Rachunkowość, ekonomia i prawo w prowadzeniu działalności
advertisement
Rachunkowość, ekonomia i prawo w prowadzeniu działalności gospodarczej dr Anna Białek – Jaworska I. Bilans i inne sprawozdania finansowe jako źródło informacji o firmie 1. System informacyjny rachunkowości, zasady rachunkowości 2. Zasady sporządzania bilansu 3. Rozliczenia międzyokresowe czynne 4. Rezerwy na zobowiązania i rezerwy kapitałowe 5. Rachunek zysków i strat 6. Amortyzacja majątku trwałego 7. Inwentaryzacja 8. Rachunek przepływów pieniężnych Rachunkowość jako międzynarodowy język biznesu Potrzeba pomiaru zjawisk gospodarczych, Rachunek ekonomiczny nakładów i wyników działalności gospodarczej, Cel: pomiar wyników działalności gospodarczej, które warunkują pomnażanie kapitału, Rachunkowość jako międzynarodowy język działań gospodarczych mierzy, wycenia, dokumentuje i ujmuje w księgach wszystkie dokonane operacje gospodarcze, Dostosowanie UoR do MSR/MSSF zapewnia standaryzację i harmonizację sprawozdań finansowych, DEFINICJA RACHUNKOWOŚCI Rachunkowość jest systemem ciągłego w czasie ujmowania, grupowania, prezentowania i interpretowania, wyrażonych w pieniądzu i bilansujących się ogólnych i szczegółowych danych liczbowych o działalności gospodarczej i sytuacji majątkowej jednostki gospodarującej (Stanisław Skrzywan) RACHUNKOWOŚĆ Logiczny, całościowy, zwarty system, zbiór metod, zasad i reguł postępowania, umożliwiający osiągnięcie celu który rozpoczyna się od pomiaru, udokumentowania i ewidencji (ujęcia w księgach) operacji gospodarczych a kończy się sporządzeniem i zatwierdzeniem sprawozdań finansowych RACHUNKOWOŚĆ Język biznesu, Integralny element zarządzania, Wspomaga potrzeby informacyjne zarządu w realizowanych funkcjach, Odzwierciedla realia finansowe jednostki. RACHUNKOWOŚĆ całościowy i zwarty system gromadzenia i przetwarzania danych dotyczących majątku jednostki gospodarczej i jej działalności oraz prezentacji informacji ekonomicznofinansowych, oparty na dokumentach system ewidencji gospodarczej, który posługując się miernikiem pieniężnym w sposób ciągły i systematyczny rejestruje operacje gospodarcze zachodzące w jednostce gospodarczej. Przedmiot i podmiot rachunkowości Przedmiot – wszystkie transakcje gospodarcze wyrażone w mierniku pieniężnym, które powodują zmiany w sytuacji finansowo-majątkowej jednostki (podmiotu) gospodarczej, zasoby (majątek) przedsiębiorstwa i źródła ich pochodzenia (finansowania); procesy gospodarcze (koszty, przychody); wynik finansowy (zysk lub strata). Podmiot – jednostki gospodarcze funkcjonujące na rynku, Rachunkowość ma charakter podmiotowy wszystkie operacje gospodarcze (zmiany w sytuacji finansowo-majątkowej) rozpatruje się z punktu widzenia jednego, konkretnego podmiotu Funkcja informacyjna CEL: opracowanie informacji o sytuacji majątkowej i finansowej jednostki gospodarczej oraz efektach jej działalności uzupełnienie informacji o ich interpretację, co ułatwia podejmowanie racjonalnych decyzji w procesie zarządzania Pomiar efektów gospodarowania i konkurencyjności dokonywany jest na podstawie informacji płynących z rachunkowości Funkcja informacyjna Informacje służą otoczeniu jednostki, powiązanemu z nią transakcjami gospodarczymi i kapitałami oraz zarządowi jednostki do poznania i oceny sytuacji majątkowej i finansowej, efektywności wykorzystania zasobów i kapitałów, wyników finansowych, obciążeń podatkowych, pozycji jednostki na rynku oraz podejmowania decyzji strategicznych, taktycznych i operacyjnych. Funkcja informacyjna systematyczne prowadzenie i weryfikowanie dowodów księgowych oraz ksiąg rachunkowych i sprawozdawczości w ramach prowadzonych prac księgowych, dzięki którym otrzymuje się bieżący i aktualny stan sytuacji majątkowo-finansowej jednostki, dostosowanie informacji pod względem treści, czasu i stopnia szczegółowości Funkcja informacyjna wypełniana jest przez tworzenie określonych zbiorów informacji: dla odbiorców wewnętrznych na potrzeby podejmowania decyzji w procesie zarządzania jednostką gospodarczą, obejmujących m. in. stan i wykorzystanie majątku, efektywność gospodarowania, strukturę kapitałów, wielkość zadłużenia, płynność finansową, osiągane przychody, poniesione koszty, uzyskane wyniki, dla odbiorców zewnętrznych (inwestorów, analityków giełdowych, bankowców, w tym kredytodawców, urzędów skarbowych, urzędów celnych, ZUS, GUS, NBP, pracowników), aby mogli oceniać sytuację finansową spółki i m. in. ograniczyć ryzyko inwestowania kapitału, w postaci: zestawień, sprawozdań finansowych, deklaracji i zeznań podatkowych. System informacyjny rachunkowości grupowanie danych księgowych w przekrojach umożliwiających podejmowanie decyzji składające się z: obserwacji, pomiaru, wyceny i dokumentacji; przetwarzanie danych, obejmujące ewidencję, rozliczenie i kalkulację; prezentację osiągniętych wyników na potrzeby sprawozdawczości, analizy i planowania. Komu potrzebne są informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym? Dyrektorom, właścicielom przedsiębiorstwa informacje o sytuacji finansowej jednostki i jej efektywności, porównanie wyników z poprzednim rokiem, zainteresowanie przyszłością i sukcesem podmiotu gospodarczego, Kredytodawcom ustalenie zdolności kredytowej jednostki, sprawdzenie, czy będzie w stanie spłacać w terminie zadłużenie wraz z odsetkami, możliwość wyceny jednostki gospodarczej w przypadku niespłacenia długu Komu potrzebne są informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym? Akcjonariuszom, inwestorom którzy inwestując pieniądze, chcą znać: pozycję konkurencyjną spółki, rozmiary ryzyka, stopę zwrotu z zainwestowanego kapitału, rentowność oraz plany rozwoju spółki, informacje o dywidendach i przewidywanej stopie zwrotu z inwestycji, Pracownikom, którzy chcą wiedzieć, Czy spółka zapewni stabilne miejsce pracy? Czy będą regularnie otrzymywali wynagrodzenie? Czy możliwe są podwyżki i premie? Komu potrzebne są informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym? Konkurencji którą interesuje wynik finansowy, statystyki biznesowe rywali, udział w rynku, wielkość zysku, struktura kosztów, Dostawcom którzy muszą wiedzieć Czy mają do czynienia z podmiotem stabilnym finansowo i godnym zaufania? Jaka jest zdolność jednostki do terminowych płatności za towary? Klientom zainteresowanym informacją, Czy jednostka jest zdolna do kontynuowania działania, negocjowania cen? Jaka jest pozycja firmy na rynku? Komu potrzebne są informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym? Urzędowi skarbowemu który sprawdza wysokość naliczonego podatku przypadającego do zapłaty, analizuje sprawozdania finansowe pod względem rzetelności i wiarygodności ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE jego struktura zależy od znaczenia podmiotu sporządzającego sprawozdanie w środowisku gospodarczym Podmioty o dużym znaczeniu mają obowiązek poddania badaniu sf przez biegłego rewidenta i ogłoszenia sf Podmioty o mniejszym znaczeniu (pozostałe) mają tylko obowiązek złożenia sf w urzędzie skarbowym i w sądzie gospodarczym KRS (poza jednoosobową działalnością gospodarczą i spółką cywilną – tylko US) ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE - Podmioty o dużym znaczeniu Badaniu i ogłaszaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych, a także roczne sprawozdania finansowe - kontynuujących działalność: 1) banków oraz zakładów ubezpieczeń, 2) jednostek działających na podstawie przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych, 2a) jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, 3) spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji, ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE - Podmioty o dużym znaczeniu 4) pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków: a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób, b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 euro według kursu z dnia bilansowego, c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 euro według kursu z dnia bilansowego [Art. 64 ust. 1 UoR], ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE - Podmioty o dużym znaczeniu 5) roczne połączone sprawozdania finansowe funduszy inwestycyjnych z wydzielonymi subfunduszami oraz roczne sprawozdania jednostkowe subfunduszy [Art. 64 ust. 3 UoR], a także roczne sprawozdania finansowe jednostek sporządzone zgodnie z MSR. Badaniu podlegają sprawozdania finansowe spółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych, sporządzone za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie [Art. 64 ust. 3 UoR]. ZWOLNIENIA Z BADANIA I OGŁASZANIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO Ogłaszaniu nie podlega roczne sprawozdanie finansowe oddziału instytucji kredytowej lub finansowej [Art. 64b UoR]. Obowiązkowi badania i ogłaszania sprawozdań nie podlegają te jednostki, których działalność nie będzie kontynuowana, na przykład w likwidacji, lub takie, których upadłość została ogłoszona. ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE podmiotów o dużym znaczeniu składa się z: Bilansu; Rachunku zysków i strat, Dodatkowych informacji i objaśnień, obejmujących wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz noty i objaśnienia, Zestawienie zmian w kapitale własnym, Rachunek przepływów pieniężnych. ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE pozostałych podmiotów o mniejszym znaczeniu składa się z: Bilansu; Rachunku zysków i strat, Dodatkowych informacji i objaśnień, obejmujących wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz noty i objaśnienia. ELEMENTY SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO Bilans – rachunek majątku podaje aktualną sytuację finansową i majątkową podmiotu gospodarczego na określony dzień, zestawienie majątku (tego, co jednostka posiada) AKTYWA oraz źródeł ich pochodzenia, finansowania, właścicieli PASYWA, fotografia, ujęcie migawkowe ELEMENTY SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO Rachunek zysków i strat kronika wydarzeń ubiegłego roku obrotowego, wykazuje przychody pomniejszone o koszty ich osiągnięcia, rachunek efektywności ekonomicznej ELEMENTY SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO Rachunek przepływu środków pieniężnych rejestruje wpływy i wydatki gotówki, informuje o zdolności generowania środków pieniężnych oraz potrzeb w zakresie ich wykorzystania, obejmuje przepływy pieniężne z działalności operacyjnej, inwestycyjnej, finansowej. ELEMENTY SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO Zestawienie zmian w kapitale własnym analityczne rozwinięcie informacji o kształtowaniu się poszczególnych pozycji kapitału własnego, przedstawionego syntetycznie w bilansie Informacja dodatkowa zawiera nieujęte w bilansie i rachunku zysków i strat dane oraz wyjaśnienia niezbędne do tego, aby przedstawić rzetelnie i jasno rezultat finansowy działalności gospodarczej Metody rachunkowości metoda bilansowa (Luci Pacioli, Wenecja 1494, Ogólne wiadomości z zakresu arytmetyki, geometrii, proporcji i proporcjonalności) polega na ujmowaniu (ewidencji), grupowaniu i przedstawianiu majątku przedsiębiorstwa i wszystkich zjawisk gospodarczych dwustronnie i równoważnie, bilansowo; ewidencja w przekroju chronologicznym, tj. wg dat ich powstania, w księdze nazywanej dziennikiem oraz w przekroju systematycznym, na właściwych kontach syntetycznych, zgrupowanych w tzw. księdze głównej, wynika z niej zasada dwustronnego zapisu każdej pojedynczej operacji gospodarczej (zasada podwójnego zapisu księgowego); Metody rachunkowości metoda podmiotowa - polega na prowadzeniu rachunkowości odrębnie dla każdego podmiotu, ma ona również wpływ na odrębne traktowanie przedsiębiorstwa jako podmiotu gospodarczego pod względem prawnym; metoda grupowania - polega na ewidencji na odpowiednich urządzeniach księgowych (kontach) operacji o jednorodnej lub zbliżonej treści ekonomicznej, podstawowe metody postępowania, uważane za kanony dobrej rachunkowości, znajdują odzwierciedlenie w nadrzędnych, fundamentalnych zasadach rachunkowości Rachunkowość finansowa jest obligatoryjnie prowadzona przez jednostki gospodarcze określone w ustawie o rachunkowości, a także banki, ubezpieczycieli, jednostki budżetowe oraz inne podmioty, jeśli otrzymują na realizację zadań dotacje lub subwencje z budżetu państwa, gminy lub funduszy celowych. Od obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych zwolnione są tylko osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych lub spółki partnerskie, których przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są niższe niż 1.200.000 € w przeliczeniu na złote polskie. Prowadzenie ksiąg rachunkowych 1) spółki handlowe (osobowe i kapitałowe, w tym również w organizacji) oraz spółki cywilne, z zastrzeżeniem pkt 2 dotyczącego wielkości przychodów, oraz inne osoby prawne, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego, 2) osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro według średniego kursu NBP z 30 września ubiegłego roku, 3) jednostki organizacyjne działające na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o działalności ubezpieczeniowej lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów, Prowadzenie ksiąg rachunkowych 4) gminy, powiaty, województwa i ich związki, a także państwowe, gminne, powiatowe i wojewódzkie: a) jednostki budżetowe, b) gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, c) zakłady budżetowe, d) fundusze celowe niemające osobowości prawnej, 5) jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek, o których mowa w pkt 1 i 2, 6) zagraniczne osoby prawne, zagraniczne jednostki nieposiadające osobowości prawnej oraz zagraniczne osoby fizyczne, prowadzące na terytorium RP działalność osobiście, przez osobę upoważnioną, przy pomocy pracowników - w odniesieniu do działalności prowadzonej na terytorium RP, bez względu na wielkość przychodów, Prowadzenie ksiąg rachunkowych 7) jednostki otrzymujące na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych - od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane. Zasady rachunkowości Zadaniem rachunkowości jest stosowanie zasad, aby w sposób prawidłowy, rzetelny i jasny przedstawić w księgach rachunkowych rzeczywisty obraz jednostki gospodarczej. Zasady rachunkowości to zbiór obowiązujących reguł, procedur i norm, które znajdują zastosowanie w praktyce gospodarczej, w celu dostarczenia informacji pełnych, rzetelnych, jasnych i użytecznych o sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa, w tym o jego działalności gospodarczej i osiąganych wynikach finansowych. Można wyodrębnić: zasady uniwersalne, zasady nadrzędne (podstawowe), zasady szczegółowe (podrzędne). Nadrzędne (podstawowe) zasady rachunkowości Zasada wiernego i rzetelnego obrazu (prawdziwego, rzeczywistego) true and fair view Jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy, pozycję finansową jednostki oraz dokonania i zmiany w tej pozycji. [Art. 4 ust. 1 UoR] Takie postępowanie musi mieć swoje odzwierciedlenie zarówno w ujmowaniu i bieżącej rejestracji operacji gospodarczych na każdym etapie gromadzenia i przetwarzania danych księgowych, dokonywaniu zapisu w porządku chronologicznym, jak i prezentowaniu informacji w sprawozdaniu finansowym. Nadrzędne (podstawowe) zasady rachunkowości Zasada memoriałowa W księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty – w momencie ich wystąpienia, a nie w momencie (terminie) zapłaty. Poniesione koszty ujmuje się w bezpośrednim powiązaniu z przychodami danego okresu. [Art. 6 ust. 1 UoR] Zasada memoriałowa jest przeciwieństwem zasady kasowej, według której koszt i przychód utożsamia się z wydatkowaniem lub wpływem środków pieniężnych. Zasada kasowa jest stosowana w niektórych przepisach podatkowych, ale NIE MA zastosowania przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych. Nadrzędne (podstawowe) zasady rachunkowości Zasada memoriałowa PRZYKŁAD Faktura za sprzedane towary, płatna przelewem w terminie 14 dni będzie zaksięgowana w dniu, kiedy nastąpiła sprzedaż (w dniu wystawienia faktury sprzedaży, co powinno nastąpić nie później niż 7 dni od wydania towaru lub wykonania usługi), a nie w momencie otrzymania faktycznej zapłaty. Nadrzędne (podstawowe) zasady rachunkowości Zasada współmierności Dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione. [Art. 6 ust. 2 UoR] Współmierność polega na uznawaniu kosztów na podstawie ich związku przyczynowo-skutkowego z wykazanymi w sprawozdaniu przychodami. Przez koszty współmierne z przychodami, czyli te, które bezpośrednio lub pośrednio przyczyniły się do powstania przychodów, należy rozumieć koszty współmierne czasowo i przedmiotowo z przychodami. Nadrzędne (podstawowe) zasady rachunkowości Prawidłowe stosowanie zasady współmierności oznacza ujęcie w wyniku finansowym danego okresu wszystkich kosztów poniesionych lub które zostaną poniesione w następnych okresach, w sposób bezpośredni lub pośredni przyczyniając się do powstania przychodów danego okresu. Celem rozliczenia w czasie kosztów i przychodów jest doprowadzenie obu kategorii do porównywalności i prawidłowy pomiar wyniku finansowego danego okresu sprawozdawczego. WSPÓŁMIERNOŚĆ CZASOWA – RMK czynne – gdy koszt jest ponoszony z góry RMK bierne – gdy tworzymy rezerwę w ciężar kosztów Nadrzędne (podstawowe) zasady rachunkowości Zasada współmierności PRZYKŁAD Osiągnięte przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych pomniejszane są o koszty poniesione na ich wyprodukowanie, czyli koszty uzyskania przychodów. Przychody finansowe ze sprzedaży akcji pomniejszane są o cenę ich zakupu, czyli koszty finansowe. Koszty dotyczące przyszłych okresów sprawozdawczych, a poniesione w okresie bieżącym, aktywuje się w bilansie w postaci rozliczeń międzyokresowych kosztów RMK czynnych. Nadrzędne zasady rachunkowości Zasada ostrożności (ostrożnej wyceny) Poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniem zasady ostrożności. W tym celu należy w wyniku finansowym, bez względu na jego wysokość, uwzględnić: 1) zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym również dokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, także wtedy, gdy zostaną one ujawnione między dniem bilansowym a dniem, w którym rzeczywiście następuje zamknięcie ksiąg rachunkowych, 2) wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychody operacyjne i zyski nadzwyczajne, 3) wszystkie poniesione pozostałe koszty operacyjne i straty nadzwyczajne, 4) rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń. [Art. 7 ust. 1 i ust. 2 UoR] Nadrzędne (podstawowe) zasady rachunkowości Zasada ostrożności (ostrożnej wyceny) W razie wątpliwości należy określić raczej niższą niż za wysoką wartość majątku. Takie postępowanie ma zapobiec zbyt optymistycznemu przedstawieniu sytuacji gospodarczej jednostki, które mogłoby pociągnąć za sobą wykazanie i wypłatę w rzeczywistości nieistniejącego zysku. Koszty trzeba szacować realistycznie i rzetelnie, a zysków nie wolno zawyżać. PRZYKŁAD Ustalając wartość bieżącą samochodu, należy uwzględnić jego dotychczasowe zużycie (odpisy amortyzacyjne). Nadrzędne zasady rachunkowości Zasada periodyzacji [Art. 10 pkt 1 UoR] Prowadzenie ewidencji operacji gospodarczych z podziałem na okresy sprawozdawcze (miesiące, lata obrotowe), których one dotyczą i sporządzanie okresowych sprawozdań finansowych. Zasada periodyzacji polega na podzieleniu działalności gospodarczej każdego podmiotu na pewne stale powtarzające się odcinki czasu, np. miesiąc, kwartał, rok, (okresy obliczeniowe, obrachunkowe lub sprawozdawcze). Między początkiem każdego okresu sprawozdawczego a jego końcem ujmuje się każdą operację gospodarczą chronologicznie w dzienniku i systematycznie na odpowiednich kontach, a na zakończenie tego okresu sporządza się sprawozdanie finansowe. W praktyce typowymi okresami są miesiące i rok obrotowy, niekoniecznie pokrywający się z rokiem kalendarzowym. Kartkówka GRUPA I Co jest przedmiotem rachunkowości? Na czym polega funkcja informacyjna rachunkowości? Jakie informacje z rachunkowości są potrzebne akcjonariuszom? Co to są podmioty gospodarcze o dużym znaczeniu? Wymień 3 metody rachunkowości. Proszę podać przykład zasady współmierności. GRUPA II Co jest podmiotem rachunkowości? Jakie informacje z rachunkowości są potrzebne dyrektorom, a jakie kredytodawcom? Z czego składa się sprawozdanie finansowe spółek akcyjnych? Kto nie musi prowadzić ksiąg rachunkowych? Proszę podać przykład zasady memoriałowej. Na czym polega metoda bilansowa? Nadrzędne (podstawowe) zasady rachunkowości Zasada wyceny majątku w oparciu o koszt historyczny polega na ustalaniu wartości poszczególnych składników według ceny nabycia zapłaconej w dniu nabycia tych składników lub rzeczywistych kosztów wytworzenia produktów, półproduktów, środków trwałych i innych składników majątku poniesionych w dniu ich powstania, a więc bez uwzględnienia czynnika inflacji. PRZYKŁAD Kosztem historycznym zakupionych materiałów jest ich rzeczywista cena zakupu lub nabycia. Nadrzędne zasady rachunkowości Zasada istotności Określając zasady (politykę) rachunkowości należy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności. Zaleca się stosowanie pewnych uproszczeń w ramach przyjętych zasad rachunkowości, jeśli nie wywierają istotnie ujemnego wpływu na przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki. [Art. 8 ust.1 UoR] Nadrzędne zasady rachunkowości Zasada istotności Rozwiązania rachunkowości prezentują informacje, które mają ważne znaczenie dla podjęcia decyzji, głównie w systemie rachunkowości zarządczej. Przez informację istotną (ważną) należy rozumieć taką informację, której pominięcie lub zniekształcenie może wpłynąć ujemnie na decyzje podejmowane przez odbiorców informacji, np. dyrekcję przedsiębiorstw, zarządy spółek lub potencjalnych inwestorów. PRZYKŁAD Otrzymanie oferty handlowej od firmy „ELA”, z punktu widzenia rachunkowości, nie jest istotne. Natomiast zakup towarów i zapłata za fakturę spowoduje zmiany w składnikach majątku jednostki gospodarczej. Nadrzędne (podstawowe) zasady rachunkowości Zasada kompletności polega na tym, że w rachunkowości muszą być ujęte wszystkie operacje gospodarcze (każde istotne zdarzenie), które dotyczą tego przedsiębiorstwa w danym okresie czasu, w ujęciu chronologicznym i systematycznym. PRZYKŁAD Żaden dokument księgowy nie może być pominięty w księgach handlowych (rachunkowych), muszą być one kompletne i zupełne. Nadrzędne zasady rachunkowości Zasada kontynuacji działalności Przy stosowaniu przyjętych zasad (polityki) rachunkowości przyjmuje się założenie, że jednostka będzie kontynuowała działalność w dającej się przewidzieć przyszłości w niezmniejszonym istotnie zakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lub upadłości, chyba że jest to niezgodne ze stanem faktycznym lub prawnym. Ustalając zdolność jednostki do kontynuowania działalności, kierownik jednostki uwzględnia wszystkie informacje dostępne na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości, obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok od dnia bilansowego. [Art. 5 ust. 2 UoR] Nadrzędne zasady rachunkowości Zasada kontynuacji działalności Zasada kontynuacji działalności nie ma zastosowania, jeżeli stan faktyczny lub prawny nie zezwala na uznanie jednostki za kontynuującą działalność, w szczególności w przypadku likwidacji, wszczęcia postępowania upadłościowego lub zmiany formy prawnej jednostki. Przestrzeganie zasady kontynuacji działalności ma wpływ na wycenę majątku przedsiębiorstwa i jego ujęcie w bilansie. PRZYKŁAD Jeżeli jednostka zamierza lub musi zostać postawiona w stan upadłości, to sprawozdanie finansowe może podlegać sporządzeniu według innych zasad, które muszą zostać ujawnione – wycena w cenach sprzedaży netto, kapitał prezentowany całościowo, bez wyodrębnia jego struktury. Nadrzędne zasady rachunkowości Zasada ciągłości Przyjęte zasady (politykę) rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, pomiaru, wyceny aktywów i pasywów, w tym także dokonywania odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne. [Art. 5 ust. 1 UoR] Wykazane w księgach rachunkowych na dzień ich zamknięcia stany aktywów i pasywów (bilans zamknięcia) należy ująć w tej samej wysokości, w otwartych na następny rok obrotowy księgach rachunkowych (jako bilans otwarcia). Celem zasady ciągłości jest zapewnienie porównywalności sprawozdań finansowych w różnych okresach czasu. Nadrzędne zasady rachunkowości Zasada wyższości treści ekonomicznej nad formą Zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną i prawdą materialną, chociażby forma prezentacji odbiegała od powszechnie przyjętych rozwiązań lub była sprzeczna z wymogami formalnymi. [Art. 4 ust. 2 i ust. 4 UoR] Istotą jest rzeczywistość gospodarcza, a nie forma prawna transakcji. Zasada ta jest kontrowersyjna, stąd nie zawsze była akceptowana w przepisach prawa. PRZYKŁAD Nie zaksięgowaną fakturę z ubiegłego miesiąca należy wykazać w bieżącym miesiącu, pomimo złamania zasady periodyzacji i memoriałowej. Uniwersalne zasady rachunkowości Zasady uniwersalne są powszechnie stosowane w rachunkowości we wszystkich krajach, niezależnie od ustroju politycznego i systemu gospodarczego. Obejmują: ◦ zasadę dwustronnego (podwójnego) zapisu każdej pojedynczej operacji gospodarczej, Wynikającą z metody bilansowej polegającej na rozpatrywaniu majątku podmiotu gospodarczego - według form (postaci) występowania majątku i według źródeł finansowania (pochodzenia) tego majątku, a w konsekwencji z dwoistego znaczenia każdej operacji gospodarczej. ◦ zasadę periodyzacji. Szczegółowe (podrzędne) zasady rachunkowości mają bezpośredni wpływ na jakość rachunkowości każdego przedsiębiorstwa oraz na jakość sporządzanego sprawozdania finansowego Zasada porównywalności sprawozdań W celu rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji jednostka może, ze skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego, bez względu na datę podjęcia decyzji, zmienić dotychczas stosowane rozwiązania na inne, przewidziane ustawą. Zmiana dotychczas stosowanych rozwiązań wymaga również określenia w informacji dodatkowej wpływu tych zmian na sprawozdania finansowe wymagane innymi przepisami prawa, jeżeli zostały one sporządzone za okres, w którym powyższe rozwiązania uległy zmianie. [Art. 8 ust. 2 UoR] Zasada porównywalności sprawozdań W przypadku zmiany polityki rachunkowości należy w sprawozdaniu finansowym jednostki za rok obrotowy, w którym zmiany te nastąpiły, podać: przyczyny tych zmian, określić liczbowo ich wpływ na wynik finansowy oraz zapewnić porównywalność danych sprawozdania finansowego dotyczących roku poprzedzającego rok obrotowy, w którym dokonano zmian. Zmierza do tego, aby użytkownicy (odbiorcy) sprawozdań dostarczanych przez rachunkowość mieli możliwość porównania tych sprawozdań w poszczególnych okresach w przeszłości i przyszłości. Wymaga to względnej stałości stosowanych metod i rozwiązań, a bilans końcowy za dany okres powinien być identyczny co do formy i układu jak bilans otwarcia, co ułatwia czytanie i analizę bilansu. Szczegółowe (podrzędne) zasady rachunkowości Terminowość i aktualność – tylko informacja sporządzona we właściwym terminie ma aktualny charakter i może zostać efektywnie wykorzystana. Informacja powinna być wiarygodna, tj. wolna od uprzedzeń i preparowania. Zasada bezstronności – polega na tym, że informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym nie są selekcjonowane i wynikają z obiektywnej rzeczywistości. Zasada dokumentacji W księgach rachunkowych okresu sprawozdawczego należy zapisać każde zdarzenie gospodarcze, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym. Podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej, tzw. dowody źródłowe. [Art. 20 ust. 1-2 UoR] Podrzędne zasady rachunkowości Zasada jasności (zrozumiałości lub przejrzystości) – wszelkie informacje dostarczane przez rachunkowość w postaci różnego rodzaju sprawozdań muszą być zrozumiałe dla ich odbiorców i użytkowników, wszystkie pozycje bilansowe muszą wynikać z ewidencji prowadzonej na kontach, zweryfikowanej w wyniku inwentaryzacji, a salda potwierdzone w drodze spisu z natury lub procesu uzgodnienia np. salda należności. Zasada niekompensowania Wartość poszczególnych składników aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów, jak też zysków i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie. Nie można kompensować ze sobą wartości różnych co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i kosztów związanych z nimi oraz zysków i strat nadzwyczajnych. [Art. 7 ust. 3 UoR] Zasada niekompensowania (zakazu kompensat) w efekcie sprowadza się do obowiązku odrębnej wyceny i prezentacji przychodów, kosztów, strat i zysków nadzwyczajnych oraz aktywów i pasywów różnych co do rodzaju i ma zapewnić pełną prezentację sytuacji finansowej jednostki. Odstępstwa od zasady niekompensowania w RZiS występują w przypadku zbycia aktywów finansowych i niefinansowych oraz ustalenia różnic kursowych. Zasady rachunkowości, zarówno uniwersalne, nadrzędne i szczegółowe mają wpływ na realizację ogólnej tendencji realizowanej w rachunkowości w krajach gospodarki rynkowej, tj. emitowanie przez rachunkowość sprawozdań porównywalnych i jednolicie interpretowanych w skali międzynarodowej. Obowiązkiem każdej jednostki jest stosowanie wszystkich zasad w sposób prawidłowy, zgodnie z postanowieniami UoR, co zapewni, że: Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone na podstawie rzetelnych, kompletnych, ujętych w porządku chronologicznym i systematycznym przy pełnym udokumentowaniu zapisów ksiąg rachunkowych, Wykazane przez jednostkę aktywa i pasywa istnieją, są kompletne i zostały prawidłowo wycenione, Zaprezentowane w sprawozdaniu operacje gospodarcze oddają właściwą treść ekonomiczną transakcji, a nie tylko ich formę prawną lub ich ewentualną zgodność z prawem podatkowym, Przy wycenie składników majątkowych oparto się na zasadzie ostrożnej wyceny, uwzględniając znane i prawdopodobne ryzyko gospodarcze, zakładając możliwość dalszej kontynuacji działalności gospodarczej jednostki, Wykazane koszty i przychody są kompletne, dotyczą właściwych okresów sprawozdawczych, zostały poprawnie sklasyfikowane oraz zachowana została zasada współmierności kosztów i przychodów. Znajomość i rozumienie zasad rachunkowości i ich wpływu na jakość sprawozdań finansowych w praktyce stanowi punkt wyjścia do prowadzenia rachunkowości w jednostkach. Obligatoryjność ich stosowania wynika z przepisów ustawy o rachunkowości, ale potrzeba zastosowania wynika z ogólnej koncepcji i celów rachunkowości, jakimi są: pomiar rentowności i sytuacji finansowej, przedstawienie jasnego (wiernego) i rzetelnego wizerunku firmy dla zapewnienia potrzeb informacyjnych głównych użytkowników informacji, tj. właścicieli kapitału. PYTANIA KONTROLNE – EBC*L Jaką rolę w zarządzaniu jednostką gospodarczą pełni rachunkowość? Wymień najważniejsze części rocznego sprawozdania finansowego Jakich informacji dostarcza bilans? PYTANIA KONTROLNE – EBC*L O czym informuje rachunek zysków i strat? Który element sprawozdania finansowego informuje o aktualnym stanie gotówki? Do kogo skierowana jest informacja sprawozdawcza? PYTANIA KONTROLNE – EBC*L Faktura VAT za sprzedane towary została zaksięgowana 20 stycznia 2010 r., a zapłata nastąpi w ciągu 21 dni. Jaka zasada rachunkowości została zastosowana? PYTANIA KONTROLNE – EBC*L Zakupiono komputer za 6 000 zł, dotychczasowe zużycie wynosi 5 000 zł. Jaka jest wartość księgowa komputera? Jaki jest koszt historyczny komputera? Jaką zasadę rachunkowości zastosowano? PYTANIA KONTROLNE – EBC*L Przychody ze sprzedaży towarów