Standardy w zakresie postępowania z sytuacjami, o których
advertisement
Projekt v.03 z dnia 21.05.2008 r. Rekomendacja Rady Prawa Bankowego w sprawie przetwarzania przez banki informacji dotyczących osób fizycznych stanowiących tajemnicę bankową po upływie w dniu 16 czerwca 2008 r. okresu dostosowawczego określonego w art. 6 ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o ochronie informacji niejawnych oraz niektórych innych ustaw I. Stan faktyczny i zakres opracowania Przepis art.105a Prawa bankowego został wprowadzony do na mocy art.3 pkt.2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2005 r., o zmianie ustawy o ochronie informacji niejawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 85, poz. 727). Ustawa nowelizująca weszła w życie z dniem 16 czerwca 2005 r. Przepis art.6 ww. ustawy zobowiązuje banki oraz inne instytucje określone w art.105 ust.4 Prawa bankowego, do dostosowania przetwarzania informacji zgromadzonych przed dniem wejścia w życie tej ustawy, do wymagań w niej określonych w terminie 3 lat od dnia jej wejścia w życie. Okres ten upływa z dniem 16 czerwca 2008 r. W dniu 1 kwietnia 2007 r. weszła w życie ustawa z dnia 26 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe (Dz. U. Nr 42, poz. 272 ), która w art.1 pkt.13, znowelizowała przepis art.105a nadając mu nowe brzmienie. Pomimo pewnych wątpliwości wynikających z faktu, iż druga z wymienionych ustaw nowelizujących nie zawiera żadnego okresu przejściowego, wobec tego, że przepis art.6 ww. ustawy z 2005 r. nie został uchylony, przyjmujemy, że banki są jednak obowiązane dostosować przetwarzanie danych w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego w terminie określonym ustawą z dnia 15 kwietnia 2005 r. Wobec zbliżającego się upływu okresu przejściowego Rada Prawa Bankowego przedstawia zalecenia interpretacyjne dotyczące zasad przetwarzania danych w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego, na tle art.105a Prawa bankowego. Ogólną regułę jaką można wyprowadzić z przepisu art.105a jest zasada, że banki mogą przetwarzać informacje stanowiące tajemnicę bankową dotyczące osób fizycznych po wygaśnięciu zobowiązania wynikającego z umowy zawartej z bankiem lub inną instytucją ustawowo upoważnioną do udzielania kredytów, albo za zgodą osoby, której informacje dotyczą, albo gdy zaległość w spłacie wynosi powyżej 60 dni, a po zaistnieniu tej okoliczności upłynęło co najmniej 30 dni od poinformowania osoby przez bank o zamiarze przetwarzania dotyczących jej informacji. Powyższe zasady dotyczącą przetwarzania danych 1 Projekt v.03 z dnia 21.05.2008 r. o konsumentach w rozumieniu art. 221 kc, a nie o osobach fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, ponieważ posiadają oni status przedsiębiorców. Odrębną podstawę prawną przetwarzania danych w ww. celu przewiduje art.105a ust.4 Prawa bankowego ( w celu stosowania metod statystycznych ). Zalecenia poniższe nie biorą pod uwagę sytuacji nietypowych, a także pomijają rozważania o różnicy pomiędzy zwłoką a opóźnieniem ze strony klienta. Poniższe wywody dotyczą przetwarzania danych tylko i wyłącznie w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego, a nie przetwarzania, w tym przechowywania i udostępniania danych w innych celach, w szczególności wynikających z przepisów szczególnych (przeciwdziałanie praniu „brudnych pieniędzy”, ustawa o rachunkowości obejmująca także obowiązek archiwizacji, prawo dewizowe, a także wykorzystywanie metod statystycznych zgodnie z art.105a ust.4 Prawa bankowego) lub oświadczeń woli klienta (np. wyrażenie zgody na przetwarzanie danych w różnych celach ). II. Rekomendacje wykładni przepisu art.105a Prawa bankowego Zważywszy na powyższe formułuje się następujące zalecenia odnosząc je do poszczególnych stanów faktycznych: 1. W przypadku klientów, którzy zawarli umowę z Bankiem przed dniem 16.06.2005 r., i przed tym dniem nie spłacali swych zobowiązań przez okres co najmniej 60 dni, banki mają prawo do przetwarzania danych dotyczących tych klientów przez cały okres dostosowawczy, tj. od dnia 16.06.2005 r. do 16.06.2008 r. (dotyczy rachunków zamkniętych w związku z wygaśnięciem zobowiązania). Podobne uprawnienie przysługuje w przypadku klientów, którzy regularnie spłacali zobowiązania. 2. W przypadku klientów, którzy zawarli umowę z Bankiem przed dniem 16.06.2005 r., i po tym dniu nie spłacali swych zobowiązań przez okres co najmniej 60 dni, banki mają prawo do przetwarzania danych dotyczących tych klientów także po okresie dostosowawczym, jeśli spełnione są wymogi z punktu 4 i 5 poniższych zaleceń. 