Testy etyczne: - czyszczenia i weryfikacji pomysłu: idziemy do osoby z organu kierującego (księgowa, zwierzchnik, prawnik) i ona weryfikuje nasz pomysł z punktu widzenia prawa/księgowości. Żadnej z tych osób nie należy traktować jako najwyższej instancji w kwestii moralności pomysłu - wentylacji: zgłaszamy się do ludzi, do których mamy zaufanie - test publicznego ujawnienia czyjegoś działania: zadajemy sobie pytanie jak inni będą się czuć, gdy się dowiedzą jak się zachowuję - test najlepszej strony: każdy z nas lubi się przedstawiać z jak najlepszej strony; jak będziemy wyglądać, gdy to zrobimy Żaden z tych testów nie daje gwarancji na to, że zawsze znajdziemy rozwiązanie. Za CSR: - obowiązek „rehabilitacji” i ponoszenia odpowiedzialności za eksploatowanie zasobów naturalnych - poprawa wizerunku firmy - wzrost konkurencyjności firmy - dostosowanie się do wymogów i potrzeb społeczeństwa - odciążenie państwa od ustalania działań w obszarze społecznym - możliwość ukazania postępowania etycznego - zniwelowanie krótkookresowych kosztów przez długie korzyści Przeciw CSR: - zysk – jedyny cel przedsiębiorstwa - ukryte społeczne koszty odpowiedzialnej działalności przedsiębiorstw - zbyt wielka władza w rękach przedsiębiorców - brak „umiejętności” społecznych - przejmowanie zysku stockholderów - przedsiębiorstwo nie jest podmiotem moralnym – nie musi ponosić odpowiedzialności Afera w Enronie: - program etyczny – nieudokumentowany - brak autentycznego szkolenia etycznego dla wszystkich - enron nie wymagał przestrzegania standardów etycznych od kontrahentów - w kodeksie było napisane, że w razie podejrzeń można informować w dobrej wierze a okazało się to fikcją - pokusa nieograniczonego windowania cen akcji (wynagrodzenia managerów powiązane z kursami akcji) - nieskuteczne procedury wyciągania wniosków z „wewnętrznych” sygnałów Czy program etyczny w firmie jest skuteczny? - kodeks jest zbiorem pusto brzmiących słów czy stanowi prawo? - profesjonalni doradcy muszą przestrzegać kodeksu firmy kiedy doradzają? - ryzyko podejmowane w firmie odpowiada ryzyku w branży, brane są ostrzeżenia np. państwa? - menedżer ds. etyki ma instrumenty, by przeciwstawić się zamiarom kierownictwa? - komórka etyczna też jest włączona do programu etycznego, jej członkowie są naprawdę niezależni? - zewnętrzni audytorzy, którzy składają sprawozdania komórce mają niezależność? - system ocen i promocji pracowników jest w stanie ujawnić tych, ze skłonnościami do naruszania etycznych standardów? - za co firma nagradza? Czy księgowi /finansiści są nagradzani za umiejętności nagradzania na życzenie? - wszyscy pracownicy biorą udział w szkoleniu? - wszyscy pracownicy rozumieją na czym polega system zgłaszania wątpliwości? - programem etycznym zostali objęci członkowie zarządu, szefowie, rada nadzorcza? - są szkoleni w sferach związanych z dużym ryzykiem? - rada nadzorcza zdaje sobie sprawę z osobistego ryzyka w sytuacji nieujawnieni nadużyć? Sposoby zapobiegania nadużyciom: - czy zewnętrzni audytorzy są wystarczająco niezależni? - czy są zmieniani co jakiś czas? - czy komisja prawna w firmie nie ogranicza się tylko do przestrzegania minimum prawnego? Czy monitoruje jak są chronione interesu akcjonariuszy/ przestrzegany program etyczny? - czy prowadzą badania, sondaże mające określić niepokojące zmiany w kulturze firmy? Europejski kodeks dobrego