w lutym wyniosły 10 000 zł, a koszt (wartość) ich zakupu 7 000 zł. Ustal zysk ze sprzedaży w bieżącym miesiącu. Jaką zasadę rachunkowości należy zastosować? PYTANIA KONTROLNE – EBC*L Nabyto 120 szt. towaru X po 20 zł za szt. Sprzedano 100 szt. towaru X po 50 zł za szt. Wydano towar z magazynu WZ. Ile wynosi zysk na sprzedaży towarów? Ile wynosi marża handlowa? Jaka jest wartość zapasów towaru X? Nabyto 100 szt. towaru X po 22 zł za szt. Sprzedano 100 szt. towaru X po 50 zł za szt. Z magazynu wydano 80 szt. towaru X Pozostałe 20 szt. Zostanie wydane w przyszłym tygodniu Ile wynosi zysk na sprzedaży towarów? Ile wynosi marża handlowa? Jaka jest wartość zapasów towaru X? PYTANIA KONTROLNE – EBC*L Wymień podstawowe funkcje rachunkowości. Wymień nadrzędne zasady rachunkowości. Jakich informacji oczekują akcjonariusze i pożyczkodawcy? AKTYWA – MAJĄTEK SPÓŁKI Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga dysponowania pewnym majątkiem w postaci rzeczowej (samochody, budynki, materiały, towary, komputer, drukarka), a część w formie finansowej (środki pieniężne w kasie lub na rachunku bankowym, należności, papiery wartościowe). Aktywa to kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe: o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń (jednostka jest w posiadaniu dokumentu księgowego potwierdzającego zdarzenie gospodarcze związane ze wzrostem stanu aktywów, np. nabyciem majątku, darowizną, przyjęciem w formie aportu) które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych (utrzymywane w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych w przyszłości). [Art. 3. pkt 12 UoR] AKTYWA – MAJĄTEK SPÓŁKI W bilansie aktywa jednostki są uporządkowane według rosnącej płynności, czyli według możliwości spieniężenia od najmniej do najbardziej płynnych i dzielą się na: Aktywa trwałe – o okresie ekonomicznej użyteczności powyżej 1 roku, Trwałość użytkowania, Wykorzystywane w wielu procesach produkcyjnych (budynki, maszyny, samochody), Zużywane sukcesywnie w miarę upływu czasu, z roku na rok maleje ich wartość, Składniki finansowe o charakterze lokat. Aktywa obrotowe – o okresie ekonomicznej użyteczności poniżej / do 1 roku. AKTYWA – MAJĄTEK SPÓŁKI Aktywa obrotowe Stosunkowo krótki okres użytkowania w jednostce gospodarczej i wysoka rotacja Zużywają się w jednym cyklu produkcyjnym, zmieniając swoją postać materialną, Mają bezpośredni wpływ na zysk osiągany przez spółkę. zakup / spłata zobowiązań Środki pieniężne materiałów produkcja w toku sprzedaż Należności wyroby gotowe AKTYWA – MAJĄTEK SPÓŁKI Klasyfikacja / podział / struktura aktywów AKTYWA Aktywa trwałe Wartości niematerialne i prawne Rzeczowe aktywa trwałe Należności długoterminowe Inwestycje długoterminowe Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe Aktywa obrotowe Zapasy Należności krótkoterminowe Inwestycje krótkoterminowe Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe Dokonaj klasyfikacji składników majątku PRZYKŁAD Rozpoczynając działalność gospodarczą Jan Koss wyposażył swoją firmę produkującą torebki skórzane w następujące składniki majątku: Samochód osobowy, Gotówkę, Kserokopiarkę, Materiały biurowe, Zestaw komputerowy, Maszyny produkcyjne, Części zapasowe do maszyn, Skórę cielęcą do produkcji torebek, Oprogramowanie komputera wraz z licencją użytkowania na 2 lata, Torebki damskie przeznaczone do sprzedaży, Meble biurowe, Dodatki krawieckie Klasyfikacja aktywów trwałych zgodna z bilansem I. Wartości niematerialne i prawne - nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności [Art. 3. pkt 14 UoR] autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje, prawa do projektów / wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych, know-how, tj. w języku polskim “wiedzieć jak”, stanowi zbiór uzyskanych informacji związanych z wiedzą w zakresie przemysłu, handlu, nauki, organizacji i zarządzania jednostką gospodarczą, a także kontaktami z klientami (posiadanie bazy klientów) nabyta wartość firmy goodwill, I. Wartości niematerialne i prawne Wartość firmy stanowi różnicę między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części a niższą od niej wartością godziwą przejętych aktywów netto [Art. 33. pkt 4 UoR]. Przykładowo załóżmy, że nabywamy za 1 200 000 zł spółkę „Gruba Kaśka”, zlokalizowaną przy Placu Bankowym, której majątek został wyceniony przez rzeczoznawcę majątkowego na 1 000 000 zł. 200 000 zł stanowi dodatnią wartość firmy, odzwierciedlającą renomę spółki, jej dobrą pozycję na rynku, markę, łatwość sprzedaży wyrobów gotowych, popularność wśród konsumentów. koszty zakończonych prac rozwojowych odzwierciedlają nakłady poniesione na prace rozwojowe prowadzone na własne potrzeby, związane z przygotowaniem nowej linii produkcyjnej lub prototypu wyrobu gotowego bądź urządzenia i zakończone pozytywnym rezultatem przed podjęciem produkcji, tzn. niską wadliwością wytwarzanych nowych wyrobów gotowych, która nie spowoduje nadmiernych wydatków na naprawy gwarancyjne. I. Wartości niematerialne i prawne Koszty zakończonych prac rozwojowych Wartość firmy Inne wartości niematerialne i prawne obejmują autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, także na oprogramowanie komputerowe, w tym programy finansowo-księgowe, handlowe, projektowe itp., koncesje, prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych Zaliczki na wartości niematerialne i prawne obejmują poniesione nakłady pieniężne na wartości niematerialne i prawne, które jeszcze nie zostały otrzymane II. Rzeczowe aktywa trwałe 1. Środki trwałe - rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności [Art. 3. pkt 15 UoR]: nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, maszyny, urządzenia, środki transportu, inne rzeczy, ulepszenia w obcych środkach trwałych, inwentarz żywy. II. Rzeczowe aktywa trwałe 1. Środki trwałe grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu) b) budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej obejmujące nieruchomości wykorzystywane w prowadzonej przez jednostkę gospodarczą działalności gospodarczej: handlowej, produkcyjnej lub usługowej lub stanowiące siedzibę jednostki gospodarczej, ale także wiaty. c) urządzenia techniczne i maszyny obejmujące np. komputery, telefony, faxy, drukarki, kserokopiarki czy maszyny i urządzenia produkcyjne. d) środki transportu e) inne środki trwałe obejmujące meble, wykładzinę itp. użytkowane przez jednostkę gospodarczą przez okres dłuższy niż rok. a) II. Rzeczowe aktywa trwałe 2. Środki trwałe w budowie - zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego [Art. 3. pkt 16 UoR]. Przykładowo ruina nieruchomości bez podłóg, drzwi, okien, niezdatna do użytkowania stanowi środki trwałe w budowie do czasu zakończenia modernizacji i przyjęcia jej do użytkowania. 3. Zaliczki na środki trwałe w budowie obejmują poniesione nakłady pieniężne na środki trwałe w budowie, które jeszcze nie zostały otrzymane III. Należności długoterminowe Wszelkie kwoty pieniężne i ekwiwalenty rzeczowe, jakie są winne jednostce podmioty zewnętrzne o terminie płatności powyżej 1 roku. Od jednostek powiązanych Od pozostałych jednostek Jednostki powiązane to grupa jednostek obejmująca jednostkę dominującą lub znaczącego inwestora, jednostki zależne (kontrolowane przez jednostkę dominującą), współzależne (spółki handlowe współkontrolowane przez jednostkę dominującą lub znaczącego inwestora i innych udziałowców lub wspólników na podstawie statutu, umowy spółki lub umowy zawartej na okres dłuższy niż rok) i stowarzyszone (spółki handlowe, na które znaczący inwestor wywiera znaczący wpływ). Należności długoterminowe obejmują należności dochodzone na drodze sądowej, ustalone do spłaty w ratach, akcje pracownicze płacone ratalnie w dłuższym okresie czasu. IV. Inwestycje długoterminowe Inwestycje – aktywa posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach), czynszów z najmu lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz są posiadane przez jednostkę w celu osiągnięcia tych korzyści. [Art. 3. pkt 17 UoR]. W przypadku zakładów ubezpieczeń przez inwestycje rozumie się lokaty. 1. Nieruchomości 2. Wartości niematerialne i prawne IV. Inwestycje długoterminowe O zaklasyfikowaniu nieruchomości lub wartości niematerialnych i prawnych do inwestycji przesądza cel posiadania, tzn. utrzymywanie w celu czerpania zysków z najmu, dzierżawy itp. a nie do użytkowania na własne potrzeby jednostki gospodarczej bądź prowadzenia działalności gospodarczej. 3. Długoterminowe aktywa finansowe a) w jednostkach powiązanych - udziały lub akcje dające prawo głosu podczas zgromadzenia wspólników lub akcjonariuszy - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki obejmujące raty przypadające do spłaty przez naszych dłużników w okresie dłuższym niż rok od dnia bilansowego - inne długoterminowe aktywa finansowe IV. Inwestycje długoterminowe 3. Długoterminowe aktywa finansowe b) w pozostałych jednostkach - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne długoterminowe aktywa finansowe Inne długoterminowe aktywa finansowe obejmują jednostki uczestnictwa w Funduszach Inwestycyjnych, czeki obce o terminie wykupu powyżej 12 miesięcy. 4. Inne inwestycje długoterminowe V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego odzwierciedlają przyszłe korzyści spółki, wynikające z przyszłych oszczędności podatkowych spółki, tj. płacenia w przyszłości niższych podatków niż wynikające z bieżącej działalności spółki, np. na skutek zrealizowania się ujemnych różnic kursowych z wyceny bilansowej przy spłacie kredytu. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ustala się w wysokości kwoty przewidzianej w przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego, w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi, które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawy obliczenia podatku dochodowego oraz straty podatkowej możliwej do odliczenia, ustalonej przy uwzględnieniu zasady ostrożności [Art. 37 pkt 4 UoR]. V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe 2. Inne rozliczenia międzyokresowe obejmują nakłady do rozliczenia w czasie, stanowiące koszty przyszłych okresów zgodnie z zasadą współmierności, np. polisy ubezpieczeniowe lub prenumeraty na okres >12 m-cy, - aktywowane koszty remontu kapitalnego, - koszty udostępnienia złóż, - koszty zakupu pierwszego wyposażenia hoteli, restauracji, biur itp. w przedmioty o cechach środków trwałych, ale o niskiej cenie szt. - prowizje policzone przez bank od długoterminowych kredytów obrotowych, - różnice między wyższą wartością nominalną wyemitowanych przez jednostkę obligacji lub innych zobowiązań finansowych, których wykup przypada na rok zaprzyszły i później, a otrzymaną za nie zapłatą. B. Aktywa obrotowe Aktywa obrotowe - część aktywów jednostki, które w przypadku: a) aktywów rzeczowych - są przeznaczone do zbycia lub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub w ciągu normalnego cyklu operacyjnego właściwego dla danej działalności, jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy, b) aktywów finansowych - są płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich założenia, wystawienia lub nabycia, albo stanowią aktywa pieniężne, c) należności krótkoterminowych - obejmują ogół należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część należności z innych tytułów niezaliczonych do aktywów finansowych, a które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego, d) rozliczeń międzyokresowych - trwają nie dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego. [Art. 3. pkt 18 UoR] Rzeczowe aktywa obrotowe - materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji, półprodukty oraz towary nabyte w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym. [Art. 3. pkt 19 UoR] I. Zapasy 1. Materiały zużywane jednorazowo lub w jednym cyklu produkcyjnym, przenoszą swoją wartość na wytworzone wyroby gotowe 2. Półprodukty i produkty w toku 3. Produkty gotowe 4. Towary nabyte w celu odsprzedaży z zyskiem, grunty odsprzedane w okresie krótszym niż 1 rok są także zaliczane do towarów 5. Zaliczki na dostawy obejmują poniesione wydatki na poczet przyszłych dostaw materiałów lub towarów, których jeszcze jednostka nie otrzymała. II. Należności krótkoterminowe 1. Należności od jednostek powiązanych a) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty: - do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy b) inne 2. Należności od pozostałych jednostek a) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty: - do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy b) z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń obejmują nadpłaty podatku dochodowego, składek ubezpieczeniowych lub podatek od towarów i usług VAT do zwrotu II. Należności krótkoterminowe c) inne obejmują należności od pracowników z tytułu wypłaconych zaliczek itp. d) dochodzone na drodze sądowej obejmujące roszczenia III. Inwestycje krótkoterminowe Aktywa finansowe - aktywa pieniężne, instrumenty kapitałowe wyemitowane przez inne jednostki, a także wynikające z kontraktu prawo do otrzymania aktywów pieniężnych lub prawo do wymiany instrumentów finansowych z inną jednostką na korzystnych warunkach. [Art. 3. pkt 24 UoR] 1. Krótkoterminowe aktywa finansowe a) w jednostkach powiązanych - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki obejmujące raty przypadające do spłaty przez naszych dłużników w okresie do roku czasu od dnia bilansowego oraz należne odsetki od pożyczek. - inne krótkoterminowe aktywa finansowe III. Inwestycje krótkoterminowe b) w pozostałych jednostkach - udziały lub akcje - inne papiery wartościowe - udzielone pożyczki - inne krótkoterminowe aktywa finansowe c) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne - środki pieniężne w kasie i na rachunkach - inne środki pieniężne obejmują czeki i weksle obce wymagalne w ciągu 3 miesięcy od dnia ich wystawienia. - inne aktywa pieniężne obejmują naliczone memoriałowo odsetki od innych aktywów finansowych 2. Inne inwestycje krótkoterminowe Aktywa pieniężne aktywa w formie krajowych środków płatniczych, walut obcych i dewiz. Do aktywów pieniężnych zalicza się również inne aktywa finansowe, w tym w szczególności naliczone odsetki od aktywów finansowych. Jeżeli aktywa te są płatne lub wymagalne w ciągu 3 miesięcy od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia lub założenia (lokaty), to na potrzeby rachunku przepływów pieniężnych zalicza się je do środków pieniężnych, chyba że ujmuje się je w przepływach z działalności inwestycyjnej. [Art. 3. pkt 25 UoR] Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne INNE ŚRODKI PIENIĘŻNE: Czeki, weksle obce o terminie płatności krótszym niż 3 miesiące, Środki pieniężne w drodze, Lokaty terminowe w banku o terminie zapadalności krótszym niż 3 miesiące, INNE AKTYWA PIENIĘŻNE: Weksle i czeki obce o terminie płatności dłuższym niż 3 miesiące, Należne dywidendy. WEKSEL – papier wartościowy, w którym wystawca zobowiązuje się do bezwarunkowej zapłaty sumy wekslowej wraz z dyskontem. IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe obejmują rozliczenia międzyokresowe czynne, tj. nakłady do rozliczenia w czasie, stanowiące koszty przyszłych okresów zgodnie z zasadą współmierności, np. polisy ubezpieczeniowe lub prenumeraty na okres do 12 miesięcy. Jednostki dokonują czynnych rozliczeń międzyokresowych kosztów jeżeli dotyczą one przyszłych okresów sprawozdawczych. Odpisy mogą następować stosownie do upływu czasu lub wielkości świadczeń, przy czym czas i sposób rozliczenia powinien być uzasadniony charakterem rozliczanych kosztów, z zachowaniem zasady ostrożności. [Art. 39 ust. 1, 3 UoR] Jeżeli zgodnie z umową wartość otrzymanych finansowych składników aktywów jest niższa od zobowiązania zapłaty za nie, w tym również z tytułu emitowanych przez jednostkę papierów wartościowych, to różnica stanowi RMK czynne (długoterminowe lub krótkoterminowe), które odpisuje się w koszty finansowe w równych ratach, w ciągu okresu, na jaki zaciągnięto zobowiązanie [Art. 39 ust. 4 UoR]. AKTYWA – PYTANIA KONTROLNE Do jakich pozycji aktywów należy zaklasyfikować cukier w: Cukrowni, Piekarni, Sklepie, Cukierni, Hurtowni „Słodka chwila” ? AKTYWA - PYTANIA KONTROLNE W jednostce „Omega” w styczniu 2010 r. zapłacono gotówką 180 zł za prenumeratę czasopisma „Księgowe ABC” za I półrocze. Rozlicz koszty prenumeraty w czasie, ustalając: Koszty miesiąca, Rozliczenia międzyokresowe. Wyjaśnij pojęcia aktywów, Czym różnią się aktywa trwałe od obrotowych? W jakiej kolejności wykazywany jest majątek w aktywach bilansu? Dlaczego maszyna w przedsiębiorstwie produkcyjnym zaliczana jest do środków trwałych? AKTYWA - PYTANIA KONTROLNE Do jakich pozycji aktywów należy zaliczyć poniższe składniki majątkowe: Samochód osobowy w firmie transportowej, Komputer w sklepie, Mąka w cukierni, Tkanina wełniana w sklepie, Tkanina bawełniana w przedsiębiorstwie odzieżowym, Drewno w tartaku, Gotówka w kasie, Sprzedane towary, zapłata w terminie późniejszym ? AKTYWA - PYTANIA KONTROLNE Podaj 3 przykłady inwestycji długoterminowych, Czym różni się nieruchomość inwestycyjna od nieruchomości produkcyjnej? Podaj przykład rozliczeń międzyokresowych czynnych, Co oznacza „know-how”? Kiedy powstają wierzytelności? Czym różnią się środki trwałe w budowie od inwestycji długoterminowych? Co zalicza się do wartości niematerialnych i prawnych? PASYWA określają: „kto” i na jaki okres wyposażył jednostkę gospodarczą w aktywa trwałe i obrotowe? „kto” ma prawo własności do dysponowania nimi? uporządkowane w bilansie wg rosnącej wymagalności spłaty – od powierzonych bezterminowo do czasowo otrzymanych Pasywa to kapitały własne i obce, źródła finansowania, pochodzenia majątku jednostki. W bilansie pasywa jednostki są uporządkowane według rosnącej wymagalności zwrotu. Na przykład źródłem finansowania samochodu może być kredyt bankowy, źródłem zakupu maszyny – kapitał własny, a źródłem zakupu materiałów kredyt kupiecki. Aktywa netto = KAPITAŁ WŁASNY - aktywa jednostki pomniejszone o zobowiązania, odpowiadające wartościowo kapitałowi (funduszowi) własnemu.