2 Projekt v.03 z dnia 21.05.2008 r. 3. Jeżeli rachunek został zamknięty przed 16.06.2005 r. bank nie może przetwarzać informacji stanowiących tajemnicę bankową po wygaśnięciu zobowiązania w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego po dniu 16.06.2008 r., chyba że posiada zgodę konsumenta. 4. Jeżeli rachunek został otwarty po 16.06.2005 r. i zamknięty w dowolnym dniu po tej dacie, a klient nie spłacał swego zobowiązania przez okres co najmniej 60 dni, to należy sprawdzić datę wysłania powiadomienia o zamiarze przetwarzania informacji bez zgody tego klienta i w przypadku: a) gdy od daty wysłania powiadomienia nie upłynęło 30 dni – informacje o tym rachunku nie mogą być przetwarzane przez Bank w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka. b) gdy zaległość w spłacie wynosi powyżej 60 dni, a od daty wysłania powiadomienia dodatkowo upłynęło 30 dni - – informacje o tym rachunku mogą być przetwarzane przez Bank w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka. 5. W przypadku wskazanym w pkt.4b dane można przetwarzać przez okres 5 lat od daty wygaśnięcia zobowiązania. 6. Każdorazowo przy ocenie zdolności kredytowej należy weryfikować czy udzielona zgoda na przetwarzanie informacji stanowiących tajemnicę bankową po wygaśnięciu zobowiązania w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego nie została cofnięta. Zgoda na przetwarzanie danych może być bezterminowa. 7. W przypadku rachunków otwartych po 16.06.2005 roku i zamkniętych w dowolnej dacie po 16.06.2005 roku, w przypadku braku opóźnień w spłacie (brak wysłania wezwania do zapłaty) przetwarzanie danych Klienta w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka jest możliwe po zweryfikowaniu czy Bank posiada zgodę klienta na przetwarzanie danych po wygaśnięciu zobowiązania. II. Rekomendacje dotyczące wykładni art. 105a ust. 4 Prawa bankowego Przetwarzanie przez banki, inne instytucje ustawowo upoważnione do udzielania kredytów oraz instytucje utworzone na podstawie art. 105 ust. 4 prawa bankowego, informacji 3 Projekt v.03 z dnia 21.05.2008 r. stanowiących tajemnicę bankową dotyczące osób fizycznych po wygaśnięciu zobowiązania wynikającego z umowy zawartej z bankiem lub inną instytucją ustawowo upoważnioną do udzielania kredytów, bez zgody osoby, której informacje dotyczą, dla celów stosowania metod statystycznych, o których mowa w art.128 ust.3 prawa bankowego może być wykonywane przez okres 12 lat od dnia wygaśnięcia zobowiązania. Weryfikowanie danych na podstawie upoważnienia wynikającego dla banków z art.105a ust.4 do przetwarzania danych klientów w celu stosowania metod statystycznych, o których mowa w art.128 ust.3 Prawa bankowego, nie może być wykorzystywane w celu indywidualnej oceny zdolności ryzyka kredytowego i analizy ryzyka kredytowego, dla potrzeb zawarcia określonej umowy. III. Dodatkowe wyjaśnienia 1. Postanowienia art. 105a Prawa bankowego oraz § 4 ust. 1. Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 marca 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu przetwarzanych informacji dotyczących osób fizycznych po wygaśnięciu zobowiązania wynikającego z umowy zawartej z bankiem lub inną instytucją ustawowo upoważnioną do udzielania kredytów oraz trybu usuwania tych informacji w dniu wygaśnięcia zobowiązania osoby fizycznej, nakładają na bank lub inną instytucję ustawowo upoważnioną do udzielania kredytów obowiązek wprowadzenia do zbioru, w którym przetwarzane są informacje, komunikatu (zabezpieczenia) dotyczącego daty usunięcia informacji (tj. daty, od której Bank nie może wykorzystywać i przetwarzać danych klienta). Pamiętać jednakże należy, że Bank nie jest zobowiązany do usunięcia danych klienta ze wszystkich posiadanych baz danych, w przypadkach, o których mowa w przepisach szczególnych ( vide pkt.I in fine) lub w sytuacji wyrażenia zgody przez Klienta banku. 2. Przetwarzanie przez Bank informacji stanowiących tajemnicę bankową dotyczących czynnych rachunków kredytowych: a) w przypadku klientów, którzy nigdy nie wyrażali zgody na przetwarzanie danych w celu opisanym w art.105a Prawa bankowego – banki przez cały okres kredytowania przetwarzają informację na temat tych Klientów. Po wykonaniu zobowiązania (spłata kredytu) Bank nie ma podstaw prawnych do przetwarzania danych tych Klientów w celu oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego. 4 Projekt v.03 z dnia 21.05.2008 r. b) w zakresie zobowiązań wykonywanych regularnie, zgodnie z postanowieniami umowy, którzy razie spłaty kredytu Bank może przetwarzać informacje o ile Klient wyraził na to zgodę. c) w zakresie zobowiązań wykonywanych regularnie, gdy nie doszlo jeszcze do całkowitego wykonania zobowiązania, a więc gdy mamy do czynienia z czynnym zaangażowaniem kredytowym (umowa nadal obowiązuje), Bank może przetwarzać bez względu na to, czy posiada zgodę klienta czy też nie. 5