postępowania analityków finansowych: 1. formy audytowi nie powinny karać analityków, którzy źle je ocenili. Nie można zrezygnować z jego usług 2. Firmy mają jedynie sprawdzać umieszczone w raportach dane, ale nie mogą mieć dostępu przed publikacją wniosków i zaleceń inwestycyjnych 3. Ewentualny konflikt interesów powinien być ujawniony przy publikacji analiz finansowych 4. analitycy finansowi nie powinni mieć akcji firm z sektora, który jest obiektem ich ocen 5. analitycy mający dostęp do niejawnych informacji o ważnym znaczeniu dla ocenianego przeds nie powinni przedstawiać inwestorom sprawozdań, zalecań dot kupna ich akcji 6. departamenty inwestycyjne nie mogą mieć wpływu na wynagrodzenia analityków finansowych Skrajny Hedonizm- (Arystyp z Cyreny) -przyjemność jest jedynym dobrem, przykrość jedynym złem. Przyjemność jest stanem przemijającym trwa tak długo jak jej przyczyna sam brak przykrości nie prowadzi do przyjemności. Przyjemności nie roznia się jakością a tylko czasem trwania i intensywnością. Arystyp z Cyreny., przyjemność jest duchowa nie ma odrębnej duchowej. Przyjemnosc jest stanem pozytywnym sam, Zycie szczesliwe to wypełnione przyjemnościami. Epikureizm – wskazuja na istnienie rozumu który jest potrzebny do wyboru przyjemności. Głupotą byłoby dążenie do każdej przyjemności i unikanie każdej przykrości. Chociaż każda przyjemność jest z natury dobra nie każda jest warta wyboru. Nie można żyć przyjemnie jeżeli nie żyje się mądrze i sprawiedliwie. Stoicy (Seneka, Marek Aureliusz) - Są na świecie rzeczy na które nie mamy wpływu, sA rzeczy które od nas zaleza jak dobro i zlo. Rzeczy godne wyboru to rodzina, przyjaźń, bystrość umysłu, umiarkowana majętność, a obojętne to majatek, sława, uroda. Nie wszyscy mogą osiągnąć dobro moralne. Mill - czyny są dobre jeżeli przyczyniają się do szczęścia ,złe jeżeli do czegoś przeciwnego. Kant – najważniejsza dla niego jest dobra wola tylko ona jest dobrem bezwzględnym. Obowiązek jest koniecznością czynu wynikającą z posiadania prawa. SOB mówi się o koncepcji 3E- Ekonomiczność, Etyczność, Efektywność Test zdrowego rozsądku – kiedy myślimy o swoim działaniu i jego konsekwencjach praktycznych wynik tego testu zniechęca nas do zaangażowania w podejrzane działania Test oczyszczenia - jak chcemy uzyskać potwierdzenie że dane działanie jest słuszne. After profit obligation i Before profit obligation Sokrates - cnota- dzielność etyczna, szlachetność charakteru ,posiadanie zalet moralnych jest dla wszystkich cnota jest dobrem bezwzględnym, wiedza i mądrość prawdziwą jest cnotą,cnota wiąże się z pożytkiem i szczęście Platon – uczeń Sokratesa - „Celem ludzkiego życia jest dobro, czyli życie szczęśliwe Zło wynika z braku wiedzy. Kiedy ludzie odkrywają, co jest słuszne, więc dobre, to nigdy nie będą postępować nikczemnie. Dzielił świat na zmysłowy i idealny którego nie możemy zobaczyć ale to nie znaczy ze nie istnieje. Dzielił dusze na 8 części w każdej z nich mieszkała cnota najniżej zmysłowa wyżej impulsywna najwyżej rozumna. Najniżej panowanie nad soba wyżej męstwo zaś dla duszy rozumnej najwyżej jest mądrość. Idea dobra pierwsza idea i ostateczny cel świata. Sceptycyzm Dyron z Elidy. W filozofii pogląd negujący możliwość osiągnięcia obiektywnej prawdy w poznaniu rzeczywistości. Sceptyk = człowiek o wysoce rozwiniętym umyśle krytycyzmu, nie łatwowierny, mądry, tolerancyjny