[Art. 3. pkt 29 UoR], - ta część majątku jednostki, która pozostaje właścicielowi po spłaceniu wszystkich długów, - kapitał będący w dyspozycji podmiotu bez ograniczeń czasowych, - są roszczeniem właścicieli do aktywów firmy po odjęciu kwoty zobowiązań, czyli do aktywów netto, tworzony z wkładów właściciela, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, lub pochodzi z zysku wygospodarowanego przez jednostkę w trakcie jej działalności. KAPITAŁ WŁASNY kapitały powierzone – wkład właściciela lub wspólników; równowartość wniesionych środków pieniężnych i wkładów rzeczowych (aportów), kapitały samofinansowania – tworzone z wygospodarowanego zysku, przeznaczone na finansowanie działalności jednostki, w tym: kapitał zapasowy – tworzony z wygospodarowanego zysku oraz z dopłat akcjonariuszy lub udziałowców, nadwyżki ceny emisyjnej nad nominalną sprzedawanych akcji lub udziałów, kapitał rezerwowy - tworzony z wygospodarowanego zysku i przeznaczony na pokrycie szczególnych strat i wydatków. KAPITAŁ WŁASNY Spółka akcyjna posiada aktywa trwałe o wartości 350 000 zł, aktywa obrotowe o wartości 400 000 zł, a zobowiązania wynoszą 180 000 zł. Ustal wielkość kapitału własnego. Sprzedano 10 000 akcji o cenie nominalnej 25 zł, po cenie emisyjnej 30 zł. Ustal wielkość kapitału zapasowego (dorobku jednostki). Klasyfikacja kapitałów własnych w różnych formach organizacyjno-prawnych Kapitały powierzone – samofinansowania – pozostałe PRZEDSIĘBIORSTWO PAŃSTWOWE Fundusz założycielski – Fundusz przedsiębiorstwa SPÓŁDZIELNIA Fundusz udziałowy – Fundusz zasobowy SPÓŁKA Z O. O., S. A. Kapitał zakładowy – zapasowy – rezerwowy SPÓŁKI OSOBOWE Kapitał wspólników OSOBA FIZYCZNA PROWADZĄCA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ Kapitał właściciela A. Kapitał (fundusz) własny - struktura I. Kapitał (fundusz) podstawowy przekazywany bezterminowo przez właścicieli II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna) zadeklarowane, ale nie wniesione wpłaty na poczet kapitału własnego III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna) Kapitał podstawowy musi być wpisany do KRS. Zwiększenie kapitału w sp. z o. o. może nastąpić poprzez przyjęcie nowego udziałowca lub ustanowienie dopłat do kapitału, w spółce akcyjnej może nastąpić w wyniku emisji akcji, przy czym kapitał jest podwyższany do wartości nominalnej. IV. Kapitał (fundusz) zapasowy kapitał samofinansowania, tworzony z części wygospodarowanego zysku, dopłat udziałowców w sp. z o. o. bez wpisu do KRS, a w S.A. powstaje z agio, tj. różnicy między ceną emisyjną a ceną nominalną akcji. A. Kapitał (fundusz) własny - struktura V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny powstaje na skutek przeprowadzonej aktualizacji wyceny wartości środków trwałych i inwestycji długoterminowych, VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe - odkładany na rozwój jednostki, fakultatywny, w S.A. źródłem jego powstania są: - wartość akcji własnych w cenie nabycia przeznaczonych do sprzedaży, - wartość nominalna akcji własnych uzyskanych nieodpłatnie lub opłaconych z zysku przeznaczonych do umorzenia drogą obniżenia kapitału własnego VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych - obejmuje niepodzielone zyski lub niepokryte straty za lata ubiegłe, - korekta błędu popełnionego w poprzednich latach obrotowych, Korekta błędu z poprzednich lat obrotowych Jeżeli w danym roku obrotowym lub przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego za ten rok obrotowy jednostka stwierdziła popełnienie w poprzednich latach obrotowych błędu, w następstwie którego nie można uznać sprawozdania finansowego za rok lub lata poprzednie za przedstawiające rzetelnie i jasno sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki, to kwotę korekty spowodowanej usunięciem tego błędu odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako zysk (strata) z lat ubiegłych. A. Kapitał (fundusz) własny - struktura VIII. Zysk (strata) netto Wynik finansowy wygenerowany na dzień bilansowy, który został ustalony na podstawie wyników danego roku; IX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna) Podział lub pokrycie wyniku finansowego netto jednostek niezobowiązanych do poddania badaniu rocznego sprawozdania finansowego może nastąpić po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego przez organ zatwierdzający. [Art. 53 ust. 1, 3 UoR] - odpisy z wyniku finansowego bieżącego roku obrotowego, w tym także wpłaty z zysku, dokonywane na podstawie odrębnych przepisów B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania – kapitał obcy Zobowiązanie - to wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki. [Art. 3. pkt 20 UoR] - kwoty, które podmiot gospodarczy jest winien dostawcom, kredytodawcom i pożyczkodawcom, budżetowi państwa czy pracownikom, - obce środki pozostające w czasowej dyspozycji jednostki w związku z zaciągniętymi przez nią zobowiązaniami, - aktualne długi powstające w wyniku odroczenia terminu płatności przez kontrahentów, - ze względu na rozłożenie w czasie spłaty zobowiązań jednostka może przejściowo wykorzystać cudze środki jako źródło finansowania działalności. B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania – kapitał obcy Rezerwy - zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne, a nawet prawdopodobieństwo wystąpienia samego zdarzenia nie jest pewne. [Art. 3. pkt 21 UoR] Rezerwy są tworzone na: - pewne lub prawdopodobne przyszłe zobowiązania, w tym na straty z transakcji gospodarczych np. z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego, - przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążące umowy, zaś plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny określić ich wartość. B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania I. Rezerwy na zobowiązania Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego 2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne pracowników - długoterminowa - krótkoterminowa 3. Pozostałe rezerwy - długoterminowe - krótkoterminowe Pozostałe rezerwy są tworzone na naprawy gwarancyjne i z tytułu rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku oraz badanie sprawozdania finansowego. B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania II. Zobowiązania długoterminowe o terminie spłaty powyżej jednego roku 1. Wobec jednostek powiązanych 2. Wobec pozostałych jednostek a) kredyty i pożyczki obejmujące raty wymagane do spłaty w okresie dłuższym niż rok od dnia bilansowego b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych obejmujące zobowiązania z tytułu wyemitowanych obligacji, tzn. płatności z tytułu wykupu obligacji wymagane w okresie dłuższym niż rok od dnia bilansowego c) inne zobowiązania finansowe d) inne B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania III. Zobowiązania krótkoterminowe ogół zobowiązań z tytułu dostaw i usług, a także całość lub ta część pozostałych zobowiązań, które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego [Art. 3. pkt 22 UoR] 1. Wobec jednostek powiązanych a) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności: - do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy b) inne 2. Wobec pozostałych jednostek a) kredyty i pożyczki obejmujące raty wymagalne do spłaty w okresie do roku czasu od dnia bilansowego oraz naliczone odsetki od kredytu lub pożyczki b) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania c) inne zobowiązania finansowe d) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności: - do 12 miesięcy - powyżej 12 miesięcy Zobowiązania „zwykłe”, handlowe, z tytułu dostaw i usług, wynikają z zawartej umowy kupna, która polega na faktycznym dostarczeniu nabywcy przedmiotu transakcji, czyli nabyciu towarów, usług, wyrobów gotowych lub innych składników niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej. e) zaliczki otrzymane na dostawy f) zobowiązania wekslowe – z tytułu własnych weksli, wystawionych przez daną jednostkę gospodarczą g) z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń h) z tytułu wynagrodzeń i) inne B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 3. Fundusze specjalne Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych oraz Fundusz Nagród i Premii przyznawanych pracownikom z osiągniętego zysku IV. Rozliczenia międzyokresowe 1. Ujemna wartość firmy Jeżeli cena nabycia jednostki lub zorganizowanej jej części jest niższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto, to różnica stanowi ujemną wartość firmy [Art. 33. pkt 4 UoR]. 2. Inne rozliczenia międzyokresowe długoterminowe krótkoterminowe obejmują bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów oraz rozliczenia międzyokresowe przychodów Przykłady biernych rozliczeń międzyokresowych - faktury za zużycie energii elektrycznej w grudniu, wystawione w następnym roku obrotowym, np. w styczniu, - prawdopodobne zobowiązania przypadające na bieżący okres sprawozdawczy, wynikające w szczególności: 1) ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki, a kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny, 2) z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych, a także przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku (wykazuje się w bilansie jako rezerwy na zobowiązania) Przykłady rozliczeń międzyokresowych przychodów otrzymane przedpłaty na poczet przyszłych dostaw towarów lub usług, które do czasu wykonania dostawy towarów lub usług stanowią przychody bilansowe, a po wykonaniu dostawy towarów lub usług stają się przychodami rachunkowymi, wpływającymi na wynik finansowy i przychodami podatkowymi (otrzymana przedpłata nie jest opodatkowana do momentu wykonania dostawy lub usługi) Rozliczenia międzyokresowe przychodów, dokonywane z zachowaniem zasady ostrożności, obejmują w szczególności: 1) równowartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie nastąpi w następnych okresach sprawozdawczych, 2) środki pieniężne otrzymane na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia środków trwałych, w tym także w budowie oraz prac rozwojowych, jeżeli nie zwiększają one kapitałów własnych 3) źródła pochodzenia przyjętych nieodpłatnie, w tym także w drodze darowizny środków trwałych w budowie, środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, 4) w przypadku banków - należne odsetki od należności zagrożonych do czasu ich otrzymania lub odpisania, ich kwoty zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowych sfinansowanych z tych źródeł [Art. 41 UoR]. BILANS – prawda o sytuacji majątkowo-finansowej jednostki przedstawia z jednej strony informacje dotyczące zasobów majątkowych pozostających pod kontrolą jednostki, a z drugiej strukturę jej finansowania, dwustronne, wartościowe zestawienie zasobów majątkowych (aktywów) i źródeł ich finansowania (pasywów), sporządzony na wyznaczony dzień bilansowy, w określonej formie, z zachowaniem zasady równowagi bilansowej, Równowaga stron – wszystkie aktywa jednostki muszą znaleźć pokrycie w jego pasywach Zasada równowagi bilansowej AKTYWA = PASYWA Przykład – sporządzanie bilansu Trzech wspólników założyło spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością o nazwie „ZDROWA ŻYWNOŚĆ” w celu prowadzenia działalności handlowej. Każdy ze wspólników wniósł po 40 000 zł. Zakupiono samochód dostawczy w cenie 60 000 zł oraz zakupiono towary o wartości 50 000 zł, z czego zapłacono gotówką 20 000 zł, a pozostała kwota zostanie zapłacona w terminie późniejszym (30 000 zł). Założony został rachunek bieżący (firmowy) w banku, na który wpłacono 30 000 zł, zaś do kasy spółki wpłacono 10 000 zł. PYTANIA KONTROLNE – EBC*L Wyjaśnij pojęcie pasywów Co zalicza się do źródeł finansowania majątku? Jak nazywany jest kapitał podstawowy w spółce akcyjnej? W jakiej spółce występuje kapitał udziałowy i zapasowy? Czym różni się kapitał własny od kapitału obcego? Co oznacza zasada rosnącej wymagalności spłaty? Dokonaj klasyfikacji kapitałów powierzonych w zależności od formy organizacyjno-prawnej. Podaj przykłady rozliczeń międzyokresowych biernych PYTANIA KONTROLNE – EBC*L Cena nominalna akcji spółki wynosi 600 zł, a cena emisyjna 1000 zł, sprzedano 2000 akcji. Oblicz, ile wynosi kapitał zapasowy spółki? Spółka akcyjna „Boom” wystawiła weksel własny za zakupiony samochód na kwotę 20 000 zł. Do jakich pozycji pasywów zaliczysz tę transakcję? Dokonaj klasyfikacji składników pasywów: Zakupiono towary, zapłata nastąpi później, Niezapłacony podatek dochodowy do urzędu skarbowego, Niezapłacone składki do kasy zapomogowo-pożyczkowej, Naliczone, a niezapłacone składki na ubezpieczenie społeczne, Wystawione weksle własne, Kwoty otrzymane z banku na okres roku, Kwoty otrzymane na 3 miesiące od firmy „Marin”. BILANS Prawidłowo sporządzony bilans powinien zawierać następujące dane: nazwę i adres jednostki sporządzającej bilans, określenie dnia bilansowego, wyszczególnienie grup i pozycji aktywów oraz pasywów z podaniem ich wartości, sumę bilansową, datę sporządzenia bilansu, podpisy osób upoważnionych i odpowiedzialnych za rzetelność i prawidłowość bilansu ZASADY SPORZĄDZANIA BILANSU Równowaga bilansowa A = P, Ciągłość bilansowa BZ = BO, Dotrzymanie obowiązującego terminu sporządzenia, dzień bilansowy, Opracowanie wg obowiązujących wzorów z załącznika 1 do uor, Zachowanie wymaganej szczegółowości, tj. stopnia płynności majątku i stopnia pilności zwrotu kapitału, Rzetelna wycena, zgodna ze stanem rzeczywistym, Zasada wyceny netto składników bilansu, Charakter statyczny, informacja o podmiocie wg stanu na dzień sporządzenia (dzień bilansowy). PYTANIA