Test dla więcej niż dwu median Jednocżynnikowa nieparametrycżna analiża wariancji Przykład 6.2 Przy badaniu skuteczności trzech leków przeciwcukrzycowych A, B i C zmierzono poziom glukozy we krwi po trzymiesięcznym okresie podawania jednego z wymienionych leków i otrzymano następujące wyniki: Na poziomie istotności α=0,05 zweryfikować przypuszczenie, że leki w różny sposób stabilizują poziom glukozy we krwi po okresie trzymiesięcznej kuracji. Jeśli tak, to pomiędzy którymi z tych leków występuje statystycznie istotna różnica? Rozwiązanie 1. Weryfikacja założeń do testu ANOVA Ponieważ zmienna Poziom glukozy jest zmienną ilościową można rozważyć zastosowanie testu ANOVA. Dlatego zbadano założenia do tego testu i sprawdzono zgodność rozkładu zmiennej Poziom glukozy w badanych populacjach z rozkładem normalnym. Wniosek: Dla grupy Lek A p=0,006, dla grupy Lek B p=0,030, dla grupy Lek C p=0,089. Ponieważ p<α dla grup A i B, a zatem w tych grupach rozkład zmiennej Poziom glukozy nie jest zgodny z rozkładem normalnym. A zatem nie jest spełnione założenie o normalności rozkładów w populacjach i dlatego nie można zastosować testu ANOVA dla dwu wartości przeciętnych. Lek=A Histogram: Poziom glukozy Shapiro-Wilk W=,68154, p=,00608 Oczekiwana normalna Liczba obs. 3 2 1 0 3,5 4,0 4,5 5,0 5,5 6,0 6,5 7,0 5,6 5,8 6,0 X <= Granica klasy Lek=B Histogram: Poziom glukozy Shapiro-Wilk W=,78660, p=,03012 Oczekiwana normalna Liczba obs. 3 2 1 0 4,6 4,8 5,0 5,2 5,4 X <= Granica klasy Lek=C Histogram: Poziom glukozy Shapiro-Wilk W=,82095, p=,08994 Oczekiwana normalna Liczba obs. 2 1 0 0 1 2 3 X <= Granica klasy 4 5 6 2. Weryfikacja hipotezy o równości median we wszystkich populacjach Mamy następujące hipotezy: H0: M1=M2=M3 H1: M1≠M2≠M3 α= 0,05 Wykonujemy Statystyka – Statystyki nieparametryczne – Porównanie wielu prób niezależnych, Ok Wybieramy zmienne i wciskamy klawisz Podsum.: ANOVA Krusala-Wallisa i test mediany. Wniosek: W teście Kruskala-Wallisa wartość statystyki testowej h≈7,62 oraz p=0,0221. Ponieważ p<α, należy odrzucić H0 na korzyść H1. ANOVA rang Kruskala-Wallisa; Poziom glukozy (Arkusz18) Zmienna niezależna (grupująca): Lek Test Kruskala-Wallisa: H ( 2, N= 18) =7,620449 p =,0221 Zależna: Kod N Suma Średnia Poziom glukozy ważnych Rang Ranga A 103 5 69,50000 13,90000 B 104 7 71,00000 10,14286 C 105 6 30,50000 5,08333 3. Nieparametryczne porównania wielokrotne Należy teraz sprawdzić pomiędzy którymi lekami są istotne statystyczne różnice. Dlatego zostaną przeprowadzone trzy testy: (Statystyka-kontynuuj, klawisz Wielokr. porów. średnich rang dla wszystkich prób) Test 1 H0: M1=M2, H1:M1≠M2, α=0,05, Wniosek: p=0,688, a zatem p>α. Nie ma podstaw do odrzucenia H0. Między działanie leku A i leku B nie ma statystycznie istotnych różnic. Test 2 H0: M1=M3, H1:M1≠M3, α=0,05, Wniosek: p=0,019, a zatem p< α. Należy odrzucić H0 i przyjąć H1. Między działaniem leków A i C są statystycznie istotne różnice. Test 3 H0: M2=M3, H1:M2≠M3, α=0,05. Wniosek: p=0,265, a zatem p>α. Nie ma podstaw do odrzucenia H0. Między działanie leku B i leku C nie ma statystycznie istotnych różnic. Wartość p dla porównań wielokrotnych ( dwust Zmienna niezależna (grupująca): Lek Test Kruskala-Wallisa: H ( 2, N= 18) =7,62044 Zależna: A B C Poziom glukozy R:13,900 R:10,143 R:5,0833 A 0,688174 0,019152 B 0,688174 0,265428 C 0,019152 0,265428