Ideałem – mędrzec, który kieruje się rozumem Cynizm - świat jest zupełnie zły, nie da się go zmienić, trzeba się zeń zupełnie wycofać wszelkie wytwory cywilizacji (wówczas greckiej) są bezwartościowe jedyne dobro to cnota, najwyższą cnotą jest życie zgodne z naturą, szczęście polega na braku potrzeb materialnych, należy zaakceptować i poddać się przeciwnością. Skrajny hedonizm- Arystyp z Cyreny. - Przyjemność jest jedynym dobrem, przykrość stanowi jedyne zło. Przyjemność jest stanem przemijającym trwa tak długo jak przyczyna, przyjemność jest duchowa nie ma odrębnej duchowej. Przyjemność jest stanem pozytywnym sam brak przykrości nie stanowi przyjemności, Zycie szczęśliwe to wypełnione przyjemnościami. Arystoteles- uczeń Platona – koncepcja złotego środka, aby osiągnąć doskonałość moralną trzeba wyśrodkować cechy. Należy unikać nadmiaru i niedostatku, 12 cnot moralnych …5 podstawowych- wiedza praktyczna wiedz naukowa roztropność inteligencja Sophia <mądrość> 4 pomocnicze -pomysłowość bystrość rozwaga spryt Eudajmonia - stan do którego dochodzi człowiek dążący Do szczęścia. Osiągniecie tego stanu zależy od rożnych okoliczności , aby je osiągnąć człowiek musi wiedzieć z czego zrezygnować by osianą szczęście wyższe. Św. Augustyn - wskazywał na wolną wole mimo ze płynął z niej grzech , nie zmusza do zła lecz pozwala wybrać. To ze Bóg wie co człowiek wybierze nie zmusza go to do tego wyboru . wolną wole i wszechwiedze boga da się pogodzić. Zwraca uwagę na rozum wiec by człowiek się nie zwrócił ku złemu jego wybór musi być rozumny. Sw augusty zrywa z intelektualizmem greckim wyższość woli na rozumem. 4 kardynalne cnoty mądrość męstwo umiarkowanie sprawiedliwość. twórca pierwszego pełnego systemu filozofi greckiej napisal dzielo „o zyciu szczesliwym” Św. Tomasz – na nowo odczytal Arystolesa, włg niego Zycie moralne to zgodne z rozumem prawo moralne tto kodeks ku któremu ludzie się skłaniają w sposób naturalny. dekalog wspiera prawo , wszyscy ludzie sa rowni związek miedzy szczęściem a prawym postepowaniem Utylitaryzm- Jeremy Bentham ,John Stuart Mill - Zasada użyteczności: „Jak najwięcej szczęścia jak największej liczbie ludzi” (hedonizm społeczny) Rachunek hedonistyczny: wg Bentham’a intensywność długotrwałość pewność głębokość odroczenie bogactwo czystość wg. Milla czyny są dobre jeśli przyczyniaja się do szczęścia zle jeśli przycyzniaja się do czegos innego. Etyka obowiązku Kanta - KANTYZM Etyka rygoryzmu moralnego Dzieła: Krytyka czystego rozumu Krytyka praktycznego rozumu Uzasadnienie metafizyki moralności Krytyka władzy. Człowiek jest istota wolną, autonomiczną w wyborach działania. Człowiek postępuje moralnie, kiedy z dobrej woli spełnia obowiązek. Obowiązek oznacza to, co należy zrobić niezależnie od tego, że są inne możliwości. Człowiek postępuje moralnie tylko wówczas, kiedy stłumi swoje uczucia i skłonności i spełni to, co powinien (nie mam ochoty, ale tak trzeba) Imperatyw praktyczny -„Postępuj tak, jakbyś chciał, aby maksyma twojego postępowania stała się prawem powszechnym”. „Postępuj tak, abyś człowieczeństwa tak w twojej osobie, jak też w osobie każdego innego używał zawsze jako celu, nigdy jako środka” Najważniejszą wartością jest człowiek. Imperatyw kategoryczny - bezwzględny nakaz obowiazuje każdego postepuj tylko wlg takiej maksymy która moglaby być prawem powszechnym