KONTROLNE – EBC*L W której pozycji bilansu znajduje się zysk lub strata firmy? Pan Kowalski otwierając fabrykę mebli, w formie aportu wniósł budynek produkcyjny o wartości 200 000 zł, materiały produkcyjne w kwocie 25 000 zł, gotówkę 11.000 zł, którą wpłacił na rachunek bankowy. Sporządź bilans otwarcia. Co oznacza, że bilans ma charakter statyczny? PYTANIA KONTROLNE – EBC*L Wymienione pozycje zakwalifikuj do aktywów lub pasywów bilansu: Towary, Kredyt bankowy, Gotówka w kasie, Kapitał własny, Należności od odbiorców, Zobowiązania wobec dostawców, Środki trwałe, Udziały we własnej spółce, Zysk z lat ubiegłych zatrzymany w spółce, Niewniesione, choć zadeklarowane wkłady udziałowców Sporządź bilans na podstawie niżej podanego wykazu zasobów majątkowych i źródeł ich pochodzenia w fabryce mebli, będącej spółką z o.o., sporządzonego na 31.XII.2006: 1. Gotówka w kasie 2.000,2. Zapas desek 80.000,3. Komplety mebli na sprzedaż 61.000,4. Śruby, uchwyty, gwoździe 5.000,5. Kredyt obrotowy w PKO 30.000,6. Zapas sklejki 45.000,7. Rachunek bieżący w PKO 76.000,8. Klej stolarski 25.000,9. Benzyna do samochodów 5.000,10. Maszyny do obróbki drewna 230.000,11.Samochody ciężarowe do przewozu mebli 150.000,12. Zobowiązanie wobec dostawcy A za drewno 25.000,- 13. Zysk za bieżący rok obrotowy 50.000,14.Zaliczki na podróże służbowe pracowników 3.500,15 Wynagrodzenia należne pracownikom 55.000,16.750 udziałów po 1.000,750.000,17. Należność od hurtowni KANAPA za meble 100.000,(z listopada 2005 roku) 18. Budynek fabryczny 110.000,19. Meble kuchenne w toku produkcji 31.000,20. Licencja na program finansowo-księgowy 4.500;21. Akcje przeznaczone do obrotu 16.000,22. Zadłużenie wobec Urzędu Skarbowego 75.000, 23. Kompletne szafki kuchenne 55.000,24. Krzesła i stół na wyposażeniu administracji 4.000,25. Weksle własne 18.000,26. Należność od Szkoły Podstawowej za biurka 14.000,- 27. Zobowiązanie wobec spółki CHEMIK za lakiery 40.000,28. Piece centralnego ogrzewania 50.000,29. Zysk pozostawiony na pokrycie strat na działalności 225.000,30. Słodycze, napoje w sklepiku zakładowym 5.000,31. Należność z tytułu udzielonej dwuletniej pożyczki 40.000,32. Weksle obce o terminie wykupu luty 2008 r. 30.000,33.Zadłużenie wobec ZUS 12.000,34. Budynek fabryczny na wynajem 138.000,- RACHUNEK WYNIKÓW odzwierciedla finansowe skutki operacji wynikowych, które powodują zmiany kapitału własnego, ujmuje przychody i koszty ich uzyskania, zyski i straty nadzwyczajne i obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego, czyli podatek dochodowy, Przychody – koszty – podatek dochodowy = zysk lub strata netto wykazywana w bilansie jako pozycja korygująca kapitał własny AKTYWA = Zobowiązania + Kapitał własny + przychody - koszty BILANS RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Definicja przychodów Przychody to uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w postaci wpływów ze sprzedaży, w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli. Przychody ze sprzedaży uzyskiwane są na zewnątrz podmiotu, odzwierciedlają jego pozycję w otoczeniu. Przychody : - sprzedaż produktów, usług, materiałów i towarów, - otrzymane odsetki, tantiemy, dywidendy, czynsze, honoraria, - zwiększenie wartości posiadanych akcji, sprzedaż aktywów. Przychody a wpływy przychodem, ale jeszcze nie wpływem jest np. należność od odbiorcy za sprzedane towary; przychodem, który nigdy nie będzie wpływem jest np. darowizna niepieniężna w postaci środków trwałych; wpływem, ale jeszcze nie przychodem jest np. otrzymana zaliczka na poczet przyszłych dostaw towarów; wpływem, który nigdy nie będzie przychodem jest np. zaciągnięcie kredytu bankowego. PRZYKŁAD – Przychody a wpływy Hurtownia Artykułów Biurowych otrzymała wyciąg bankowy potwierdzający: Wpływ środków pieniężnych za sprzedane artykuły biurowe 12 800 zł, Otrzymanie odsetek od lokaty bankowej 150 zł, Wpływ otrzymanego kredytu bankowego 5 000 zł, Zwrot nadpłaconego podatku dochodowego od urzędu skarbowego 220 zł, Zwrot pożyczki od firmy „GAMA” 4 000 zł, Wpływ odszkodowania od kontrahenta za niewywiązanie się z umowy 600 zł. Ustal wielkość przychodów i wpływów w hurtowni. KOSZTY Koszty stanowią wyrażone w pieniądzu celowe zużycie składników majątku trwałego i obrotowego, usług obcych, nakładów pracy ludzi wyrażonych w formie wynagrodzeń oraz niektóre wydatki nie odzwierciedlające zużycia (podatki kosztowe i opłaty, składki pracodawcy na ubezpieczenie społeczne), związane z prowadzeniem działalności przez jednostkę gospodarczą w określonej jednostce czasu. wynikają z normalnej, codziennej działalności jednostki, są celowe, zamierzone, konieczne i zwrotne, niezbędne do wytworzenia wyrobu gotowego lub świadczonych usług, np. amortyzacja, zużycie materiałów, usługi telekomunikacyjne, delegacje służbowe, wynagrodzenia. Definicja kosztów Koszty to uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli [Art. 3 pkt 31 UoR]. Koszty są kategorią wewnętrzną jednostki i są od niej zależne. Ustawa o rachunkowości precyzuje moment uznania kosztu za powstały na podstawie istnienia bezpośredniego i pośredniego związku zachodzącego pomiędzy poniesieniem kosztów a osiągnięciem określonych przychodów. Przykłady wydatków i kosztów kosztem, ale jeszcze nie wydatkiem są np. naliczone, ale nie zapłacone odsetki od kredytów, kosztem niewydatkowym, który nigdy nie będzie wydatkiem jest amortyzacja, wydatkiem, ale jeszcze nie kosztem jest np. zakup za gotówkę materiałów, przyjętych do magazynu, które nie zostały jeszcze zużyte; wydatkiem nie stanowiącym kosztu jest np. spłata raty kredytu; Przykład – wydatki a koszty Hurtownia Artykułów Biurowych otrzymała wyciąg bankowy potwierdzający: Spłatę raty kredytu 400 zł, w tym odsetki 180 zł, Zapłatę rachunku za telefon 260 zł, Zwrot pożyczki dla Sklepu „MIX” 1500 zł, Zapłatę za transport towarów 100 zł, Przelew ubezpieczeń społecznych do ZUS 450 zł. Ustal wielkość kosztów oraz wydatków w hurtowni. WYNIK FINANSOWY Wyrażony w mierniku pieniężnym rezultat działalności jednostki w pewnym okresie, Różnica między uzyskanymi przychodami i zyskami nadzwyczajnymi a poniesionymi kosztami ich osiągnięcia, powiększonymi o straty nadzwyczajne i ustalony podatek dochodowy, Punkt wyjścia do prowadzenia rozliczeń finansowych z budżetem z tytułu podatku dochodowego (ALE WYMAGA KOREKT i uwzględnienia przepisów podatkowych), Metoda drabinkowa sporządzania RZiS, Przychody ze sprzedaży Zysk/strata ze sprzedaży - Koszty zwykłej działalności operacyjnej + Pozostałe przychody operacyjne Wynik na działalności operacyjnej - Pozostałe koszty operacyjne + Przychody finansowe Zysk/strata na działalności gospodarczej - Koszty finansowe + Zyski nadzwyczajne Zysk/strata brutto - Straty nadzwyczajne Zysk/strata brutto - Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego Zysk/strata netto Wynik ze sprzedaży ustala się jako różnicę między przychodami ze sprzedaży a kosztami ich osiągnięcia. Wynik ze sprzedaży jest korygowany o pozostałe przychody i koszty operacyjne i w efekcie ustala się wynik na działalności operacyjnej. Po uwzględnieniu przychodów i kosztów finansowych otrzymuje się wynik na działalności gospodarczej, który może się zmienić pod wpływem zysków i strat nadzwyczajnych. Po ich doliczeniu lub odliczeniu otrzymuje się wynik brutto, od którego odejmuje się obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego i uzyskuje się wówczas wynik finansowy netto. Zasady ustalania wyniku finansowego zasada memoriałowa - nakazuje branie pod uwagę w danym okresie sprawozdawczym tylko tych przychodów i zysków oraz kosztów i strat, które tego okresu dotyczą, bez względu na moment poniesienia wydatków lub wpływu środków pieniężnych; zasada ostrożności, zgodnie z którą w wyniku finansowym, niezależnie od jego wysokości (nawet w przypadku straty), należy uwzględnić: zmniejszenia wartości użytkowej, handlowej lub innej aktywów, tylko te należności z tytułu pozostałych przychodów operacyjnych oraz zysków nadzwyczajnych, które są niewątpliwe, rezerwy na znane ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń. zasada współmierności przychodów i kosztów - rozumiana jako współmierność czasowa i współmierność merytoryczna (przedmiotowa) Zmiana stanu produktów różnica między stanem końcowym a początkowym aktywowanych kosztów, czyli umieszczanych w aktywach bilansu, obejmujących rozliczenia międzyokresowe kosztów, produkty w toku oraz zapasy produktów gotowych, Kr - Kws = Sk - Sp Jeżeli zmiana stanu produktów w danym okresie jest dodatnia (Sk > Sp), to poniesione koszty rodzajowe są wyższe niż koszt własny sprzedanych produktów (Kr > Kws) np. wyprodukowano zapasy produktów do magazynu, zwiększenie stanu produkcji w toku, zwiększenie rozliczeń międzyokresowych kosztów czynnych, Zmiana stanu produktów ujemna (Sk < Sp) oznacza, że poniesione koszty rodzajowe są niższe niż koszt własny sprzedanych produktów (Kws > Kr), np. sprzedano zapasy produktów z poprzedniego okresu, zwiększenie rozliczeń międzyokresowych kosztów biernych Zmiana stanu produktów Zwiększenie stanu produktów (zmiana dodatnia) powoduje zmniejszenie kosztów, zmniejszenie stanu produktów (zmiana ujemna) – odwrotnie - zwiększenie kosztów. Zmianę stanu produktów można interpretować jako korektę kosztów. Ustalenie kosztów współmiernych z przychodami: ma znaczenie dla wykazania prawidłowego wyniku finansowego za dany okres sprawozdawczy, informuje o: kształtowaniu się rytmiczności i płynności produkcji i sprzedaży, kształtowaniu się zapasów, ich zmian z okresu na okres, wpływie zapasów na koszty i przychody w poszczególnych okresach sprawozdawczych. Zmiana stanu produktów PRZYKŁAD 1: Spółka produkuje szafy biurowe, poniesiono koszty rodzajowe w wysokości 100 000 zł, natomiast koszt własny sprzedanych wyrobów gotowych wynosi 80 000 zł. Oblicz zmianę stanu produktów i ustal jej wpływ na wynik finansowy. PRZYKŁAD 2: Spółka produkuje szafy biurowe, poniesiono koszty rodzajowe w wysokości 300 000 zł, natomiast koszt własny sprzedanych wyrobów gotowych wynosi 350 000 zł. Oblicz zmianę stanu produktów i ustal jej wpływ na wynik finansowy. PRZYKŁAD Zmiana stanu produktów Koszty poniesione w danym okresie (w układzie rodzajowym) wynoszą 1 000. Mieszczą się w nich koszty dotyczące danego okresu i okresów przyszłych. Stan początkowy produktów gotowych 100, a Stan końcowy - 140 Stan początkowy produktów w toku 40, a Stan końcowy - 10 Stan początkowy RMK czynnych wynosił 10, a Stan końcowy – 20 Stan początkowy RMK biernych wynosi 10, a Stan końcowy – 20. Ile wynoszą koszty współmierne z przychodami? Wariant porównawczy RZiS przychodom ze sprzedaży produktów przeciwstawiana jest suma kosztów współmiernych z tymi przychodami czasowo i merytorycznie w postaci kosztów według rodzaju skorygowanych na plus lub minus o zmianę stanu produktów na koniec okresu w porównaniu ze stanem na początek okresu sprawozdawczego, w obowiązującym według uor wzorze rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym zmiana stanu produktów koryguje przychody ze sprzedaży - zwiększenie stanu produktów zwiększa przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi, natomiast zmniejszenie stanu produktów przychody te zmniejsza. Przychody ze sprzedaży produktów / towarów / materiałów Ilość pieniędzy otrzymana za sprzedane wyroby gotowe, towary lub świadczone usługi, Powstają w momencie sprzedaży produktów, niezależnie od terminu zapłaty Przychód ze sprzedaży = ilość sprzedanych produktów (towarów) x cena produktu Wariant porównawczy RZiS A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi I. Przychody netto ze sprzedaży produktów II. Zmiana stanu produktów - zwiększenie dodatnia, zmniejszenie ujemna III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki IV. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów B. Koszty działalności operacyjnej I. Amortyzacja II. Zużycie materiałów i energii III. Usługi obce IV. Podatki i opłaty V. Wynagrodzenia VI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia VII. Pozostałe koszty rodzajowe VIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałów C. Zysk (strata) ze sprzedaży koszty rodzajowe KOSZTY RODZAJOWE Koszty podstawowej działalności operacyjnej, Koszty proste, niepodzielne, związane z bieżącą działalnością jednostki, Informują o rodzaju, charakterze i wysokości poniesionego kosztu, Ewidencjonowane na kontach zespołu „4”, Koszty PONIESIONE (niewspółmierne z przychodami), Korygowane o zmianę stanu produktów w celu zapewnienia współmierności przychodów i kosztów. KOSZTY RODZAJOWE „Amortyzacja” obejmuje koszty zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, np. maszyn, samochodów, komputerów, budynków, oprogramowania, przy czym wyodrębnia się amortyzację nie stanowiącą kosztu uzyskania przychodu wg przepisów o podatku dochodowym, np. od gruntu, budynków mieszkalnych, części ustalonej od wartości samochodu osobowego lub innego samochodu o dopuszczalnej ładowności nie przekraczającej 500 kg przewyższającej równowartość 20 000 €, Amortyzacja jednorazowa – do 3 500 zł podatkowo, dla Małych Podatników i rozpoczynających działalność do wysokości 100 000 EUR rocznie z wyjątkiem samochodów osobowych. KOSZTY RODZAJOWE „Zużycie materiałów i energii” obejmuje: koszty zużycia (rozchód) materiałów podstawowych, pomocniczych i nabytych surowców, półfabrykatów obcych; rozchód nabytych opakowań; paliwo; rozchód nabytego ogumienia, części zamiennych / zapasowych maszyn i urządzeń; koszty zużycia energii elektrycznej, pary, wody, gazu i energii w innej postaci; niedobory materiałów w granicach norm i ubytków naturalnych towarów handlowych; koszty zużycia materiałów biurowych i reklamowych, drobne zakupy druków, czasopism, środków czystości. KOSZTY RODZAJOWE „Usługi obce” obejmują różne usługi wykonane przez dostawców, udokumentowane fakturami za roboty i usługi, w tym: obróbka obca – np. obróbka termiczna, szlifowanie, farbowanie; usługi transportowe; usługi remontowe i konserwacji – nie stanowią kosztów poniesionych na ulepszenie istniejących środków trwałych; usługi bankowe; koszty opłat pocztowych i telekomunikacyjnych, maklerskich, pośrednictwa handlowego, utrzymania czystości, usług informatycznych, usług poligraficznych, wydawniczych; usługi biurowe, księgowe; tłumaczenia, prowadzenie badań, usługi sprzętowe, składowania, dozór mienia, najem, dzierżawa; ekspertyzy, opłaty za pranie odzieży. KOSZTY RODZAJOWE „Podatki i opłaty” obejmuje wszelkie podatki i opłaty stanowiące koszty zwykłej działalności operacyjnej, w tym: • naliczony podatek od towarów i usług VAT nie do odliczenia, stanowiący koszt jednostki, gdyż nie podlega odliczeniu od podatku należnego, np. VAT od usług gastronomicznych, konsumpcyjnych, noclegowych, paliwa od samochodów osobowych; • podatek akcyzowy, • podatek od nieruchomości; • opłaty z tytułu wieczystego użytkowania gruntów; • opłaty skarbowe, notarialne, rejestracyjne, koncesyjne, sądowe; • podatek od środków transportu; • wpłaty na PFRON (NKUP); • opłaty za korzystanie ze środowiska; • inne podatki na rzecz miasta i gminy od czynności cywilnoprawnych. KOSZTY RODZAJOWE „Wynagrodzenia” pieniężne i w naturze (deputaty branżowe) za pracę, przysługujące zarówno pracownikom jednostki gospodarczej, a wynikające z ich stosunku pracy, jak i osobom wykonującym pracę dla tej jednostki na podstawie umowy zlecenie lub umowy o dzieło, a także wynagrodzenia osób wchodzących w skład rady nadzorczej i komisji rewizyjnej nie będących pracownikami spółki lub spółdzielni oraz pracowników zatrudnionych we własnych obiektach działalności socjalnej, bez premii, nagród i wynagrodzeń wypłacanych ze środków funduszy specjalnych, z zysku po opodatkowaniu oraz z nadwyżki finansowej w spółdzielniach. KOSZTY RODZAJOWE „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia” (Świadczenia na rzecz