne,
traci zainteresowanie dla cenionych dawniej czynności,
traci motywację i dążenie do sukcesu,
ma mniejszy szacunek do siebie, czuje, że nie umie sprostać wymaganiom i że nie jest
tak dobre jak dawniej,
ma mniej optymizmu i jest bardziej cyniczne
W SFERZE ETYKI– dziecko:







jego obecne zachowanie jest sprzeczne z poprzednio uznawanymi wartościami,
kłamie i oszukuje,
zastawia własne i/lub cudze przedmioty,
okrada rodziców/rodzeństwo,
zachowuje się wyzywająco w sferze seksualnej,
niespodziewanie zachodzi w ciąże; może nie wiedzieć, kto jest ojcem,
traci zainteresowanie kościołem; nie chce rozmawiać o swojej wierze, traci wiarę w
Boga.
Opracowane na podstawie książki Ruth Maxwell „Dzieci, alkohol, narkotyki”