pracowników) obejmują: składki z tytułu ubezpieczeń społecznych obciążające pracodawcę, tj. składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe; składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych; odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych ZFŚS i świadczenia urlopowe w ciężar kosztów działalności jednostki; dopłaty do pracowniczych biletów miesięcznych; ryczałty za używanie do celów służbowych prywatnych pojazdów pracowników; koszty szkolenia pracowników – kursów, konferencji; świadczenia rzeczowe dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy ; koszty posiłków regeneracyjnych. KOSZTY RODZAJOWE „Pozostałe koszty (rodzajowe)” obejmują: podróże służbowe, obejmujące koszty przejazdów, noclegów i diet; bilety służbowe na wszelkiego rodzaju środki komunikacji; koszty reprezentacji, np. koszty podejmowania delegacji zagranicznych i kontrahentów – upominki, usługi gastronomiczne, usługi noclegowe gości; koszty reklamy np. w środkach masowego przekazu; koszty udziału w targach krajowych i zagranicznych; ubezpieczenia majątkowe; opłaty za parkingi; składki na rzecz organizacji, do których przynależność jest obowiązkowa; opłaty za użytkowanie środków trwałych w ramach umów leasingowych; WARIANT KALKULACYJNY RZiS A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów Przychody netto ze sprzedaży produktów Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży D. Koszty sprzedaży E. Koszty ogólnego zarządu F. Zysk (strata) ze sprzedaży koszt własny sprzedaży Klasyfikacja kosztów wg miejsc powstawania MPK Koszty działalności podstawowej / produkcji podstawowej / bezpośrednio produkcyjne to te, których odniesienie wprost na produkty (wyroby i usługi) materiały lub towary w jednostce handlowej w oparciu o dokumentację źródłową jest możliwe, istotne i opłacalne. materiały bezpośrednio zużyte w produkcji, wynagrodzenia pracowników bezpośrednio produkcyjnych wraz ze świadczeniami (składkami na ubezpieczenie społeczne płacone przez pracodawcę), inne koszty bezpośrednie, np. obróbka obca, koszty przygotowania nowej produkcji, narzędzia i przyrządy specjalne, delegacje służbowe związane z montażem produktów. Klasyfikacja kosztów wg miejsc powstawania MPK Do kosztów pośrednich / wydziałowych zalicza się te pozycje kosztowe, których odniesienie na produkty (wyroby i usługi), materiały lub towary w jednostce handlowej w oparciu o dokumentację źródłową jest niemożliwe, nieistotne i nieopłacalne. Koszty pośrednie dotyczą kilku lub wszystkich produkowanych wyrobów i usług, a podział tych kosztów wymaga posługiwania się tzw. kluczami rozliczeniowymi kosztów. Koszty amortyzacji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych związanych z produkcją, Czynsz za wynajem hal produkcyjnych, Materiały pomocnicze, Wynagrodzenia pracowników pośrednio produkcyjnych wraz ze świadczeniami (składkami na ubezpieczenie społeczne płacone przez pracodawcę). Klasyfikacja kosztów wg miejsc powstawania MPK Koszty sprzedaży są kosztami pośrednimi, ponoszonymi w związku ze sprzedażą produktów, towarów i materiałów. Powstają one w zasadzie po wydaniu zapasów z magazynów własnych lub bezpośrednio z produkcji. koszty transportu, załadunku, wyładunku produktów, ubezpieczenia transportu, opakowania zbiorcze i transportowe, prowizje za pośrednictwo, koszty obsługi poprodukcyjnej - koszty napraw gwarancyjnych, koszty zapewnienia zbytu produktów np. reklamy, promocji i udziału w targach, Koszty sprzedaży są kosztami obciążającymi wynik finansowy w okresie, w którym je poniesiono. Klasyfikacja kosztów wg miejsc powstawania MPK Koszty ogólnego zarządu są to koszty pośrednie ponoszone dla funkcjonowania jednostki gospodarczej jako całości. Obejmują dwie grupy kosztów: koszty administracyjno-gospodarcze, związane z utrzymaniem administracji jednostki, koszty ogólnogospodarcze, służące utrzymaniu obiektów zapewniających funkcjonowanie całej jednostki. Koszty zarządu są kosztami okresu sprawozdawczego, w którym je poniesiono. NAWET jeżeli RZiS sporządzany jest w wariancie kalkulacyjnym, to jednostka ma obowiązek wykazać koszty wg rodzaju w informacji dodatkowej. Klasyfikacja kosztów wg miejsc powstawania MPK Koszty ogólnego zarządu Koszty wynagrodzeń i świadczeń na rzecz pracowników zarządu, administracji, Koszty funkcjonowania rad nadzorczych, Koszty biurowe i administracyjne, np. zużyte materiały biurowe, ochrona powierzchni biurowych, Koszty reprezentacji, Koszty podróży służbowych, utrzymania samochodów służbowych i ryczałtów wypłacanych pracownikom za używanie przez nich własnych samochodów do celów służbowych. Pozostałe koszty operacyjne z działalnością socjalną i służącą rehabilitacji osób niepełnosprawnych, wartość netto sprzedanych środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, koszty likwidacji środków trwałych, wnip, wartość odpisanych inwestycji rozpoczętych, które nie dały zamierzonego efektu gospodarczego, zapłacone lub zarachowane kary, odszkodowania i grzywny, przekazane nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywa, w tym także środki pieniężne na inne cele niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych [Art. 3 ust 32 UoR], łącznie z należnym podatkiem VAT, Pozostałe koszty operacyjne odpisanie należności przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych, z wyjątkiem należności o charakterze publicznoprawnym nieobciążających kosztów, utworzenie rezerwy na należności lub spodziewane straty, nie obciążające kosztów finansowych, koszty postępowania sądowego, rozliczenie niezawinionych niedoborów, odpisy aktualizujące wartość majątku obrotowego i trwałego, nie obciążające kosztów finansowych, odpis amortyzacyjny wartości firmy, Pozostałe przychody operacyjne przychody ze sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, przychody z likwidacji środków trwałych, np. sprzedaż złomu, dotacje przedmiotowe, subwencje, dopłaty, otrzymane kary, odszkodowania i grzywny, nie związane z nieterminową regulacją należności, otrzymane nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny aktywa, w tym także środki pieniężne na inne cele niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie albo wartości niematerialnych i prawnych [Art. 3 ust 32 UoR], wartość rozwiązanych rezerw, odpisanie przedawnionych lub umorzonych zobowiązań, nadwyżki składników majątku trwałego i obrotowego, rozwiązanie odpisów aktualizujących wartość majątku, w tym należności, Działalność gospodarcza zaangażowanie części środków pieniężnych w banku, udzielaniu pożyczek, zaciąganiu kredytów, ustalenie zysku lub straty na działalności gospodarczej odbywa się poprzez skorygowanie wyniku z działalności operacyjnej o przychody i koszty finansowe, PRZYKŁAD: Instytucja finansowa „EurO” sprzedała 200 akcji po 40 zł, cena zakupu akcji 35 zł, otrzymana dywidenda od akcji obcych 1 000 zł, zapłacone odsetki od kredytów bankowych 2 000 zł, dyskonto od weksli własnych 500 zł. Oblicz wynik na działalności gospodarczej. Koszty finansowe rozchód sprzedanych inwestycji – akcji, udziałów i papierów wartościowych w cenie nabycia, zapłacone i naliczone odsetki od otrzymanych pożyczek i kredytów (z wyjątkiem kredytu na inwestycje), dyskonto od weksli własnych, odsetki za zwłokę w zapłacie zobowiązań, ujemne różnice kursowe, ujemna różnica przy wycofaniu udziałów, odpisy aktualizujące wartość inwestycji finansowych krótkoterminowych, a długoterminowych w części przekraczającej kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny, utworzenie rezerwy na przewidywane straty z tytułu operacji finansowych, odsetki i opłaty dodatkowe od środków trwałych przyjętych w leasing finansowy, Przychody finansowe przychody ze zbycia (sprzedaży) inwestycji – akcji, udziałów i papierów wartościowych, otrzymane i naliczone odsetki od udzielonych pożyczek, środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, posiadanych obligacji obcych, lokat, otrzymane dywidendy (udziały w zyskach) od akcji lub udziałów obcych, dyskonto od weksli obcych, dodatnia różnica przy wycofaniu udziałów, aktualizacja inwestycji finansowych krótkoterminowych, dodatnie różnice kursowe, otrzymane i naliczone odsetki za odroczenie terminu płatności od należności i pożyczek, rozwiązanie rezerwy utworzonej w ciężar kosztów finansowych, Zyski i straty nadzwyczajne Skutki finansowe zdarzeń trudnych do przewidzenia, niepowtarzalnych, w szczególności spowodowane zdarzeniami losowymi (powódź, pożar, kradzież) i niezwiązanych z ryzykiem prowadzonej działalności, Zyski nadzwyczajne wyrażają wzrost środków gospodarczych, któremu nie towarzyszy zaangażowanie środków pieniężnych lub wzrost zobowiązań, Straty nadzwyczajne to bezekwiwalentne zmniejszenie składników majątku rzeczowego lub pieniężnego, głównie z powodów losowych Straty nadzwyczajne Wartość netto sprzedanej zorganizowanej części przedsiębiorstwa, Skutki postępowania ugodowego, Koszty postępowania naprawczego, Strata z tytułu fałszywych banknotów pieniężnych, Szkody spowodowane zdarzeniami losowymi, Zyski nadzwyczajne Przychody ze sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa, Zmniejszenie zobowiązań wobec kontrahentów w wyniku postępowania naprawczego lub ugodowego, Otrzymane odszkodowania za spowodowane zdarzenia losowe, Odzyskane wartości związane z zaniechaniem lub zawieszeniem określonego rodzaju działalności przedsiębiorstwa. Rachunek zysków i strat PRZYKŁAD: W jednostce handlowo-usługowej w wyniku pożaru uległy zniszczeniu: towary na kwotę 4 000 zł, środki trwałe na kwotę 6000 zł. Otrzymane odszkodowanie od firmy ubezpieczeniowej wyniosło 8 000 zł. Oblicz wynik ze zdarzeń nadzwyczajnych. PRZYKŁAD: Dokonaj klasyfikacji grupy kosztów i przychodów przedsiębiorstwa produkującego armaturę sanitarną i sporządź RZiS kalkulacyjny. Koszt własny sprzedanych wyrobów 220 000 Odsetki od zaciągniętych kredytów 1 100 Odsetki od lokaty bankowej 200 Wpływ odsetek za zwłokę od odbiorców 500 Dyskonto weksli obcych 150 Otrzymane odszkodowania za nieterminowy odbiór towarów 220 Przychód ze sprzedaży środków trwałych 1 900 Wartość sprzedanych środków trwałych 3 000 Umorzenie środków trwałych 1 400 Wpływy ze sprzedaży wyrobów gotowych 420 000 Stwierdzony niedobór materiałów powstały w wyniku pożaru 2 000 Otrzymane odszkodowanie z PZU za straty losowe 1 450 Wynagrodzenie handlowców 7 000 Czynsz najmu siedziby zarządu 3 000 Przychód ze sprzedaży akcji 3 000 Wartość sprzedanych akcji 2 600 Przyznana dywidenda 1 000 Aktualizacja zapasów z tytułu utraty wartości 2 100 Rachunek zysków i strat Na podstawie danych z rachunku zysków i strat ustal wynik finansowy brutto i netto oraz wysokość podatku dochodowego. a) Wynik ze sprzedaży 2 000 000 EUR b) Wynik z działalności operacyjnej 500 000 EUR c) Wynik na działalności gospodarczej -800 000 EUR d) Wynik zdarzeń nadzwyczajnych -300 000 EUR e) Stopa podatku dochodowego 19%. Jak może być wykorzystana roczna nadwyżka podmiotu? Zdefiniuj i wyjaśnij pojęcie „zysku bilansowego”. Jakie koszty rodzajowe muszą być poniesione przy produkcji stolika pod komputer? OPERACJE GOSPODARCZE zjawiska i procesy, zachodzące w danym podmiocie gospodarczym, które wywierają wpływ na majątek lub wyniki działalności jednostki i dlatego podlegają ewidencji w jej księgowości, powodują zmiany w wartości lub stanie jego składników majątku lub w źródłach jego finansowania (pochodzenia) bądź wpływają na wielkość realizowanych przychodów czy kosztów. Każda operacja gospodarcza: ma ścisły związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, jest wyrażona wartościowo, zachodzi w podmiocie gospodarczym i od jego strony jest rozpatrywana, powoduje dwie jednoczesne i równe co do wartości zmiany w stanie majątku i źródeł jego finansowania, ma określony termin wystąpienia dowodu księgowego (data). OPERACJE GOSPODARCZE Operacje bilansowe powodują zmiany w aktywach lub pasywach podmiotu gospodarczego; operacje typu A + Z – Z = P zmiana zachodzi tylko po stronie składników majątku, suma bilansowa bez zmian, np. zapłacono gotówką za zakupione i przyjęte do magazynu materiały; operacje typu A = P + Z – Z zmiana nastąpiła tylko po stronie pasywów, równowaga bilansowa bez zmian, np. przekazano część zysku na kapitał zapasowy; operacje typu A + Z = P + Z zmiana na „plus” wystąpiła zarówno po stronie aktywów, jak i po stronie pasywów, wzrost sumy bilansowej o wartość operacji, np. otrzymano fakturę od dostawcy za zakupione materiały; operacje typu A – Z = P – Z zmiana na „minus” zaszła zarówno po stronie aktywów, jak i po stronie pasywów, zmniejszenie sumy bilansowej o wartość operacji, np. spłacono część kredytu bankowego ze środków znajdujących się na rachunku bankowym; OPERACJE GOSPODARCZE Operacje wynikowe: ich efektem jest osiąganie zysku lub ponoszenie straty, mogą dotyczyć tylko jednego składnika bilansu i wpływać na przychód lub koszt, straty lub zyski nadzwyczajne, a więc na wynik finansowy, osiągany przez jednostkę gospodarczą, operacje zwiększające jeden składnik aktywów i zwiększające przychody np. za gotówkę sprzedano towary operacje zmniejszające jeden składnik aktywów i zwiększające koszty np. z rachunku bankowego spłacono odsetki od kredytu operacje zmniejszające jeden składnik pasywów i zwiększające przychody odpisano przedawnione zobowiązania wobec dostawców operacje zwiększające jeden składnik pasywów i zwiększające koszty np. otrzymano rachunek za transport materiałów, zapłata nastąpi w terminie późniejszym OPERACJE GOSPODARCZE PRZYKŁAD: Należy określić typ operacji gospodarczych: bilansowe czy wynikowe oraz ich wpływ na składniki bilansu i rachunek zysków i strat. 1. Faktura za sprzedane za gotówkę produkty 610 zł 2. Faktura za sprzedane produkty, zapłata nastąpi w ciągu 14 dni 3. Z rachunku bankowego spłacono odsetki od kredytu 300 zł 4. Zakupiono za gotówkę materiały 400 zł 5. Opłacono gotówką doradztwo podatkowe 200 zł OPERACJE GOSPODARCZE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. PRZYKŁAD: Sporządź BO, BZ i zaksięguj operacje gospodarcze W spółce handlowej na dzień 1 stycznia bieżącego roku stan aktywów wynosił 20 000 zł, w tym środki pieniężne 6 000 zł, kapitały własne 18 000 zł, zobowiązania 2 000 zł. W styczniu wystąpiły następujące operacje: Sprzedano za gotówkę 7 000 zł towary o wartości 5 000 zł Zapłacono gotówką 4 000 zł za usługę remontową Z otrzymanego kredytu 100 000 zł spłacono zobowiązania wobec dostawców Odbiorca wpłacił należność na rachunek bankowy 12 200 zł Z rachunku bankowego spłacono ratę kredytu 4 000 zł Otrzymano odsetki od lokaty bankowej 150 zł Zakupiono z odroczonym terminem płatności materiały za 3 660 zł Sprzedano za gotówkę zbędną maszynę produkcyjną 6 100 zł Wypłacono pracownikowi z kasy koszty delegacji służbowej 500 zł KONTA KSIĘGOWE Budowa konta Obrót konta Saldo konta Zamknięcie konta Zasady funkcjonowania kont aktywnych Zasady funkcjonowania kont pasywnych Konta aktywno-pasywne rozrachunków – należności, zobowiązań Konta analityczne – zasada zapisu powtarzanego PRZYKŁAD: Zaksięguj operacje zgodnie z zasadą podwójnego zapisu W spółce w styczniu 2010 r. wystąpiły następujące operacje gospodarcze: 1. Za gotówkę zakupiono towary w kwocie 100 zł 2. Z otrzymanego kredytu bankowego spłacono zobowiązania wobec dostawców 2000 zł 3. Zakupiono środek trwały z odroczonym terminem płatności 4 000 4. Z rachunku bankowego spłacono ratę kredytu bankowego 5 000 zł Zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych jako bilans próbny Sporządzają obligatoryjnie wszystkie jednostki na koniec każdego miesiąca. zawiera: wykaz wszystkich kont, salda początkowe, obroty debetowe i kredytowe, salda końcowe W wyniku zastosowania zasady podwójnego zapisu ogólne sumy sald początkowych, obrotów oraz sald końcowych wszystkich kont po stronie debetowej = ogólne sumy sald początkowych, obrotów oraz sald końcowych wszystkich kont po stronie kredytowej Zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych PRZYKŁAD: W Sp. z o. o. w styczniu wystąpiły następujące operacje gospodarcze: 1. Zakupiono materiały, zapłata w terminie późniejszym 1 220 zł 2. Z rachunku bankowego spłacono zobowiązanie wobec dostawcy 5 000 zł 3. Zakupiono samochód dostawczy z zaciągniętego na ten cel kredytu 60 000 zł 4. Spłacono z rachunku bankowego ratę kredytu bankowego 2 000 POLECENIA: Na podstawie BO nanieść salda począt na konta aktywne i pasywne Zaksięgować operacje gospodarcze Obliczyć obroty i salda końcowe kont Sporządzić zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych Na podstawie zestawienia sporządzić BZ na dzień 31.01.201X r. Dowody księgowe Zewnętrzne – dotyczą zawsze transakcji z partnerem gospodarczym OBCE WŁASNE FVZ faktura VAT zakupu FVS faktura VAT sprzedaży WB wyciąg bankowy WZ wydanie na zewnątrz Weksel obcy Czek gotówkowy Czek obcy Czek rozrachunkowy FKV faktura korygująca VAT Polecenie przelewu Wewnętrzne – wstawiane dla określonych komórek organizacyjnych w ramach tej samej jednostki gospodarczej RW rozchód wewnętrzny, KP kasa przyjmie, KW kasa wyda LT likwidacja środka trwałego LP lista płac PK polecenie księgowania PZ przyjęcie zewnętrzne OT przyjęcie środka trwałego MM przesunięcie międzymagazynowe RK raport kasowy Dowody księgowe PRZYKŁAD: Podaj dokumenty księgowe, jakie stanowiły podstawę do zapisu na kontach księgowych następujących operacji 1. Zakupiono materiały, zapłata w terminie późniejszym 1 220 zł 2. Z rachunku bankowego spłacono zobowiązanie wobec dostawcy 5 000 zł 3. Zakupiono samochód dostawczy z zaciągniętego na ten cel kredytu 60 000 zł 4. Spłacono z rachunku bankowego ratę kredytu bankowego 2 000 Funkcjonowanie kont aktywno-pasywnych PRZYKŁAD: Na stan rozrachunków w spółce „Kancik” Sp. z o. o. składają się zobowiązania wobec spółki „Tatoo” 3 000 zł oraz należności „Zefir” 5 000 zł. W jednostce wystąpiły następujące operacje gospodarcze: 1. WB Zapłacono część zobowiązania wobec Tatoo 1500 zł, 2. WB Wpłynęła część należności od Zefir 2 000 zł 3. Faktura VAT WZ sprzedano wyroby gotowe spółce Fred 1 800 4. Faktura VAT PZ zakupiono materiały od spółki Del 1 300 zł Zaksięgować powyższe operacje gospodarcze oraz ustalić salda końcowe konta rozrachunki z odbiorcami i dostawcami. PYTANIA KONTROLNE EBC*L Wyjaśnij związek między pozycjami bilansu a kontem, Omów zasady funkcjonowania: kont aktywnych na przykładzie kont: „Kasa”, „Towary” kont „Kapitał akcyjny”, „Zobowiązania wobec dostawców” Do bilansu końcowego wpisujemy obroty czy saldo końcowe konta? Ustal saldo końcowe na koncie środki trwałe, wiedząc, że saldo początkowe wynosiło 15 000 zł, w bieżącym miesiącu zakupiono komputer o wartości 6 000 zł i przekazano w postaci darowizny drukarkę o wartości 4 000 zł. Podaj przykład konta aktywno-pasywnego. Amortyzacja środków trwałych Środki trwałe w toku działalności gospodarczej ulegają stopniowemu zużyciu, przenosząc swoją wartość na nowo wytworzone produkty. Wraz z upływem czasu tracą swoją wartość użytkową Amortyzacja – koszty obejmujące odpisy z tytułu planowanego, systematycznego rozłożenia wartości początkowej środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych przez ustalony okres ekonomicznej użyteczności. Umorzenie – narastająca amortyzacja, liczona od początku użytkowania środka trwałego, księgowa miara zużycia majątku trwałego jednostki. Przyjmując środek trwały do ewidencji należy ustalić czas jego przewidywanej eksploatacji i metodę amortyzacji spośród: metody amortyzacji równomiernej (liniowej), metody amortyzacji nierównomiernej (degresywnej), metody naturalnej / zróżnicowanego odpisu opartego na liczbie wytworzonych produktów. Wartość początkowa środków trwałych Cena nabycia = cena zakupu + koszty zakupu Koszty zakupu – koszty transportu, ubezpieczenie przewozu, montaż, opłaty skarbowe, Może zostać powiększona o koszty ulepszeń lub o wartość aktualizacji wyceny dokonanej na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów, PRZYKŁAD: SA zakupiła automat do produkcji cukierków o wartości netto 8000 zł, koszty transportu wyniosły 500 zł, koszty montażu 300 zł, ubezpieczenie przewozu 200 zł. Oblicz wartość początkową automatu przyjętego do użytkowania. Amortyzacja środków trwałych degresywna – w miarę upływu czasu wydajność środków trwałych stopniowo zmniejsza się, a jednocześnie rosną koszty ich utrzymania, odpisy amortyzacyjne w pierwszych latach eksploatacji są wyższe niż liniowe i maleją z roku na rok, pozwala podatnikowi na zwiększenie odpisów amortyzacyjnych w początkowych latach użytkowania, ponieważ może zastosować przy obliczaniu odpisów amortyzacyjnych współczynnik podwyższający nie większy niż 2 (na terenie gmin zagrożonych recesją i bezrobociem – 3), może być stosowana do maszyn i urządzeń o charakterze produkcyjnym oraz środków transportu (z wyłączeniem samochodów osobowych), które ulegają szybkiemu postępowi technicznemu, charakteryzuje się szybszym zamortyzowaniem maszyn, pozwala zwiększyć tempo inwestowania oraz wymianę zużytych ekonomicznie środków trwałych na nowe. Amortyzacja środków trwałych PRZYKŁAD: SA zakupiła tokarkę wielofunkcyjną o wartości początkowej 20.000 zł i oddała ją do eksploatacji. Roczna stawka amortyzacyjna wynosi 20%. Oblicz amortyzację metodą liniową i degresywną przy zastosowaniu współczynnika podwyższającego 2,0. PRZYKŁAD: SA przyjęła do planu amortyzacyjnego urządzenie techniczne o wartości początkowej 40 000 zł i przewidywanym okresie użytkowania 4 lata. Zgodnie z wykazem stawek podatkowych stawka amortyzacji wynosi 20%. Oblicz, jak będzie kształtowała się amortyzacja księgowa i podatkowa. Amortyzacja bilansowa a podatkowa Gdy stawka Am bilansowej planowa jest większa od stawki Am podatkowej, nadwyżka miesięcznej kwoty Am planowej nad podatkową nie stanowi kosztów uzyskania przychodów NKUP, podwyższa podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym w porównaniu z wynikiem finansowym brutto, Gdy stawka Am podatkowej jest większa od stawki Am bilansowej planowej, różnica obniża podstawę opodatkowania w porównaniu z wynikiem finansowym brutto, okres Am bilansowej będzie dłuższy od podatkowej, Amortyzacja NKUP: Am samochodów osobowych w części przekraczającej 20.000 EUR wartości początkowej pojazdu, Am przewyższająca obowiązujące stawki podatkowe, Am środków trwałych przyjętych nieodpłatnie, w formie darowizny. PYTANIA KONTROLNE EBC*L Jednostka produkcyjna osiągnęła przychód 180 000 zł, a poniesione koszty działalności wyniosły 120 000 zł. Oblicz wynik finansowy oraz podatek dochodowy wynoszący 19%. Jeżeli przychód ze sprzedaży towarów wyniósł 5 000 zł, a wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu 3 000 zł, to ile wynosi marża handlowa? Jak ustala się wynik finansowy ze sprzedaży w podmiocie przemysłowym, a jak w handlowym? Podaj różnicę. PYTANIA KONTROLNE EBC*L Na czym polega segmentacja wyniku finansowego? Jak ustalić: a) Wynik ze sprzedaży, b) Wynik z działalności operacyjnej, c) Wynik z działalności gospodarczej, d) Wynik finansowy brutto? Jaki jest związek między bilansem a rachunkiem wyników? Spółka z o. o. produkująca meble osiągnęła przychód w wysokości 20 000 zł, ponosząc koszty w kwocie 12 000 zł. Kapitał udziałowy kształtuje się na poziomie 50 000 zł, a zobowiązania 10 000 zł. Oblicz wartość pasywów oraz wysokość kapitału własnego. PYTANIA KONTROLNE EBC*L Przedsiębiorstwo Kamilka zapłaciło z rachunku bankowego ratę kredytu w wysokości 300 zł, w tym odsetki 80 zł. Ustal wysokość wydatków i kosztów. Czy otrzymany kredyt bankowy w wysokości 20 000 zł jest dla jednostki przychodem? Zapłacony podatek dochodowy do urzędu skarbowego jest kosztem czy wydatkiem? Przedsiębiorstwo transportowe TLS sprzedało zbędną ciężarówkę za 18 000 zł, cena nabycia wynosiła 30 000 zł, a dotychczasowe umorzenie 15 000 zł, zapłacona kara umowna za nieterminowy dowóz towarów 1 000 zł oraz odpisało przedawnione zobowiązania w kwocie 2 000 zł. Oblicz wynik na działalności operacyjnej. STUDIUM PRZYPADKU (12 PUNKTÓW) Rachunek zysków i strat przedsiębiorstwa X obejmuje: Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu 26.000,00 Przychody ze sprzedaży 45.000,00 Przychody finansowe 4.000,00 Koszty osobowe 15.000,00 Zyski nadzwyczajne 3.000,00 Koszty reklamy 1.000,00 Amortyzacja 4.000,00 Koszty odsetek 2.000,00 Straty nadzwyczajne 1.000,00 Ustal, jaka jest kwota wyniku operacyjnego? Ustal, jaka jest kwota wyniku działalności gospodarczej? Ustal saldo z przepływów pieniężnych Jakie wnioski można wyciągnąć z wyliczonych kwot? Podaj dla każdego zadania pełne wyliczenie! PYTANIA SPRAWDZAJĄCE (PO 4 PUNKTY ZA PYTANIE) Wyjaśnij, co to jest kapitał własny i o czym świadczy jego wielkość? Wyjaśnij, co to są wierzytelności, jak są one wykazywane w sprawozdaniu finansowym na koniec roku obrotowego? Wyjaśnij, co to jest amortyzacja i jak się ją oblicza? Wyjaśnij pojęcie majątek obrotowy. Podaj dwa przykłady środków obrotowych w przedsiębiorstwie produkującym meble. Czy można w gotówce wycofać kapitał własny natychmiast po rozpoczęciu działalności przez przedsiębiorstwo? Uzasadnij swoją odpowiedź! Z czego wynika zmiana stanu produktów gotowych w wariancie porównawczym rachunku zysków i strat? Uzasadnij swoją odpowiedź! PRZYKŁAD – KOSZTY RODZAJOWE W spółce produkującej meble kuchenne poniesiono następujące koszty. Proszę dokonać ich klasyfikacji. zużycie płyty wiórowej, zużycie tokarki, płace pracowników, odpisy na fundusz pracy, odpis na ZFŚS, koszty transportu obcego, podatek od nieruchomości, zużycie energii elektrycznej, koszty usług telekomunikacyjnych, opłata notarialna, delegacje służbowe, koszty reprezentacji i reklamy. PYTANIA PROBLEMOWE (PO 6 PUNKTÓW ZA PYTANIE) Przedsiębiorca chciałby nabyć pod koniec roku samochód służbowy za 24.000 €. ”Dzięki temu zredukuję mój zysk o 24.000 €, i zaoszczędzę płacąc niższy podatek.” Wyjaśnij, czy przedsiębiorca ma rację, czy też nie? Odpowiedź uzasadnij. Przedsiębiorca, zajmujący się sprzedażą artykułów sportowych, zamknął dany rok ze stratą w wysokości 100.000 €, uzyskany przez niego zysk ze sprzedaży wyniósł 20.000 €. a) Jak oceniasz wyniki działalności przedsiębiorstwa? b) Podaj dwie przyczyny, które mogły spowodować powstanie straty bilansowej. PYTANIA KONTROLNE EBC*L Oblicz roczny odpis amortyzacyjny, wiedząc, że wartość początkowa komputera wynosiła 8 000 zł, a stawka amortyzacyjna 30%. Ile wyniesie okres amortyzacji? Przedsiębiorstwo zakupiło kserokopiarkę o wartości początkowej 2 000 zł. Jakiej dokona amortyzacji? Ile wynosi stawka amortyzacyjna dla telefonów komórkowych i co ona oznacza? Czy w przypadku składników majątku obrotowego możliwe są odpisy amortyzacyjne zgodne z planem? Koszty nabycia maszyny wyniosły 200 000 EUR i czas jej użytkowania wynosi około 8 lat. Wylicz wartość rocznego odpisu amortyzacyjnego metodą równomierną. PYTANIA KONTROLNE EBC*L Czy następujące środki trwałe podlegają odpisom amortyzacyjnym: obraz namalowany przez Witkacego, umorzona w 100% maszyna, samochód osobowy? Przedsiębiorstwo zakupiło maszynę o wartości początkowej 8.000 zł, podstawowa stawka amortyzacyjna wynosi 10%. Ze względu na intensywność zużycia przewidywana stawka amortyzacji planowej wynosi 15%. Oblicz, jak będzie się kształtowała amortyzacja księgowa i podatkowa. Spółka w bieżącym miesiącu wykazała stratę w wysokości 4 000 zł. Kupując środek trwały, jaką metodę amortyzacji wybierze? Omów wady i zalety wynikające z wyboru metody degresywnej. Jaki wpływ ma wybór amortyzacji na koszty działalności przedsiębiorstwa i wynik finansowy? INWENTARYZACJA to ogół czynności zmierzających do ustalenia rzeczywistego stanu aktywów i pasywów przedsiębiorstwa, na określony moment (dzień) i porównania tego stanu ze stanem księgowym, CEL: ustalenie i wyjaśnienie różnic inwentaryzacyjnych, stwierdzonych między stanem rzeczywistym a stanem księgowym majątku; rozliczenie osób odpowiedzialnych za powierzony majątek, dokonanie oceny przydatności składników majątku oraz realności ich stanu księgowego, przeciwdziałania nieprawidłowościom w gospodarowaniu majątkiem firmy. INWENTARYZACJA Stany aktywów i pasywów muszą być systematycznie sprawdzane, kontrolowane i weryfikowane, co jest konieczne zwłaszcza w przypadku rzeczowych składników majątku obrotowego, gdyż podczas ich magazynowania, przemieszczania i sprzedaży mogą powstać ubytki naturalne, szkody i niedobory, Niedobór – stan rzeczywisty składników majątku, ustalony na podstawie spisu z natury, jest niższy od stanu księgowego, ◦ Niezawiniony: naturalny, pozorny, ◦ Zawiniony: bezsporny, sporny, Nadwyżka - stan rzeczywisty składników majątku, ustalony na podstawie spisu z natury, jest wyższy od stanu księgowego, Szkody – częściowa lub całkowita utrata pierwotnej wartości użytkowej danego składnika majątku Ustalanie i rozliczanie różnic inwentaryzacyjnych Ubytki naturalne mieszczące się w granicach norm i limitów, np. wyschnięcie, wyparowanie, Niedobory niezawinione, np. ubytki spowodowane zdarzeniami losowymi, na które osoba odpowiedzialna nie mogła mieć wpływu, Niedobory zawinione będące następstwem zaniedbań lub niedopełnienia obowiązków osoby odpowiedzialnej za powierzone jej mienie. Niedobory lub nadwyżki pozorne występują w wyniku pomyłek w ewidencji księgowej i magazynowej, np. wpisanie niewłaściwej ilości wydanego materiału lub niezaksięgowanie dowodu księgowego, Niedobory bezsporne powstałe z winy pracownika, który wyraża pisemną zgodę na ich pokrycie, Niedobory sporne powstałe z winy pracownika, który nie wyraża zgody na ich pokrycie, jednostka kieruje sprawę przeciwko pracownikowi do sądu, Inwentaryzacja Jednostki przeprowadzają na ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzację: 1) aktywów pieniężnych (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych), 2) papierów wartościowych w postaci materialnej, 3) rzeczowych składników aktywów obrotowych, 4) środków trwałych oraz nieruchomości zaliczonych do inwestycji, z zastrzeżeniem pkt 3, a także maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie, 5) znajdujące się w jednostce składniki aktywów, będące własnością innych jednostek, powierzone jej do sprzedaży, przechowania, przetwarzania lub używania, powiadamiając te jednostki o wynikach spisu. Nie dotyczy jednostek świadczących usługi pocztowe, transportowe, spedycyjne i składowania. – drogą spisu ich ilości z natury, wyceny tych ilości, porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic; [Art. 26. UoR] Jednostki przeprowadzają na ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzację: aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych lub przechowywanych przez inne jednostki, w tym papierów wartościowych w formie zdematerializowanej, należności, w tym udzielonych pożyczek oraz powierzonych kontrahentom własnych składników aktywów – drogą otrzymania od banków i uzyskania od kontrahentów potwierdzeń sald - prawidłowości wykazanego w księgach rachunkowych jednostki stanu tych aktywów oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic; Jednostki przeprowadzają na ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzację: środków trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony, gruntów oraz praw zakwalifikowanych do nieruchomości, należności spornych i wątpliwych, a w bankach również należności zagrożonych, należności i zobowiązań wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych, należności i zobowiązań z tytułów publicznoprawnych, aktywów i pasywów, jeżeli przeprowadzenie ich spisu z natury lub uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe – drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników. Termin i częstotliwość inwentaryzacji uważa się za dotrzymane, jeżeli inwentaryzację: Środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, należności – rozpoczęto nie wcześniej niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończono do 15 dnia następnego roku, ustalenie zaś stanu nastąpiło przez dopisanie lub odpisanie od stanu stwierdzonego drogą spisu z natury lub potwierdzenia salda – przychodów i rozchodów (zwiększeń i zmniejszeń), jakie nastąpiły między datą spisu lub potwierdzenia a dniem ustalenia stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych, przy czym stan wynikający z ksiąg rachunkowych nie może być ustalony po dniu bilansowym; zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową – przeprowadzono raz w ciągu 2 lat; nieruchomości zaliczonych do środków trwałych oraz inwestycji, znajdujących się na terenie strzeżonym innych środków trwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie – przeprowadzono raz w ciągu 4 lat; zapasów towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową w punktach obrotu detalicznego jednostki – przeprowadzono raz w roku; zapasów drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną – przeprowadzono raz w roku. Inwentaryzację przeprowadza się również: na dzień zakończenia działalności przez jednostkę na dzień poprzedzający postawienie jej w stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości. Przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji należy odpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych. Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji. Ustalanie i rozliczanie różnic inwentaryzacyjnych Niedobory i nadwyżki podlegające kompensacie, powstałe w podobnych asortymentach, ujawnione w czasie tego samego spisu, dotyczące tej samej osoby materialnie odpowiedzialnej PRZYKŁAD: Na potrzeby sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego za br. spółka „Piotr i Paweł” przeprowadziła spis z natury towarów znajdujących się w magazynie. Ustal: wielkość niedoborów, nadwyżek, dokonaj kompensaty niedoboru nadwyżką, stosując zasadę „mniejsza ilość – niższa cena”. Stan towarów objętych inwentaryzacją zgodnie z arkuszem spisu z natury wynosi: Nazwa towaru Ryż Cena / szt. Stan wg spisu z natury w kg Stan wg zapisów w księgach rachunkowych w kg 2,50 zł 500 550 Kasza 2 zł 620 600 Mąka 3 zł 800 830 Cukier 4 zł 700 650 Przyczyny różnic inwentaryzacyjnych Niewłaściwe zapisy w ewidencji księgowej; Brak księgowań protokołów zniszczeń czy likwidacji środka; Pomyłki w ilościach spisanych materiałów czy towarów w czasie spisu z natury; Pomyłki w ewidencji magazynowej; PYTANIE: W wyniku inwentaryzacji stwierdzono: stan rzeczywisty płyt CD-R wynosił 1200 szt., a stan księgowy 1300 szt. Ustal powstałe różnice inwentaryzacyjne. Jak można je rozliczyć? Rachunek przepływów pieniężnych obrazuje źródła wpływów i wydatków gotówkowych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w określonym czasie; ustalenie wyniku finansowego metodą kasową - cash flow; „na papierze” jednostka może być dochodowa, ale jednocześnie może nie mieć środków pieniężnych na regulowanie bieżących zobowiązań ze względu na fizyczny brak środków pieniężnych w jednostce; Ruch pieniądza – nie jest istotna wielkość należności figurujących w bilansie, lecz bardziej istotne jest, jaka kwota tych należności została spłacona; Rachunek przepływów pieniężnych Sytuacja domina – gdy główni dłużnicy opóźniają spłatę swoich zobowiązań, wówczas jednostka nie ma pieniędzy na pokrycie własnych zobowiązań i opóźnia swoje płatności; W konsekwencji w łańcuchu powiązań jednostek gospodarczych nikt nikomu nie płaci w terminie, a opóźnienia stają się coraz dłuższe, co w efekcie prowadzi do bankructwa podmiotów gospodarczych; Sytuacja pętli zadłużenia – występuje przy złym zaplanowaniu zadłużeń, jednostka spłaca swoje zadłużenia otrzymanym kredytem bankowym, bankrutuje jeden lub drugi dłużnik jednostki i w chwilę później brakuje gotówki na spłacenie rat kredytów bankowych; pętla zadłużenia zaciska się i zaczyna „dusić” firmę; Rachunek przepływów pieniężnych sporządza się na podstawie: bilansu, rachunku zysków i strat; wybranych informacji dodatkowych CASH FLOW = WYNIK FINANSOWY NETTO + AMORTYZACJA Amortyzacja jest kosztem niewydatkowym, zmniejsza zysk księgowy, powodując tym samym zmniejszenie podstawy opodatkowania i obniżenie kwoty podatku dochodowego płaconego do urzędu skarbowego – efekt tarczy podatkowej. CASH FLOW = ZYSK NETTO + KOSZTY - PRZYCHODY NIEPIENIĘŻNE NIEPIENIĘŻNE Rachunek przepływów pieniężnych PRZYKŁADY: Przedsiębiorstwo X zakupiło w bieżącym roku urządzenie produkcyjne za 20 000 zł, stawka amortyzacyjna wynosi 12,5%, amortyzacji 8 lat (1/12,5%). Ile wynosi roczna amortyzacja i jak ona wpływa na koszty i wydatki jednostki? Spółka ABC w grudniu ubiegłego roku osiągnęła przychody i wpływy gotówkowe w wysokości 180 000 zł, a koszty działalności i faktycznie poniesione wydatki wyniosły 130.000 zł, w tym odpisy amortyzacyjne 8 000 zł. Oblicz cash flow spółki ABC. Rachunek przepływów pieniężnych DEFINICJA środków pieniężnych na potrzeby rachunku przepływów Aktywa pieniężne – krajowe środki płatnicze, tj. pieniądze będące w kraju prawnym środkiem płatniczym, a także pełniące funkcję płatniczą: weksle, czeki, czeki podróżne, akredytywy, polecenia wypłat, przekazy i inne dokumenty bankowe i finansowe płatne w walucie obcej, – walut obcych, czyli pieniędzy niebędących w kraju prawnym środkiem płatniczym oraz międzynarodowe jednostki rozrachunkowe, – dewiz, czyli pełniących funkcję płatniczą weksli, czeków, czeków podróżnych, akredytyw, poleceń wypłat, przekazów i innych dokumentów bankowych i finansowych płatnych w walutach obcych; Inne aktywa finansowe – naliczone odsetki od aktywów finansowych, jeżeli aktywa te są płatne lub wymagalne w ciągu 3 miesięcy od dnia ich otrzymania, wystawienia, nabycia lub założenia (lokaty) Rachunek przepływów pieniężnych sporządza się metodą bezpośrednią (kasową) – zestawienie wpływów i wydatków lub metodą pośrednią – wychodzi od zysku (straty) netto i dokonuje jego korekt o pozycje bilansu zmian; Segmenty / obszary działalności działalność operacyjna – podstawowa, bieżąca – ALBO metoda bezpośrednia ALBO pośrednia działalność inwestycyjna – nabywanie lub zbywanie składników aktywów trwałych i krótkoterminowych aktywów finansowych oraz wszystkie związane z nimi pieniężne koszty i korzyści - TYLKO metoda bezpośrednia działalność finansowa – pozyskiwanie lub utrata źródeł finansowania – zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału własnego i obcego w jednostce oraz wszystkie związane z nimi pieniężne koszty i korzyści TYLKO metoda bezpośrednia Rachunek przepływów pieniężnych WPŁYWY z działalności operacyjnej Ze sprzedaży produktów, materiałów i towarów, Z tytułu honorariów, praw autorskich, opłat oraz innych przychodów operacyjnych, Z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, Z tytułu kontraktów zawieranych w celu nabycia i odsprzedaży, Zapłacone przez kontrahenta odsetki od należności handlowych, Zrealizowane dodatnie różnice kursowe od należności WYDATKI (WYPŁYWY) Z tytułu zapłaty za dostarczone towary, materiały, surowce, energię, wyświadczone usługi, służące realizacji działalności operacyjnej, Wypłacone wynagrodzenia pracowników i inne świadczenia na ich rzecz, Zapłacone ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, podatki i opłaty, Z tytułu kontraktów zawieranych w celu nabycia i odsprzedaży. Rachunek przepływów pieniężnych WPŁYWY z działalności inwestycyjnej Ze sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie, wnip, inwestycji w nieruchomości i wnip i aktywów finansowych, Z tytułu zwrotu udzielonej pożyczki, Z tytułu pochodnych instrumentów finansowych, Otrzymane odsetki od lokat, otrzymane dywidendy, WYDATKI / WYPŁYWY z działalności inwestycyjnej Na zakup, montaż i uruchomienie środków trwałych, środków trwałych w budowie, wnip, inwestycji w nieruchomości i wnip i aktywów finansowych, Z tytułu udzielenia pożyczek innym jednostkom, Z tytułu pochodnych instrumentów finansowych, Z tytułu zaliczek dotyczących działalności inwestycyjnej, Rachunek przepływów pieniężnych WPŁYWY z działalności finansowej Z tytułu wydania udziałów (akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału, Z tytułu emisji długo- i krótkoterminowych dłużnych instrumentów finansowych, Zaciągnięcie kredytów i pożyczek, WYDATKI / WYPŁYWY z działalności finansowej Z tytułu podziału zysku, Płatności na rzecz właścicieli akcji i udziałów, Zwrot dopłat do kapitału, Spłata kredytów, pożyczek wraz ze zrealizowanymi różnicami kursowymi, Spłata zobowiązań z tytułu leasingu finansowego. Metody sporządzania rachunku przepływów pieniężnych I. Działalność operacyjna Metoda bezpośrednia (+) Wpływy za sprzedane produkty Metoda pośrednia Zysk netto korekty dodatnie: korekty ujemne: amortyzacja zmniejszenie należności zwiększenie należności zmniejszenie zapasów zwiększenie zapasów zwiększenie zobowiązań zmniejszenie zobowiązań też z tyt. pdop zapłata podatku dochodowego = Przepływy netto z działalności operacyjnej II. Działalność inwestycyjna (+) Wpływy z działalności inwestycyjnej (-) Wydatki z działalności inwestycyjnej = Przepływy netto z działalności inwestycyjnej III. Działalność finansowa (-) Wydatki z działalności operacyjnej Metody sporządzania rachunku przepływów pieniężnych III. Działalność finansowa (+) Wpływy z działalności finansowej (-) Wydatki z działalności finansowej = Przepływy netto z działalności finansowej IV. Zmiana stanu środków pieniężnych (I +/- II +/- III) V. Środki pieniężne na początek okresu VI. Środki pieniężne na koniec okresu (IV + V) Jednostka posiada działalność rentowną, jeżeli posiada środki na finansowanie działalności inwestycyjnej, Dodatnie przepływy z działalności inwestycyjnej mogą wystąpić w wyniku wyprzedaży majątku trwałego i aktywów finansowych. Aby poprawić ujemne przepływy z działalności operacyjnej, należy wykorzystać dźwignie – zwiększyć zyski, zmniejszyć zapasy, zredukować należności (skuteczna windykacja), zwiększyć zobowiązania handlowe (kredyt kupiecki). PYTANIA KONTROLNE EBC*L a) b) c) d) e) Ustal saldo przepływów pieniężnych, jeżeli zysk netto jednostki wynosi 26 000 zł, a amortyzacja 8 000 zł. Jaki wpływ na saldo przepływów pieniężnych ma: zwiększenie należności, naliczony, a niezapłacony podatek dochodowy, zakup za gotówkę komputera, zakup samochodu dostawczego z otrzymanego kredytu bankowego, spłata raty kredytu bankowego z rachunku bankowego? Spółka ma dodatnie saldo przepływów pieniężnych 20 000 zł, ale w RZiS wykazuje stratę 50 000 zł. Co mogło wpłynąć na dodatnie saldo przepływów? Przedsiębiorstwo sprzedało towary za 20 000 zł, otrzymało część zapłaty w wysokości 9 000 zł, bieżące zobowiązania firmy wynoszą 12 000 zł. Czy wystarczy pieniędzy na pokrycie zobowiązań bieżących? Ile wynoszą należności od odbiorców? PYTANIA KONTROLNE EBC*L Wygospodarowany zysk w spółce wyniósł 180 000 zł. Jaki zysk wykaże spółka w bilansie, jeżeli przekazała 20% nadwyżki finansowej na rezerwy? Czy utworzona rezerwa ma wpływ na sumę bilansową? Rezerwy kapitałowe to kapitał zapasowy (tworzony z osiągniętych zysków na pokrycie strat finansowych w przyszłości lub z agio (nadwyżki ceny emisyjnej nad nominalną). Nie można ich rozwiązać, a jedynie można je wykorzystać. Hurtownia S.C. utworzyła rezerwę na zobowiązania związane z toczącym się postępowaniem sądowym w wysokości 5% przychodu ze sprzedaży, istnieje duże prawdopodobieństwo jego przegrania oraz w sposób wiarygodny można oszacować finansowe skutki orzeczenia. Obrót miesięczny hurtowni w lutym br. wyniósł 200 000 zł. Ustal wysokość rezerwy na zobowiązania. Po której stronie bilansu zostanie wykazana ta rezerwa? Czy utworzona rezerwa ma wpływ na sumę bilansową? PYTANIA KONTROLNE EBC*L Rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Spółka osiągnęła przychody w wysokości 20 000 zł, w tym naliczone, ale nie otrzymane odsetki od odbiorcy za nieterminową zapłatę za FV w wysokości 1000 zł, naliczona, ale nie otrzymana kara za nieterminową dostawę 2 000 zł, miesięczne koszty działalności wynosiły 10 000 zł, w tym koszty usług gastronomicznych i usług noclegowych gości 800 zł. Oblicz podatek dochodowy w ujęciu księgowym i podatkowym oraz wysokość rezerwy i aktywu z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Różnice między wynikiem finansowym brutto a dochodem podatkowym występują, gdyż istnieją różnice między momentem uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu w świetle przepisów podatkowych i ustawy o rachunkowości. Należy uwzględnić stawki podatku dochodowego w roku powstania obowiązku podatkowego. PYTANIA KONTROLNE EBC*L W maju spółka komandytowa zawarła umowę na wykonanie do końca sierpnia remontu agregatu przez firmę BUDOPOL, którego umowny koszt wyniesie 7 200 zł. W sierpniu otrzymano fakturę za remont agregatu. Oblicz kwotę rezerwy przypadającą na czerwiec, lipiec i sierpień oraz dokonaj rozliczeń międzyokresowych. W kwietniu spółka cywilna opłaciła przelewem bankowym czynsz za dzierżawę hali produkcyjnej za II kwartał w wysokości 4500 zł. Dokonaj rozliczeń kosztów czynszu w II kwartale. Jaki to rodzaj RMK? Spółka zaplanowała roczne zużycie energii elektrycznej na kwotę 48 000 zł. Ile wyniesie miesięczna rezerwa? Jaki to rodzaj rozliczeń? Podaj przykłady rozliczeń międzyokresowych przychodów. Zestawienie zmian w kapitale własnym zawiera informacje o zmianach w poszczególnych składnikach kapitału własnego za bieżący okres i poprzedni rok obrotowy w wyniku m. in. : przeszacowania długoterminowych inwestycji finansowych i odniesienia zwiększenia wartości na kapitał z aktualizacji wyceny, przeszacowania wartości środków trwałych na mocy odrębnych przepisów (ostatnie Rozporządzenie MF z 1995 r.), zbycia przeszacowanych wcześniej aktywów, które zmniejsza kapitał z aktualizacji wyceny i zwiększa przychody lub kapitały zapasowe, podniesienia kwot kapitałów podstawowych spółek kapitałowych, korekty kapitału zapasowego o koszty emisji akcji poniesione przy powstaniu SA lub podwyższaniu kapitału, zmniejszenia kapitału o posiadane udziały / akcje własne, korekty kapitału o kwoty wynikające z błędów lat ubiegłych, zmiany polityki rachunkowości. Informacja dodatkowa słowne i liczbowe uzupełnienie i rozszerzenie danych wykazanych w poszczególnych zestawieniach liczbowych składających się na roczne sprawozdanie finansowe, powinna być analizowana równolegle ze sprawozdaniem, gdyż można w niej znaleźć ważne daty i terminy rocznego walnego zgromadzenia oraz najbliższych wydarzeń związanych z jej działalnością składa się z dwóch części: 1. wprowadzenia do sprawozdania finansowego, które zawiera: podstawowe dane jednostki – nazwa, siedziba, okres, za który sporządzane jest sprawozdanie, omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów, amortyzacji, pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sf 2. dodatkowych informacji i objaśnień zawierających szczegółowe opisy kategorii przedstawionych syntetycznie w sf Dodatkowe informacje i objaśnienia do spraw. fin. Uzupełniające dane o aktywach i pasywach, Objaśnienia stosowanych metod wyceny aktywów i pasywów i przyczyn ewentualnych ich zmian w stosunku do poprzedniego roku, Informacje o strukturze zrealizowanych przychodów ze wskazaniem ich źródeł, Informacje o strukturze kosztów stanowiących świadczenia pieniężne i niepieniężne oraz o strukturze kosztów administracyjnych, Dane o źródłach zwiększenia i sposobie wykorzystania kapitału podstawowego, Dane dotyczące udzielonych gwarancji, poręczeń i innych zobowiązań, Informacje o pracownikach i organach zarządzających jednostką, Informacje o powiązaniach kapitałowych, Informacje o tendencjach zmian w przychodach i kosztach oraz składnikach majątku i źródłach ich finansowania, Zdarzenia, które w danym okresie jeszcze nie wystąpiły, ale pojawią się w okresach następnych, zdarzenia występujące po dniu bilansowym.
